Bloemhof der doorluchtige voorbeelden

Daer in door ware, vreemde en deftige geschiedenissen, leeringen en eygenschappen, alles dat de mensch tot nut en vermaek verstrekken kan, te bemerken is

Het III. hooftstvk.

Dat 'et lasteren op doden qualijk gedaen is. Chilons zeggen daer op, en Platoos gelijkenis. Pausanias deftige antwoort op 't onbillik voorstellen van eenen, dat hy zijn vyants dode lichaem zou doen hangen. Denkwaerdig verhael van Suidas van de worstelaer Nicons beelt. Bevallijke antwoort van Plancus. Sylla om 't mishandelen der doden bestraft en gescholden. Histori van de schone Agnes.

WY hebben gemeenlijk in de mond, en 't waer te wenschen, dat wy 't met 'er daad betoonden, dat men van de doode en afwezende niet qualijk moet spreken. D'outheit nam'er naau acht

op. De spreuk van Platoos zegelring drukt'er de zin van uit: 't is gemakkelijker de gene, die rust, gaende te maken, dan die gene, die onstelt is, te stillen.

Chilon van Lacedemonien zegt, spreekt van de gestorvene niet qualijk; maer acht hem gelukzalig. Den man met eeren kan hem niet zwaerder vergrijpen, dan als hy de gene, die zich niet verantwoorden kan, lastert; mits het zo schandig is dat men op dooden schelt, of men tegens zijn eygen schaduw vocht. Voegen wy hier Platoos zeggen by: dunkt het u geen schande, vuyligheyt, mishandeling en kleinhertigheyt te zijn, dat men de doode uytschud, en zijn lichaem voor vyant houd, daer de gene, die tegenstant bood, vertrokken is, en de gene, die hy bevocht, alleen laet? gelijken zulke de honden niet, die in de steen bijten, en de gene, die hem geworpen heeft, voorby loopen? Wat my belangt, ik zie 'er geen onderscheit in.

[p. 9]

Pausanias, Koning van Sparte, hiel 't daer meê; want hy, Mardonius, veltheer des Konings van Persen neergeleyt hebbende, wiert van Lampon, een der voornaemste van 't eylant Egina geraden, dat hy zijn vyants lichaem op zou hangen, om hem met de zelve maet te meten, daer Mardonius, de Koning Leonidas mee gemeten had: maer Pausanias antwoorde; ik hou uw gunst en voorzichtigheyt in grote waerde: maer uw oordeel wijkt van de billikheyt; want ik zou, zo ik uw raet volgde, my zelve en 't vaderlant verkorten. 't Is een daed die in de wreedste zelf niet toe te staen is. 't Geen dat Suidas van 't beelt van de worstelaer Nicon verhaelt, is denkwaerdig: Een afgunstig mensch de haet, die hy Nicon in zijn leven toegedragen had, na zijn overlijden, toom gevende, nam een stok en wierp die op 't beelt van dezen worstelaer, als om zijn gedachtenis spijt te doen: 't beelt terwijl, zo men zeggen mag, Nicon wreken willende, viel van de plaets, daer 't op gestelt was, recht op dien stokwerper, dat hy neêrstorte. Plancus beantwoorde zeker een zeer bevallijk, die hem zeyde, dat Alinius Pollio eenige Oratien beschreef, die niet dan na Plancus dood in 't licht zouden komen, op dat hy daer niet op antwoorden zou. De geesten worstelen met de dooden. Men bestraft Sylla te recht, schrijft Plinius, die niet te vreden zijnde met zijn vyanden 't grootste leet dat hy kon in 't leven gedaen te hebben, daerenboven beval, dat men haer gebeenten uyt de graven zou nemen, en in de vloet werpen, gelijk hy 't dode lichaem van Marius dede; dat d'oorzaek was dat hy in't leste van zijn leven begeerde, dat men zijn lichaem tot asschen zou verbranden, op dat zijn vyanden hem niet even zo handelen zouden. Tot besluyt zal ik de denkwaerdige daed van Lowijs d'elfde verhalen, die begeerde dat de gestorvenen in haer geheel zouden blijven, zonder wraek te zoeken, hoedanig ook haer leven geweest had. De vader van Lowijs had met de schoone Agnes zeer gemeynzaem geleeft. Zy begeerde in de kerk van 't Kasteel van Loches begraven te worden, en, tot dien eynde een jaerlijkse vaste rente stellende, liet haer graf in 't midden

[p. 10]

van 't koor oprechten. Lowijs niet lang daer na daer komende, vraegde wie in dat graf lag. Een priester zeyde, dat 'et de schoone Agnes was, en voegd 'er noch by: Heer, wy zouden dit graf, om dat 'et ons in de weeg is, geren in enige Kapel verzetten. 't Geen, dat gy begeert, zey de Koning, is onredelijk; want hoewel deze vrou my in haer leven dapper tegen geweest is, zo zal ik nochtans haer graf noch haer wetten veroverlasten. Wijders denk ik niet dat gy haer lichaem, zonder merkelijke vergelding, in zulk een verheve plaetse gestelt hebt. Houd d'overledene, uw weldoenster, 't geen, dat gy haer in haer leven belooft hebt, en ziet wel toe dat gy 'er niet van daer, in een andere plaetse, draegt; en op dat gy te meer verplicht zijt, om voor haer te bidden, schenk ik u noch zes duyzent gulden. Hy liet die som tellen, en bestelde dat zy op eeuwige rente tot nut van de kerk geleyt wiert. De zelve Schrijver verhaelt, neffens Ian Chartier, een oud historischrijver, dat Karel de zevende, vader van Lowijs d'elfde, Harfleur belegerende, om d'Engelse daer uyt te drijven, in d'Abdy van Gemet zich huysveste, daer de schoone Agnes quam, om de Koning van 't verraet, dat enige tegen hem voorgenomen hadden, te verwittigen. En voegt daer by, dat'er de roep ging, dat Karel met haer verkeerde en een dochter by haer gehad had, die enige dagen daer na storf. Hoewel Karel vast ontkende, dat hy 'er de vader af was, maekte Agnes, die in d'Abdy van Gemet overleed, evenwel hen by testament sestig duyzent kronen. Haer ingewant wiert daer begraven, het lichaem gebalsemt, en te Loches in d'aerde gelegt. Het was een vrou van aengenamen ommegang, maer prachtig, en die in kostelijk gekleet te zijn, eer stelde, waer uit, om dat daer penningen toe van node waren, men meende dat Karel in die kosten verviel, om die vrou te genieten: en 't geen, dat deze mening versterkte, was dat Agnes verwanten in een oogenblik met groote bedieningen voorzien wierden. De Heer van Haillan melt van de zelve Agnes, in 't leven van Karel de zevende; en Pontus Heuter, een Neerlander, in de Histori der hertogen van Borgonje, schrijft dat, naer 't gemeen ge-

[p. 11]

rucht, Agnes zeer vurig van Karel bemint, door listen van de Dolfijn, navolger van Karel, die men naderhant Lowijs d'elfde noemde, uyt de werelt gezonden wiert.