Memorieboek der stad Ghent van 't jaar 1301 tot 1793. Deel 2

[p. 380]

1571.

Commissarissen.

Messire Philippe d'Oingnies, chevalier, seigneur du dict lieu, au lieu du gouverneur de Flandre.

Philippe, seigneur de Sainct Aldegonde et de Noircarmes, etc.

Maximilien Vilain, baron de Rassenghien, etc.

Jacques de la Cressonnière, aussi chevalier, gouverneur et capitaine de Gravelinghes.

Schepenen van der Kuere.	Schepenen van Ghedeele.
Joncheer Jan Damman, heere van Oomberghe.	Lievin van Sicleers, heere van Gotthem.
Joncheer Pieter Cortewille.	Joncheer Joos van Brakele, d'oude.
Adolf de Grutere.
Franchois van Wijchuus.	Jooris Vijts.
Lievin Petrins.	Lievin van der Meulene.
Jacques Rufelaert.	Joos Sanders.
Joncheer Nicolas van der Vichte.	Jan Meyntkin, d'oude.
Servaes van Steelant.	M^r Antonis d'Oosterlync.
Willem van Auweghem.	Pieter van der Eede, f^s Jooris.
Thomaes van der Crayen, d'oude, over heere Charles Everwijn.	M^r Lievin Sanders, f^s M^r Jans.
	Lievin Nemegheer.
Franchois van der Sare.	Joos Schouteete.
Pieter Dhanins.	Franchois van Hecke.
Andries Seys.	Jan Dhanins, f^s Gillis.

Ontfanghers.

Loijs van Havere, bouckhoudere.

Joncheer Pieter de Vos, van de wercke.

Lucas Cluetrijn, over hem Gillis van Havere.

Den xxv^en Meye overleet deser weerelt joncheer Pieter van Overbeke, onderbailliu van Ghendt, ende in zyne

[p. 381]

plaetse quam Adriaen van Riebeke, die drye ofte vier daghen daer te vooren zynen eedt ghedaen hadde.

Den xxij^en Meye dico Augusty was binnen Ghendt ghepubliceert de tiende penninck van de coopmanschepen van allen goede dat men weghen ende meten zoude, ende de xx^e penninck van husen, grondt van erven, renten ende catheylen.

[De Spaenjaers trocken uyt het casteel, ende er quamen andere in hun plaets. (K.M.)

- In de maent van Junius 1571 predickte de bisschop van het H. Sacrament des Vormsels, ende wiert er eene ordonnantie ghegheven teghen 't vervalschen ende verslechten van den wijn. (K.M.)

- In de maent van Julius 1571 was de peste sterck te Ghendt; de prochie van St. Baefs wiert in dry pastoryen verdeelt; schepenen van Ghedeele vergaderden in 't Joorishof, om dat de peste was in hunne consiercherye. (K.M.)]

Den xxvj^en September 's nachts was te Lootenhulle de capelaen ende bailliu van de prochie gherooft ende vermoort.

[In de maendt van September 1571 wierden ordonnantien uytghelesen teghen de peste; de heer de la Barre, souverain bailliu, wiert hoochbailliu; de schepenen van Ghedeele namen hunne sittinghe op het stadhuys als van te vooren. (K.M.)]

Den xxij^en Octobris was t' Sente Baefs aen de nieuwe galghe ghehanghen eenen Lieven Brunhals, gheseyt Bleckslaghere.

Den xxj^en Octobris, 's nachts ten 8 uren, was aen de Pasbrugghe eenen canonick gherooft binnen zynen huuse van drye ofte vier straetroovers die binnen huuse gheraecten, met dat zy zeyden hem te willen spreken met eenen briefve.

[p. 382]

[In de maent van October 1571 wiert de dach van S. Bavo voor eenen heyligdach gheviert; wiert de heere van Weelverghem ghedachvaert voor den procureur generael, beschuldicht wordende van ketterye; omme de pestewille, wierden mannen ghestelt om alle de honden, die lancx de straten liepen, doodt te slaen. (K.M.)]

In dit jaer was by den bisschop ghewijdt de kercke van 's Helichkerst.

In dit jaer was by den bisschop ghewijdt ende ghemaect van Sent Annenhospitael te Ste. Baefs, eene prochiekercke, ghenaempt St. Amantskercke; daer was een nyeu schepenhuus ende vanghenesse ghemaect omme de wet van Sente Baefs, daer het nieu hof ghestaen hadde.

Den xix^en November was buyten Sente Lievenspoorte, ontrent der sonnen onderganck, eenen minnebroeder oft fremineur zeer jammerlick vermoort van roovers, ende zyne medebroeder liep van vare in eenen gracht, daer hy verre alle den nacht totten gurtrieme in 't water stondt, ende 's anderdaechs wiert de dooden met processie ghehaelt binnen zynen convente daer hy zeer droeflijck begraven wiert.

Den xxiij^en November was de tiende penninck noch eens ten tune van den Schepenhuse ghepubliceert, ende omme den zelven te innene, waren ghestelt diversche commysen ende ontfanghers daer eenen Gheeraerdt de Scheppere opperontfangher af was.

Den xxv^en November was binnen Ghendt ghedraghen eene processie generael, ende ten zelven daghe 's avonts zoo vierde men op den Coorenaert, Vrydachmaerct, Veerleplaetse ende voor het Schepenhuus, ende alle de clocken van Ghendt luudden van sessen totten acht uren, omme de

[p. 383]

victorie die de Christenen hadden jeghens den Turck.

In dit jaer dede edele ende weerde heere mer Ferdinandus de la Barre, heere van Mouscron, zynen eedt als hoochbailliu van Ghendt.

In dit jaer en wilden de beenhauwers van Bruyssele gheen vleesch slaen noch insghelijcx gheen ander neeringhen doen; de backers en wilden nyet backen, de brauwers nyet brauwen, ende dat om den tienden penninck die zy niet gheven en wilden; ende de hertoghe van Alfva ontboodt van ander steden beenhauwers, maer daer en quam nyemandt, zoo dat die van Bruysele in haerlieder vryheyt bleven.

Den xxviij^en December overleedt Adriaen van Riebeke, onderbailliu van Ghendt.

[In de maent van December 1571 wiert eenen prijs ghestelt, die eenighe roovers coste vanghen ofte dooden, om dat de vrachtwaghens ende cooplieden van de selve wierden afgheset ende berooft; de bisschop predickte de Heylichdaghen te moeten vieren; alle de leêganghers wierden uyt de stadt ghejaeght, ende op alle hoecken der straeten moest men lanterrens hanghen teghen de dieverye. (K.M.)]

Den xiij^en Lauwe was binnen deser stede ghedraghen eene schoone solempnele processie generael, ende 's avonts wiert allomme by diversche neeringhen zeer rijckelijck ende costelick gheviert, alle de clocken van Ghendt luudden van de zes uren tot acht uren van blyschepen dat binnen het coninckrijcke van Spaengnen onse jonghe prinche, ghenaempt Ferdinandus, ghearriveert was.

[Curts naer de schoone victorie jeghens den Turck, zo hevet Godt belieft onzen ghenadeghen conynck te verleenene eenen schoonen jonghen zone by zyne huusvrauwe, de dochter

[p. 384]

van den keysere Maximilien, zo dat men hier te Ghendt den xij^en Lauwe in 't zelve jaer ghedreghen heeft eene schoone solempnele processie generale, daermede dat gynghen naer costume mijnheeren van den rade in Vlaenderen, scepenen van beede de bancken, de smalle wetten, hooftmannen ende ghesworenen van neerynghe, de guldenen van Rethorijcke, elc met eender keersse inne dhandt. (Pr. Ar.^B)

- In de maent Januarius 1572 de bisschoppen van Ghendt ende van Brugghe trocken naer Brussel, om aen due d'Alve te verclaren de onmoghelijckheyt te betalen den 10^en penninck; de boeren moesten wacht hauden teghen de Geusen; dan de Spaenjaerden die op de prochien laghen, deden meer quaet dan de Geusen. (K.M.)]

In dit jaer moesten de lantlieden overal haerlieder pasteur waken.

[Op den xiij^en Sporcle in dit voornoemt jaer zoo hevet in den nacht zo vele snee ghevallen, zo dat in mans ghedyncken noynt dierghelijcke ghesien en was; want het was twee hautvoeten dicke ghesneeut ende meer, zo dat 's anderdachs een graen ter aerde en conste ghestaen. (Pr Ar.^B.)

- Op den xiiij^en der voorscyde maendt zo was hier ghevanghen een munteneere ende zyne huusvrauwe, ende ontrent twee uren ghevanghen gheweest hebbende in 't Chausselet, binnen den tijdt dat men besich was met zijnder huusvrauwe t'examinerene, heeft hem de zelve munteneere verhanghen an zynen rieme, zo dat hy den xv^en wiert gheleyt up eene hurde, ende was also ghevoert naer 't gherechte ter Mude, ende aldaer ghehanghen in eenen Spriet. (Pr. Ar.^B.)

- Op den xxvij^en Maerte was hier binnen deser stede een

[p. 385]

herdoopere verbrandt op de Vrindachmaert, ende was met eenen douck zynen mondt ghestopt, so dat hy niet spreken en conde. (Pr. Ar.^B.)

- In de maent van Maerte 1572 wierden nieuwe placcaten uytghegheven tot betalinghe van den 10^en penninck; wierden pasquillen gheplackt weghens de onbetamelijcheyt van duc d'Alve; wierden twee schepenen bestraft van den raedt, om dat sy de struyckroovers niet ghenoech en straften ende vinghen; wiert eenen ouden man verbrant om syne ketterye. (K.M.)]

Den Schurssewoonsdach, 's avonts, den ij^en April, namen de Watergeusen inne den Briel in Hollandt.

Den Wittendonderdag, den iij^en April, 's avonts, dede joncheere Anthonius van Overbeke eedt van onderbailliu te Ghendt.

Up den eersten Paesdach den v^en April in de hooghmisse anno lxxij, quamen voor Vlissinghe in Zeelant drye of vier schepen spaensche soldaten, in meeninghe binnen der stadt te gheraken omme 't landt te bedwynghene den tienden penninck te ghevene; maer de borghers wierden haerlieder compste gheware, ende liepen in de wapene ende schoten naer de Spangnaerden, zoo dat zy vertrecken ende reculeren moesten, ende de borghers staken den dijck deure van den casteele, daer men al een zomere daer te vooren aen ghewrocht hadde, ende zy deden de Walen die daer inne laghen uutgaen zonder gheweere, waeraf gheheel Zeelandt in roere was, maer die van Middelburch en wilden met die van Vlissinghen niet accorderen.

[Curts daer naer heeft de hertoghe van Alve in Hollant ghesonden diversche regimenten van Spaengnarden die hier

[p. 386]

in dese landen vele leelijcke quade faicten bedreven, groote tirannye ende overwillichede, ende daer zy arriveerden als te Rotterdamme, Nieuwehavene ende elders, vermoorden vele diverssche ende groote menichte van mannen ende vrauwen. (Pr. Ar.^B.).

- Op den xxiij^en April lxxij, naer Paesschen, arriveerden te Vlissinghen acht schepen van oorloghen met volcke wel voorsien, ende waren alle soldaten die men noemde Geusen, de welcke de lieden van Zeelandt zeer mindelick ontfynghen, belovende met lijf ende goet het voornoemde landt te helpen bewaren jeghens den hertoghe van Alva ende zyne Spaengnaerden, ende hebben de voornoemde stat ende de dijcken alomme voorsien van gheschut, bolleweercken ende van stercke wacht van volcke. (Pr. Ar.^B.)

- Item, curts daernaer die van Vlissinghen ziende dat die van Middelburch niet en wilden met hemlieden accorderen, hebben de voornoemde stadt beleyt ende beleghert met drye leghers; ende mijnheere van Wackene ende Mons^r de Beuvoys binnen der voornoemde stede wesende, hebben de zelve stadt zeer clouckelick bewaert. (Pr. Ar.^B.)

- Op den viij^en dach van Meye xv^clxxij zo zijn an het voornoemde Zeelandt an Hermude ghearriveert zekere benden Spaengnaerden ende Walen omme die van Middelburch ontset te doene, ende smeten de drye leghers voor Middelburch uppe; maer niet zonder groote schade van volcke. (Pr. Ar.^B.)]

In dit jaer den x^en Meye en was de wet naer costume niet vermaect, maer was uutghestelt tot den xx^en Meye.

[Item, den tiensten Meye, zo men hier binnen dese stede achtervolghende der Concessie Carolyne van der K.M.

[p. 387]

ghecostumeert es gheweest de wet te vermakene, zijn hier binnen dese stede brieven ghecommen dat de commissarissen gheenen tijdt en hadden, zo dat de zelve uutghestelt was te vermakene totten xx^en der zelver maendt, 't welcke noynt meer ghesien en es gheweest. (Pr. Ar.^B.)

- Item, ontrent den xix^en Meye zo wiert hier uut laste van den hertoghe van Alve by placcate uutgheleyt dat hem niemandt en zaude vervoorderen eenighe coopmanschepe ofte hantierynghe te doen met die van Vlissinghe, de welcke hy by 't voornoemde placcaet verclaerde vianden te wesene van der K.M. ende dese landen. (Pr. Ar.^B.)

- Seere corts naer 't publieren van welcken placcate hebben de voornoemde Geusen uut Vlissinghen hemlieden t' schepe ghestelt, ende zijn ghearryveert up 't Sas deser stede, ende hebben alle 't voornoemde gheheele Sas in brande ghestelt, zo datter lettel ofte gheene huusen en bleven staende, sulx datter onnomelijcke schade gheschiede. (Pr. Ar.^B.)

- Curts daer naer zo zijn te Berghen op den Zoom uutghetrocken menichte van schepen, wel voorsien wesende van volcke ende groot gheschut, de welcke die van Vlissinghen meenden te gaen bestokene; maer die van Vlissinghen voerender te watere jeghens, zulx dat aldaer up de zee zeere gheschoten ende ghesleghen was, alwaer over beede zyden zeer veel versleghen bleef, ende onder ander zeyde men datter een schip was dat zo vul bloets lach, dat men 't uuthoosen moesten. (Pr. Ar.^B.)

- Item, de voornoemde soldaten van Vlissinghen en der Vere in Zeelant, die men noemde Geusen, deden daghelix ontrent Zeelant, ghelijck Axel, ter Neusen, Eccloo ende

[p. 388]

andere contreyen vele roovynghen, in zulker wijs dat vele volx, ja, groote menichte van daer vluchten met alle 't gone dat zy wech cryghen consten, binnen dese stede van Ghendt. (Pr. Ar.^B.)]

Den xvj^en Meye waren by placcate van de Majesteyt die van Vlissinghen ende die van Briele verclaert vianden ende rebellen van zyne Majesteyt.