Memorieboek der stad Ghent van 't jaar 1301 tot 1793. Deel 2

1556.

Commissarissen.

Mess. Baudouin de Lannoy, chevalier, seigneur de Tourcoing, bailli de Tournai et Tournesis, au lieu du gouverneur de Flandre.

Floris de Montmorenchi, seigneur de Montigny, Hubermont, etc.

Jacques de Croy, seigneur de Sampy.

Mess. Philippe de Sainct Aldegonde, seigneur de Noircarmes, bailli et capitaine de la ville de Sainct-Omer.

Schepenen van der Kuere.	Schepenen van Ghedeele.
Mer Charles de Grutere, ruddere, heere van Exaerde.	Adriaen Triest.
	Mer Jan Salaert, ruddere.
Joncheer Charles van Ydeghem, heere van Wieze.	Mer Jan de Grutere, ruddere, f^s Mer Philips, over hem Philips de Grutere.
Jan van Hembieze, f^s Willems.
Pieter Cortewille.	Joncheer Pieter van der Cauwerberghe.
Arendt van Grijsperre.
Meester Jan Sanders.	Willem van Sicleers.
Joncheer Pieter de Vos.	Antonis Sersanders.
Franchois van Wijchuus.	Willem van der Zype.
Lievin Dhooghe.	Antonis Brius, over hem Adriaen de Scietere.
Franchois Hueribloc.

[p. 283]

Franchois van Gavere.	Charles Everwijn.
Pauwels van de Velde.	Gillis van Loo.
Jan de Sceppere.	Gyselbrecht Terleers.
	Lucas Cluetrijn.
	Sanders de Ruddere.

Ontfanghers.

Jan van Pottelsberghe, bouchoudere.

Adriaen van Riebeke, van de wercke.

Willem Goetghebuer, van de Yssuwe.

Den xj^en Ougste quam Carolus de K.M. in een lytiere met schoonen state binnen der stede van Ghendt, ende was ghelogiert binnen 't huus van mijnheer van Wackene, hoochbailliu.

Den xiij^en quamen binnen deser stede vrau Eleonora, douwagiere van Vranckerijcke, ende vrau Marie, hare suster, douwagiere van Hongherien, gouvernante van den lande.

[Den xiij^en Ougste quamen binnen dese stede vrau Eleonora, douagierigghe van Vranckerijcke, ende vrau Marie, hare zustere, douagierrighe van Ungarien, gouvernante van den lande van Herwaertsovere, ende waren ghelogiert, te weten: Vrau Eleonora ten huuse van M^r Jan Everaert, naest des backers huus, ende vrau Marie ten huuse van M^r Jan de Stercke, ende was eene galderie ghemaect dweers over strate, ende in 't ronde van den gheheelen teerlynck deuren ghemaect in de mueren van de lochtinghen ende erfven daer zy duere tot elcander quamen. (Pr. Ar.^B.)

[Den xvj^en Ougste quam binnen dese stede van Ghendt Philips, conynck van Ynghelandt, grave van Vlaenderen, ende was ghelogiert in 't hof van den grave van Egmondt (het

[p. 284]

hof van Fiennes) by Sente Michielskercke. (Pr. Ar.^B.)

- Item, de hertoghinne van Loreynen, de dochter van den coninck Christiern van Denemercken, die hy hadde by Isabella, de sustere van den keyser Carolus, was oock te Ghendt, ende was ghelogiert in Sente Michielsstrate, ten huyse van Jan Baers. (K.M.)

- Item, in 't hof van Ravesteyn was ghelogiert de hertoch van Savojen. (K.M.)]

Den xxiij^en was eene processie generael ghedraghen, omme te bidden voor de K.M. in zyne voyagie by hem aenghenomen naer Spaengien.

Den xxiiij^en, xxv^en ende xxvj^en warender prysen upghestelt, wier schoons intreyen souden doen, ende steeckspel te water, ende een huuseken te beclemmen in midden de Leye, staende al draeyende op eenen mast.

[Den xxiiij^en Ougste waren by die van Ghendt opghehanghen schone prysen omme intrye te doen te watere, ghenouchelick ende behachelick, danof de upperprijs was xl cannen wijns ofte xx guldenen daer vooren, ende was ghewonnen by de guldebroers van den grooten ende auden gulde van Mijnheere Sente Jooris; de ij^en prijs was ghewonnen by de schiplieden deser stede; de iij^en prijs was ghewonnen by die van de Langhesteenstraet; de iiij^en prijs was ghewonnen by die van de Nieupoorte duer de Walpoorte; de v^en prijs was ghewonnen by de Barberisten deser stede van Ghendt; de vj^en prijs was ghewonnen by den wijck van den Lampaert.

- Den xxv^en Ougste waren upghehanghen schoone prysen omme te stekene te watere, danof de upperprijs was xxiiij cannen wijns ofte xij guldenen daer vooren; de ij^en prijs was

[p. 285]

xviij cannen wijns ofte ix guldenen daer vooren; ende de derde prijs was acht cannen wijns of vier guldenen daer vooren. De upperprijs was ghewonnen by die van den Coorenaert, de naerprijs by die van den Callanderberch, de derde prijs ghedeelt 't gulde van Sente Jooris ende Keyserijcke. Doen warender noch drie prysen voor die zynen prijs ghevouchelicxst halen zaude, ende was de upperprijs xij cannen wijns, naerprijs viij cannen, ende de iij^en prijs vier cannen. De upperprijs was ghewonnen by die van de Langhesteenstrate; de naerprijs was ghewonnen by die van den Coorenaert; ende de iij^en prijs was ghewonnen by den grooten ende auden gulde van Mijnheere Ste. Jooris. (Pr. Ar.^B.)

- Den xxvj^en Ougste was in de Leye gherecht een huuseken drayende up eenen mast, zo t' anderen tyde hier in 't groote schietspel gherecht was by die van Maestricht, ende waren opghestelt drie prysen, te weten: de upperprijs xij cannen wijns, ofte zes guldenen daervooren, de naerprijs x cannen ofte vijf guldenen daervooren, de iij^en prijs acht cannen wijns ofte vier guldenen daer vooren. (Pr. Ar.^B.)]

Den xxviij^en vertrack de K.M. uut de stede van Ghendt om te volcommen heur voyagie van Spaengien.

Den xxix^en vertrocken vrau Eleonora ende vrau Marie, om met de K.M. te reysen.

Den xxiiij^en September was te Ghendt eene costelicke processie generael, daer mede dat ghynck in persoone Philips, conynck van Inghelandt, grave van Vlaenderen, ende achter hem syne ridders van den ordene van desen lande, ende syne ridders van Spaengien gynghen voor het Sacrament, elck met tortsen in de handt; ooc ginghen voor het Helich Sacrament vele bisschoppen, abden ende prelaten, ende was

[p. 286]

doe het eerste sermoen ghepreekt in den bueck te Sente Jans in de kercke, by broêr Gillis Gheys, Onsen Vrauwenbroeder.

[Item, in 't jaer xv^clvj cocht men te Ghendt twee eyeren twee grooten; eenen stoop keeremelck eenen grafpennynck, ende eenen stoop soetemelck ses groote; de cabuuscoole ix groote; eenen bunninck rapen twee grooten; een pont boter acht groote; een mucken rogge twee schellynghen grooten; een pont hollantsche caes dry grooten; een pont vlaemsche caes twee grooten; een xxv appelen, hoogynghen ghenoemt, twintich grooten, ende xxv peeren om te braden xvj grooten; een xxv peeren om rauts te eten twee schellynghen.

- Item, den xvj^en Maerte 1556 quam uyt Hollandt te Ghendt twee tonnen met kerremelck, ende men had se om eenen ynghelschen den stoop, die hier te vooren ghegolden hadde twee grooten, den 5 July. - Item, in 't jaer xv^clvij cocht men t' Audenaerde, den xvj^en Juny, een meuken rogghe vij schellynghen grooten.

- Item, es te weten dat up den selven tijt veel volck van buyten quam te Ghendt, om cooren ofte om broodt te hebben, ende quamen wel seven mylen rontomme Ghendt en daer en boven, ende elck mensche en mochte maer mede uytter stede draghen een meuken cooren, ofte twee ofte dry brooden van acht pont elck stuck, ende niet meer, om datter soo veel van buyten quam, dat niet wel te ghelooven is, bette dan duysent menschen daeghs. (K.M.)]

In dit jaer waren van weghe Philips, grave van Vlaenderen gheordonneert twee souverainen, te wetene: Digion van Leeuwerghem ende Gheerraerdt Rijm, omme de groote clachten die daghelicx t' hove quamen van de roovers ende gheboufte, die den reysenden man waren vermoordende ende

[p. 287]

roovende ende afsettende, zoo dat de coopman nauwe achter lande reysen en mochte.

Den xxix^en September arriveerde de K.M^t. in redelijcker ghesondichede met alle syne gheselscepe binnen Galissien, in 't coninckrijcke van Spaengien.

Den ix^en November vertrack coninck Philips, grave van Vlaenderen, uutter stede van Ghendt met alle zynen state binnen der stede van Brussele.

Op den Nyenavondt lvj waren tot versoucke van eenen Lieven de Smet, Willem van Auweghem, Jan van der Beke, officier, Lieven de Scheemakere met ander huerlieder complicen, met eenen huyssier hebbende commissie rigoureuse gheexecuteert ende ghevanghen schepenen van der Kuere metten gheheelen collegie, ende hilden haerlieden vanghenisse ten huuse van Joos van Schardau, castelain van de Kuere, ende daer uut niet te gane up elck persoon ij^c guldenen; ende op den Nieudach waren zy by oochluuckinghe gheslaect tot op den xiij avondt, ende vonden hemlieden aldaer wederomme ter voornoemde plaetse, ende worden weder anderwaerf gheslaeckt tot x daeghen naer xiij dach, ende den vij^en dach van Lauwe waren zy endelinghe gheslaeckt midts den namptissemente dat zy alsdoen deden.

Op den voornoemden Nieuavont waren by de twee souverainen ghedaen verbarnen twee vrauwepersoonen buyten Ste. Lievenspoorte, ontrent den eersten cruyce op den wech van Hautem, die t' samen ghecommitteerd hadden 22 moorden, zonder andere, daer zy noch by gheweest hadden.

Den ix^en dach Maerte quam de K.M^t. binnen Ghendt in 't hof van den prelaet van Ste. Baefs, aldaer hy van de wet van den voornoemden prelaet van Ste. Baefs willecome

[p. 288]

gheheeten was, aleer die van Ghendt daer gheraken consten.

[Den i^en Martij waren by de wet van Ghendt drie mannen van Ghendt verberrendt up de Vrindachmaert van heresien. (Pr. Ar.^B.)

- Den xxiij^en in Meye wayde het in dit jaer zo sterck eenen windt, ende jeghen over den Appele wayde eene leeu van eenen ghevele, ende een meysken die daer stondt en schuerde viel van den voorseyden leeu doot, ende een andere ghequetst. (Pr. Ar.^B.)

- In dit scependom naer Paesschen, up eenen donderdach, vielen binnen der stede van Bruussele zo veele haghelsteenen ende reghene dat de ghelaesveynsters in de kercken in sticken braken, metsgaders tichelen, schaelgen van de kercken ende huusen, in zulcker wijs dat de lieden van de stede anders niet en wisten de wereldt en zoude gheëndt hebben; ende dede insghelijx groote schade te platten lande. (Pr. Ar.^B.)

- In dit zelve jaer gaf men den thienden penninck van alle de incommene van renten, huusen, te weten, de besitters d'een helft ende de proprietaris d'ander helft. (Pr. Ar.^B.)

- Den xxviij^en July was binnen der heerlichede van Wetteren dry mylen van der stede, een man levende verberrendt in een polye, die bekendt hadde xiij moorden met zijnder handt ghedaen t' hebben, boven dien veel ander quade sticken die hy hadde helpen doen. (Pr. Ar.^B.)]