de arbeiders wegteerden in de sloppen! Waar was Uw christendom toen hele volkeren zich moesten uitmoorden ten behoeve van het kapitaal?
Waar waren Uw theologen en Uw pausen toen een mensenleven minder telde dan een schroef aan 'n machine?
Zij waren nergens, zij zwegen, zij zaten op de kussens van de kapitalisten. De arbeidersmassa's zijn niet bevrijd door Uw christendom, de massa's der aarde zijn bevrijd door Karl Marx, door Lenin en Tolstoi. Zij zijn bevrijd door het nieuwe christendom van onze tijd, dat socialisme heet!
En dat geboren is uit het lijden van de Russische mens!
Ja, mijne heren, wij hebben geleden. Wij hebben onze broeders zien doodslaan, onze vrouwen verkracht gezien, onze kinderen weggevoerd in ellende zonder uitzicht. Wij zijn de weerloze speelbal geweest van het meedogenloze monsterverbond van het kapitalisme en Uw christendom!
En uit dit lijden is de nieuwe mens geboren. Hij is naar voren getreden als een nieuwe Christus, en hij had zijn broeders lief. Hij heeft de ondergang gezworen van het kwaad, en hij is meedogenloos tegen Uw huichelarij en Uw bedrog.
Voor hem bestaat er geen compromis met de leugen, al komt zij uit Rome, Londen of Washington!
Ja dat is pijnlijk om te horen, gij wilt het niet horen, gij draait Uw ruggen en gaat in 't geheim samenspannen tot een nieuwe oorlog, die gij de verdediging van het Westen noemt. Maar het is te laat, mijne heren, gij zijt verloren!
De nieuwe christen is waakzaam en hij is weerbaar, en hij weet voor welke heilige idealen hij zal sterven. Gij waant U veilig omdat gij denkt dat ge de atoombom hebt, maar de wereld is niet te beheersen met atoombommen en ijskasten.
Gij staat aan de vooravond van Uw ondergang omdat er in de hele westelijke wereld geen christen meer te vinden is!
Maar het leven gaat verder, en Christus is eeuwig, en als de rook is opgetrokken over Uw ruïnes, dan zal als triomfator de Russische christen leven, die gij nu uit haat en hoogmoed opnieuw hebt willen kruisigen!
(Het doek is tijdens de laatste zinnen langzaam dichtgegaan, en de enige die, werkelijk aandachtig, zit te luisteren, is Goldstein. Hij is ongeveer tijdens het midden van Bogdanowitsch' speech binnengekomen, heeft het even aangezien, is geboeid geworden, heeft Snakegrave Bowden op zijn plaats gevonden en is toen terzijde, recht tegenover de spreker gaan zitten)