Memorieboek der stad Ghent van 't jaar 1301 tot 1793. Deel 2

(1854)–Andreas van Heule– rechtenstatus

Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

1539.

Commissarissen.

Mer Anthone de Croy, ridder, heere van Simpy.

Mer Jan Annaert, heere van Liedekerke, ridder.

De heer van Gaesbeke.

De heer prelaet van Dronghen.

's Heeren kiesers.	Der stede kiesers.

Lowijs de Wale, f^s M^r Pieters.	Jan de Backere, tijckwevere.
Adriaen Triest, f^s Lievins.	Jan Baers, f^s Claeys.
Jooris Sersanders.	Gillis Stalins, in den Hautbriel.
Jan de Vos, by Ste. Baefs.	Jan de Buck.

Schepenen van der Kuere.	Schepenen van Ghedeele.

Adriaen Bette, heere van Schellebelle.	Joncheer Charles Utenhove, heere van Marckeghem.
Reynier van Huffelghem.	Reynier van de Velde, over hem Jan Dhooghe.
Joos Seys, d'aude.
Lievin Donaes.	Claude Goetghebuer.
Joos de Grave.	Loys Alaert.
Pieter van der Spurt, up 't Sant.	Jan van den Fonteyne, over hem Raphael van der Sare.
Meester Joos de Grutere.	Pieter van der Beke.
Anthonis Colpaert.	Jan de Grutere, ghezeit van Exaerde.
Lievin van Casele.
Joos de Croock.	Jan Danneels, f^s Justaes.
Lievin Prijsbier.	Dominicus van Wijchuus.
Olivier Tincke.	Willem de Mueleneere.
Pieter van Ackere.	Jan Dhamere, f^s Lievens.
	Franchois Yman.
	Jan van Bulare, up de Mude.

Heuverdeken.	Deken van de Weverie.

Jan de Block, f^s Thomaes.	Joos van der Haghe, f^s Jans.

Item, in dit voornoemde scependom van Adriaen Bette, 's dycendaechs naer Halfougst, en wilden gheen neeringhen verliesen als de nerringhe van den mueleners, scipmaekers ende andere; maer de dekenen met huerlieder suppoosten vonden hemlieden t' Sente Michiels in de kercke, daer dat by hemlieden quam mijn heere de hoochbailliu ende eenen scepenen, ende daer gaven zy last den voornoemden hoochbailliu, uut laste van haerlieder nerringhe, dat men vanghen zaude alle de guene die van eeneghe saecken belast waren als by nachte in 't prevelegie gheweest hebbende, ende de ghene die 't lant belast hadden sonder 't slot van colatien,

ende daer was terstont ghevanghen Lievin Pien ende Jan van Waesberghe, ende daer vloet uter stede Reynier van Huffelghem, de tweede scepenen van der Kuere, Jacob van Melle, Jan de Backere, filius Bertelmeus, Lievin Myte, ende des anderdaechs vloet oock Joos de Grave, de vijfste scepene van der Kuere.

Item, den xvj^en in Ougste, 's daechs naer Onse Vrauwendach hier te vooren, zoo was op den colatie-soldere ghelesen den paeys van Casant, ten anhoorene van elcken die 't beliefde te hoorne, ende des sondaechs naer Onser Vrauwendach en wilder gheen nerringhen verkiesen voor dat de begheirte van der lester colatie volcommen ware, ende 's maendaechs was de mueleners een bevel ghedaen dat zy des dysendaechs verkiesen zauden, dwelc was tsanderdaechs, ende huerlieder deken overbringhen naer 't uutwysen den voornoemden paeyse van Casant, maer en wilden niet obedieren als in 't artykel vooren gheseyt es ende verclaert.

Item, den xxvj^en in Ougste was eene colatie ghehauden binnen Ghent, ten welcken tyde dat de nerringhen alle bleven in huerlieder huusen, ende 't overeendraeghen was ende 't gheheel slot van der colatie zulc als hier naer volcht.

Item, in den eersten dat men volcommen zaude 't slot van colatie, zulcx als tot drye oft vier stonden ghelast es, ende dat men anders niet en procedere dan by treyve van justicien.

Item, te dien fyne versoucken ende bidden mynen heere den hoochbailliu ende scepenen van der Kuere, dat zy zauden doen vanghen scepenen van der Kuere van den jare xv^cxxxvj, metsghaders den ghenen die auteuren zauden

moghen gheweest hebben ten ingane van den secrete, ende de ghene die onoosel bevonden werden, dat men die ontslaen zaude, ende dat men voorts meer aprehenderen zaude alle de ghene die men by informatien bevint schuldich zijnde.

Item, indien eenich pacient ofte pacientyghe die ghevanghen ofte ghevanghen zoude moghen wesen, bevonden gheweest hebbende in 't secreet, by nachte oft ontyde, ofte die breeder antwoorde overghedreghen hebben mevrauwe de regente, in 't selve jaer xxxvj, dan hier binnen Ghent gheaccordeert was by slote van colatien, dat men de selve patienten pynen zal in de sale van 's Gravensteen, present de notabele van der poorterye ende de liij dekenen ende de ghesworenen van den Ambachte, met den vijf nerringhen, ende indien hemlieden breeder iet ofte advijs dient, zoo zal elc dekin ende ghesworene in 't zyne nemen t' huerlieder rade twee ofte meer notabele t' huerlieder discretie.

Item, begheren voorts dat men doe sluten ende bewaren het ghat te Waestene, aengaende de Yperleede, ende te Aelst, zulc als mer Antuenis de Luy dede in zynen tijt, ende voort alle andere plaetsen daer 't cooren zoude moghen varen t' seemont uut, presenterende mynen heere den hoochbailliu ende der wet altijt assistentie met lyve ende met goede, by daghe ende by nachte, ende indien datter iemant ware die by violentien ofte by fortchen ende ongheregheltheden contrarie justicie dade, dat min heeren van der wet by justicien daer in voorsien willen ter assestencie van dien wy presenteren, ons daer toe bereet.

Item, dat de drye leden in 't generael de wake houden tot dat daer anders inne voorsien zy, ende dat men ont-

biede inne te commene de poorters ende andere ghegoedde mannen die buten up haerlieder goedinghen ligghen.

Item, die scepenen ghestelt zijn, contrarie den pointe van prevelegien, dat men hem verlate ende eenen anderen stelle in zyne plaetse.

Item, dat niemant en late roupen noch spreken dan de ghene die van de nerringhe daertoe dlast hebbende van huerlieder volke, ten fyne dat men elcken verstaen mach.

Item, nopende de tween ghevanghenen, d'een van Ruuslede ende d'ander van Wachbeke ofte Calue, die twee 't volc onghelijc ghedaen hebbende, dat men die expediere met curter expedicie, ende correxie doe naer 't bevint van huerlieder mesdaet sonder langhen delaey.

Item, van ghelijcken dat men 't goet van de fugityven toeseghele, ende in elc huus datte wel doe bewaren, ten minsten in elc huus met souffisante mannen in vorme van wetteboden.

Item, dat men met corter expeditien zal procederen ten laste van den ghenen die in handen ende ghevanghen zijn, omme te vinden de waerhede met hemlieden ter banc te bringhene oft andersins.

Item, begherren voorts te siene den standaert van Ghent in behoorlicker vorme ende ter plaetsen daer 't scepenen believen zal.

Item, alle de ghuene die rente hebben op ende ten laste van dezer stede, dat zy betooch doen hoe zy daer aen gheraect zijn.

Item, dat men boven dien delve de vesten dezer stede tot den ouden boêm, ende dat men den Rietgracht doe delven by den ommeghelanden, ooc tot den ouden boêm.

Item, dat men de drye sluetels van den secrete gheve drye dekens, ende altijts van jare te jare verandere.

Item, dat men de angienen te Brugghe hale, zoo verre die de stede competeren, ghemerct dat de stede in curten tyde herwaerts zekere somme van penninghen voor 't repareren ende bewaren brocht es in rekeninghen by den tresoriers deser stede.

Item, dat men hale 't angien te Eversteen, der stede toebehoorende, indien daer eenich es.

Item, dat men hale de angienen te Lykerke, danof den Swarten Bouck mencion maekt, ende dat van der sticx sedulle es.

Item, van ghelyken der stede angienen te Gavere met den Leeuwe nederwaert ghekeert, so men het selve bevinden zal, want daer nieuwe gaten inne ghemaect zijn, ten fyne dat men se niet bekennen en soude.

Item, dat men afbreke 't steenen brugskin staende ten Drye Muelene, oft dat mer een bloochuus make.

Item, versoucken voort ghenompt te hebbene by name ende toename de miserabel personen, van ghelijcken die hebben de staende aelmoesene, ende dat men die afstelle ende ooc 't gulde van den Drooghen.

Item, dat men by daghe ende by nachte de vanghenesse deser stede doe bewaren met zes lieden van eeren, d'een zesse opgaende ende d'ander zesse afgaende.

Item, begheeren ooc te ziene den Coop van den lande.

Item, dat met den lieden van der poorterye, ter plaetsen ghecostumeert, commen zullen ter colatie alle inwoonende erfachtige poorters in 't ledt van der neeringhe ofte den ambachte van der weverye niet vry wesende.

Item, voorts in de stede van den tresoriers deser stede zullen ghestelt werden uut elcken lede van der stede drye notabel mannen die alle vierendeel jaers rekeninghe doen sullen.

Item, sullen de selve neghen ghecommitterde hebben d'administratie ende 't bewint van alle de wercken met diesser aencleeft der stede competerende, ende gheen werc beghinnen zy en zullen 't vulmaken.

Item, stellen by desen af de Moorknechten, ende alwarender naermaels ander dienaers, en sullen nochtans van der stoffe van der stede gheen bewint hebben.

Item, dat gheen cloosters noch andere landlieden gheen nerringhe en doen binnen drye mylen naer deser stede, zulc als wy by privelegien vermoghen.

Item, begheeren voorts afghestelt t' hebbene Joerin Pien ende Jan Triest, de cnape van Reinier van Huffelghem, van den clocluderscepe, ende de sluetels te doen veranderen, ende andere lieden van eeren in huerlieder plaetse ghestelt te werdene.

Item, dat alle officiers ende dekens eet doen zullen ghelijc hertoghe Kaerle dien dede t' Sente Jans, ende ooc als wy by privelegien vermoghen.

Item, dat de poorters bescudt werden, ende dat men se doet bescudden van den tol van Axele ende van Hulst, zulc als wy by privelegien vermoghen.

Item, stellen voorts van ghelijcken af den presentmeester, ende en willen van nu voortan gheenen ghestelt hebben.

Item, dat scepenen van beede de bancken de processen, by hemlieden ghewesen ende die gheappeleert zijnde, houden

staende t' huerlieder coste, behoudens redelicken salaris.

Item, begherren voorts eene wake by conincstavelrye, by daghe ende by nachte, d'een wake afcommende ende d'ander opcommende.

Item, begherren voorts dat men gheenen voorcoop van grane en doe binnen den lande van Vlaenderen, up lyvelic ghecorrigiert te zyne, volghende den mandemente der K.M.

Item, den xxiij in Ougste vonden hemlieden groote menichte van den ghemeente voor 't huus van mynen heere den hoochbailliu, ende begeerden recht, wet ende justicie ghedaen te hebbene, ende de voornoemde hoochbailliu begheerde uut elcker nerringhe te hebbene xij ghesellen, t' sijnder assistentie, de welcke hem eet deden ghoet ende ghetrauwe te syne, ende hy van ghelyke dede hemlieden ooc eet, ende doen vergaderden alle de nerringhen ghewapent in huerlieder huusen, ende die van der weverye vergaerden in den Bogaerde, ende voor den ellef ueren van den daghe was Lievin Pien overgheleet ter banc in de sale van 's Gravensteen, present die van der poorterye, de dekenen ende de ghesworenen van der weveryen, ende by hem was brocht, eerst twee smeden, Jan van Waesberghe, Lievin Lammins ende Joos Corbeel, ende men was over de exame tot 's avonts ten zes ueren van den avend, ende de voornoemde Lievin Pien was zoo zeere ghepijnt dat men hem in eene treme draghen moeste naer 't Sausselet.

Item, 's Maendaechs, den xxv^en in Ougste was den drye leden van der stede ghevraecht wat men met Lievin Pien doen wilde; want hy wederomme loochende alle 't ghuent dat hy ghekent hadde.

Item, 's Dysendaechs, den xxvj in Ougste, vergaderden de nerringhen ende de weverye, elc in haerlieden huusen, ende begeerden den voornoemden Lievin Pien wederomme ter banc zonder eenich delaey, in alder manieren als te vooren; maer die van de wet begeerden te hebbene 't huerlieder discretie met xij notabele, die men daertoe kiesen zaude; maer 't was ontseyt, ende ten twee ueren naer de noene was Lievin Pien weder ter tortuere ghedreghen in eene treme, ende men was over de exame tot den acht ueren in den avont; maer en wilde niet kennen, ende men presumerde datter eenighe toverye mede speelde, uut welcken dat men hem afscoer al sijn haer, in wat plaetsen dat ghestaen was, ende daer wert ghevanghen een meesteresse t' Sente Pieters, ghenaempt Maeyken van Sente Pieters, mitsgaders Henderic Paelinc, ende noch een barbiersterigghe op Sente Lisbettengracht, de welke persoonen berucht waren van toveryen.

Item, den xxviij^en in Ougste was Lievin Pien brocht in de vierschaere, in eene treme, ende de bailliu maecte hem heesch te zynen laste, ten eersten, als dat hy in 't jaer xv^exxxvj hadde helpen adcorderen de begherte van vier hondert dusent guldenen; ten tweeden, in 't zelve jaer overghegheven hebbende zijn sluetelen die hy te bewaren hadde van den secrete in 't Beelfroet, daermede dat men by nachte ende ontyde daer in ghinc; ten derden, als dat hy van der stede ghoede ghenomen hadde ende geemployhiert te zynen profyte, ende was daerom verwesen ende s' achternoens gherecht met den sweerde voor 's Gravensteen op een scavaut, ende begraven t' Senter Claus, in de kercke, voor den autaer van Sente Anne.

Item, het is te wetene dat op den xix van Ougste hier te vooren als Reynier van Huffele uut der stede vloot, dat min heere de hooghbailliu hem dede vervolghen by eenen Pieter de Sceppere, dienare, ende meer andere, ende vonden den voornoemden Reynier binnen der stede van Bruusele, daer dat Reynier ghevanghen wart; maer Jacob van Melle die vloot uut Bruusele; ende dese tydinghe te Ghent commende, zoo sant de stede van Ghent eeneghe ghedeputeerden naer Brusele, om huerlieder dienaers, de welcke Reynier ooc hadde doen vanghen, om hemlieden ontsleghen te hebbene, ende den voornoemden Reynier in de stede van Ghent te ghecryghene.

Item, de ghedeputeerden waren Jacob de Vrient, Jacob Goetghebuer, Olivier Serlambert ende meer andere, ende daer commende de dienaers worden ontslaghen; maer sylieden ghedeputeerden moesten daer in ostagien blyven, ende met den dieners quamen eeneghen van Brusele der wet van Ghent te kennen geven dat hem Reynier te Bruusele te rechte ghestelt hadde.

Item, op den Colatiesoldere was ghelesen op eenen noene eene prevelegie, die men heetende was 't Calfvel, dwelc vele pointen in hilt, ende was ghemaect ten laste van den insetenen van Ghent, in 't jaer xv^e vijftiene, in 't scependom mer Willem de Wale, Pieter Braem ende hueren ghesellen, ende was uten secrete ghehaelt, den xxx in Ouchste, met der lade 3, daer in lach den paeys van Toers, den pays van Casant ende dit Calfvel.

Item, den xxxj van Ougste, trocken naer Bruusele uut elcker banc twee scepenen ende meer andere ghedeputeerden.

Item, op den tweesten van September waren alle de dekenen op den Colatiesoldere, daer op ghedaen was dat min heere de hoochbailliu begherde 't Calfvel te legghene in een zeker beslotene plaetse, die men daertoe ordeneren zaude, ende beloofde acte te ghevene als dat hy hem met den Calfvelle niet behelpen en saude also langhe als de keysere, grave van Vlaenderen, uut den lande zijn saude, ende was des anderdaechs by colatie den ghemeente te kennen ghegheven, ende 't slot van den drye leden hilt inne dat men 't Calfvel scueren saude, 't welcke terstont ghedaen was in Scepenencamere.

Item, ter selver colatie worden gheroupen alle erfachtighe poorters die in gheen neeringhen vry en sijn.

Item, terstont naer dat dit voorseit contract ghescuert was, zoo was er een besouc ghedaen ten huusen van de gheene die noch leefden, die scepenen van der Kuere waren als 't contract ghemaeckt was; maer men vont er niemand t' huus, ende binnen der selver nacht absenteerde hem ooc de hueverdeken, ghenaempt Jan de Bloc, ende in zyne plaetse was hueverdeken ghestelt meester Lievin Hepscaep, deken van den temmerlieden, als stedehoudere van den voornoemden hueverdeken.

[In deze vergaderinghe sijnde, was voort versocht dat men in de stede van de tresoriers kiesen saude uut elcken lede drie notabele, die alle drie maenden rekenyngen doen souden, ende de selve ix^e sauden hebben d'administratie van alle de weercken deser stede met diesser aencleeft, ende en zullen gheen weerck beginnen zonder 't selve te vulmakene; ende van de poorterie was ghecoren Gillis Halsbeerch, gheseyt Algoet, Gheeraert d'Oosterlynck ende Joos van Brakel,

gheseyt van den Bossche, ende van de neerynghen Jooris Vijts, Gheeraert van den Buundere ende Laureys Clays, ende van de weverye Jan Sanders, Veltstrate, Clays de Buck, apotecaris ende Pieter Dullaert. (Pr. Ar.^B.)]

Dit naervolghende es de copie van woorde te woorde 't inhauden van den Calfvelle, dat by colatie ghescuert was:

‘Also onse harde gheduchte heere ende prinche Kaerle, by der gratien Godts, prinche van Spaengen, ertshertoghe van Oostenrike, hertoghe van Borgondien, grave van Vlaenderen, naer dien dat zyne ghenade de ondersaten deser zijnder stede van Ghent hem met grooter blyscepen, eere ende reverentie ende onderdanichheit ghehult ende ontfanghen ende eet ghedaen hebben, als goede, ghetrauwe ondersaten sculdich zijn hueren natuerelicker heere ende prinche te doene duechdelic ende vulcommelic, gheinformert ende onderrecht es gheweest dat eenighe persoonen der selver stede in cleenen ghetaele uut quaden gheeste hemlieden vervordert hebben openbaerlic onder 't volc te stroyene, dat onse voorseide gheduchte heere beswerende zijn lant van Vlaenderen ende belovende 't selve in vrede te houdene ende in rechte en usagien, de rechten, prevelegien, vryeheden, costumen ende usaegien der selver stede te onderhoudene, beswooren ende gheconfirmeert zoude hebben alle de andere rechten, prevelegien, costumen ende usagien, danof zy ghebruct sauden hebben voor den paeys van Casant, dwelc men aldus niet verstaen en mach, ghemerct dat den zelven van Ghent, omme huere verdiente vele van huerlieder voorseider prevelegien by den selven paeyse van Casant ende andere voorgaende paeysen ghenomen ende niet gherestituert en hebben gheweest, comitterende midts dien crimen

lesae majestatis, ende verbuerende huerelieder lijf, ende stellen by dien de stede in dangiere te vallene in grooter beroerten ende commotien tot geheelder bederfenesse van diere, ende hoewel de bailliu ende scepenen van der Kuere ende andere van der wet der voorzeider stede, van desen quaden opsette te vullen gheinformert zijn gheweest, niet min zy en hebben de besculdighe ende mesdadighe niet ghestraft noch ghepuniert naer haere verdienste; maer uut favuere, jonste ende ignorantie de sake niet ghenouch weghende, hebben alleenelic den eenen ghebannen ende andere pugnitie, drye ghecondempnert ende ghewijst een jaer te gaen woonen ende huere residentie te gaen houdene, den eenen te Roeme, den anderen te sente Jacops in Compostelle, den derden te Cuelene, welcke pugnitie niet condigne noch corresponderende en es der mesdaet, daer af onse gheduchte heere gheen redene en heeft te vreden te syne; maer meent daer inne te voorsiene dat derghelijcke niet meer en ghebueren sal, ten ende dat zyne stede ende goede ondersaten van Ghent daer by niet en vallen in desolatien, tweedracht ende onghenouchten, zoo t'anderen tyden by sulcken quaden opsette en inghevene gheweest heeft, ende omme daer toe te comene ende elcken ghenouch te doene, heeft ghelast ende bevolen den heere ende der wet uut huerlieder secrete te halene den principalen brief van den paeyse van Casant, ende dat den selven paeys, ende bysondere den sesten en sevensten artycle van dien, voor de notable van der voorseide stede hooghe ende overluut ghelesen worde, soo dat niemant ingnorantie en pretenderen en mach, ende om dat aldus ghedaen zijnde, heeft gheordonneert, ende ordoneert midts desen: dat men den selven paeys in alle poeinten ende arty-

clen onderhauden ende uutghedaen alleenelijc de rechten ende prevelegien ende provisien der selver stede ende ingeseten van Ghent ghejont ende verleent van wylent coninc Philips, ons voortijts gheduchts heeren vadere, ende hem tot sijnder vorseider huldinghe ende blyde incomste, ende midts den leste consente van der bede hem ghedaen, ende dat men achtervolghende dien ende naer den uutwysene van den selven paeyse van nu voortan procederen sal in 't vermaken ende vernieuwen van den deken van den ambachte van der weverye ende ooc van den ghemeenen dekenen in 't let van nerringhen, also men altijt ghedaen heeft sichtent den voorseiden paeyse van Casant, ende omme de voorseide errueren, ghebreken ende quaet verstant ende ander dierghelijcke te scuwene ende te belettene, so wilt ende ordonneert voert onse voorseide gheduchte heere dat alle de eeden van nu voortan ghedaen sullen werden, het sy by synen bailliu oft andere syne offichiers, scepenen van beede de bancken, overdeken, syne ghemeene dekenen ende gheswoornen van der neeringhen, insgelijcx de deken van der weveryen, zyne gewoornen ende de dekenen, midtsgaders alle andere beswerende de prevelegien, vryheden, costumen ende usagien der voorseider stede tot hueren ancommene in officien, den selven paeys besweerende ende eet doen sullen die te houwene, op de condicien ende met de reservatien, addicien, ampliatien in den paeys van Casant begrepen ende der stede van Ghent ghejont, ende sichtent verleent, soo voorseit is. De selve onze voorseide gheduchte heere wilt ende ordonneert voort dat alle persoonen wie zy sijn van nu voortan hem niet en vervorderen en zullen zulcke ende ghelijcke faeme ende gheruchte op te ghevene ende te

stroyene onder de inghesetene der voorseider stede, ofte die hem daer anne toe hulpe, raet ende bystant doen ende hemlieden daer inne ooc stercken ende andere vertrecken sullen sonder 't selve te bringhene ter kennessen van der wet, waer of wat plaetse dat ghebuerde, het ware in de huusen van huerer nerringhen, wijcken ende andere vergaderinghen, als aenghaende ende doende directelic jeghens de hoocheit van hueren prinche ende 't welvaeren der zelver stede ende insetenen van diere, lyvelic ende crimenelic ghestraft ende ghepugniert sullen werden sonder verdrach, favuer ofte dissimulatie, in exemple van allen anderen, ordonneren ende bevelen onsen bailliu, scepenen van der Kuere der voorseider stede, jeghenwoordich ende toecommende, dat zy zulcke ende dierghelijcke opghevers, huere medepleghers hemlieden mesuserende, in der manieren voorseit, straffen en pugnieren crimenelic van den lyve, sonder dat te latene uut favuere, vriendscap, maechscap oft andersints, in wat manieren dat zy, op peyne van ons gheduchts heeren indignatie, ende daer af zelve arbitralic ghestraft te werdene, ende ten ende dat dese ordonnantie te bet onderhauden ende achtervolcht worde, ons voorseide gheduchte heere wilt ende ordonneert dat dese acte, gheteekent met sijnder hant, gheleyt wert in 't secret van scepenen, ende gheregistreert in den Roeden Bouck tot eeuwigher memorien. Actum te Ghent, den xi April vijftien hondert vijfthiene naer Paesschen. Onder ghescreven: By ordonnantien van mynen ghenadighen heere, ende gheteekent Hanneton.’

Item, den xj^en in Septembre was ter tortuere Philips van Driessche van Wachbeke, ende ten zelven daghe was in 't Scepenhuus brocht seker goet, toebehoorende Reynier van

Huffelghem, dwelc men meende ghevlucht te hebbene t'scepe ter Muden ute.

Item, den xiij^en in Septembre worden an den Roeden Turre ghehaelt dry manden met lijnwade die men seyde toebehoerende Jan de Backere f^s Bertelmeeus.

Item, den xiiij^en in Septembre werden dese voorzeiden manden ontsleghen ende men saude se wech ghevoert hebben; maer zy werden wederomme ghebrocht, ende daer naer weder ontsleghen; want scepenen en waren niet diligent te ondersoucken de waerheyt.

Item, den xv^en in Septembre zoo hadde sententie Philips van Driessche voorseyt. Item, was ghewesen ende was ghegeeselt met roeden tot den bloede, met eender scroode voor zyne ooghen ter Mudepoorte uute ende ghenaghelt met sijnder oere an de ghalghe, ende moeste se selve aftrecken, ende bovendien al de ghene die hy verscat hadde in de settinghe te ontfaene dat moeste hy weder restituweren.

Item, den xvj^en in Septembre quam te Ghent de tydinghe dat die van Ghent 't proces verloren hadden te Brusele jeghens Reynier van Huffelghem.

Item, het es ooc te wetene dat op de Colatiesoldere, den xiij^en Septembre hier te vooren, ghelesen was den eet, die de grave van Vlaenderen dede te Sente Jans in de kercke, den vierden in Maerte xv^c xiiij, de welcke ludende was aldus:

‘Dat swerd gy gerechtich heere ende grave van Vlaenderen te zyne, ende dat daer toe behoort, de heleghe kercke in haeren rechte te houdene ende te doen houdene; dlant van Vlaenderen in vreden, rechte ende in wetten te houdene ende te doen houdene; de privelegien, vryeheden, costumen ende usagien ende de rechten van der stede van Ghent te

houdene ende te doen houdene; aerme ende rijcke te rechte te houdene, ende al te doene dat een gherechtich heere ende grave van Vlaenderen sculdich es van doene; also moet u Godt helpen ende alle syne heleghen.’

Item, ten zelven tyde laghen eenighe scepenen van der Kuere ende van Ghedeele te Mechelen, ende de coninghinne begheerde te wetene wat eet dat die van Ghent begheerden van scepenen ghedaen te hebbene, waer om dat men de copye derwaert sant.

Item, ten selven tyde was haer ooc ghelesen den eet, die de neghen comysen acht daghen hier te vooren ghedaen hadden, daer in dat ghemeente niet wel te vreden en was.

Item, dit waren de comysen also zy ghenaempt ende ghetoenaempt waren; eerst de poorterye:

Gillis Halsberch, alias Aelgoet.

Gheeraert Oosterlinc.

Joos van den Bossche, gheseit van Brakele.

Van de Neeringhen:	Van der Weverye:

Jooris Vits.	Jan Sanders, in de Veltstrate.
Gheeraert van den Bundere.	Lauwereis Claeis, f^s Amants.
Claeis de Buc.	Pieter Dullaert.

Item, den xvj^en in September voornoemt was by der wet van Ghent ghebannen eenen Pieter Kenoey, ende dat om dat hy als conincstavele in 't quaertier, op tytele van wake te houdene, veele diversche saken bedreven hadde, ende ooc eenen Lieven Tac, by forschen uut zynen huuse ghehaelt, ende was ghebannen vijftich jaer uut Vlaenderen, ende vier van zyne adherenten waren ghewijst te sittene acht daghen in den put te burne en te broode.

Item, ten zelven daghe waren achterhaelt in 't scip van Matijs Roethase twee tonnen met goede die men seyde toebehoorende Anthuenis de Baenst, die hem absent hilt; het was achterhaelt te Eecke ende te waghene Ghendewaert brocht; maer de weduwe van Antuenis van Lykercke, die drouch haer dit goet anne, so dat 't by dien ontsleghen was.

Item, ten zelven xvj^en daghe van September was by der wet van Ghent ontsleghen Lievin Lammins ende Jan van Waesberghe, daer in dat 't ghemeente niet wel te vreden en was, niet jeghenstaende dat se belofte ghedaen hadden te commene als 't scepenen hemlieden ontbieden sauden, ende uut der stede niet te ghaene up achterhaelt te syne van 't ghuene men hemlieden betyghende was.

Item, 's anderdaechs des morghens vrouch vonden hemlieden grote menichte uut elcker neiringhe voor 't huus van den hoochbailliu in de Onderstrate, ende wilden Jan van Waesberghe ende Lievin Lammins weder ghevanghen hebben, ende ooc eenighe wethouders.

Item, terstont wert ghevanghen Lievin Donaes, Joos Cheys, Lievin Lammins; ende Jan van Waesberghe meende hem te abstenteren, ende was ghecleet in vrouwen habyte met eender faeilje op 't hooft ende eene cameriere achter hem, met eenen hoeykene in haer hant; maer was bekent van eenen knect die van Sente Jans ter eerster messe quam, op den Poldere, ende de voornoemde Jan van Waesberghe vernemende dat men hem vervolchde ende sonderlinghe by de Droochscerrershuus, die daer de wake hilden op 't voornoemde huus, ende hy Jan vloot in 't huus van Jacop Parmentier, ende clam daer over eenen muer tot in den byvanc van Simon Borluut, ende was daer ghevanghen, ende terstont

vergaderden alle de nerringhen in huerlieder huusen in manieren van colatien.

Item, in welcke colatie ghevraecht was wat men met den ghevanghene doen zoude, ende dese collatie duerde eer de andwoorde by scepenen overquam tot 's nachts tusschen xj ende xij ueren van der nacht, daer vele diversche poeinten ghesloten waren.

Item, sondaechs was Jan van Waesberghe gheleet ter exame, naer den noene, met den dekenen ende gesworenen van neeringhen ende van der weverye met eenighen notablen van der poorterye, ende men was over de exame van den drye ueren tot den zes ueren van den avonde.

Item, den xix^en in September trocken uut Ghent naer Mechelen, omme te vercryghene commysarissen omme eene nieuwe wet te makene, daer toe datter ghecoren waren uut elcken lede twee personen, te wetene, van der poorterye joncheere Claeis Triest, heere van Auweghem, Lowijs Bette; van nerringhen, Lievin Berrie ende Jan de Commere, f^s Jacops; van der weverye, Jan Sanders, in de Veltstrate, ende Mateeus van Deinze, ende met hemlieden reisden ooc twee kiesers van den voorleden halfougste, te wetene: Lowijs de Waele ende Jan de Vos t' Sente Baefs.

Item, den xxiij^en in September was te Ghent by trompetslaghe gheboden wie de fugityve waren by namen ende toenamen, ende wie eenich van hemlieden levende binnen Ghent brochte, saude hebben zes hondert guldenen. Eerst meestere Philips van de Ketulle, Jacop van Melle, Gillis Stalins, Houtbriel, meestere Joos Triest, Jan de Backere, f^s Bertelmeeus, Joos de Grave, Jan van Eechaute, Willem de Ruddere, buter Waelpoorte, Joos de Brune, Lievin Myte,

Jacop de Grave, Mer Willem de Wale, Jan van Wijchuuse, Jan de Vettere, tusschen-poorten, Gillis Stalins, corenaert, Reynier van Huffele, meestere Jan Baert, meestere Lievin Bloeme, Gillis de Baenst, Anthonis de Baenst, f^s Jans, Sebastiaen Daene, Jan De Bloc, Jan Cheys, f^s Joos, ende meester Jan de Somere.

Item, den xxiiij^en in Septembre quamen van Mechelen minheere van Beveren ende de president van den paerlemente van Mechelen; maer de ghedeputeerden van Ghent moesten blyven ligghende in ostagien te Mechelen; dese heeren en brochten anders gheen commissie dan nieu scepenen te makene in de plaetse van die ghevloden waren; maer zy bevonden dat 't ghemeente daer niet mede te vreden gheweest en soude hebben, daerom dat men op den xxvj^en der voorseider maent sant naer Mechelen, ende des anderdaechs daer naer quam de commissie omme de kiesers te makene, ende den xxvij^en Septembre worden de kiesers uutghegheven op eenen sondach.

Commissarissen.Ga naar voetnoot(1)

Minheere van Beveren.

De president van Mechelen.

Minheere van Eversbeke.

Minheere van Pouckes.

's Heeren kiesers.	Der stede kiesers.

Gillis Halsberch, alias Algoet.	Jooris Vijts.
Geeraert Oosterlinc.	Gillis de Bru.
Joos van den Bossche.	Lauwereis Claeys.
Martin Hueribloc.	Lievin Dherde.

Schepenen van der Kuere.	Schepenen van Ghedeele.

Mer Joos van Joigny, heere van Pamele, ruddere, ende midts zijnder non comparitie, was over hem ghecueurt, hoe wel dat hy de iiij^e was in wette, Anthonis de Lu.	Joncheer Charles Utenhove, heere van Marckegem.
	Jan Dhooge, te Deermonde.
	Joos Cheys.
	Lievin Donaes.
	Joos de Grave.
Matheus van Deynse.	Pieter van der Spurt.
Rogier van Sonnemare.	M^r Jan de Grutere.
Joncheer Charles van Yeghem, heere van Wiese, in de plaetse van Anthonis de Lu.	Antonis Colpaert.
	Lievin van Casele.
	Joos de Croock.
Mer Gillis de Wilde, over hem Adriaen van Damme.	Lievin Prijsbier.
	Olivier Tyncke.
Martin Volckaert.	Pieter van Ackere.
Jan van Dixmude.
Lievin van der Haghe.
Jooris van der Saffelt.
Lievin van Huuckelgem.
Jan de Keysere, d'oude, over hem Lievin Eechaute.
Franchois van Haute, f^s Jacobs.
Jacob de Wulf, f^s Gillis.

Item, den xxx^en in Septembere namen die van der weverye vele vrems lakens dat men in diverssche huusen te coope hilt.

Item, den vijfsten van Octobre was aen de nerringhen beghert dat zy verkiesen zauden by drye mael xiij, ende eens xiiij, te wetene, beghinnende des anderdaechs dat saude wesen Maendach, Disendach, Woensdach ende Donderdach; maer de dekenen gaen van den solder zonder eenich slot te makene.

Item, ten selven daghe trocken de commissarissen naer

Mechelen, des morghens ten seven ueren, ende twee ueren daer naer waren ons ghedeputerden, die te Mechelen gheleghen hadden, binnen Ghendt.

Item, den vj^en in Octobre waren alle de dekenen op den colatiesoldere om te wetene hoe ende in wat manieren dat se kuere doen wilden, ende bleven vergadert tot den acht ueren van den avonde, sonder iet te doene ten proposte.

Item, ten zelven daghe was ghevanghen Reinier van de Velde by die van der weveryen, daer hy meende te gaen rydene uut der stede. In syne affairen ende ten zelven daghe wierden meest alle de scepenen van Ghedeele ghevanghen van den jare xxxvj, ende dat midts dat Jan de Backere, fugityf, eenen brief ghesonden hadde dat die van Ghedeele gheaccordeert hadden in 't consenteren dies questie was, also wel als die van der Kuere, also hy screef.

Item, den vij^en van Octobre waren ghevanghen by nachte van den wakers ·vij· vremde ghesellen ende eene vrauwepersoen.

Item, den viij^en van der selver maent was weder een voorghebodt uutgheleit dat hem alle manieren van vremde ghesellen, die hier gheen werc in stede te doene en hadden, dat zy hem binnen zonneschyne uut der stede maken zauden, op corexie van scepenen, ende ooc dat niemant in zijn wake gheen stedehaudere stellen en saude dan crancke ende onvermoghen lieden, weduwen, ende die uut der stede te doen hebben, mochten apoeinteren met huerlieder conincstabele ende den anderen wakers.

Item, ten zelven daghe wierden de vreemde ghesellen ontsleghen, maer moesten staen op een scavaut voor 't Sausselet of ze iemant kende.

Item, ten selven daghe was elcken deken een biljet ghegheven, ende elc deken dede zijn volc vergaderen naer der noene in haerlieder huusen, om te wetene of sy naer 't inhauden van den biljetten verkiesen wilden; maer om dies wille dat 't biljet zoo dobbel ende onverstaendelic voor simpel lieden ghestelt was, zo en wilden zy naer het inhauden van den voornoemden biljetten niet verkiesen.

Item, op Sente Denijsdach waren alle de dekenen weder vergadert op den Colatiesoldere ter causen van der verkiesinghe; maer en hadden noch gheenen voortghanc.

Item, den x^en in Octobre, 's morghens vrouch, quam de tydinghe dat er ·x· oft ·xij· ghesellen commen waren op 't casteel te Gavere; scepenen dese tydinghe hebbende, zonden terstont eenen messagier tot daer, om te wetene van wiens weghe dat se daer waren, ende tot wat causen, ende de messagier commen zijnde van Gavere, sonden scepenen terstont eenen anderen bode tot Mechelen by mevrauwe de coninghinne.

Item, den xj^en in Octobre was weder collatie binnen Ghent, om te wetene oft men verkiesen wilde op letteren van non prejuditien, elc in 't zyne, zynen deken maken in zijn huus, ende was ten zelven daghe also ghesloten.

Item, was ten zelven daghe ghesloten, dat die van der Weverye, alsozaen als die van Nerringhen, vercoren sauden hebben, dat zylieden hueren deken ende gesworenen vermaken zauden, om dies wille dat al van eenen eede zijn zaude.

Item, was ooc ter zelver colatie ghesloten dat men by trompetslaghe ghebieden zaude waert dat er eenighe quaetwilleghe in 't lant quame, dat die van den platten lande

de clocke slaen sauden ende smyten se uten lande; ten tweesten dat men saude fortifieren alle stercten ofte sloten ligghende ten platte lande; ten derden dat men saude scryven aen alle de smalle steden ofte zy sauden bescudden des keysers lant met die van Ghent, indien men den lande van Vlaenderen eenighen oploop dede.

Item, binnen den zelven daghe quam uut Inghelant binnen Ghent de Palsgrave, ende was ghelogiert in de Swane voor den Hooyaert, ende vertrac den xij^en in Octobre, ende in zijn vertrecken beloofde hy die van Ghent goet rapoort te doene by mevrauwe de coninginne.

Item, ten zelven daghe was by voorghebode uutgheleyt den lantman de clocslach, ende ten selven tyde beghonsten die van den platten lande te vluchten ende huerlieder beste goet ter stedewaert te bringhene, uut vreesen dat er eenighe oorloghe rysen mochte.

Item, den xiij^en in Octobre begonsten de nerringhen te verkiesene sulc also 't ghesloten was, te wetene Maendach, Dysendach ende Woensdach.

Item, den xiiij^en in Octobre trocken eenighe ghecommitteerde naer Gavere, te wetene: mine heere van Maerkeghem, voorscepenen van Ghedeele, Lowijs Bette, Jacop de Vrient, Lievin van Wymeersch, Willem de Ruddere f^s Simoens, ende meer andere, omme te wetene oft de ghesellen van den casteele sauden willen vertrecken, men en saude hemlieden niet misdoen, nietjeghenstaende dat se stercklic beleyt waren ende ghewacht van den lantvolcke; daer op dat de ghesellen andwoorde gaven dat se van daer niet scheeden en sauden, ten ware by bevele van der coninginne die se daer ghesonden hadde, danof dat se commissie toochden.

Item, den xv^en in Octobre vergaderden alle de dekenen ten Augustynen, also zy pleghen op Onser Vrouwendach halfougste, om te kiesene eenen hueverdeken, ende de kuere viel op Lievin Derde, deken van der schrijnwerkers, ende Gillis van Merlaen, cnape, deken van der oude scoemakers.

Item, de hueverdeken dede synen eet ghelijc men van auts tyden gheplooghen hadde, besweerende den paeys van Casant met de adycien ende provisien daer inne, dat ghemeente seer ontpaeyt was, ende moeste des anderdaechs eenen anderen eet doen ghelijc scepenen ghedaen hadden.

Item, den xvj^en van Octobre bracht Ewein van Vaernewijc binnen Ghent eenen jonghen gheselle ghevanghen die commen was uten casteele te Gavere.

[Want dese Yweyn hadde hem als capiteyn ghevoucht ende lach voor 't casteel met somighe lantboeren omme de passage van den gonen dier upcommen waren te bewarene dat zylieden niet wechloopen noch ontcommen en zauden. (Pr. Ar.^B.)

Ende waren ten zelven daghe ghecreëert ende ghecoren elc in zyne neerynghe, zo hier naer volcht, den xvi^en in Octobre xv^cxxxix.]

Heuverdeken.	Deken van de Weverie.

Lieven Dherde.	Phelips van den Bossche.

Franchois Deynoot, f^s Anthuenis,	van de Vleeschauwers.
Martin Hueriblocq,	van de Vischcoopers.
Laureys Legiers,	van de Maeckeleers.
Pauwels Goetkint,	van de Backers.
Lievin van der Brugghen, f^s Gillis,	van de Brauwers.
Franchois Everwijn,	van de Schiplieden.

Jooris de Smet,	van de Scheepmakers.
Jan Bauwens, f^s Jacobs,	van de Huudevetters.
Jooris van Oostende,	van de Smeden.
Jan Dhyne,	van de Grauweerckers.
Pauwels van Hulse,	van de Lammerweerckers.
Baven van Waterschoot,	van de Curdewaniers.
Anthuenis van Hele,	van de Plaestereers.
Lievin Rattevelt,	van de Hautbrekers.
Lodewijck van der Beke,	van de Cleercoopers.
Jan de Sadeleere,	van de Kersgieters.
Lievin Raverick, backere,	van de Wapenmakers.
Jan Huughezone,	van de Tijcwevers.
Gheeraert van Wettere,	van de Tapijtsiers.
Olivier Tyncke,	van de Meerseniers.
Lievin van Wymeersch,	van de Cruudeniers.
Cristiaen van Kersbeke,	van de Caescoopers.
Daniel de Vos,	van de Freyteniers.
Victor Dherre,	van de Wijnmeters.
Pieter Mast,	van de Wijnscrooders.
Jan Serlippens,	van de Cuupers.
Pieter van Vaerwijck,	van de Schilders.
Lievin de Drupere,	van de Scheppers.
Gillis van der Dijkstadt,	van de Rootverwers.
Joos Goethals,	van de Mueleneers.
Lievin de Pape,	van de Blauwers.
Jacob Weyns,	van de Gautsmeden.
Jan Sanders,	van de Witteleertauwers.
M^r Lievin Hebschaep,	van de Temmerlieden.
Lievin van der Meere, up den Reep,	van de Ticheldeckers.
Jan de Conynck,	van de Metsers.
Christoffels Rooms,	van de Saghers.
Pieter van den Driessche,	van de Stroodeckers.
Jooris Tournoys,	van de Causmakers.
M^r Laureys Biebau,	van de Baerdemakers.
Thomaes Scheerpaert,	van de Waghemakers.

Pieter van der Brugghe, over Lievin Dherde,	van de Scrijnweerckers.
Jan van der Eede, f^s Roelants,	van de Hautdrayers.
Willem de Ruddere, vetcul,	van de Olyslaghers.
Pieter Baes,	van de Lijnmakers.
Maerch de Mil,	van de Potghieters.
Pauwels Toebast,	van de Cooremeters.
Jan Cricke,	van de Potmakers.
Jan van Hove,	van de Riemmakers.
Pauwels Martijns,	van de Hoemakers.
Gillis van Merlant,	Deken van de oude schoenmakers.

Aldoe ghecoren knapen van den Curte Sweerde.

Jan de Bock,	van de Swarteleertauwers.
Lievin Stuer,	van de Pijnders.

Item, den xvij^en in Octobre waren alle de geswoorene van der weverye verandert ghelijc men pleecht te Paesschen, ende ten selven daghe waren weder alle de dekenen vergadert op de Colatiesoldere, ten versoucke van Ewein van Vaernewijck, hooftman van den lantvolcke dat voor Gaver lach ende versouckte dat hem die van Ghent acte verleenen saude van den beleghe ende dat se hemlieden 't selve androughen, waer inne dat heere ende wet niet consenteren en wilden.

Item, de voornoemde dekenen begheerden eenen brief op 't casteel ghesonden t' hebben; maer de hoochbailliu ende de wet en wilden den brief niet openbreken.

Item, wat hier te vooren leiden die van Ghent zes ghesellen op 't casteel te Hoedonc, te wetene: meestere Griffoen Bogaert, Philips Sersanders, f^s Jooris, ende meer andere.

Item, op Sente Luucxdach, den xviij^en Octobre, des morghens, trac de hoochbailliu uut Ghent naer Mechelen, ende liet also de stede van Ghent, waeromme dat groote murmeratie quam onder 't volc.

Item, ten zelven daghe wert vermaect den deken van der weverye; Joos van der Haghen, deken, was verlaten, ende Philips van den Bossche wert deken van den ambachte van der weverye, ende Denijs van Boven, de cnape van den ambachte, wert ooc verlaten, ende daer wart cnape ghemaect eenen Jan Sent, ende midts dat hy lesen noch schryven en conste, wert weder verlaten, ende in plaetse wert ghestelt Gheerof de Scuutere.

Item, op den zelven xviij^en dach overleet in 't Sausselet Jan Van Waesberghe, ende ghestorven sijnde, was 's anderdaechs op eenen Sondach ghedreghen t' synen huuse om ter erde te doene, daer omme dat groot gheruchte rees onder 't volc, ende ten selven daghe quamen, jeghens 's avens, groote menichte van jonghe onghevroescepte lieden cloppen ende roupen crijsschende voor de duere van Scepenencamere ende elders: ‘Waeromme dat den lichame van Jan Waesberghe gheen justicie over ghedaen en was!’ Scepenen dit hoorende ende siende, deden den dooden lichame weder bringhen in 't Sausselet.

Item, den xix^en in Octobre hilt men colatie om te wetene wat men met den dooden lichaem die overleden was, doen wilde, ende 't overeendraghen was dat sylieden hem ghedroughen in de wet, also zy dat verstonden, ende wert binnen den selven achternoene begraven in Sente Niclaeiskerke.

Item, ter selver colatie waren weder veel nieuwe artyclen

ghesloten, onder andere dat alle de ghene die eeneghe stereten van der stede ghebroken hadden, als aen de veste, bollewercken ende andersints, als Jan de Grutere ghebroken hebbende 't bollewerc buter Waelpoorte, te Vaerewijc, ende Joris van Crombrugghe, die de baerbelcansels gheweert ende afghebroken hadde, als hy ontfangher was, tusschen der Peterceliepoorte ende der Hueverpoorte, ende wie in sulke ende ghelijcke saken beschuldich ware, dat hy dat saude doen maken t' synen koste.

Item, dat scepenen corrigieren sauden alle de ghene die onbehorelic riepen ende creesschen up scepenen ende andere contrarie redene ende recht van justicien.

Item, dat de onderbailliu de officie bedienen saude alleleens of de hoochbailliu in stede ware, daer toe dat men hem presenteerde ·xij· hallebaerdiers t' sijnder assestentie ter stede coste.

Item, ten zelven daghe quam de tydinghe dat omtrent de stede van Nienhove ghesien was veel volcx van oorloghen, dwelc waerachtich was; want zy passeerden duer dlant van Aelst tot Gavere, op 't casteel, sonder iemant te mesdoene; maer op 't casteel sijnde, quamen ten huuse van Ewein van Vaernewijc, de welcke op dien tijt te Ghent was, ende namen daer ·xvij· half haken, twee halfslanghen ende buscruut, bedden ende andersins, ende lieten op 't casteel ·xx· versche ghesellen ende reisden weder wech ende met hemlieden de ·x· ghesellen dieder van te vooren op gheleghen hadden.

Item, tot alle plaetsen daer dit volc van wapenen passerende was, daer was dlantvolc seer vervaert, ende brochten veele van hare beste goede ter stedewaert naer Ghent, som te scipe, som te waghene, som te peerde, ende sommeghe

gheladen up haren hals, dwelc deerlic ende compasselic om sien was.

Item, die van Ghent sonden ute t' allen plaetsen ende prochien waert byaldien dat hemlieden eenich overlast quame van volcke, dat sy de clocke slaen sauden, ende in contrarien van dien dede Arent Luutins alle de prochien duere van der coninghinne weghe bevel dat se an de clocke niet comen en sauden, ende bracht also dit voorseide volcke duere tot Gavere.

Item, ten selven daghe als dit ghesciede, Ewein van Vaernewijc te Ghent sijnde, als voorseyt es, die volchde an de stede van Ghent om te hebbene acte van der stede weghe dat so wies hy ghedaen hadde, dat hem 't selve 't ghemeente geheel ende al androuch, ende de tydinghe te Ghent commende dat dit volc up 't casteel commen was, soo wert de stede geheel in roere, ende daer waren eeneghe quaetwilleghe die desen Ewein van Vaernewijc vonden in de Veltstrate, ende waren hem betydende van der voorseyder sake, hem ansegghende dat hy een verrader was, ende moeste sijn lijf solveren ofte hy sauder ghebleven hebben, ende dus was de stede in grooter beroerte als datter vele waren die van stonden aen wilden naer Gavere trecken; maer binnen den zelven avond quam de tydinghe dat se afghetrocken waren, als 't voorseit es, daer by dat volc eendeels cesseerde ende stilde.

Item, ten voorseiden daghe was op den Colatiesoldere eenen brief ghelesen die de hoochbailliu ghescreven hadde aen scepenen van Ghent, inhaudende als datter lieden binnen Ghent waren die daghelicx in 't Scepenhuus ende ooc achter straten maecten veel segghinghe van der prevelegien,

ende waren nochtans de ghene die daghelicx ghemeenscip maecten met eeneghe fugityven deser stede, ten anderen als dat hy hem niet verwonderen en mochte van synen vertrecken; want hy seer curts voor sijn vertrecken, was van eenighe persoonen soo toeghesproken als dat hy niet en saude willen om half sijn goet noch eens in sulcke vreesen sijn; screef ooc overe als dat hy der stede van Ghent, in 't hof sijnde, meer profijts doen saude dan oft hy binnen der stede van Ghent bleven ware.

Item, den xx^en in Octobre was by eeneghe van Ghent [te weten als hooftman eenen Jan Debbaut met zyne complicen. (Pr. Ar.^B.)] ghehaelt te Semmersake uut der kerken vier tonnen met buspoere.

Item, den xxi^en in Octobre beghonst men de ghevanghenen in 't Chausselet te examineren met woorden; maer daer en quam noch anders niet af.

Item, den xxiij^en in Octobre trocken eenighe ghedeputeerden van Ghent naer Gavere om te wetene oft die van den casteele niet en sauden willen restituweren Ewein Vaernewijc 't ghuent dat se hem ghenomen hadden, ende wisten zy van hemlieden iemant van den voornoemden Ewein te beclaghene, hy was poorter van Ghent, dat sy hem sauden bespreken tot sijnder poorte, daer hy te rechte stont; maer en waren van gheenen sinne 't goet over te ghevene voor dat se bevel hadden van meghenadeghe vrauwe de coninghinne.

Item, den xxiiij^en in Octobre trocken eenighe ghedeputerden uut Ghent naer Audenaerde, om noch breeder informatie te hebbene van Jacop van Quickelberghe, ter causen van den ghevanghenen.

Item, op Sente Simoen- ende Sente Judenavont, op eenen

Maendagh trocken uut Ghent twee waghenen met ghedeputeerden naer Curterijcke, ter causen daer waren commissarissen te voren uten hove commen, ende wilden van der stede weten weder sy met Ghent waren oft met den keysere, daer op dat die van Curterijcke andwoorden: ‘Zy waren met Ghent ende met den keyzere.’ - ‘Neen, seyden de commissarissen, ghy moet andwoorde gheven met d'een of met d'andere.’ Daer op dat se dach van rade namen.

Item, daer was een bevel ghedaen te Tielt, ende den vijf roen van diere, dat elc sijn poortie van der settinghe dies questie es bringhen saude te Curterijcke, in 't Casselryehuus, t' eenen ghenoemden daghe ofte men saude huerelieder persoonen ende huerlieder goet executeren daer voren.

Item, den xxix^en in Octobre, des morghens ten vier ueren, quam de messagier van Curterijke te Ghent, ende reet ten ·x· ueren weder naer Curterijcke by syne meesters die noch te Curterijcke waren.

Item, binnen der selver nacht zoo waren die van der weverye ende veel van der wake, die de wake hielden in de huusen van harer nerringhen, by d'een den anderen commen, ende begheerden an elcanderen dat se ghelijc trecken sauden voor 't Scepenhuus, ende van daer niet sceedene voor dat justicie ghedaen sijn soude over de ghuene die ghevanghen waren; maer also God wilde de sake en hadde gheenen voortganc.

Item, scepenen dit verhoorende, deden voor den noene bringhen ter exame Lauwereis Everdey ende Lievin Donaes, present de ·liij· dekenen, de notabele van der poorterye ende de gheswoorenen van der weverye, ende worden gheexamineert met woorden, maer niet ghepijnt; ende dit ghe-

duerde tot den vier ueren van de achternoene, ende men saude se uutbrenghen sonder pynen; maer de roere was soo groot onder 't ghemeente, dat scepenen 't selve ghewaer wierden ende deden doen Lauwereis Everdey ter banc leggen; maer hy en kende van gheene saecken die men hem anseyde; nochtans Lievin Donaes, verclaerde dat overdraeghen van den consente in 't jaer ·xxxvj· ghesloten ende gheacordeert was by scepenen van beede de bancken, ten welcken tyde dat hy Lievin Donaes voorscepenen van Ghedeele was, ende hy Lauwereis Everdey voorseit een van synen medeghesellen.

Item, den xxx^en in October quam binnen Ghent de grave van Rues, ende was inne ghehaelt by mynen heere den onderbailliu met synen hallebaerdiers, ende dese heere van Rues was seer curts daer te voren commen uut Spangien van der K.M., ende bracht brieven met hem van den keysere, inhaudende hoe de keysere verstaen hadde hoe dat die van Ghent veel nieuwicheden ende wonderlicke saken voort ghestelt hadden.

Item, den laetsten Octobre vergaderden op den Colatiesoldere, eerst scepenen van beede de bancken, de notabele van der poorterye, alle de dekenen ende ghesworenen van der weverye, ende groote menichte van der ghemeente, daer dat minheere van Rues quam, de welcke vertoochte, eerst mondelinghe, dat hy de ghene was die de stede van Ghent alle eere ende vrienscip doen wilde die hem moghelic ware; maer seyde dat de keysere seer verstoort was op die van Ghent, zulc als hy in syne brieven screef diere tot viere ofte vyve waren; maer midts dat se alle in walsche waren ende seer quaet om den ghemeente te verstane, soo begheerde

minheere de hueverdekin dat men se translateren saude in vlaemsche, daer inne dat minheere van Rues consenteerde.

[Biddende zeer hertelick de ghemeente dat elc saude willen laten zijn vergaderinghe in de huusen ende scheeden, latende der justicie ghewerden, alle zaken sauden wel payselick ende ten goede effecte ghebrocht werden, ende dat hy hoopte ende meende zoo vele te doene dat hy der M. wel paysieren saude. (Pr. Ar.^B.)]

Item, binnen den selven daeghe quamen onse ghedeputerde t'huus die te Curterijcke gheweest hadden, ende tsachternoens vertoochdense voor scepenen ende de ghemeente wat se ghebesoengiert hadden.

Item, te Curterijcke commende, waren de commissarissen van den hove wech ende hadden ghelaten minheere van Huele ende minheere van Poucke in huerlieder stede, sonder commissie; maer mondelinghe ghelast, waer by dat die van Ghent huerelieder last niet en ontdecten; maer brochten mede wederomme gheseghelt alsoo sy dat mede droughen; maer brochten mede in ghescrifte zulc als meester Cornelis Roese, pensionaris van der stede in 't jaer ·xxxvj· van der stede van Curterijcke ende eeneghe scepenen van den voornoemden jare verkent, daer se wel gheexamineert waren op 't Scepenhuus, ter presentie van den ghedeputeerden van Ghent, ende 't verkennen van hemlieden was ghenouch ghelijc Lievin Donaes verkent hadde, als dat die van Ghent mevrauwe de coninghinne overdroughen haer gheconsenteert te syne by die van Ghent volc te doene naer transpoort, ende die selve te betalene also meester Cornelis Roese vertoochde by eenen registere, die hy hilt, daer inne dat hy alle saken in ghescrifte ghestelt hadde, daer

over dat hy gheweest hadde, daer uut dat de ghedeputeerden copye mede brochten.

Item, op Sente Simon- ende Sente Judendach dede de coninginne ghebieden te Deinze ende van ghelyke te Moerbeke ende in meer andere plaetsen, waer 't dat er volc van wapenen quame, dat men die met paeyse saude laten passeren, ende by aldien dat se wel betaelden, ende datte op seer groote pyne; ende van ghelijcken dede men een ghebot dat niemant sijn goet vluchten en saude op ghelyke pyne.

Item, den iiij^en in Novembre was, uut laste van de comisen der stede van Ghent, den ghemeente te kennen ghegheven, by colatien, dat men saude laten verpachten alle de assysen, also sy van auts tyden ende 't jaer voorleden gegaen hadden, om den last van der stede mede te betalene ende alle onversiene costen die de stede daghelicx anquam ende ghescepen was daechelicx meer toe te commene; want men ten selven tyde alle ghereescepe maecte als van plancken om 't onderhaut van den watere in 't Cuupgat, ter Turrepoorte ende elders, ende ooc de angienen ter vestene te legghene, om de stede te deffenderene, waer 't by aldien dat men haer eeneghen oploop dede; ende ooc deden de comisen maken eene stercte ten Dryemuelenen, die men noemde Creesens-casteel.

Item, in welcke voornoemde colatie ghesloten was dat men alle assysen ontfanghen ende innen saude by den commissen, also zy in 't jaer voorleden te pachte ghestaen hadden, uutghedaen den wijn die onder de zes grooten galt, ende sal maer gheven twalef myten van den stoepe, ende die ghelt vj grooten, ende daer boven eenen halven stuvere van den stoepe. Item, keyte ende clauwaers xij grooten van

der tonne, de crabbelere ·vj· grooten van der tonne, 't pontghelt de inghesetene danof quyte, ende de vremde also zy van auts tyde ghegheven hebben; dit was ghesloten by die van den nerringhen onder elcanderen.

Item, die van der weveryen hadden ooc in de Bogaerde haerlieder andwoorde zeer properlic ghemaect ende begonsten elc t' huuswaert te gane.

Item, voor den Jacopynen rees groot discoort, ende dat ute dien dat ter colatie by trompetslaghe gheroupen waren alle de haechpoorters heerlic huus haudende, met huerlieder ghetraude gheselscipe, ·xx· jaer aut sijnde, ende daer boven, de selve commende ten Jacopynen met grooter menichte hemlieden wert daer den name ghegheven Creessins, ende midts der groote menichte men wilde se niet alle in laten.

Item, het es ooc te wetene dat die van der wet ghelast hadden den dekenen dat, als sy vergadert sijn sauden, dat sy senden sauden t'huerlieder assistentie uut elcker nerringhe vier persoonen om de voorseide Creessins te wederstane, dwelc een quaet avys was; want vele nerringhen hadden hare mannen ghesonden by heere ende wet, ende die also commende voor den Jacopynen, ende de sciplieden, vleeschauwers ende viscoopers ende de d'yssuwers van der stede, soo had daer bynaer al qualic vergaen; want daer waren commen eenighe uut der Bogaerde van der weverye, ende seyden tot die haechpoorters die voor de Jacopynen stonden: ‘Creessin Creessin! al syde hier versteken compt by ons lieden, wy sullen ulieden verheffen!’ Ende sauden aldus vergaderinghe gaen maken hebben in de Bogaerde; maer 't wert by tusschensprekene van goeden mannen belet, ende wart soo verre

ghedaen naer de noene als dat men alle de haechpoorters saude laten commen naer de noene ten Jacopynen binnen, ende elcke prochie apaert van elcanderen.

Item, aldus was 't wel neghen ueren in den avont eer men de andwoorde by scepenen overbrochte.

Item, eeneghe van desen uut quaden gheeste gaven oppe dat men gheen inninghe van den assysen doen en saude ende dat men de wercclocke niet luden en saude, ende dat niemant gheenderande nerringhe doen en saude voor dat de beschuldeghe ghecorrigiert sijn sauden, ende de onschuldighe ontsleghen; dit was de antwoorde van die van der poorterye ende brochten 't sulc over; want sy van den Creessins vermenicht waren.

Item, die van der weveryen, midts der beroerte van den Creessins voor de Jacopynen, veranderden haerlieder eerste slot, dwelc properlic ghestelt was, ende brochten over ende accordeerden met der antwoorde van die van der poorterye.

Item, 's anderdaechs, dwelc was den vijfsten in November, doe en luudde de wercclocke niet, ende eenighe quaedwillende ginghen in cloosters ende in ander goeder lieden huusen, ende seyden: ‘Gheeft ons t'etene; want ons werc es ons verboden, ende wy moeten leven.’ Ende onder 't dexsel van dien saude binnen Ghent veel quaets ghebeurt hebben, alsoo 't ooc begonste.

Item, die van der wet ende ander goede mannen van der stede dit aenmerkende, deden soo verre als dat de drye leden van der stede vergaderden des donderdachs in manieren van colatien, om een eendrachtelic slot te makene, ende die van nerringhen bleven by haerlieder eerste antwoorde, also die voorseyt es van der assyse, ende die van der poorterye ende

weverye volchden de selve andwoorde, soo dat de drye leden accordeerden, soo dat men de wercclocke luuden saude.

Item, in dese voorseide colatie begeerden die van der weveryen dat men met den seghele van Sent Jan beseghelen saude een contract dat eeneghe van den selven ambachte ghemaect hadden; maer was by ghemeenen voeyse ontseit; midts dat der hoocheit van der M. te naer ginc; maer was in de selve colatie ghesloten, eer men eenighe assysen ontfanghen saude, een contract dat men seghelen saude en dat men heet 't Contract van den Makelers, sulc als hier naer volcht van woorde te woorde:

‘Alvoren gheven wy te kennen den lede van den ambachte van der weverye hoe dat wy by den lede van nerringhen ghesloten ende gheaccordeert hebben nu ende in der eeuwicheit goet, vast, gestandich ende van weerden te hauden, ten eeuweghen daghe, voor ons ende onse naercommers soo wel voor den leden van den ambachte als voor onse suppoosten van nerringhen, versouckende an de lieden van den ambachte 't selve hemlieden te verobligierende ende verbindene ter bewaernesse van den ghemeenen bucke van der stede, so wel van den ambachte als van der nerringhen, op dat nu ende t'eeuweghen daghe t'elcken dache van der kuere van sijnder neeringhe, ende in daghe van der kuere van den ambachte uutghelesen worde ten anhoorene van den nieuwen eede, dat sy dit in memento oft ghedinckenesse moghen hauden, omme dit te bet in haerlieder jaerschare van weerden mach wesen, indien dat noot es te wetene. In dese jaerschare ofte in toecommende tyden soo wanneer openinghe ghedaen sal werden ten Soldere, omme te hebbene een slot van colatien dat alsdan de nerringhen haerlieder

slot bringhen ten Colatiesoldere, ende de gheswoorenen van den ambachte met haren vijf nerringhen ooc huerlieder slot bringhen in de Wetteeamere, ende dat elc sijn slot maken sal naer de aude costume, de dekenen also sy ghecostumeert sijn, ende de gheswoorenen van den ambachte metten vijf nerringhen van ghelijcken, soo sy ghecostumeert sijn, nemaer als dan elc apaert sijn slot heeft ghemaect, soo sullen de dekenen van nerringhen gaen op den Vinderyesoldere, ende aldaer sullen by hemlieden commen de gheswoorenen van den ambachte met den vijf nerringhen, ende aldaer commende sal men lesen hooghe ende overluut al sulc een slot als daer ghemaect es by synen geheelen ghemeente, ende sijn daer eeneghe artyclen bevonden by den nerringhen overbrocht nut ende ydone sijnde voor 't gheel ghemeente ende naer 't recht van onsen prevelegien sullen die van den ambachte van der weverye de selve artyclen van den lede van nerringhen stellen in huerlieder andwoorde; ende van ghelijcken sijnder eeneghe overbrocht by den lede van den weverye, so sullen die van nerringhen de selve stellen in huerlieder andwoorde, ende also schepenen andraghen naer d'aude costume, op dat nu ende ten eeuweghen daghe onse stede te bet mach wesen gheregiert, ende onse prevelegien onderhauden in der eeuwicheit. Item, voort dat iemant sprake voor onse stede, lant ofte prevelegien, in 't profyte van 't gheel ghemeente, ende ofte iemant ware die dus sprake ofte ghesproken hadde, 't sy aerme ofte rijcke, so dat men hem daer by name in acten van vangenesse ofte daer by wilde bringhen ten banne ofte andersins, soo verbinden hem dekens ende ghesworenen van nerringhen die nu sijn ende alle jare ancommen sullen, op haerlieder trauwe ende eet, ende van

ghelyken de gheswoorenen van den ambachte met de vijf nerringhen, die nu sijn ende alle jaren ancommen sullen, van stonden an ende sonder delaey, te vergaderen haer ghemeen supposten van nerringhen ende de gheswoorenen van den ambachte van der weveryen met de vijf nerringhen, haerlieder supposten, in haerlieder huusen, ende daer te nemene deliberatie van rade te proposte dat onse medebroedere in acten van vanghenesse ofte voor justicien ontboden, ende dat bevindende dat niet anders dan voor uerbaer ende 't recht van onsen prevelegien, sonder daeromme ghestelt t'hebbene riguer ofte ghewelt jeghens den heere, ghesaemdelic hem dan uut te heesschene ofte bytestane voor ons recht te sprekene, sonder van elcanderen te sceedene in eenegher manieren, op dat men van nu voortsan de ghene die voor ons recht spreken ofte voor de welvaert van der gheheelder ghemeente te min zaude bringhen in acten van vanghenessen ofte ten banne, alsoo 't in voorleden tyden ghedaen heeft, ende op dat ditte nu ende t'eeuweghen daghen ghetrauwelic onderhauden saude mooghen wesen, soo hebben wy in elcke nerringhe eene ghelyke copye ende eene onder 't ambacht, beseghelt met elcanders seghele van sijnder neerynghe ende met den seghele van den ambachte daer onder uuthanghende.’

Item, ten selven daghe als dese collatie ghehauden was, so was er te Dendermonde een man ghehuert by eeneghe quaetwilleghe, ende bracht de tydinghe alomme op 't lant tusschen Dendermonde ende Ghent, als dat quamen x oft xij^e lieden van oorloghen, daer in 't lantvolc alomme seer beroert waren. Dees man aldus commende met deser tydinghe te Stuvenberghe, wert daer ghevanghen ende

was binnen Ghent brocht te vier ueren naer de noene, ende terstont van scepenen gheexamineert ende daer naer gheleedt in 't Chausselet.

Item, binnen der selver nacht wert ghevanghen meestere Gillis de Wilde, de vijfste scepene van der Kuere; want men hem betyghende was dat hy 't contract van der weverye ghemaect hadde, dwelc men niet seghelen en wilde, omdat der K.M. te naer ginc.

Item, op Sente Martinsdach was binnen Ghent gheboden processie te draghene, elc in sijn kercke, ende dat omme te biddene voor de K.M.; want te Ghent sekere tydinghe commen was dat de keyser gheporrent was uut Spaengien, om te commen naer dese landen duer Vranckerijcke.

Item, meestere Gillis de Wilde ghevanghen sijnde, beghonsten die van der weverye verghaderinghe te makene als dat hy daerby ontsleghen was; maer hy wert gheseyt uut der collegie van scepenen.

Item, daer waren binnen Ghent drye ghedeputeerden ghecoren om te treckene by Mynenheere van Rues, te Curterijcke, te wetene: van der poorterye meestere Damiaen van Vissenaken, van nerringhen meestere Lievin Hepscaep, ende van der weverye Joos van der Haghen.

Item, den xv^en in Novembre was by der wet van Ghent ghecondempneert ghegheesselt te syne, rondomme de Vismaert, eenen man van Dendermonde, de welcke inbrocht was ten daghe van der colatie, als voorseit es.

Item, den xxj^en in Novembre was by der wet van Ghent ontsleghen Lievin Donaes ende alle de scepenen van der Kuere ende van Ghedeele die in de wet gheseten hadden in 't jaer xv^cxxxvj; maer moesten seker ende borghe stellen dat

se in drye maenden uut der stede niet reysen en sauden; maer Lauwereis Everdey was ghewijst te vallen op eenen knie ende te bidden der wet uter name van der K.M. vergheffenesse, ende dat omme dat hy scepenen van ghedeele sijnde in 't jaer xxxvj, ende was in 't voornoemde jaer lydende voor 't Beelfroet, by nachte, ende hoorde seer cloppen ende sach groot lucht in het secreet van der stede, midts dat het by nachte was, ende en hadde 't niet ter kennesse brocht, ende moeste alle sijn steencosten betalen.

Item, ten desen tyden was uut Ghent ghereyst naer Bruusele eenen Lowijs......... die men heet capitein Catkin, ende naer dat hy binnen Bruusel ghesien was in 't hof ofte daer ontrent, so en coste men niet ghesien noch vernemen waer hy ghevaren was; maer men presumeerde, midts dat hy hem in vele feyten voorbarich maecte, dat hy heymelic mochte ghejusticiert wesen oft in vanghenessen ghehauden; want eeneghe uut Ghent reysende, worden anghesproken van den soverein ofte syne dienaers, daer se om haer afferren reysende waren, ende vraechden ooc seer stiptelic naer haren name ende toename.

Item, den vij^en in Decembre ontboot de hueverdeken by hem eeneghe dekenen ende sonderlinghe de dekins van nerringhen die noch uut haerlieder huusen niet ghesceeden en waren ende noch de wake hilden, daer hy hemlieden vraechde, uut laste vander wet, waeromme dat se noch de wake hilden ende uut haerlieder huusen niet sceeden en wilden, ende hadden gheerne gheweten wie de principaelste daer af waren, daer dat vele woorden daerom ghebuerden, ende sonderlinghe seyden de dekins als dat sy wel verstaen hadden an haerlieder suppoosten, als dat se van gheenen

sinne en waren van sceedene, voor dat alle sloten van collatien volcommen sauden sijn, die moghelic waren te vulcommene.

Item, te desen causen dede de hueverdeken op den ix^en in Decembre vergaderen alle de dekenen, elc met twee gheswoorenen op den Colatiesoldere, ende in den eersten was daer vertoocht by mynen heere den hueverdeken hoe dat alle de prevelegien ghecopieert waren, ende wat dat men voort meer mede ghedaen wilde hebben; daer waren eeneghe dekenen die wildense gheprent hebben, andere begheerden dat men registers maken saude van alle de prevelegien alleens ludende; maer emmers de principale andworde was als dat de dekenen wilden huerlieder ghemeene supposten vraghen.

Item, daer was gheseyt dat men sonder eenich delaey eenen bode uutsenden saude ten coste van der stede, ende dat die so verre reysen saude tot dat hy den keysere met den ooghen in persone ghesien hadde, ende bringhen daer af goede certificatie.

Item, ten selven tyde waren op den Colatiesoldere ghelesen alle de sloten van colatien, ende daer waren eeneghe artyclen ghelesen, de welcke minheeren van der wet deden verclaren dat se niet mueghelic en waren om te vulcommene.

Item, hier af moesten de dekenen andwoorde bringhen op den xv^en in Decembre; maer 't ghemeen overeendraghen was als dat se niewers af andwoorde gheven en wilden voor dat de drye leden van der stede vergaert sijn sauden in colatien.

Item, ten selven xv^en daghe was by vonnesse van scepenen ghewijst ter exame oft tortuere Lievin van Boven, die ontfangher van der Issuwe gheweest hadde in 't jaer xv^c xxxvj.

Item, den xvij^en van deser maent was Lievin van Boven

ter banc brocht ende gheleedt in den keldere onder 's Gravensteen, ende men was over de exame van ten drye uere naer noene tot de ses ueren in den avont; maer over de exame en was niemant dan scepenen van der Kuere, ende van ghelyken was op den xviij^en der selver maent ter tortuere gheleet eenen Heinderic Palinc, de welcke ghevanghen gheseten hadde van der tijt dat Lievin Pien, de tweeste reyse ter tortuere ghebrocht was, ende men was hem betydende van toverye.

Item, te desen tyde waren ooc uut Ghent ghereist naer Curterijke meestere Pieter Talboem, prochiepape van Sente Verhilden met twee ghetughen, te wetene: Joos van den Berghe ende........., smeden, om oorconscip te hoorene ten versoucke van die van Tielt ende den vijf roeden van Tielt, ende dese voorseide te Curterijcke commende by meestere Pieter Als, notaris, ende d'ander twee als ghetughen worden te Curterijcke ghevanghen ghehauden by mynen heere van Huele.

Item, dese tydinghe te Ghent commende, so screven die van Ghent sulcke letteren van bevele an mynen heere van Huele ende an scepenen van Curterijcke, als dat sy ontsleghen wierden.

Item, also vooren gheseit es dat men eenen properen bode uutsenden saude om certificatie te weten van der comste van der keyserlicke M., soo es waer dat min heere de hueverdeken uutghesonden hadde eenen Lievin de Tollenere f^s Willems, de welcke binnen Ghent quam op Alle-kinderendach, daer om dat alle de dekenen des anderdaechs ten soldere ghedachvaert waren, de welcke Lievin de Tollenere vervinc op trauwe ende eere als dat hy de K.M. ghesien hadde.

Item, den iiij^en in Lauwe hadden alle de dekenen dach te commene met twee gheswoornen in Scepenencamere, ende insghelijcx de gheswoorenen van der weverye, ende ooc de notabelen van der poorterye, ende dat om eenen brief te lesene die scepenen ontfanghen hadden van mynen heere van Rues, inhaudende als dat de selve heere van Rues seker tydinghe ontfanghen hadde, als dat de keyser sijn saude den xv^en deser jeghenwordighe maent binnen de stede van Camerijcke, screef ooc de selve heere van Rues dat hy de ghene was die de lieden van Ghent alle adresse, lief, eere ende vriendscip doen saude by der K.M. die hem moghelic ware van doene.

Item, op welc vertooch alle de dekenen te rade ghinghen op den Colatiesoldere, ende met hemlieden de ghesworenen ende de notabelen van den ambachte van der weverye, ende brochten over in een ghemeen accort, naerdien dat de K.M. nakende was synen landen van herwaertsovere, dat men sonder eenich delaey, om de selve syne M. te verseghenen, uutsenden saude de ghene die by den drye leden daer toe ghecommitteert sijn sauden.

Item, die van nerringhen ende die van der weverye beneden commende met deser antwoorde ende laste, soo ghebuerden tuschen den hueverdeken ende min heere van Maerckem vele ruder woorden.

Item, de xi^en in Lauwe, op eenen sondach, reysden uut Ghent de ghecommitteerde om te verseghene de K.M.: eerst joncheer Chaerles Utenhove, heere van Maerckem, voorschepenen van Ghedeele, Antuenis de Lu, f^s Mer Antonis, de vierde scepenen van der Kuere, ende uut elcken lede drye: eerst van der Poorterye, joncheere Claeis Triest, heere van

Auweghem, joncheere Chaerle de Grutere, heere van Exaerde, Lowijs Bette; van Nerringhen meestere Lievin Hepscaep, deken van den temmerlieden, Antonis Deynoet, deken van den vleeschauwers, ende Lievin Doeghe; van der Weverye, Adriaen van Damme, Joos Steel, Lievin van der Beke ende meestere Jacop Martins, als pensionnaris.

Item, dese voorseide aldus uut Ghent ghereist sijnde, en reisden niet voordere dan Sente Amants, tusschen Valenchiene ende Doornijcke, ende Mevrauwe de regente lach binnen der stede van Valenchiene, verbeydende daer de comste van den keysere haren broedere.

Item, op den eersten in Lauwe dede de keysere syne incomste binnen Parijs, daer groote tryomphe bedreven was, ende in wat stede dat de K.M. in Vranckerijcke repasseerde, dede men allomme groote eere ende weerdichede, ende dat uut laste van den coninc; hy brachte alomme de ballinghen inne, hy gaf hemlieden kennissen, ende men dede in alle steden daer hy duer passeerde oft in de stede was, uut den name van den keysere recht ende wet.

Item, op den xix^en in Lauwe quam de keysere binnen der stede van Camerijcke, ende den xxj^en der selver maent quam de keysere binnen sijnder stede van Valenchiene, ende met hem quam de Dolphin van Vranckerijcke, de hertoghe van Orliens ende grote menichte van edele mannen uut Vrankerijcke, ende de dolphin bracht binnen Valenchiene de ballinghen inne, ende gaf remissen in sulcker manieren als de keysere in Vranckerijcke ghedaen hadde.

Item, den xxiiij^en der selver maent vertrac de dolphin ende de hertoghe van Orliens, sijn broeder, uut Valenchiene naer Camerijcke.

Item, het is ooc te wetene dat de coninc van Vranckerijcke sant met den keyser naer dese syne landen groote menichte van edele mannen en de machtighe princen, de welcke weder naer Vranckerijcke reysden met den dolphin voorseit; maer zeer cleenen staet bracht de keysere uut Spaengen met hem, ende de keysere convoeihierde dese voorseide heeren van Vranckerijcke tot buten der stede van Valenchiene, ende min heere van Rues, min heere van Praet reden mede tot Camerijcke.

Item, op den xxv^en in Lauwe vercreghen de heeren van Ghent den toeganc tot de K.M., ende dat by toedoene van den grave van Rues, ende die van Ghent waren van den keysere zeer vriendelick ontfanghen, ende beloofde hemlieden dat hy de stede van Ghent zeer curts saude commen vysiteren.

Item, den xxvj^en in Lauwe trac de keysere uut der stede van Valenchiene naer Berghen in Henegauwe, ende op den selven dach scieden die van Ghent ooc uut der stede van Valenchiene, ende quamen naer Ghent, so dat se den xxviij^en der voorseide maent waren voor de noene binnen de stede van Ghent, ende gaven binnen den selven daghe der wet ende der ghemeente te kennene sulc als sy ghebesoengiert hadden, ghelijc voorseit es; maer om datse den brief, die sy mede droughen, den keysere niet ghegheven en hadden, daer waren veel lieden niet wel in ghepaeyt, niet jeghenstaende dat de voorseide ghedeputerde vertoochden dat sy 't ghelaten hadden om beterswille, ghemerct dat hemlieden de keyserlicke majesteit verantwoort hadde seer soetelic ende van gheender swaricheit vermaent en hadde.

Item, den laetsten dach van Lauwe deden min heeren van

der wet soo vele an de nerringhen, die noch de wake hielden, als smeden, scippers, mueleners, legwerckers ende meer andere, ende ooc die van den ambachte van der weverye, als datse de wake lieten ende uut haerlieder huusen sceeden, welcke wake gheduert hadde van den xix^en in Ougste tot den laetsten van Lauwe voorseit.

Item, up den selven laetsten dach van Lauwe quam de K.M. binnen Bruusele.

Item, up den vierden dach van Sporkele quam binnen der stede van Ghent minheere van Rues ende minheere de hoochbailliu van Ghent, welke uut Ghent gheweest hadde van Sente Lucx-daghe, den xviij^en in Octobre lestleden, ende waren inghehaelt met den goede mannen van der stede, te wetene: de ghedeputeerde die te Valenchiene gheweest hadden ende andere goetwilleghe, die 't beliefden te rydene om der stede van Ghent eere te doene.

Item, den v^en in Sporkele ghinc de brantwake af, die men in alle ghebuerten ende ter poorten ghehauden hadde.

Item, wat tijt hier te vooren was binnen Bruesele ghevanghen eenen Pieter Huenick, smet van Ghent, [ende Lodewijck Jooris, ghenaempt capiteyn Catkin, ende worden ghevoert te Vilvoorde, daer zy by justicie gheexecuteert waren. (Pr. Ar.^B.)]

Item, den ix^en in Sporkele was de keysere binnen der stede van Aelst, daer dat hem annebrocht was als dat binnen der stede van Ghent weder al in roere was, dwelc nochtans lueghen was; want men wiste van gheender swaerichede.

Item, die van der wet van Ghent dit verstaende, ordoneerden terstondt eeneghe ghedeputeerde, om den keysere te adverterene de contrarie van den quaden maren, ende

minheere van Rues, ter begheerte van die van Ghent, screef an de K.M. wat van der sake was.

Item, dese voorseide ghedeputeerden reysden op den Vastelavont, des morghens, van Ghent naer Dendermonde; want sy verstaen hadden dat de keysere daerwaerts was.

Item, up den selven dach quam de keysere ende mevrauwe de regente, sijn sustere, binnen der stede van Dendermonde, ende ten vier ueren naer de noene hadden die van Ghent andwoorde ende spraken jeghens de K.M., ende waren seer vriendelick ontfanghen, ende de keysere beloofde hemlieden der stede van Ghent seer curt te commene visiterene, ende van desen tijt voort verwachte men hem alle daghe binnen Ghent; want die van der wet deden bevelen elcken deken van nerringhen ende uppergheswoornen, de gheswoorenen van der weverye, de vier guldenen van der scutterye, ende de vier cameren van Retorijcken te makene elc eene tortse van zes ponden, ende insghelijcx alle notabele van der poorterye, om ghereet te wesene als de keysere binnen der stede comen saude.

Item, den xiiij^en van Sporkele, ende was den eersten saterdach van den vastenen, doe quam de K.M. binnen der stede van Ghent, ende met hem mevrauwe Marye, regente, sijn sustere; maer eer de M. binnen Ghent quam, quamen eerst binnen Ghent acht vaendelen voetknechten, ende dese voorseide knechten binnen der stede sijnde, stelden hemlieden in scoender ordenantie op de Vrydachmaert, ende bleven op de voorseide maert staende tot dat de K.M. was in sijn hof te Walle.

Item, als de Keyserlicke Majesteit met synen state binnen der stede was, so volchde hem seven of acht hondert peerde-

volcks, seer rustich opghestelt, ende waren de garnisoenen van Aryen, Bethunen, Sent-Omaers ende eldere.

Item, dit voorseide peerdevolc was ghelogiert, eerst de bende van mynen heere van Rues ende den prinche van Arangen op de Mude, op 't Nieuwelant ende buten der Mudepoorte tot Everghem toe.

Item, de bende van den grave van Aerschoet, Onderberghen, ende de bende van den admirael in de Veltstrate ende op de Cautere ende daer ontrent.

Item, de bende van mynen heere van Hoochstraten op Sente Pieters.

Item, alle de voetknechten waren alle ghelogiert, beghinnende van der Weesenhuus in de Burchstrate, streekende also buuten der Bruchsche Waelpoorte, al Roeyghem duere, ende weder van den voornoemde Weesenhuus, lancx den Rame, ende alsoo lancx den watere beneden der Turrepoorte tot an de Leybrugghe buuten de Cuupen, ende also geheel de prochie van Eekerghem duere.

Item, dese voorseide voetknechten waren seer overwillich, ende bedreven veel overdaden, ende en vierden gheenderande daghen van vleesch te etene, emmers den meerderen deel die der waren.

Item, den xxvij^en in Sporkele wierden binnen Ghent ghevanghen veel persoenen, die men betydende was dat sy hemlieden in veel saken voorbarich gemaect hadden, te wetene: Lievin Derde, hueverdeken, Lauwereys Claeis, filius Amants, meestere Lievin Hepscaep, Jan Uutermeere, Willem de Somere, backere, Dancel van Hyeghem, Pieter van Aerde, Jan Bauwens, Lievin Daese, Adriaen Dullaert, Jan de Voocht, Joos van de Vyvere, tijcwevere, Jan van de Moortele,

de huusvrauwe van Willem van Coppenhole, Jan van der Biest, gheseyt Spaenjaert ende veel meer andere.

Item, ten selven daghe, op de noene, was gheboden in de stede van Ghent, van 's keysers weghe, elcken op sijn lijf, die logierden ende bedect hilden meestere Gillis de Wilde, Willem de Mey, Jan Debbaut, die men heet capiteyn Leest, ende wie eenich van dese drye persoonen wrouchde ofte leverde in de handen van den hoochbailliu van Ghent, die saude daer vooren hebben hondert karolus guldens, ende van desen tyde voort hilt 's keysers volc seer scerpelic de wake achter Ghent, te peerde ende te voet.

Item, den xviij^en der voornoemde maent worden noch vele diversche persoonen ghevanghen ende gheleyt by de anderen, ende ten selven daghe was Martin Huerebloc, die deken van den viscopers was, ghemaect stedehaudere van den hueverdeken, die ghevanghen lach.

Item, des anderdachs was by der wet bevolen dat men mesdach hauden saude tot der noene, ende men droech in alle kerken processie met den heleghen sacramente, om te bidden Gode van hemelryke voor 't profijt ende welvaert van der stede ende van den lande.

Item, den xxx^en der voorseide maent was by consente van der K.M. by der wet van Ghent ghestelt eenen voorscepenen Anthuenis de Lu, heere van Hamme, die de vierde scepenen gheweest hadde, ende dat om dat min heere van Pamele 't officie niet en hadde comen bedienen; want de stede van Ghent hadde sonder voorscepenen gheweest sichtent den xxvij^en in Septembre dat de voorscreven wet ghestelt was, ende in de stede van Antuenis de Lu was ghecoren ende ghestelt joncheere Chaerle van Yeghem, heere van Wiese, ende in

de plaetse van meestere Gillis de Wilde, was ghestelt Adriaen van Damme.

Item, dese scepenen dus vermaect sijnde als 't voorseit es, so deden scepenen van beede de bancken eet, sulc als men gheuseert hadde sichtent den jare xiiij^c xcij, beswerende den paeys van Cassant met den adycien ende provysien daer toe verleent.

Item, ten selven daghe wert ghevanghen eenen Joos Goethals, deken van de Mueleneers, ende noch meer andere meuleneers.

Item, op den xxi^en van Sporkele was by den hooftmannen van der voetknechten eenen doen justicieëren met den sweerde, op Sente Lisbettengracht, ende ter selver plaetsen was er over ghedinct by den selven hoeftlieden, ten drye stonden, ende naer dat se justicie ghedaen hadden, wert hy begraven ter Precheeren.

Item, op den xxiij^en der voorseider maent quam binnen Ghent de legaet van den Paus, ende was inne ghehaelt met al den processien van Ghent, ende was ghelogiert in de Groote Sickele by den Santberch.

Item, ten selven daghe was Willem de Mey, die op hondert guldenen ghestelt was, commen by synen eygenen wille in handen van den hoochbailliu van Ghent, ende wart gheleyt in 't Sausselet by de anderen.

Item, op den xxiiij^en der selver maent, sauden scepenen van beede de bancken gaen by den keysere, in 't hof te Walle, ende in 't daerwaertgaen, by Sente Loeyshuus, quam Jan den Keysere, cuupere, die de ellefste scepenen was, al sulc een flaute dat hy daer op de strate starf ende in syne plaetse was gecoren Lievin Sleehaut.

Item, ten selven daghe was hy trompetslaghe gheboden achter Ghent, van weghe der M., als dat de selve zyne M. ontlaste alle de fugityven van zes hondert keysersguldenen, daer op dat se die van Ghent ghestelt hadden, ende dat elc van den fugitiven binnen der stede van Ghent commen saude binnen acht daghen naer de publicatie, ende hemlieden deffenderen van 't ghuent dat men hemlieden ansegghen wilde voor eeneghe personagien daer toe ghedenomeert, ende daer toe ghecommitteert van weghe der K.M.

Item, op Sente Matijsdach was de keysere te Sente Jans, ter kerke, ende sonder weder in 't hof te keeren, soo reet de voorseide keysere uut Ghent naer Dendermonde, ende sonder afsitten tot in de stede van Bruusele, daer binnen den selven daghe commen was de roomschen coninc don Ferdinandus, sijn broedere; want mevrauwe de regente was drye oft vier daghen te vooren uut Ghent ghereist jeghens den voornoemden coninc haren broedere.

Item, des daechs naer Sente Matijsdach was overgheleet ter tortuere eerst Lauwereis Claeis, Jan Bauwins, Jan de Munc, Martin van Hansselaere ende meestere Simoen Borluut, ende over de exame waren met scepenen van der Kuere eeneghe uut den hove, by den keysere daer toe ghecommitteert.

Item, den xxvij^en van Sporkele quam binnen Ghent de keysere, de roomsche coninc ende mevrauwe de regente, haerelieder sustere.

Item, ten selven daghe was overgheleet ter tortuere meestere Lievin Hepscaep, deken van der temmerlieden, ende een gheheeten Hanskin van Curtrijcke.

Item, den eersten in Maerte was gheboden by trompet-

slaghe in de stede van Ghent, van weghe der M., als dat den tweeden in Maerte, t' sonne-opghanc, ingaen sauden alle de assysen van allerande saken, sulc als die te pachte stonden voor halfougst laestleden, sonder prejudicie van iemand totter tijt datter by den keysere ende synen raet anders inne voorsien ware; welcke assysen men saude doen innen ende ontfanghen by goede soffisante mannen, die ghestelt sauden sijn by den keysere ende synen raet.

Item, op den tweeden in Maerte was ter tortuere brocht Willem de Mey, Jacop van Hecke ende Lievin Geerts, scipmakere.

Item, 't es te wetene dat by den keysere ende synen raet afgheleit was 't aweet dat ghecostumeert was te gane in de Halfvastenmaert.

Item, den derden in Maerte, eenen eersten dach van der Halfvastenmaert ende was Woonsdach, was overgheleet ter tortuere Lievin Derde, hueverdeken, ende meestere Lievin Hepscaep de tweede reyse.

Item, den ix^en in Maerte was by de Roode Roe eenen onthooft op den Poel by der Turrepoorte, ende was een van de saudeniers, die binnen de prochie van Eckerghem laghen.

Item, op den x^en in Maerte was weder ter tortuere Willem de Mey de tweede reyse, ende op den xj^en der selver maent van Maerte hadde sententie dwijf van Willem van Coppenholle, ende was verbannen vijftich jaer uut Vlaenderen, beter uut der stede dan daer inne; maer was weder in vanghenesse gheleit duer eeneghe belastinghe die t' hueren laste quam.

Item, den xv^en der selver maent was een voorghebot uut-

gheleit binnen Ghent, van 's keysers weghe, zo wie dat verborghen ghehauden hadde meestere Gillis de Wilde ende Jan Debbaut, die saude ontlast blyven van der verbuerte van synen lyve; maer dat hy de selve persoonen terstondt in handen bringhen oft leveren saude by den hoochbailliu van Ghent, ofte syne dieners, op de verbuerte van synen lyve; tot den voornoemde persoonen waren noch ghedenommeert Willem van Coppenhole, autschoemakere, ende Thomaes van den Berghe, smet.

Item, het voorghebot hilt noch inne, omme dat elc te bet gheneghen sijn saude dese persoonen voornoemt te wroughene, saude men van elck die men ter kennesse bringhen saude, twee hondert guldenen krygen, ende dat ooc niemant hooftwapene oft lange messen draghen en saude.

Item, den xvij^en in Maerte worden dese naervolghende persoonen gheleet uut den Chausselette, in 't Scepenhuus van der Kuere: eerst Lauwereis Claeis, (f^s Amants) Lievin Derde, meestere Simoen Borluut, meestere Lievin Hepscaep, Willem de Mey, Jan de Muenck, Jan Bauwins, Martin van Hanselare ende Anskin van Curterijcke.

Item, dese voornoemde persoonen in 't Scepenhuus sijnde ende daer brocht by den bailliu van Ghent, daer hemlieden Schepenen van der Kuere wesen in den handen van den Keysere ende synen Raet, ende worden terstondt gheleedt in 's Gravensteen, daer dat huerlieder vonnesse gheuut was, by consente van den Keysere by syne Commissarissen daer toe gheordenert.

Item, de provost van der Roode Roe dede een scavaut maken voor 't Gravensteen, ende dede se naer de noene alle neghene voornoemd onthoofden.

Item, dese justicie ghedaen sijnde, zo was er alderhande saken van tortsen ende andersins bracht, om elcken naer synen staet ter erden te doene, ende waren som ghekist; maer de voornoemde provost, als hy 't gheware wert, en wilde niet ghedoghen dat men se begraven saude; maer wierden 's anderdaechs vrouch op eenen waghen gheworpen ende ghevoert buten der Mudepoorte, ende daer op wielen ghestelt ende haerlieder hoofden ghestelt op eenen schacht boven de wielen.

Item, binnen den selven daghe hadden eeneghe vrienden van der ghejusticierden confort dat men de lichamen ter erde doen saude, ende Lievin Derde, hueverdeken, wert afghedaen ende in eene kiste gheleit; maer terwyle dat men daer mede besich was, so quam er een bevel dat men an de lichamen niet commen en saude, ende dit voorseide lichaem was met der kiste op 't wiel ghebonden ende also weder opgherecht.

[Den xix^en Maerte was er van de zelven noch by de Roode Roede zesse ghejusticiert metten zweerde by den hanghmeestere van de Roô Roede, ende op ghelijcke wielen ghestelt ende de hoofden up schachten. (Pr. Ar.^B.)].

Item, het es te wetene dat 's saterdaechs hier te vooren Scepenen van Ghent ende xxxvj ghedeputeerden van der stede vergadert waren in 't Scepenhuus van der Kuere, omme te gane in 't hof by den keysere, ende te biddene voor de voorseide ghevanghenen, ende ooc om te hebbene verghef van eeneghe saken, daer inne dat 't ghemeinte van Ghent saude moghen mesdaen hebben; maer hemlieden quam de tydinghe dat de K.M. niet sprekelic en was, ende also dat de voornoemde justicie ghesciede, eer sy den beganc ghecreghen tot der voornoemde M.

Item, te deser voorseide kausen waren op den xx^en in Maerte vergadert op 't Scepenhuus de drye leden der stede van Ghent, daer so verre ghecommunikeert was als dat eeneghe scepenen van der Kuere ende van Ghedeele, eeneghe notabele van der Poorterye ende van der Weverye, de ·liij· dekenen gaen sauden by der K.M., om te bidden der voornoemde M. ende dat de voornoemde ghejusticierden mochten begraven werden, ende dit was op den Pallemavont, ende binnen der selver nacht waren sy alle by laste van den keysere begraven ter plaetse, daer van te vooren haerlieder graven ghemaect waren, ende elc lichaem wert begraven t' sijnder prochiekerke.

Item, op den Pallemsondach ginghen de voornoemde persoonen 's achternoens by den keysere in 't hof, ende vielen den keysere te voet tot drye stonden, ende de keysere wees hemlieden met der hant dat se opstaen sauden, ende naer dat de pensionnaris van Ghent het vertooch ghedaen hadde, soo andwoorde de Keyserlicke Majesteit selve aldus, te wetene: ‘Dat hy op alle saken letten saude ende al 't guene dat syne voorsaten ghedaen hadden, dat en saude hy niet verminderen, ende meende so te doene, dat hy met paeyse ende met minnen van hier sceeden saude.’ Ende van ghelijcken ginghen des anderdaechs by mevrauwe de regente de voornoemde persoonen omme Hare Majesteit te vreden te stellene van alle 't guene dat men jeghens haer mesdaen hadde, ende sy beloofde die van Ghent in alle saken hulpe ende bystant te doene dat haer moghelic sijn saude by haren broedere.

Item, den xxiij^en in Maerte was te Ghent gheboden van 's keysers weghe dat meestere Gillis de Wilde, Jan Debbaut,

(curdewanier, Pr. Ar.^B.) Willem van Copenhole (oudschoenmakere, Pr. Ar.^B.) ende Tomaes van den Berghe (smet, Pr. Ar.^B.), dat se binnen veertien daghen sauden commen hemlieden presenteren te rechte van 't ghuene dat men hemlieden ansegghen wilde, ende wie van hemlieden in gebreke ware, saude verbueren al sijn goet waer 't ghestaen ofte gheleghen sijn saude, ende boven dien nieuvers vry binnen 's keysers landen.

Item, ten voornoemden daghe waren drye ghevanghenen overgheleidt ter tortuere, eerst Jan de Vocht, (tijcwevere, Pr. Ar.^B.) Chaerle....... (van Meerendre. Pr. Ar.^B.) ende noch een vreemt gheselle.

Item, den xxiiij^en in Maerte hadde by scepenen van der kuere sentencie Lievin van Boven, om dat hy de stede misrekent hadde, als hy ontfangher van der yssuwe was, eerst te ghevene in handen van den comysen, ten profyte van der stede, twee hondert guldenen, ende te biddene den hochbailliu uten name van der M. vergeffenesse, ende voort ghebannen vijftich jaer uut den lande van Vlaenderen, ende nemmer meer officie te bedienen binnen den lande.

Item, den laetsten in Maerte was binnen Ghent ghevanghen Antuenis de Lu, de voorscepenen van der Kuere; maer hilt vanghenesse ten huuse van Joos van der Haghen, amman van der stede, ende dat omme dies wille dat hy 's avonts commende naer huus, daer hy met goeden gheselscepe gheweest hadde, met synen wyve ontmoetende de wake, 't welcke was de bende van den hertoghe van Aerschoot, ende daer ghebuerde sulcke woorden onderlinghe als dat de capitein van der bende grieffelick gequetst wart van den voornoemden scepenen.

[Maer de sake vertoocht zijnde voor de M^t en duerde niet langhe hy en was ontsleghen. (Pr. Ar.^B.)]

Item, in de paesdaghen wart die van der weveryen verboden huerlieder ghesworenen te vermakene naer huerlieder costume, ende insghelijck op den Belokenpaeschavont huerlieder deken te vermakene, tot alderstont dat by den keysere in de sake breedere voorsien ware.

Item, op den voornoemden Belocken Paeschenavont deden de provoosten van den voetknechten eenen justicieren met den sweerde op den Poel by der Turrepoorte.

Item, op den Versworen maendach naer Paeschen, waren alle de nerringhen verboden eeneghe vergaderinghe te makene, soo wel van messe te commene offerene als andersins, ende op den selven dach was sente Baefs ghemeten om eene stercte ofte slot te makene, beghinnende van in den Ham sente Baefswaert inne.

Item, op den xiiij^en in April waren by der Roode Roede ghebrocht vijf ghevanghenen van Audenaerde ende gheleyt in 't Gravensteen.

Item, op den selven tijt was by der wet ende den raet van den keysere gheordonneert dat de guldenen gheen papegaeyen scieten en sauden tot dat er in voorsien ware.

Item, op den xix^en in April was weder by der Roode Roede inne ghebrocht drye waghenen met volcke ghevanghen uut der stede van Curterijcke, ende ooc gheleyt in 't Gravensteen.

Item, den xx^en in April was overgheleet uut den Chausselette ter tortuere in 't Gravensteen Gheert van Wettere, deken van den tapietwevers, ende Antonis van Helene, deken van de plaesterers; maer scepenen van Ghent en

waren over de exame niet anders dan de hoochbailliu ende andere ghecommitteerden van den keysere daer toe ghenomen.

Item, op Sente Joorisdach ende 's daechs te vooren, quamen binnen Ghent van diverschen quartieren groote menichte van delvers ende aerbeyders, ende op Sente Maercxavont begonst men te brekene ende te delvene ontrent Sente Baefscloostere ofte canesye ende Selich Kerstkercke om een casteel te makene.

Item, op den xxvjen in April begonst men der lieden huusen af te brekene op Sente Baefs, als dat doen gheen mensche levende en was, die soo vele deerlicheden binnen Sente Baefs ghesien en hadde.

Item, op den xxixen der selver maent quam de bisschop van Doornyke t' Sente Baefs, in de kercke van den Heligen Kerst, welcke was eene scoone suverlicke prochyekerke, daer wel over xxx jaren aen gevrocht hadde om geheel nieuwe te makene, ende de voornoemde bisschop ofte synen suffragaen hebben dese kercke ontwijt, ende de voorseide bisschop nam 't helich Sacrament ende drouch 't in Sente Jacopshuus, op de Mude, 't welc ghebuerde met grooter droefheit ende meneghen traen van der parochianen ende ooc groote menichte uut der stede van Ghent, die met den helighen Sacramente uut devotien mede ginghen naer 't voornoemde Sente Jacopshuus.

Dit naervolghende sijn de artyclen by den keysere ende synen raet overghegheven die van Ghent t' huerlieder laste, soo by den mont van den keysere vertoocht was dat sylieden also wel in 't minste als het meeste van elcken artycle verbuert hadden lijf ende goet.

I.

Item, in den eersten was vertoocht hoe dat waer was dat de selve heere keysere, t' synen vertreckene van den lande van Haerwaertsovere, gaf absoluut last mevrouwe D.C., zyne beminde sustere, ende doen publicëeren alle syne landen van Haerwaertsovere, dwelcke de selve van Ghent niet en hebben noch en connen gheingnoreren, vele te meer dat hy dede openbaerlic verclaren an alle de staten van allen den landen, dat hy wilde dat in zyne absentie alle syne ondersaten droughen alle eere, reverentie ende onderdanicheit an de coninghinne, sijn sustere, ghelijc synen properen persoen, dwelc alle de selve staten ende ooc die van Vlaenderen anveerden over sulc ende ontfynghen, haer presenteerden de selve onderdanich ende selfs in dese stede van Ghent; daer naer doende jeghens de selve commissie ende ordonnantie van Sijnder Majesteit, de selve rebellerende hebben haer gheweyghert ende ontrocken de selve onderdanicheit, niet alleene voor hemlieden, maer voor gheheel de casselrye van Ghent, doende de mare loopen in de selve stede dat se niet ghehauden en waren haer te obedierene ende haer gheenen eet ghedaen hebbende, dwelcke eene saecke es van sulcken importantien, consequentien, scandale ende inconvenient, so Hare M. wel weet, begrijpt ende jugiert.

II.

Item, by den tractate van Gavere ende Cassant es verboden den selven van Ghent te nemene kennesse van den officiers van den prinche, omme saken haerlieder officie

angaende; dat niet jegenstaende, sy hebben kennesse ghenomen op de Haechpoorters om 't feyt van huerlieder officie, ende hebben doen uutroepen dat men ghevangen bringhen saude te Ghent alle de ghenen die sauden willen executeren de voornoemde aeyden van vier hondert duusent guldenen, dwelc waren duerwaerders van der K.M.

III.

Item, hebben ook ghesloten in huerlieder colatie dat alle de dieners van den bailliu die dieners sijn van den prinche verlaten sauden zijn.

IV.

Item, by den paeyse van Casant staet verclaert naer 't vernieuwen van der wet de ghuene van nerringhen behooren te noemene den selven van der wet drye persoonen van elcke nerringhe, om een van dien te ordeneren deken, dit niet jeghenstaende in de maent van Ougste laetstleden, en hebben 't selve niet willen doen, ende naer dat sy langhe ghebeyt hadden te vernieuwen de selve dekenen, hebben besloten by huerlieder colatien die te makene in haerlieder huusen ofte cameren, sonder nomeren den selven van der wet, ende dat selve van nu voortan also behoorde ghedaen te syne.

V.

Item, sy hebben ooc ghecommitteert crym van seditien oft comotien ende vergaderinge van volcke in 't ghuent dat sichtent der maent van Ougste de ghene van nerringhen deser stede by accoorde ende contentemente van den drye

leden der selvere sijn ghebleven in huerlieder huusen ofte cameren, ghewapent ende ghestoct, hebben wake ghehauden ter poorten ende straten der voorseide stede, visiterende de ghene die inne quamen, niet willende wercken, noch doen huerlieder antieringhe, hebben onder hemlieden ooc eenen roup om hemlieden terstond te vergaderene, te weten: Creessin, Creessin!

VI.

Item, onder 't decxele van te assisterene der justicie, hebben gheordoneert groot ghetal van ghewapende lieden om te verselscepene den hoochbailliu, ende by dien middelen hem te bedwinghene, so sy ghedaen hebben te doen doene dat sy ghewilt hebben, de welcke en heeft ghesien gheenen anderen middele ten versekerthede van synen persoen dan hem te absenterene.

VII.

Item, hebben hemlieden vervordert voor te stellene vele diverssche nieuwicheden ende insolentien, stellende wachters van den goede van de ghenen die vertrocken waren, bedwinghende den abten ende cloosteren der selver stede te leenen ghelt t'haerlieder apetyte, doende repareren de poorten, grachten, artielderye ende ander munitien deser stede, soo 't hemlieder goet dochte.

VIII.

Item, by 't ghuene datse hemlieden ghefortifiert hebben, omme te wederstane haerlieder prince, hebben ghemaect een compact ofte capitulatie, ende datse niet ghedooghen en

sauden dat iemant ghepugnicert ware om saken, die hy saude moghen gheseit hebben ofte ghedaen, also verre als sy meenden 't selve gheseyt ofte ghedaen hebbende omme de welvaert deser stede, ende dat indien iemant ghevanghen ware ter selver cause, sy sauden doen ontslaen ten gemeene coste met sulcken ende ghelijcken woorden, lastende ende bevelende an onsen hoochbailiu van Ghent ende onse scepenen van der Kuere dat sy hauden 't guent voorseit es, op pyne van te vallene in onse indignatie ende ghepuncert te werdene als brekers van ghemeene paeyse.

IX.

Ende hoe mach de selve syne Majesteit ende alle de werrelt begrypen willen ende draghen sulcke woorden, welck contract sy hebben ghedaen seghelen met den grooten seghele der selver stede, die men nomt den Seghele van Sente Jan.

X.

Item, hebben de selve van Ghent ghesloten in haerlieder colatien de destitutie van der wet ende andere in huerlieder plaetse, ende en hebben niet afghehauden van haerlieder beroerte ende muterye voor alderstont dat 't selve gheaccordeert es, ende daer naer hebben gheusseert van bevelen over deselve van der wet, hemlieden verbiedende de administratie van der politie der selver stede.

XI.

Item, by huerlieder letteren van den xxiij^en in October hebben gheadvowert 't stic van Ewein van Vaernewijc ende 't siege by hem gheleit voor 't casteel van Gavere, ordone-

rende by colatien dat de selve Ewein beschudt saude wesen om de saken van der selver siege.

XII.

Item, deden belet by huerlieder brieven aen Jan van Waedrypont, die van weghen de coninghinne ghesonden was an de lantslieden die beleyt hadden 't selve casteel van Gavere, t'exploterene.

XIII.

Item, ten anderen hebben ghescreven aen alle de steden van Vlaenderen, dat sy niet en sauden willen ontfanghen volc van orloghe in huerlieden stede, ende blyven met hemlieden.

XIV.

Item, naer dien dat de Keyserlicke Majesteit hadde gheordeneert dat men behoorde te executerene de voornoemde aeyde, de selve van Ghent hebben hemlieden vervordert 't selve te belettene, ontfanghende diverssche requesten van steden ende doorpen, die claechden van der selver executie, bevelende de selve te doen casserene, alsof sy gheweest hadden princen ende macht ghehat 't selve te doene; hebben ghesloten in huerlieder colatie te bescuddene de voornoemde gheexecuteerde ende by placaten bevolen te vanghen de executuers.

XV.

Item, ende by anderen colatien hebben sy ghesloten dat men behoorde te casserene sekere ordenantie van sijnder

Majesteit, gheëxpedieert by acten gheteeckent met sijnder hant, van den jare xv^c vijftiene, inhaudende in affecte hoe de selve van Ghent hemlieden behoorden te regelene naer den tractate van Cassant, welcke ghepresenteert was de selve van Ghent, ende by den ghuenen van der wet, den dekenen ende notabelen der selver stede gheleyt te wordene in haerlieder secreet, ende met feyte hebben dat openbaerlic met grooter beroerten van volcke ende roepinghe haerlieder conclusie gheleyt ter executien ende ghescuert de selve acte, denomerende in spotte ende onweerdicheden 't calfvel, niet jeghenstaende dat de bailliu hemlieden vertooghende was dat sy committerende waren crym van lesae majestatis, niet jeghenstaende ooc de selve ende ander vertooghen hebben 't ghescuert.

XVI.

Item, by een andere colatie hebben sy ghesloten dat alle stercten ende casteelen van den lande van Vlaenderen sauden ghestelt sijn ende bewaert werden met volcke van den voornoemden lande, denckelic van den drye leden der voornoemde stede van Ghent, alsoo 't ghedaen is gheweest van den casteele van Hoedonck, ende hebben 't selve willen doen van den casteele van Rupelmonde, ende hebben gheschreven an de coninghinne omme te hebbene 't bewaren van den casteele van Gavere.

XVII.

Item, by eene andere colatie hebben sy gheconsenteert den clockslach den lantvolcke jeghens de duerwaerders executuers van der voornoemde aeyde ende den lieden van oorloghen van der voornoemde Majesteit.

XVIII.

Item, dat meer es, by requeste appelatie ende ander saken hebben ghedaen al huerlieder uterste devoer omme te belettene de selve aeyde, sonder noeynt te willen stellene in justicien, wet, ende niet ghefondeert sijnde, concluderende by haerlieder colatien dat men behoorde te beschermene de lantslieden van der selver executie, dwelc hemlieden anders niet verstaen en mach dan by weghen van feyte, anschau nemende dat sy niet en hebben willen anveerden den wech van justicien.

XIX.

Item, dwelc sy daer naer noch wel betoocht hebben, doende publieren over al 't quartier van Ghent, dat indien iemant hem vervoorderde te executerene de selve aeyde, dat men vanghen saude ende bringhen in de stede van Ghent, omme ghedaen te werdene puynitie, daer by sy ghedaen hebben jeghens huerlieder eet.

XX.

Item, ende dat meer es, waren ghedeliberert in seker collatien, die ghehauden waren in de maent Octobre lestleden, dat indien de selve coninghinne niet en dade ontslaen de ghevanghenen voor de selve aeyde ende wederroupen de selve executie, sy sauden scurssen 't pensioen dat sy hadde in Vlaenderen.

XXI.

Item, ooc by haerlieder letteren van den xxiij^en van Octobre laestleden hebben willen bedwinghen de coninghinne

hemlieden te sendene de ghuene die sy baptyseerden Fugitiven, dat's te wetene, de ghuene die vreesden de gramscepe der selver van Ghent gheabsenteert waren ende vertrocken in andere steden.

XXII.

Item, insghelijcx als de opene letteren van anticipatien, inhaudende ordenantien te betalene de selve aeyde hemlieden gheinsinueert waren, ende wilden niet obedieren ten selven segghene als boven, dat was een blanc singnet.

XXIII.

Item, ooc deden die van Ghent de mare loopen dat de selve brieven niet en quamen van sijnder voornoemde Majesteit, maer van weghen de coninghinne, ende dat waren blanc singnetten ghevut Haerwaersovere, in versmadenesse van den selven K. ende C.

XXIV.

Item, dat meer es, als de grave van Rues hem ghevonden heeft voor hemlieden van weghe Sijnder Majesteit, voorsien van letteren van gheloove van der selvere, en hebben 't selve niet willen ghelooven voor anderstont hy hemlieden in 't selve by eede gheaffirmeert heeft, hoewel hy personage es weerdich van veel meerdere gheloove, ende de selve ghehauden hebben diversche daghen, ende en hebben niet gheweerdicht hem te verleenene andwoorde op de voornoemde syne credentie.

XXV.

Item, ooc dat meer es hebben hem die van Ghent vervordert te makene ordenantie op 't stic der bewaringhe

der plaetsen ende stercten van den landen, ter bewaernesse van der passagien ende andere ghelijcke toebehoerten directelic ofte indirectelic den huever-heere.

XXVI.

Item, by den paeyse van Gavere eyst gheconfirmeert ende by den tractate van den jare lxxxv staet verboden den dekenen van der nerringhen ende andere van den ghemeente hemlieden niet te onderwindene ofte moeyene met der justicie, noch ooc present te wesene in 't termineren ofte ramen van eeneghe vonnessen ofte processen, noch hemlieden te moeyene met den vermakene van der wet; dit niet jeghenstaende, de selve dekenen hebben hemlieden vervordert te doene administrerene 't recht t'huerlieder apetyte, ordonerende sichtent halfoogst haerwaerts in huerlieder colatie ende andersins te vanghen de ghuene die 't hemlieden goet dochte, de selve te doen pynene in huerlieder presentie t'huerlieder apetyte ende ghedesordonerden wille.

XXVII.

Item, hebben gheordonneert de ghuene van der justicie te doene vysiterene de processen van den selven ghevanghenen, in de jeghenwordicheit van den ghuenen die se daer toe hebben willen stellen.

XXVIII.

Item, hebben gheordoneert den selven van der wet justicie te administrerene den ghuenen die 't hemlieden goet dochte, selfs over eeneghe officiers van Sijnder Majesteit, te

wetene: twee hoochpocinters van der casselrye van Curterijcke, een andere van Ruuslede, en een van Wachbeke.

XXIX.

Item, ende ooc de selve van Ghent vermeten hemlieden van eene ghepretende prevelegie dwelck noeint in wesene en was, ende noemen 't selve den Coep van Vlaenderen, dwelck sy by colatie hebben willen hebben, by den welcken hemlieden verleent saude wesen dat lant van Vlaenderen niet belast en saude mueghen wesen sonder haerlieder consent, dwelck eene sake ghenouch es niet waerachtich.

XXX.

Item, ende nochtans onder 't schijn van den selven valschen ghealegeerden prevelegie qualic ende onduechdelic voortghestelt, hebben inneghegheven ende mesleet den volcke niet te consenterene de selve aeyde, op de belofte van te beschermen de landen van huerlieder sovereynen heere jeghens alle rechten, by weghe van feyte ende obstinatien ende wedersporicheden.

XXXI.

Item, hebben gheexpediert placcaten, ende de selve doen publiceren, bevelende alle onse baillius, meyers, scauteeten ende dieners van den keysere ende vassalen te slutene alle de passagen by draeyboomen, ende te dissernerene huerlieder volc ende opwonende op seker pyne.

XXXII.

Item, by andere colatie hebben gheordoneert dat men

behoorde te hooghene de munte jeghens de ordenantie van Sijnder Majesteit.

XXXIII.

Item, by eene andere colatie hebben ballinghen de stede weder ghegheven, willende ende ordenerende dat se mochten hantieren de selve stede alsof sy niet ghebannen gheweest en hadden, al welcke saken sijn naectelic voorneminghe jeghens de macht van den prinche sovereyn, ende also crym van lesae majestatis.

XXXIV.

Item, by den tractate van Gavere ende Cassant staet expresselic verboden te makene statuten ofte ordenantien angaende de administratie ofte policye der voornoemde stede van Ghent, sonder 't consent van den grave van Vlaenderen ofte synen bailliu, niet min de selve van Ghent by diverssche haerlieder colatien hebben hemlieden vervoordert te makene veelderande statuten ende ordonantien, sonder 't selve consent, ende hebben allesins verandert den staet ende 't gouvernement van der selver stede, afstellende van huerlieder pryvé macht ende onderwinde de tresoeriers deser stede, verbiedende alderande quelioten ende assysen, ende meer ander ordenantien angaende den uutvarene van den coorne ende vercoopinghe van renten, niet alleenelic in dese stede, maer ooc ten platte lande. Ende omme endelic te commene ter conclusien, doet grootelic te overdynckene ende verstane de notoerelicke deuchden, favueren, prerogatien, vryeheden, lybertyten die de

selve stede van Ghent altijt ende continuelic ontfanghen heeft, ende van rebellicheden, crachten, crymen van lesae majestatis, oorloghen, sedicien, voorneminghen ende vergaderinghen die de selve van Ghent soo dicwils ondancbaerlic voorghenomen ende gheperpetreert hebben jeghens huerlieder natuerlicken prinche ende hueverheere, ende dat de misericordie ende clementie so dicwils ende so menichwaerf gheuseert t' haerlieder behouve niet gheprofyteert heeft; maer hebben eer stautere gheweest omme te voornemen ende aerghere te doene so beroerlic ende dangeruese tyden, danof de landen van Haerwaertsover ghestaen hebben in den utersten hasaert, ende en heeft an hemlieden niet ghehauden van die gheheelic te verliesene, ende hebben ghesoucht ende ghetast de middelen so quaet verdraeyt ende onghetrauwe, dat afgryselic es die te vermanene ende laten die omme dieswille dat de Majesteit danof wel ghehoort spreken heeft ende gheadverteert wesen mach.

XXXV.

Item, ende sijn de selve saken gheweest ghecommitteert, gheperpetreert, ghedaen ende toeghecomen in de selve stede ende by den lichame ende de drye leden van diere representerende 't gheheele ghemeente van al den inwoonende der selver stede, ende by vergaderinghe, colatien, ghedoechsaemhede ende tollerantien van der selver stede, ende danof sy gheene excusie souffisant en hebben en moghen; om welcke saken te remedierene, de voornoemde K.M. heeft bedwonghen gheweest achter te stellene alle andere affairen, ghemeene welvaerde van kerstenrijcke, ooc nietjeghenstaende den inconvenienten ghenouch nieuwe toeghecommen by der

doot van der voorseider vrouwe keyserinne, te commene Haerwaertsovere, ende an te nemene so groot ende lastighe voyage ende in tyde van den wintere so perykelues, also elc wel verstaen mach. -

Item, op den meyavond waren scepenen van Ghent ontboden by den keysere in 't hof ten Walle, ende in de presentie van der Keyserlieke Majesteit waert daer ghelesen het appoeintement ende vonnesse dat ghemaect was by der K.M. ende synen raet ten laste van die van Ghent ende haerlieder stede ende inghesetenen, hetwelcke seer swaer ende lastich was, also hier naer volghen sal 't inhauden van dien.

Item, de Keyserlicke Majesteit begheerde alle de prevelegien in synen handen, de welcke binnen den selven daghe uut den secrete ghehaelt waren ende ghedraghen in 't hof ten Walle voornoemt, ende de personnagien die in 't secreet waren om de prevelegien, die lasten daer den hueverdeken ende den deken van de weverye dat se hemlieden niet meer moeyen en sauden met haerlieder officie te bedienene.

Item, op den meydagh was 't doode lichaem van mer Jan van Saemslacht brocht uut der kerke van Selich Kerst ende weder begraven in 't sente Jacopshuus.

Copye uut der sententie die van Ghent t' huerlieder laste gheprononchiert was by der K.M.

Wy doen te wetene, hebbende de sake ghedaen overmercken by goeden ende notabelen rade, also wel van den heeren rudderen van onser ordene, hoofden van onsen rade, meesters van der requesten ende meer andere goede persoonen, ende al dat rypelijck ende met seer grote deliberatien gheëxa-

mineert ende oversien in onse jeghenwordicheit ende presentie, segghen ende declareren ende definitivelie sententieren de voorseide van Ghent en sijn niet ontfanghelic noch ghefondert in huere voorseide requeste, ende 't consent ghedaen by den drye leden van onsen lande van Vlaenderen van den vierhondert-dusent guldenen es gheweest ende noch es suffisantelic ghenouch omme te comprehenderene ende obligierne ofte verbindene die van onser stede van Ghent met de casselrye ende quartiere, ende ooc sal ende behoort te sorterene sijn vul ende gheheel affect, ende van nu voortan behoort also ghedaen ende gheobserveert te syne in allen consenten ons voorseits lant van Vlaenderen, niet jeghenstaende den drye prevelegien by hemlieden ghealegiert van den grave Guwy, Lodewijc van Nevers ende mevrouwe Marye, noch ooc mede de apelatie by hemlieden gheintenteert, de welcke wy ooc hebben ghedeelareert ende declareren niet ontfanghelic noch admitterelic in dese sake; voort meer doende recht over ende op de lasten ende crymen van onghetrauwichede, ongheoorsaemhede, infractie van tractaten, sedicien, rebellicheden ende crimen lesae majestatis, ende daer omme hebben sy verbuert alle hoedanich die sijn huerlieder prevelegien, jurisdiexien ofte auctoriteyten, competerende ofte nopende alsowel den lichame van der voorseide stede van Ghent als de nerringhen ende ambachte van der weverye, met dieser ancleft, ende van dien hebben se wy ghepriveert ende priveren by desen ten eeuweghe daghe, willende ende deklarerende dat van nu voortan te desen affecte onse hoors ende naer commelinghen, graven ende gravinnen van Vlaenderen in huerlieder ontfanghe ende incommene ofte hulde van onsen voorseiden lande van Vlaenderen en sullen niet sweren te onderhaudene de

prevelegien, rechten, costumen ende usagien van onser voorseider stede van Ghent; maer alleenelic de nieuwe verleeninghe, dewelcke wy meenen hemlieden te makene omme de reghelen policye ende 't beleet van diere, ende volghende dien alle de voorseide prevelegien sullen ghenomen worden uut huerlieder secrete, ende ghebrocht in onse jeghenwoordicheit ende presentie, ooc mede de boucken ghenaempt den Roeden Bouck ende Swarten Bouck, in den welcken de prevelegien staen gheregistreert, omme van dien ghedaen te werdene ende te ordonerene ons goede gheliefte, sonder dat sylieden noch andere in toecommende tyden sullen die moghen alegieren noch hemlieden mede behelpen in vierscharen ofte elders, noch ooc by particuliere poorters, inwoonders ofte andere wie sy sijn ghehauden ofte bewaerdt werden onder hemlieden de copye van dien, op pyne van te vallene in onse indignatie ofte van onse naercommeren crymen van valsheden ende ander pyne arbitralick. Wy declareren ooc te confisqueren alle ende allerande goedinghen, renten, incommene, husen, artielderye, municie van orloghen, de clocke ghenaempt Roelant, ende andere de welcke lichaem van der stede, de nerringhen ende 't ambacht van der weverye met diesser naervolcht hebben in 't ghemeene ende openbare, de welcke van stonden an sullen ghestelt werden in onse handen, ende de voorseide clocke afghehanghen omme danof te ordinerene ende doene naer dat wy oorbuerlicx bevinden sullen, ende hemlieden verbindende van nu voortan te hebbene eeneghe artielderie, ghescut ofte andere municie van orloghe, ende boven desen condempneren de voorseide van onser stede van Ghent te doene eerlicke amende ende beteringhe profytelic, te wetene dat scepenen nu jeghenwordich

wesende van beede de bancken van onser voorseider stede met den pensionnarissen, clercken ende commisen, ooc notabel poorters die wy denomeren sullen, de deken van der weverye ende de bedienden van den hueverdeken ghecleet met swarte kerels, onghehurt, blootshooft, mitsgaders uut elcker nerringhe zes persoonen, vijftich, van der weverye ende ooc vijftich van den ghuenen die hemlieden noemden in de comotie Creessins, tot onsen verkiese, kuere ende denominatie, ende deselve Creessins, den strop an den hals, ende alle wesende in huerlieder lijnwaet sullen compareren voor ons, hemlieder purrende van den Scepenhuse van onser voorseider stede, binnen drye daghen, te sulcker plecken ende ueren, als wy hemlieden bevelen sullen, ende in sulcker wijs als boven, knielende sullen doen segghen hooghe ende overluut met verstandighe voeyse by eenen van huere pensionnarissen dat hemlieden zeer ende grootelic mishaecht ende beraut te hebbene ghedaen, ghecommitteert ende gheperpetreert de voorseide onghehoorsaemhede jeghens ons ende onser sustere de coninghinne, onghetrauwichede, infractie van tractaten, comotien ende rebelheden ende crymen van lesae majestatis, dat hadden se die te doene ende te committerene om gheene dinc en sauden se die doen, ende dat se hem wachten sullen meer dierghelijcke te doene, ende bidden ter eere ende weerdicheid der passien ende lyden Ons Heeren, dat wy ende onse sustere hemlieden ontfaen willen in gratien ende ghenaden, ende voor reparatie ende beteringhe profytelie, wy condempneren hemlieden ons te betalene boven haerlieder coste ende poortye van den voorseiden consente van vier hondert duusent guldenen, de somme van hondert ende vijftich duusent karels guldens voor een waerf, ende alle jare

ses duusent ghelijcke guldenen eeuwelicke rente, omme te apliquierne t' onser domeynen, ende ons te quytene van der rente van vijf hondert vijftich ponden grooten, loopende t'onsen laste, de welcke was vercocht in tyden van hertoghe Karele, onsen auden heere grootvadere, op de voorseide stede van Ghent, ende belofte van hemlieden die te indempniserene ende ons weder te ghevene de brieven van indempniteit, de welcke sy hebben mooghen om voor hemlieden die te casserene ende abolierene ende insghelijcx weder te stellene in onse handen de ammany ende de vanghenesse, omme danof te disponerene t'onser belieften, soo wy in voorleden tyden ghedaen hebben; ooc mede wy condempneren hemlieden weder te keerene ende te betalene alle gheleende penninghen, scade, ende intresten by hemlieden ghedaen, wie dat het sy, huerlieder laetste commotie gheduerende, ende ooc te vullene ende doen vullen t'huerlieder coste de Rietgracht, ende wederomme te keerene de particuliere persoonen den cost die sylieden ghedoocht hebben om die te doen rumene, sonder die te moghen ten eeuweghen daghe doen rumene by den ommeghelanden oft andere, ende met desen doen werren ende vullen de baermen ende vesten van der Andworpschepoorte ofte Spitaelpoorte tot der Scelden, t'huerlieder coste als boven, binnen twee maenden eerstcommende; ende wy reserveren ende declareren te doene demolieren ende ter nederwerpen eeneghe aude poorten, turren ende vesten onnootsaeckelicken in onse voorseide stede, van den welcken wy specificatie doen sullen binnen acht daghen, omme de stoffen van dien procederende te wesen gheimploychiert an 't casteel begonnen in 't quartier van Sente Baefs in dese onse stede, ende midts desen hebben van hemlieden quytghe-

scolden ende gheremittert, quytschelden ende remitteren uut onser sonderlinghe gratie alle de voorseide messusen ende delicten by hemlieden gheperpetreert, soo wel van den lichame der stede ende ghemeente als andersins, behauden ende uutghenomen de fugityven ende andere, hebbende mesdaen van dat wy in onse voorseide stede waren ende particuliere noch wesende jeghenwoordelic ghevanghen, van de welcke wy de pugnitie t'onswaert nemen ende reserveren. Aldus gheprononchiert ter presentie van sijnder Majesteit, den laetsten van April xv^c viertich. -

Item, den derden in Meye xv^c viertich deden scepenen van beede de bancken, beede de dekenen, poorters, die van nerringhen ende van der weverye de homagie der keyserlicke Majesteit ende der coninghinne, sijnder sustere, ende de relatie soo hier naer volcht van woorde te woorde:

‘Heere, obedierende uwe sententie ende ordonnantie, soo presenteren hem voor uwe K.M. onsen souvereynen heere ende prinche, uwe seere oetmoedighe ende seer ghehoorsame ondersaten, scepenen van beede de bancken, pensionarissen, clercken ende commisen van deser uwer stede van Ghent, in den name van den lichame ende ghemeente van diere ende dertich notabele poorters, den deken van der weverye ende de bedienden van den hueverdekin, mitsgaders ses personen uut elcker nerringhe, vijftich van der weverye ende vijftich ghenaempt Creessins, ende in alder ootmoedicheit vertoghen dat grotelicx hemlieden meshaecht ende beraut van den onghehoorsaemhede, onghetrauwichede, infraxie van tractaten, commotien, rebelheden ende crymen van lesae majestatis ghecommiteert ende gheperpetreert by den voorseiden lichame en de ghemeente van uwer voorseider stede

jeghens uwe seer heleghe Majesteit ende der coninghinne, uwe sustere, de regente, ende hadden se die noch te doene ende te committerene om gheene dinghen en sauden se die doen, ende sullen hem wachten derghelijcke te doene; dus supplieren ende versoucken in alder oetmoedicheit ende reverentie, dattet bekenne uwe voorseide K.M. ende der coninghinne, uwe voorseide sustere, ter eeren ende weerdicheden der passye Ons Heeren, hemlieden te willen ontfanghen in gratien ende ghenaden.’

Andwoorde van der K.M.: ‘Ter begheerten van mijnder sustere, ende ghemerkt hebbende 't leetscip by hemlieden ghedaen, ic vergheve t'ghuent dat ghylieden mesdaen hebt jeghens minder Majesteit ende minder sustere, midts dat ghylieden van nu voortan u beleeden sult als ghetrauwe ondersaten ende vulcommen myne sententie ende ordonnantie onlancx ende van nieus ghemaect, ende dit doende, sal ulieden tooghen dat ic ben een goet prinche ende van deser stede van Ghent gheboren.’

Item, op den voornoemden derden in Meye waren dese persoonen gheleet uut den Chausselette in 't Gravensteen, eerst Jan de Vocht, Pieter van Aerde, Chaerle............... Lieven van Doorne ende Lieven Gheerts, ende worden 's anderdachs onthooft ende buten der Mudepoorte op wielen ghestelt, in alder manieren als d'andere, ende binnen drye daghen daernaer begraven, ende op den selven dagh wasser drye ghevoert naer Audenarde, die by den heere vonnesse hadden, ende wierden t'Audenaerde ghejustyciert.

Item, op den vijfsten in Meye waren alle de dekenen ende die dekenen gheweest hadden van der weverye ghedachvaert, met eenen duerwaerdere, als dat se by inventarisse

overbrenghen sauden al 't goet van huerlieder nerringhen, ende alle huerlieder rechten ende prevelegien van diere, in den handen van den ghuenen die daertoe ghestelt waren van weghe der K.M.

Item, ten selven daghe hadden veel personen van diere ghevanghen waren sententie, ende dat in deser manieren, eerst moesten commen in huerlieder lijnwaet in 't Scepenhuus, met eender wassen kersse, ende daer was elc sijn vonnesse ghelesen, eerst dat se draghen moesten de voorseide kerssen voor 't Helich Sacrament, som in de kercke van Sente Jans, som Senter Claus ende som Senter Michiels, ende worden ghesonden in diverssche plaetsen te gaen woonen, eerst Jacop van Hecke, droochsceerere, te Cypers, ende al sijn goet verbuert, Antonis van Helene een jaer te Roeme, ende al sijn goet verbuert, Gheert van Wettere, te Weenen, in Oostenrijcke, ende sijn goet verbuert, Danneel van Hydeghem, te Mens up den Ryne, ende sijn goet verbuert, Jan Uutermeerre te Sente Jacobs in de stede van Compostelle, ende sijn goet verbuert, Lamberecht van de Velde te Sente Ghelaude in Borgondien, ende sijn goet verbuert, Jan van Horebeke te Sente Nycolaeis in Arangevyle, ende sijn goet verbuert, Willem de Somere, te Cuelen op den Ryne, ende sijn goet verbuert, Adriaen Dullaert, te Genues, ende meer andere in diversche plaetsen, ende huerlieder goet verbuert.

Item, op den ix^en in Meye was de jaermaert van Sente Baefs, die men ghecostumert was te haudene by Sente Baefsclostere ofte canesye, doe eerstwaerf gheleyt ende ghehauden te Sente Amantsberch.

Item, op den tiensten in Meye waren scepenen van beede de bancken ontboden te commene by den keysere in sijn

hof, ende commende in den Wal by den keysere, soo wert hemlieden daer ghelesen de wet die dat toecommende jaer de stede bedienen sauden, ende scepenen commende wederomme in 't Scepenhuus, soo wert voor den xij uere voor de noene de wet uutghelesen, also men ghecostumeert was te doene te Alfougste, ende was doe voort van jare te jare vernieut ende uutghelesen, den tiensten van Meye, naer 't uutwysen der Nieuwer Concessie ende der Karolyne, ghedateert den laetsten in April xv^c viertich, ende de drye ontfanghers wierden van doe voort van jare te jare uutghelesen met den scepenen, dwelc te vooren noint ghesien en was, ende waren ooc ghemaect ende ghecoren by den commissarissen ghelijc scepenen, sonder meer te userene van kiesers.

voetnoot(1): De namen der Commissarissen, der Kiezers en der Schepenen van der Kuere ontbreken in het Schepenbock.