Memorieboek der stad Ghent van 't jaar 1301 tot 1793. Deel 2

1559.

Commissarissen.

Messire Bauduin de Lannoy, chevalier, seigneur de Tourcoing, au lieu du gouverneur de Flandre.

Messire Floris de Montmorency, seigneur de Montigny, Hubermont, etc., et en son absence Anthoine de Bourgogne, escuier, seigneur de Catthem.

Jacques de Croy, seigneur de Sampy, et en son absence M^e Jacques Martens, président de Flandre.

Messire Philippe de Saincte Aldegonde, seigneur de Noircarmes, et en son absence Messire Charles Utenhove, seigneur de Sequedin.

Schepenen van der Kuere.	Schepenen van Ghedeele.
Adriaen Triest.	Jacob Beths, heere van Angherelles.
Arendt van Grijsperre.
Philips de Grutere.	M^r Franchois van Hembyze.
Anthuenis Utenhove.	Joncheere Pieter de Vos.
Jan Heyman, f^s M^r Lievins.	Adolf Du Boisron.
Geeraert Triest, f^s M^r Joos.	Nicolas Sersanders.
Jacques Rufelaert.	Philips de Stoppelare, f^s Philips.

[p. 303]

Bussaert van Hembyse.	Joos de Rouck, over hem Lucas Cluetrijn.
Pauwels van den Velde.
Jooris Vijts.	Olivier Tyncke.
Michiel Dhooghe.	Passchier Rousseel.
Lievin van Huerne, f^s Lievins.	Jacob Hugaert.
Guillaume van Deinse, over hem Anthuenis van Deinse.	Jan Tayaert.
	M^r Lenaert Zantvliet.
	Pieter van Tessele.

Ontfanghers.

Lievin van Huerne, f^s Michiels. bouchondere.

Nicolas Baers, van de weercke.

Lievin van der Muelene, van der Yssuwe.

Den xxviij^en Meye begonst men in Sente Janskercke zeere te weerckene omme 't verheffene van den Toysoene.

Den v^en July waren vier mannepersoonen uten Westquartier op de Vrindachmaert levende verberrent van heresye.

[Item, in dit jaer lix, in den Mey, soo waren d'appelen soo duere dat men eenen inlantschen appel wel ses mael meer vercocht dan eenen spaenschen appel van Oraigne; want men cocht de inlandsche appelen eenen stuyver ofte eenen braspenninck, ende van de spaensche hadde men er sesse voor eenen stuyver. (K.M.)

- Item, in dit jaer, den xij^en Junius, quam te Ghendt op de Vrindachmeret een jonghe knecht met eenen cortewaghen ghereden met viij mutsaerden daer op gheladen; daer hy quam al rydende, quam aldaer ghevallen eenen swarem biën op 't selve haut dat op dien cortewaghen lach, ende waren daer ghebuyckt ende vercocht tot proffijtte van den ghemeenen armen deser stede van Ghendt. (K.M.)]

Den vj^en July quam de coninck van Spaengnen Philips,

[p. 304]

hertoghe van Bourgoingnen, grave van Vlaenderen, binnen deze zyne stede van Ghendt met schoonen state van vele edele machtighe princhen ende princessen, [ende was ghelogiert in 't hof van Egmont, gheseyt Finis. (K.M.)]

Den xij^en July alzoo die hooghe doorluchtige Hendrick, coninck van Vranckerijcke, in zekeren tournoy ende steeckspel te vooren ghebeurt, ghequetst was by eenen jonghen edelman gheboren binnen Vranckerijke, ontrent zijn ooghe zoo grieffelyke, dat hy daer af starf.

Den xxiv^en dito verberrende gheheel Ronsse, zoo dat daer niet boven zes huusen en bleven staende, ende dat van den inviere.

Den xxviij^en July was by den coninck Philips van Spaengnen binnen de kercke van Sente Michiels te Ghendt over den coninck van Vranckerijcke eene zeer rijcke ende costelicke uutvaert ghedaen, daer de coninck zelve in persoone was.

[Item, den xxviij^en van Junio was te Ghendt ghedaen seer solemnelijck de uytvaert in Sente Michielskercke van den coninck van Vranckrijcke, ter presentie van onsen coninck Philippus van Spangnen, met alle de heeren ende princen van 't Orde van den Gulden Vliese, ende noch groote menichte van andere heeren, princen ende vorsten, alle in 't swart gekleet, ende daer was grooten cost ghedaen van temmeragie ende schilderye, ende daer berrenden beth dan twee duysent ende dry hondert kerssen van wasse, elck van een pont 't stuck, sonder de groote kerssen, die op den autaer stonden. (K.M.)]

Den xxix^en dito waren te Ghendt binnen de kercke van Ste. Jans ghesonghen de vigilien, ende alsoo begonste de

[p. 305]

toecompste ende 't ghenen van den ordene van den Gulden Vlieze.

Den xxx^en dito quam de voornoemde coninck van Spaengnen, grave van Vlaenderen, met vele princen ende hertoghen binnen der voornoemde kercke ter hoochmessen, zoo hy 's daeghs te vooren ghecommen was met zyne heeren van den Ordene, tot xvj in ghetalle, ende de coninck, wesende de xvij^e, met rooden fluweelen mantels ende fluweelen capproenen up 't hooft, voor hemlieden gaende een solempnele processie. Daer gynghen vijf bisschoppen, vijf ghemytreerde abten, voor hemlieden rydende twee edelmannen, elck op huerlieder schauderen hebbende elck een gauden calomne, zeer costelick verchiert met eene croone; daer naer volghden xij trompetters, alle ghecleet metten wapene van Spaengnen, ende daernaer vier heerraulten met ghelijcke wapenen, ende was de dienst ghedaen by den bisschop van Doornicke, ende de dienst ghedaen zijnde, quamen alle t' samen ter maeltijt up 't stadthuus binnen deser stede, ende de zelve maeltijt ghedaen zijnde, reden alle de voornoemde edele ende heeren van den Ordene met zwarte fluweelen mantels ende zwarte capproenen te Sente Jans ter kercken.

Den xxxj^en July voor den noene reet de voornoemde staet ende alle de heeren van den Ordene, al in 't swarte, wederomme ter kerken, ende alsoo 's noenens wederomme ter maeltijt, ende dezelve maeltijt wederomme ghedaen zijnde, is de voornoemde staet wederomme ter kercken ghereden, ende de coninck met zyne heeren van den Ordene daermede, met witte damasten mantels en roode cappen op 't hooft.

Den j^en van Ougste, wesende Ste. Pietersdach, is de voornoemde staet in den vormen als voren, ende de coninck

[p. 306]

metten heeren van den Ordene, in 't witte, als daechs te voren, ter kercken ghereden, ende alsoo vulcommen de ordonnantie van den Gauden Vliese, dwelcke aldaer ghegheven was.

Den v^en dito was zekere quaerte by der stede ute ghestelt, inhaudende sekere prysen van incompste te watere, te weten: neerynghen, guldenen, wijcken, ghebuerten ende alle gheselschepen, die ghelot waren omme 't vorencommen, ende naer de incompste stack men op laen te watere, danof de opperprijs was zes ponden grooten, de naprijs iiij grooten, de iij^en prijs ii grooten, danof van steken hadden den upperprijs die van de Vrydachmaert, den naprijs de neeringhe van de Vleeschauwers, ende den iij^en prijs die van de Langhesteenstrate. Item, van incommene was de prijs iij grooten, die ghewonnen was by den wijck van de Slijpstrate, de ij^en prijs ij grooten, die ghewonnen was by de neeringhe van de Huvetters, ende de iij^en prijs xx schellingen groote, ende ghewonnen was by die van den Keyserijcke, Overschelde.

Ten anderen was gherecht een huuseken in de Leye, omme te beklemmene; welck huuseken draeyde op eenen mast in 't midden van den watere, zoo 't vooren noch ghestaen hadde in 't jaer xv^clvj, ende elck die daer inne clemmen conste zonder te vallene in 't water, hadde voor den prijs thien schellingen grooten.

Den vij^en Ougste waren te Ghendt vier jonghe mannepersoonen ende twee jonghe vrauwen, gheboren uten Westquaertiere, voor den noene verwesen te steervene metten brande, ter causen van heresye, op de Vrydachmaert, ende

[p. 307]

naer 't selve wijsdom gheleet in 's Gravencasteel op de Veerleplaetse, naer costume, ende en vulquam t' selve ghewijsde niet voor 's anderdaeghs den viij^en Augusti, dat noyt te vooren in tyde van payse ghesien en is gheweest.

In de selve maendt was by den coninck van Spaengnen ghestelt als regente van den lande van Herwaertsovere de ducesse van Parma, zyne zustere, bastaerde-dochtere van den keysere Carolus, ende met haer gouverneur van Vlaenderen, Heneghauwe, Arthois, de grave van Egmondt; insghelijcx gouverneur met hem over de landen van Hollandt, Zeelandt, de prince van Oraengnen, ende met hem gouverneur over den lande van Brabant, de grave van Mansveldt, ende de admirael van de zee de grave van Horne.

[Item, in de maent van November daer naer soo heeft de grave van Egmont in de landen van Vlaenderen ende Artois syne eerste incomste als gouverneur van daer ghedaen, alwaer overal seer eerlijck ende blydelijck ontfanghen was, ende hy quam te Ghendt den xxv^en der selver maent van November. (K.M.)]

Den xj^en dito 's nachts ontrent den xj ende xij uren, vertrack uut deser stede coninck Philips, grave van Vlaenderen, ende was 's morghens ten vier uren op 't Sas, ende hy gynck t' schepen, zoo dat hy ten acht uren was binnen Vlissinghe, ende track van daer tot Souburch op 't slot, zoo dat hy alsnu ende alsdan gynck besien Walcheren, Middelburch, Hermuyen, ter Vere, Sierickzee, ter Goust ende elders.

Den xxiij^en dito, was te Ghent vierschare, de welcke ghehauden moeste wesen, ende by ghebreke van den amman was by provisie gheordonneert dat se ghebannen zoude

[p. 308]

worden by een van de acht officiers, 't welcke ghedaen wiert by Jan van der Beke, officier.

Den xxiv^en dito, was te Ghendt doot ghebeten de bewaerdere van den leeuwe, ende dat van eenen beer.

Den xxiv^en dito, is de doorluchtige hooghe prince Philips, coninck van Spaengnen ende grave van Vlaenderen, enz. in Zeelandt t' schepe ghegaen ende zyne reyse aenghenomen naer Spaengnen; ende was den xxv^en der zelver maendt zien passeren voorby Oostende ende Duunkercke, zeer triumphant met groote menichte van schepen.

Den xxix^en Augusti was te Ghendt ghedraghen eene schoone costelicke processie generael, omme te bidden voor de K.M. ende voor de vruchten van eerderijcke.

Den xiij^en November lix waren binnen der prochie van Cruubeke ghevanghen zes straetroovers ende eene vrauwe, wanof den eenen van zessen in 't vanghen dootgheschoten was, ende den xv^en der zelver maendt waren de zelve ghehanghen by den heerwech by Antwerpen.

Den xxiij^en November waren op den Coorenaert deser stede aen eene cruysgalghe ghehanghen twee mannenpersoonen, d'eene gheboren binnen deser stede, ghehecten Guillelmus De la Forge, ende de andere ghenaempt Mattheus Bousset, gheboren van Brugghe, omme diverssche straetrooven ende dieveryen by hemlieden ghecommitteert.

In dit voornoemde jaer regneerden binnen den lande van Vlaenderen ende bysonderlijck binnen deser stede van Ghendt vele diversche straetroovers, by nachte upbrekende der lieden huusen, hemlieden nemende al 't gene dat zy wechdraghen consten.

Ontrent Meye voor 't vermaken van de weth, was by die

[p. 309]

van Ghendt vercreghen van de K.M. de eypierage van den Chastelette-vanghenisse deser stede, omme de groote clachten die de ghevanghenen daghelicx deden.

[..... Zo dat die van de wet dat moment namen omme daer uppe te stellene politie ende ordonnantie, ende Lievin Tyncke, die cypier, starf zeer curts naer 't selve vercryghen, ende wart in zyne stede van de wetweghe ghestelt Joos de Costere, die de zelve staet aenveerde, achtervolghens zeker ordonnantie die schepenen hem gaven. (Pr. Ar.^B.)]