|
| |
Het XIII. hooftstvk.
Overblijfselen, en verhael van een vervloekte wreakgierigigheyt, en moordery. De beestelijke verwoetheyt, door de Sicilianen aen de vrou en kinderen van den jongen Dionijs gepleegt. Verschrikkelijke geschiedenissen van menschenvleesch en bloet te eten en te drinken. D'onmenschelijke wreetheyt van Conradus Trincero, aen de verwanten en makkers zijns vyants. De Staetzucht en dwinlandy van Altobel, zijn gruwelijke straf, en zijn moedigheyt in 't uytstaen van de swaerste smerten. Voorbeelt van een Duyvelsche wraekgierigheyt. Schoone en voortreflijke redenen van Lactantius, Cicero, Plato, en Hieronimus, om de wraekgierigheyt uyt te roeyen, en de barmhertigheyt en liefde in den mens te planten.
| |
| |
Als ik onlangs, met andere reysgezellen, van Rome door 't Markgraefschap van Ancone quam, viel onze weg door de Stat Terni, gelegen in een vruchtbaer dal, tusschen d'armen der riviere Nar. In't inkomen beschouden wy veel vleermuizen, (zo 't ons van ver scheen) die, boven de Poort, aen een hooge toren, op een breede plank gehecht waren. Dit scheen ons wat nieus, en nieusgierig om te weten wat dat beduide, vertelde ons een stedeling, dien wy 't vraegden, deze volgende geschiedenis. Daer waren in deze Stat, zeide hy, twee edele, rijke, en machtige geslachten, die over lang elkander zoo een onverzoeniijken haet toedroegen, datse van vader tot zoon erfde, en menigte van weerzijden nu en dan 't leven koste. Eindelijk besloot het een geslacht, wiens onmatige razerny onbedwingelijk was, niet langer een of twee van 'er vyanden, als te voren, t'overvallen; maer met eenen slag het geheele huys te vernielen, zonder een mensch daer van in 't leven te laten. Met dit quaet voornemen bezwangert, verzaemden zy, onder een andere schijn, vele van haer boeren byeen, die zy by hare Braven, dat zijn gehuerde moordenaers, (die van veel twistige Italianen, om haer wraek te plegen, in dienst gehouden worden) voegden, heimelijk wapenden, en belasten zich gereet te houden, om, op 't eerste ontbieden, een aenmerkelijke dienst te doen. Onlangs daer na, de gelegentheit bespiet hebbende, gaen zy met al haer volk ontrent midnacht na 't huis van den Gouverneur, die nergens van wist, vatten hem, en nemen hem meê, na dat zy in zijn huis en op de hoeken van zommige straten wacht gestelt hadden, en brengen hem voor 't huys van hare vyanden, daer zy hem dwongen, met de pook op de keel, dat hy, onder schijn van daer iets gewichtigs te verrichten hebbende, gebieden zou de deur t'openen. Hy, voor de door verschrikt, deê hun wil; zoo dit die van binnen, den Statvoogt horende, terstont het huis ontsloten. Toen gingen een menichte dezer booswichten in't huis, daer ze, met gruwelijke wreetheit, mans, vrouwen, en kinderen, zonder zelf de paerden op de stal te verschoonen, ombrachten. Dat ge- | |
| |
daen zijnde, moest de Statvoogt, die zy hun volk in bewaring gegeven hadden, de Poort openen, om uit de stat te raken, en zich by hun vrienden te verbergen: de listighste liepen na de naestgelege zeehavens, om wijt van daer t'ontvluchten. Maer die in, en niet ver van de stat verborgen waren, wierden door 't Gerecht neerstig gezocht en achterhaelt; derhalven deze booswichten door strenge straf en bittere pijnen gedoot wierden, en daer na handen en voeten afgesneden, die aen de breede plank, die gy gezien hebt, den wreeden tot schrik, en de nakomelingen ter waerschouwing, gehecht, en door de hitte der zon gebraden zijnde, de reizende lieden vleermuizen dunken te wezen. Wy, dit deerlijk verhael gehoort, en zoo een uitzinnige wraekgierigheit verfoeyt hebbende, vervolgden onze reis.
Daer hebt gy een snoode en schrikkelijke daet gehoort; maer Jovianus Pontanus vertelt 'er een die veel gruwelijker, en eer een werk van verwoede beesten dan van menschen, schijnt: en dewijl zy van genaemde Christenen gedaen is, gaet zy, na mijn oordeel, ver te boven de wreede wraek, die eertijts de Heidensche Sicilianen aen de jongen Dionijs, in zijn vrou en kinderen, om zijn overlast en gewelt hun aengedaen, gepleegt hebben; want na dat zy, zo Atheneus verhaelt, deze onschuldige schepselen allerley pijn en gruwelijke smerten doen lijden hadden, staken zy scherpe naelden, tusschen 't vleesch en de nagels, in hun vingeren, dooden hen daer na, en hakten 't vleesch in kleine stuxkens, die zy kookten, en vervloekten al degene die 'er niet van begeerden t'eten; 't overige deden zy malen, op dat men 't indrincken zou: de beenderen wierden in vijzels gestampt, en 't poeyer onder de gerechten van 't menschen vleesch gemengt. Maer laet ons Pontanus hooren. Toen ik noch een kint was, zegt hy, heb ik mijn Grootmoeder Leonarde, een deugdelijke vrou, die in 't verhalen dezer geschiedenis altijt weende, hooren vertellen, dat zommige geslachten in doodlijke twisten met elkander geraekt zijnde, wanneer 't een geslacht een deelgenoot van 't ander gevangen kreeg, zy dien datelijk in kleine stukken kapten, maer de | |
| |
lever heel lieten, die zy lekkcrlijk toemaekten, in stuxkens sneden, en, met haer voornaemste bloetverwanten daer toe genoot, blijdelijk opslokten. Is 'er wreetheyt van verhongerde wolven, of verwoetheit van Tygers, dien de jongen ontnomen zijn, die de razende beestelijkheit van deze ontmenschte kan te boven gaen? Maer noch meer; na datse deze schrikkelijke lekkerny ingeswolgen hadden, deden zy wijn brengen, daer zy 't bloet hares vyants onder mengden, en zoo samen met groote vreugde, lachen en tieren, als een nieuwe saus tot zoo een jammerlijk bancket, indroncken. Om hun boosheit volmaekt te toonen, zy eerden hare Santen en Patronen, (naer Roomsche wijze) die hen in 't uytvoeren harer wrake, zoo zy zeyden, geholpen hadden, en met de bekers in de handt, deden haer een plichtige dankzegging. De gemelde Pontanus vertelt noch een diergelijke history, wiens kort begrijp is. Conradus Trincero, heer van Fuligno in 't hertogdom van Spolete, verstaende dat den Hopman van 't kasteel Nocere zijn broeder Nicolaes Trincero, uyt vermoeden van overspel, omgebragt had, belegerde, en benaeude hem zoodanig, dat hy , alle hoop van t'ontkomen verliezende, eerst zijn vrou en kinderen doode, en daer na zich zelf van een hoogen toren stortte, om niet levende in Conradus handen te komen; die, zijn voornemen van den hopman wreedelijk te pijnen missende, de verwanten, vrienden, en makkers, die hy krijgen kon, aengreep, hen uytermaten deê pijnigen, daer na ombrengen, het ingewant uyt de lichamen rukken, die in vele stukken hakken, de gedeelten daer van op de groote wegen hangen, en de darmen op de hagen werpen; zoo dat hy zich in dit bedrijf aenstelde, dat men 't geen wraek of straf kan noemen, maer eer in twijffel blijft, wat naem men 't geven zal. Dus ver Pontanus.
Leander, in zijn beschrijving van Italien; verhaelt een geschiedenis die in zijn tijdt gebeurt is, en zoo wel om de gepleegde wreetheyt, als de straf daer over, aenmerklijk is. Altobel, burger van Tuderte, of Todi, in 't hertogdom van Spolete, door een | |
| |
onbekende oorzaek bewogen, beoorlogde zijn meêburgers, maekte zich meester van de Stat en Staet, en was daer na tegen een yder streng en wreet. Hy liep het naburige lant af, en plonderde eenige steden daer ontrent. Endelijk wiert hy, na dat zijn volk door 'sPaus leger geslagen en verstroyt was, gevangen. Men bond hem terstont, op een gemeene plaets, geheel naekt aen een pael; op dat een yder, dien hy overlast gedaen had, zich aen hem kon wreken. Daer quamen moeders, wiens kinders hy omgebragt had, die als wilde beesten met haer tanden dit lichaem begonden te verscheuren; andere hem quetsen en kerven na hun welgevallen. De Vaders en bloetvrienden der gene die hy gedoot had, haelden hem, zonder d'uyterste strengheyt te sparen, d'oogen, 't hert, en 't ingewant uit het lijf: hy daer tegen, met een wanhoopige en hertnekkige moedigheyt, verdroeg stantvastig deze gruwelijke pijnen; en zeyde verscheyde mael: dat hem niet nieus wedervoer, en dat hy overlang in hem zelf deze straf voorzien had. Na zijn doot hakte men zijn lichaem voort in stukken, die by't gewicht, als in 't vleeshuys, verkocht, en van de koopers geëten wierden. Een zaek, zoo schrikkelijk te hooren, als gruwelijk te zien. Ik zal nu ophouden van deze bovennatuerlijke wreetheden, daer van alleen de gedachtenis de vrome herten versuft en verbaest maekt: als van een, die zijn vyandt, na een geveinsde verzoening, in zijn gewelt hebbende, hem zeer godlooze woorden deê spreken, daer na doorstiet, en zich beroemde (gelijk de Duyvel) dat hy zijn vyand lijf en ziel had doen verliezen. Dat is den mensch uitschudden, en een Duyvel worden. Lactantius zegt, dat God den beesten, terwijl hy hun de reden onthiel, van d' uur harer geboorte, om zich tegen 't gevaer te hoeden, natuerlijke middelen en wapenen gaf. Maer dat Hy de mensch naekt en bloot geschapen heeft, om zich met wijsheit te wapenen, daer Hy by voegde de meelijdende genegentheit, van zijns gelijke lief te hebben, te beschermen, bevryen, en in zijn swarigheyt bystant te toonen. Daerom is de menschelijkheyt de sterkste band onzes levens; dieze verscheurt, is als een broedermoorder t' achten, Zoo dat men dien band onverbreeklijk moet
| |
| |
onderhouden en bewaren, indien wy den schoonen naem van Mensch in zijn geheel en ongeschent willen bezitten; 't welk niet geschieden kan, dan met onzen naesten, om dat hy een mensch is als wy, lief te hebben. Hier uit blijkt dat haet en twist de Reden in den mensch te niet maekt. Ook is Ciceroos zeggen waerachtig, dat de mensch, zoo lang hy de Natuer gehoorzaem is, zijn evennaesten niet kan beschadigen. Strijt het nu tegen de Natuer, dat men niemant schade doet; zoo volgt nootwendig, dat 'et natuerlijk is hem te helpen en te dienen: die 't niet doet ontrooft zich zelf den naem van mensch; om dat de plicht der menschlijkheit meêbrengt, dat men de mensch, die in noot is, behulpzaem zy. Maer, nademael de wreede en ontmenschte wraekgierigen niet weert zijn Gods stem in de schole der Propheten en Apostelen te hooren, laet ons dit verhael met Platoos woorden besluiten: de wreetheyt werpt de menschen in d' afgront der hel, daer zy nimmer uyt komen. En daer alleen by voegen, om die snoode menschen tot beter leven te bewegen, de schoone spreuk van Hieronymus, in zijn Uitlegging op de twaelf Propheten; gelijk het medelijden en de barmhertigheit den mensch tot God verheft, als vernedert hem de wreetheyt in 't diepst des helschen poels.
|
|
Auteursrechtvrij