|
| |
Het VI. hooftstvk.
Schoone aenmerkingen van leengoederen. Op wat wijze de Grava van Nole zijn leenëed aen koning Ferdinandus deê. Wat'er Tacitus van verhaelt. De Scytse wijze daer in. Hoeze de Duitschen gebruyken: de koning van Iberien zijn oom daer door bedroog, en van kant hielp. Wijze van vrints verbont der gene van 't eylant Palmes met de vreemdelingen. Hoedanigh de Hertogh van Savoyen, om zijn leen-eed te doen, voor Keyser Otto verscheen.
DE Rechtsgeleerden handelen zeer wijtlopigh van de leengoederen, maer met verscheyde gevoelen. Zy komen daer in over een, dat men die erven, die d'onderdaen meer dan d'andere goederen verbinden, leenen noemt. 't Gemeynste gevoelen brengt mede, dat daer drie dingen in vereyscht worden. Eerst dat d'onderdaen trouwigheyt zweer, zonder iemant anders trouwigheyt voor te houden. Ten twede, dat 'et beschreven moet zijn, dat 'et goet een leen is. Ten derde, dat d'onderdaen | |
| |
voor al zijn persoon zijner heeren macht onderwerp, en volgens dien al zijn onerffelijke goederen. Na mijn voornemen niet zijnde, om wijtlopig van deze stof te handelen, zo acht ik niettemin nut te zijn, op dat men te beter versta, wat leengoet is, 't geen, dat Jovianus Pontanus, een geloofwaerdig schrijver, van d'eed eener leenpersoon schrijft, te verhaelen. Hy, van de Grave van Nole sprekende, die te Napels quam, om Koning Ferdinandus dezen eed te doen, zegt dus: De Koning zit in 't midden van een grote zael op een hoogverheve stoel. De groote Heeren des Rijks en de voornaemste van zijn hof zitten rondom hem. Een menigte eedelluyden staen 'er, yder naer zijn staet, op 'er voeten, en aen des Konings voeten ter rechter zijden legt een Secretaris van den staet op zijn knie, en aen de slinker zijde een Bisschop, die't Euangely boek, dat tegen des Konings borst rust, open houd. Die gene, die d'eed doet, legt tusschen hun beyde, op zijn kniejen, en beyde zijn handen op
dat zelve open boek. De Secretaris spreekt de woorden, die d'onderdaen, van woort tot woort, nazegt. De Grave knielde voor de Koning, leyde zijn handen plat op 't boek, en de Secretaris sprak de volgende woorden, die de Grave hem nazeyde: Ik, Vrsus van de Vrsins, Grave van Nole van Atripalde, Heere van Ascoli, van Laure en van Fiorin, van hare landen en aenkleven van dien, van haer burgers en ingezetene, beloven Koning Ferdinandus, en uw kinderen, en navolgers in't Rijk van Napels, voor mijn kinderen en navolgers in die steden, sloten, dorpen, landen, en aenkleven van dien, my toekomende, dat ik en de mijne u getrou zullen zijn, dat wy over al de geboden van u en d'uwe zullen gehoorzamen. Is 't dat ik verneem, of weet, dat men tegens u, of d'uwe raedslaegt, of lagen legt, dat ikse u zo wel als d'uwe zal ontdekken. Endelijk dat ik my in mijn ampt wel zal quijten en mijn onderdanen ook, en binnen en buyten onze palen, het geen ons geboden wort, doen, volgens de wet en natuur, die een getrou onderzaet aen zijn Koning verbinden. Daer op roep ik de goede almagtige God tot getuyge, dat ik ook met vasten eed op de heylige Euangelien, met mijn vol verstant en vrye wil bevestig. Hy, dit gezegt hebbende, | |
| |
licht zijn handen van het boek. De Koning vatte daer op bey des Graven duymen, voegdeze by de zijne, en leydeze op 't Euangeli boek. Toen sprak de Grave weer na de Secretaris. Ik stel en offer my zelve, hier staende, en verklaer dat ik een leenpersoon ben, met mijn kinderen en navolgers, van mijn Koning Ferdinandus, mijn Heer, en van zyn kinderen en navolgers. Hy, dit zelfde tot driemael zeggende, kuste t'elke reys des Konings duymen: de Koning kuste hem aen de mont, en liet hem, vrientschap bewezen hebbende, beleefdelijk wech gaen. Zodanig is de wijze van de Koning van Napels plicht te bewijzen, en zo dragen zich haer leenpersonen, leenmannen genoemt; mits de Koningen, met haer de duymen te houden, hen tot hun trou en gehoorzaemheyt verbinden.
D'oude Koningen gebruykten eertijts onder zich, datze hun handen en duymen in een vlochten, als zy met malkander eenig naeu verbont sloten. Kornelis Tacitus verhaelt 'er een voorbeelt af. 't Is, zeght hy, de wijze der Koningen, al zy een verbont samen maken, datze hun rechte handen in een vlechten, en haer duymen dicht by een voegen en binden. Zy't bloet daer na in 't uyterste van de vingers ziende komen, prikkelen daer in, en d'eene zuygt des anders. Zodanig verbont, als door dat bloet geheylight, wort onverbrecklijk gehouden. Lucianus verhaelt dat de Scyten de zelve wijze hadden. Solinus, in zijn verzameling der Historien, schijnt daer op gezien te hebben als hy van de Scyten schrijft, dat zy hun verbonden, met des een en 's anders bloet te drinken, bevestigen, en daer in niet alleen hun wijze, maer ook der Meden volgen. Posidonius schrijft iets desgelijx de Duytschen toe. Men verhaelt van hen, zegt hy, dat zy, malkanderen in hun maeltijden vrindelijk omhelst hebbende, een van d'aderen in 't voorhooft openen, en 't bloet, dat 'er uytloopt, in een beeker ontfangen, en daer van drinken, met mening dat zy de beste vriendschap van de werlt aengaen, als zy malkanders bloet smaken. De zelve wijze gebruykte Radamistus, Pharasmanis zoon, Koning van Iberien, anders Georgiane genoemt, om zijn oom Mithridates, Koning van Armenic, te be- | |
| |
driegen, mits hy, hem door gewelt noch door verscheide vreemde lagen konnen krijgen hebbende, hem hiel, of hy met hem een verbont wou maken, en trok hem dus op zijn trou tot besprek. Maer zo men naer 's lants wijze hun duimen samen zou binden, om bloet daer uyt te trekken, dat zy van weerzijden zouden smaken, geliet zich de gene, die daer last van had, of hem de banden uyt te trekken, dat zy van weerzijden zouden smaken, geliet zich de gene, die daer last van had, of hem de banden uyt 'er hant ter aerde gevallen waren, en bond daer mede Mithridates benen aen malkanderen, en op zulker wijze wiert hy met zijn Vrou en kinderen gevangen. En om dat Radimistus belooft had, dat hy 'er onthalsen noch vangen zou, beval hy dat men hen tusschen twee bedden zou verstikken, als of die lose uytvlucht zijn trouloosheyt bedekken kon, zegt Baptista Fulgose, en na hem Andries van Evora, in zijn gedenkwaerdige voorbeelden van verraet.
Diegene, die gereyst hebben, vertellen van 't Eylant de Palmes, dat als die van 't lant enige vremden, die daer komen, in hun vrientschap ontfangen willen, zy, in hun byzijn, met een schaer, of iets dat snijd, bloet uyt 'er arm, tong, hand, of enig ander deel des lichaems trekken; mits zy 't niet voor ware vrintschap achten, als men zijn leven voor zijn vrient weigert te geven. De duyvel, met de Tovenaers een verbont willende maken, houd meenlijk die wijze; om dat hy hen dwingt 't verbont met hun eygen bloet te schrijven, zeyt Bodin.
Nu wy in 't verhalen der Leengoederen zijn, schiet my d'aerdige daet van Pieter, Grave van Savoyen, in, die, om Keyzer Otto de vierde leen-eer aen te doen, voor hem in tweederleye kleding verscheen, zijn lichaem was, aen de rechte zijde, met goudlaken verciert, en de slinkke met blinkende wapenen bedekt. De Keyzer vraegde hem, wat deze verscheyde rusting te zeggen was. 't Verciersel der rechte zijde, voer 'er de Graef op uyt, is om u Keyzerlijke Majesteyt te vereeren; de toerusting der slinkke zijde, is, om tot den laetsten adem toe, tegen al de gene, die u quaet willen, of qualijk van u spreken, te vechten. Daer op vraeghde des Keyzers Canselier de Grave naer zijn leenbrie- | |
| |
ven. Hier zijn zy, sprak de Graef weêr, die met een zijn zwaert toog, en hem dat bloot vertoonde. Daer op magh Cynus, vermaert Rechtsgeleerde, gezien hebben als hy zeyde, gelijk Paris de Puteo dat zelve bybrengt, dat zeker Edelman, in steê van de Leenbrieven zijner Heer, zijn zwaert toonde.
|
|
Auteursrechtvrij