Memorieboek der stad Ghent van 't jaar 1301 tot 1793. Deel 3

1580.

Commissarissen.

Mer Willem van Nassau, prince van Oraingnen, enz.

Joncheer Gaulthier de Hauldion, dict Giberchies, heere van Ville.

Mer Adolf van Meetkercke, president van Vlaenderen.

's Heeren kiesers.	Der stede kiesers.
Joncheer Philips de Grutere, heere van Axpoele.	Lievin Manins.
	Pieter Heylinck.
Jacques Rufelaert.	Lauwereins de Vleeschauwere.
Guido Malepart.	Gillis van Haute.
Iheronimus van Pottelsberghe.

[p. 61]

Schepenen van der Kuere.	Schepenen van Ghedeele.
Mer Joos Borluut, ruddere, heere van Bouckle.	Joncheer Joos Triest.
	Ghileyn Dhooghe.
Jan van der Crucen.	Anthonis Heyman.
Willem Sanders.	Joncheer Richart Uttenhove.
Joncheer Jacques Cabelliau.	Joos van Wijnsberghe.
Lievin Heindricx, over hem Willem van Pollare.	Pieter de Landtheere.
	Joncheer Gaulthier Alaert.
Jacob Stalins.	Jan Boccaert.
Joncheer Guillaume van der Zype.	Jan van Huffele.
	Pieter van Hove.
Lucas Deynaert.	Lievin van den Zompele.
Baudewijn Mattheeus.	Jan van Deele.
Jan van Ooteghem.	Daneel de Croock.
Niclays de Vos.
Jooris de Coninck.
Laureyns Thijs.
Heuverdeken.	Deken van de Weverie.
Laureins de Vleeschouwere.	Lievin Dherde.

Ontfanghers.

Joncheer Joos Triest, bouchoudere.

Jan Bollaert, van de wercke.

Lievin Heylinck, van der Yssuwe.

Den j^en dach van September dede Ryhove zynen eedt als hoochbailliu van Ghendt.

Den xxj^en September, in den nacht, waren by den hoochbailliu Ryhove ende onder-bailliu ende mynen heere van Cryvelde, bailliu van den Auderburch, vele diversche heeren ende poorters deser stede ghesaisiert, ter oorsake van sekere conspiratie (alsoo de Geusen seyden); maer zy wierden onbeschuldich gevonden ende wierden zeer corts gheslaeckt.

[p. 62]

[In de maent September 1580 wiert eenen boer ghehanghen om syne schelmstucken; wiert de heer Ryhove hoochbailliu, wiens mantel om sijn eerste recht van den scherprechter gheconfisqueert wiert; wierden twee booswichten op de Coorenmerckt ghehanghen, ende eenen op de Vrydachmerckt. (K.M.)]

Den v^en October verbranden die van Ghendt de prochie van Schellebelle, ende ruyneerden 't fort by de Malcontenten aldaer begonnen maken.

Den xiiij^en December, naer den noene, zoo onzen legher lach te Quaetrecht, zoo quamen de Malcontenten, ende devaliseerden ende verstrooyden gheheel den legher van de Gheusen.

Ontrent desen tijt waren by schepenen met octroye van den hove ghestelt ende ghecommitteert acht huyssiers ofte deurwaerders van den indaghynghe.

[In de maent October 1580 wierden eenighe procureurs ende advocaten afgestelt van hun officie, om dat sy de eeden niet en wilden doen van de Geusen hun voorghehouden; de Walen nemen in de stadt van Nivelle, ende dreyghen Diest; wiert den vijfden pennijnck ghepubliceert te betalen; wiert eene sterre met eenen steert ghesien; de borghers moesten ghelt leveren aen de magistraet; clepte het alarm, maer was terstont ghedaen. (K.M.)

- In de maent November 1580 wiert het passagieghelt aen de poorten afghestelt; plunderden de Spaenjaers Meulebeke; vluchten de boeren wederom naer de stadt. (K.M.)]

Den xxviij^en December, op Alderkinderendach, was eenen Adriaen van Casele, f^s Lievens, up de Vrindachmaerct deser stede ghehanghen, ende daer naer ghevierendeeld. Hy

[p. 63]

wiert ghevoert van uut 's Gravencasteel tot op de Vrindaenmaerct in 't gherechte, up een heerde; sijn hooft was ter Waelpoorten ute op eenen schacht ghesteken, ende zyne andere quartieren waren buyten der poorte elck aen eene potentie ghehanghen, omdat hy de Malcontenten diende, meenende binnen deser stede een massacre ende groote moort te doene op den dach als de Malcontenten meenden dese stede inne te nemene; hy zoude ghehadt hebben het quartier van de Langhemunte ende de gheheele Vrindachmaerct, (al alzoo de Gheusen zeyden).

[In de maent December 1580, de spaensche soldaten quamen te Quaetrecht naer onse soldaten toe; wierdender vele van de onse verslaghen ende veel in de Schelde verdroncken; vluchteden de boeren met vrouwe ende kinderen naer Ghendt; wiert er eenen soldaet ghehanghen; wiert Adriaen van Casele ter doodt verwesen als eenen verrader. (K.M.)]

Op den xiij avondt xv^clxxxj zoo quamen in den nacht voor de Keyserpoorte de Malcontenten, ende namen een stuck van het quartier van Adriaen van Casele, 't welcke buyten der voornoemde Keyserpoorte hynck, ende voerden 't naer Aelst; men zeyde dat de priesters 't zelve zeer solempnelick met processie begrouven.

[In de maent Januarius 1581, raeckte de stadt in alarm; trocken een deel van onse soldaten naer Dendermonde; wierdender op de straten cuypen met water ghestelt voor den brandt; verbrandeden de borghers hunne eyghen huysen buyten aen de poorten; daer wiert eenen grooten crijghsraedt ghehouden tot bescherminghe van de stadt; de Malcontenten belegherden het casteel van Poecke. (K.M.)

- In de maent February 1581, wiert eenen trompetter

[p. 64]

van de Malcontenten ghevanghen; was het collatie om nieuwe lasten op te stellen; de Malcontenten meenden op de jaermerckt van Ypre die stadt te verassen; sy verbranden de prochie van Velseke ende de kercke. (K.M.)]

Den ij^en Martij was naer de noene, ontrent den een ende twee uren, den eersten steen van het fundament van het nyeuwe weerck van het Schepenhuys, neffens den Casteleyn ende aude Zwane, gheleyt by Jan Bollart, ontfanghere van den weercke van deser stede.

Den xiiij^en Martij was in de Gheltmunte voor de eerste reyse begonnen ghelt te muntene; men slouch er ghendsche nobels van xxv ss. grooten het stick.

[In de maent Maerte 1581 schooten de Geusen triumphe over hun becommen victorie in Vrieslant; wiert er eenen seer langhen man te sien verthoont met eenen dwergh maer eenen elleboghen lanck; wiert er eenich nieuw canon ghebrakeert op de vesten. (K.M.)]

Den vij^en April verhynck hem zelven een mannepersoon in het Peert op de Hoochpoorte, ende wiert 's anderdaeghs ter Muyden in eenen spriet ghehanghen.

Den xix^en April waren binnen der stede van Bruyssele de priesters uutghejaecht van de Geusen, ende de beelden wierden al averecht gheworpen.

[In de maent April 1581 wiert er eenen jonghen soldaet om syne diverye ghehanghen, ende twee ghegheesselt; eenen vremden jonckman verhinck hem, door ghebreck van niet te connen betalen syne werdinne; de Malcontenten hebben hunnen oversten ende hoochbailliu van Cortrijck ghevanghen om hun soldye, om betalinghe te hebben. (K.M.)]

Den iiij^en Meye als de priesters 't Antwerpen in Onser

[p. 65]

Liever Vrouwekercke, 's avonts, het lof ghedaen hadden, zoo quamen de guldens ende de dekens, ende deden de prieters uutgaen, ende elck weerde synen aultaer, ende de beelden wierdender oock afghedaen ende gheruyneert van de Geusen.

Den xiij^en Meye, 's morghens ten zes uren, verbrande aen 't fraters een groot steenen huus, ende in 't blusschen, zoo vielder eenen gevel inne daer eenen onder doot bleef, ende daer wiert er vele ghequetst, die zeer corts daer naer storven.

Den viij^en dach van Meye, die was vergeten boven te schryven, doen was by die van Ghendt in den morghenstondt de kercke van Lê inneghenomen, vechtender handt, ende verbrandt; zy was zeer sterck bescanst van 's conincx volck, ende daer was een deel van 's conincx volck op die wierden al versleghen ende deerlick vermoordt.

Den xxij^en Meye quamen de Malcontenten t' Aerdenburch, ende smeten de jaermaerckt uppe, ende namen de cooplieden zeer veel goets.

[In de maent Mey 1581, moest men by last van 't magistraet in O.L.V. kercke ende in andere, alle de beelden ende schilderyen uyt de kercken weeren, soo dat de catholicke dienst opgheschort wiert, ende wierden de priesters ende religieusen verdreven; in de kercke van de prochie van Lê wierden 30 menschen door de soldaten verbrant; de Malcontenten brandeden te Swijnaerde eenighe huysen af, trachtende eenighe borghers ghevanghen te nemen. (K.M.)]

Item, ontrent desen tijt zoo wiert Ste. Pharahildenkercke vercocht, ende men beghon se te brekene, ende daer wierden rontomme vele schoone costelyke huysen ghemaect.

Den xviij^en Wedemaendt ghynghen veel jonghe dochters

[p. 66]

te Dronghene wandelen, ende de Malcontenten quamender, ende namen veel dochters ghevanghen die zy met hemlieden voerden, ende gaven groot rantsoen.

[In de maent Junius 1581, maeckten de boeren tot Mariekercke alarm; schooten de Malcontenten aen St. Lievenspoort naer onse wacht; de boeren van Huysse schooten 20 Malcontenten omverre; eenen auden schipper wiert onthooft, twee andere ghegheesselt; de Spaenjaerden hadden Breda verrast. (K.M.)

- In de maent Julius 1581 vertrock Ryhove met syne soldaten naer Dendermonde; wierden twee vrouwen ghegheesselt, ende eenen man ghehanghen in de prochie van Royghem; roofden de Malcontenten veel vee. (K.M.)

- In de maent Augustus 1581, wierden de casteelen van Everghem, ende de goederen van cloosterslieden daghelijckx ten cleyne pryse vercocht teghen de placcaten van den coninck; de bisschoppen van Brugghe ende Ypre, die dry jaren ghevanghen hadden gheleghen, wierden vermanghelt voor Bourchaut van Imbiese ende eenen predicant die de Spaenjaerts ghevanghen hadden; de nieuwe acht vercoren borghers wierden uytghelesen ende goedghekeurt; de magistraetspersoonen gaende naer het stadhuys, moesten met swarte laken tabbaerden gaen tot onderscheyt van de borghers; de hertoch van Alençon ontsette Camerijck, beleghert van de Spaenjaerts; wiert de coninck van Spaignen verclaert vervallen te sijn van sijn recht tot dese landen; den xiv^en wiert 't magistraet vernieuwt door verkiesinghe volghens de oude priviligien. (K.M.)

- Op den viij^en van Ougst dede syne intreê zeer magnific binnen Ghendt de hertogh van Alençon.

[p. 67]

- Des anderendaechs beswour de zelve hertoghe het lant van Vlaenderen op de Vrydachmaert, ende daer wiert ghelt ghestroit. (S.G.)]