|
| |
| |
| |
1586.
Commissarissen.
| Mer Christoffels Dassonville, ridder, heere van Haulteville, over den gouverneur van Vlaenderen. |
| George de Montmorency, heere van Croisilles, upperjaghere van Vlaenderen. |
| Adriaen de Noyelles, heere van Croy. |
| Mer Anthonis de Hauroult, ruddere, heere van Helfault. |
| Schepenen van der Kuere. |
Schepenen van Ghedeele. |
| |
| Joncheer Geeraert de Blasere. |
Joncheer Philips Triest, heere van Auweghem. |
| Joncheer Anthonis de Stoppeleere. |
|
| |
Joncheer Jacques Taccoen. |
| Joncheer Adriaen de Montoye. |
Joncheer Franchois Rijm. |
| Joncheer Anthonis Triest. |
Joncheer Jan de Vos. |
| Joncheer Philips de Steelandt. |
Joncheer Glaude de la Chapelle. |
| Joncheer Guillaume Norman. |
Michiel Brakelman. |
| Joncheer Gillis van der Meere. |
Joncheer Robbert Hellin. |
| Joncheer Pieter van der Eede. |
Jan Tayaert. |
| Geeraerd de Sceppere. |
Mer Cornelis de Brune. |
| Quintijn van de Velde. |
Jan van Ydeghem, d'aude. |
| Pieter Dhanins. |
Jacques Delval. |
| Gillis Brecht. |
Jan de Sceppere, fs Eloys. |
| Pieter Vale. |
|
Ontfanghers.
| Heindric Zoete, bouchoudere. |
| Jan Damman, van de wercke. |
| Philippus de Bisscop, van der Yssuwe. |
In dit jaer ende zonderlinghe in de maendt van Meye was binnen deser stede, Antwerpen, Bruyssele, Mechelen, Brugghe ende andere steden ende circonvoysine plaetsen ende durpen groote onredelicke duerte van coorne ende
| |
| |
ander victuaelge ende leeftochte, zulcx dat in menichte van jaren insghelijcx niet ghesien nochte ghehoort en es gheweest; de tarwe galt voor Sincxen iij  grooten den sack, de rogghe ij xiij s. iiij grooten, ende in 't lant van Waes iiij grooten. In vele plaetsen ende quartieren wiert er broodt ghebacken van boonen, boucqueyt, gheerste ende dierghelijcke; 't welck oock al boven naturen onredelick duere was; de boucqueyt galt den zack x guldens.
Item, op den xvijen Meye was by trompette gheboden dat men 's sondaeghs, den xviijen Meye, zoude draghen eene schoone devote processie generael, om Godt almachtich te biddene dat hem zoude believen duer vierighe ghebedinghen, abstinentie ende andere godvruchtighe caritative weercken zyne groote rechtveerdighe gramschap te laten dalene, ende voor zyne ongrondelicke bermherticheyt ende liefde desen dieren tijt ende lanckdurighe oorloghe te doen cesseren.
Item, den xviijen Meye was de voornoemde processie generael devotelick ghehauden, ende 't Helich Sacrament ommeghedraghen; de vergaderinghe ende dienst was in Ste. Janskercke; daer ginghen mede de abt van Ste. Pieters, ende de abt van Baudeloo, elck met eene brandende flambeau, mijn heeren van den Rade met haerlieder supposten, schepenen van beede de bancken, heuversten ende gheswoornen van alle de neeringhen, de gulden van schutteryen ende de vier Cameren van Rhetorijcken, elck met berrende keersse in de handt, naer de costumen van ouden tyden daertoe gheuseert, 't welck by den voorseyden voorghebode al claerlick gheexpresseert wierdt.
Den xvien Juny luudden 's avonts te Ghendt alle de clocken ten vijf uren totten 6 uren, te weten een ure, ende
| |
| |
al 't grof ghescut wiert af gheschoten, omme de victorie by den hertoghe van Parme vercreghen jeghens de rebellen van Zyne Majesteyt, ende datter drye steden quamen in de obedientie van de Ko. Mat., te weten: Bommele, Niemeghen ende Grave, daer de hertoghe met eenen vasten leghere langhe voor gheleghen hadde.
Den xiiijen Juny was eenen capiteyn Cleygate van de rebellen, die te Sluys gheleghen hadde, up 't landt van Aelst ghevanghen, ende was binnen Aelst aen eenen staeck verbrandt, metgaders noch eenen met hem ghevanghen, om dat zy als vrybuyters op 't landt veel quaets gedaen hadden.
Den ien Ougste, 's morghens, quam hier waerachtige tydinghe dat de stadt Huysse van onsen volcke, vechtender hand, inghenomen was.
Item, de Geusen meenden oock ontrent den zelven tijdt inghenomen t'hebbene de stadt van Grevelinghe metten casteele, by intelligentie van binnen, ende zy hadden de capiteynen van Grevelinghe groote sommen van ghelde belooft, 't welcke hemlieden ghetelt wiert, ende als haerlieder volck daer binnen was, waren zy alle dootghesmeten ende vele geussche capiteynen ghevanghen.
Den xi do, wiert ontrent de Waelpoorte eene vrauwepersoon leelick vermoordt, te weten: den crop fortselinghe inghedauwen (het was de huusvrauwe van den greffier van Nevele) aldie wyle dat de zelve greffier 's nachts in de borghelicke wacht was, ende was van zynen ghelde ghespolieert ende gherooft; ende midts dat de vrauwe zeer zwart was, hy t' huus commende, ende de zelve doot vindende, dede die visiteren, ende was uutghegeven van de peste, ende zoo begraven; ende alzoo daer suspicie viel,
| |
| |
was de zelve ontgraven ende gheschaut, ende was bevonden dat se den crop inne ghedauwen was, ende alzoo de suspicie viel op eenen Michiel Asaert, wesende eenen vleghelmakere, die jeghen over de duere woonde. Hy was ende zyne huusvrauwe den xven Ougste, 's nachts, ghevanghen ende 's morghens den xvien dito ter scherper torture ghebrocht, ende de zone die de moort ghedaen hadde was 's daeghs te vooren vertrocken.
Den xven Ougste, wesende onzer L. Vrauwendach, 's morghens ontrent den x uren, rees ongheweerte van donder ende blixeme ende reghene, ende 's middags tusschen xij ende een ure sloughen 2 of 3 zoo grouwelicke donderslaghen ende cletters, zoo dat men in veel jaren 's ghelijcx niet ghehoort en hadde; aen St. Jansturre was groote schade in twee plaetsen, insghelijcx aen zeker schaelge turreken over de Begattestrate; daer was van den wint eenen man op zynen rugghe gesmeten, danof hy groot lickteecken behilt. Eene vrauwe wasser vervoert van de plaetse daer zy zat binnen den huuse op eene andere plaetse, verre van daer, zonder noch andere schade dier ghebeurde.
Den xixen dito was de voorgaende Michiel Asaert, geseyt Vleghele, uten Chausselette van de vanghenesse deser stede ghebrocht in 't Gravencasteel, ende was in de presentie van Franche, zynen zone, die uter vanghenesse van Ste Pieters commen was, de welcke op den xvijen Ougste ghevanghen was, gheexamineert ende ghereconfronteert jeghens d'andere, ende insghelijcx zyne moedere nopende 't voorgaende faict ende moort al voor den noene, ende was de voornoemde Michiel over noene ende over al de ijc reyse ghetortureert, in de poleye ghehanghen ende ghegeesselt, zonder yet te
| |
| |
kennen, niet teghenstaende zijn zone hem 't voorseide faict annezeyde, zoo dat tusschen de doot ende hem niet en was, ende den xxen Ougste, 's woensdaechs naer den noene, starf de voornoemde Michiel Asaert in t' voornoemde Gravencasteel, ende den xxien dito wiert de zelve Asaert 's noenens by den scherprechter op eenen waghene ghevoert naer de Muyden ende aldaer ghedolven.
In dit jegenwoordich jaer lxxxvj was 't eenen zeer cauden ende stranghen wintere, zoo dat in menichte van jaren 's gelijcx niet ghesien en es gheweest; ontrent den ven December liep men t' Antwerpen over 't veer; maer mids de vloet, schiet het ijs zeer corts van een, zoo dat men binnen een ure of twee daer naer weder met schuuten daer over voer.
Item, in dit tegenwoordich jaer, ontrent den xixen Lauwe, braken uut 's Gravencasteel Anthonius Heyman ende meester Lucas Mayaert, mitgaders Reynier de Pestere, die als mannen van de zesse, in 't overcommen van de stadt by laste van Zyne Hoocheit, ghevanghen waren; het welcke ghebeurde met subtilheyt dat zy de sleutels van de zelve vanghenesse hadden doen contrefaicten, ende den xxixen Martij daer naer, dede by mynen heeren van den rade in Vlaenderen de smet, die de selve sleutels ghecontrefaict hadde, amende in zijn lijnwaet met eene tortse, daermede hy duer syne onnooselheyt ontstont; soo oock van ghelijcken amende dede Lieven van den Steene, alsdoen cypier, zyne huysvrauwe ende de sluytere.
Item, in de maendt April 1586 was op de heerlicheyt van Nevele verbrant eenen jonghman die in 't jaer 1582 sijn eyghen oom vermoort hadde, ende corts daernaer
| |
| |
was zyne complice (zoo men zeyde), genaempt Adriaen Ronsse, daer omme ter scherper torture ghebrocht, maer en kende niet; ende zekeren tijt daer naer, wiert hy met eenen yseren halsbant met yseren pinnen die in den hals staken, acht daghen lanck in een camerken achter in de vanghenesse van 't Gravencasteel daer hy zat, ende stont de voornoemde acht daghen lanck zonder slapen; want hy alle nachten ende daghen versch volck hadde die hem waecten, ende niet en lieten slapen, ende op den selven viijen dach naer noene, wiert hy liber ende los ontsleghen; insghelijcx is noynt ghesien gheweest.
Den xviijen Ougste, naer de noene, wasser beroertheyt in de lucht in partyen van wat donders; daer waren in de lucht veel quade gheesten ghesien, ghelijck zwarte crayen; zy deden alomme groote schade: op den Reep waren weynighe huusen onbeschadicht; een weerckhuuseken aen de Nyeubrugghe wiert gheel wechghenomen met een stick van de caeye, ende in 't water gheworpen; wiert veel schade ghedaen in witte lakenen, die in den bleeck ende meerschen laghen; men seyde datter twee vrouwen waren wechghenomen, die men niet vinden en conste, de wateren hieven haer oppe boven naturen; daer waren boomen omverre gheworpen: daer was te Ste. Pieters eene moerbesieboom omverre gheworpen ende uter eerden ghenomen ende metten tacken ende besien in d'eerde gheplant, metten wortelen opwaert; schepen uten watere gheheven ende dierghelijcke wonderlicheden, zulcx dat derghelijcx noynt ghesien en es gheweest.
Den xxien Ougste de onredelicke ende excessive dierte van coorne langhe gheduert hebbende, te weten dat men
| |
| |
de taerwe cochte xx guldenen den zak, ende de rogghe alzoo diere of lettel min, het mestelaynbroodt dat men tot de backers haelde de acht ponden cocht men xvi stuveren, het rogghene xv stuyvers, ende de taerwe naer advenante, danof wiert nu de zack roghs ghegeven voor 24 schellingen grooten; midts 't graen zoo overvloedelick ten aerde ghebrocht was, soo wiert die ghegheven om iii schellingen iiii grooten 't mueken; maer zeer corts daer naer begonste 't coorne wederomme te dierne.
Den xxiijen Augusty was Franse Azaert om de voorgaende moort t' ende Walpoorte ghedaen, boven Maelte, up de heerelichede van Ste. Pieters, ter plaetse daer hy ghevanghen was aen eenen staeck verberrent, ende in 't huuseken zijnde, ontschuldichde hy van den zelven faicte zynen vader ende zyne moeder.
Den jen September was eenen Jan van Melle, musycke, vryvleeschauwere, om overspel by hem binnen huwelick ghecommitteert, 't welcke wel veerthien oft vijfthien jaren gheduert hadde, in schepenencamere ghegheesselt totten bloede, ende ghebannen x jaer uten lande ende graefschepe van Vlaenderen.
Den xvijen Septembris was binnen dese stede ghedraghen eene schoone devote processie generael, ende was gheboden heylichdach totter noene, in ghedinckenisse dat dese stede van Ghendt metten coninck wiert ghereconcilieert; de vergaderinghe ende de dienst was in Ste. Janskercke; daer ginghen mede dry abten, te weten: Ste. Pieters, Baudeloo ende Dronghenen.
Den xxen Octobris luudden, 's avonts, alle de clocken van deser stede van Ghendt van den 6 totten 7 uren, van bly- | |
| |
schepe van der grooter victorie die de hertoghe van Parma ghehadt hadde jeghens de rebellen van Zyne Majt.
In dit jaer ende schependom bleef het coorne zoo onredelijck diere dat om verwonderen was, vele menschen die verdwenen van honghere, ja storven.
|
|
Auteursrechtvrij