Memorieboek der stad Ghent van 't jaar 1301 tot 1793. Deel 2
(1854)–Andreas van Heule–
Auteursrechtvrij
[pagina 104]
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Item, in dit jaer waren scepenen by nachte secretelic in 't prevelegie, daer naermaels groote onrusste omme quam. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 105]
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[Den xxvjen September vergaerde eene armeye hier in 't landt, daer capiteyn af was de heere van Nassauwe, de prinche van Oraengen ende de grave van Reux, ende beleyden de stadt van Guyse die zy wonnen, ende beleyden Peronnen, daer zy eene maent vooren laghen, ende lieten de stede ende trocken also t'huuswaert. Corts hier naer heeft de keysere ende de coninghinne zyne zustere eene groote armeye upghestelt ende beleyt de stede van Sainct Pol, die by assault inghenomen was ende ghepilgiert ende ter doodt ghebrocht dry duusent mannen, ende onder andere groote personagien, den conynck van Immercourt (Ivetot) ende den provoost van Parijs. (Pr. Ar.B.) - In dit jaer was by de vier leden deser stede gheconsenteert de begheerte van vrau Marie van xxm guldenen, ten twee paymenten, van xl gr. 't stuck, ende noch twee hondert duusent guldenen, ten twee paymenten, te wetene d'eene helft t' Sente Jans-messe ende d'andere helft binnen een jaer. (Pr. Ar.B.) - Den xxen April begheerde de conynghinne te heffene noch ixm iiijc guldenen van xl gr. 't stuck, maer het was by de vier leden ontseyt, ende consenteerden deze landen en 't landt van Artois ende d'andere t'ontsettene met huerlieder persoone, naer costume, soo men hier voortijts dede. (Pr. Ar.B.) - Den xxijen in April quam hier de tydinghe dat de Franchoysen hadden gewonnen Hesdijn. (Pr. Ar.B.) - Den 20 October, des vrindachs 's nachts, ten elf uren, verberrende het Vischcoopershuus up de Vischmaert, ende daer woende daen inne Jacob Impins fs Jacobs, apotecaris; daer lach t'huus een advocaet van der camere van den rade ende spronck uter veinstre, achter up 't watere, | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 106]
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
van der tweester stagien, ende starf van den spronghe, ten huuse van meester Laureyns Bybau, cirugien. (Pr. Ar.A.) - Up den nieu avont was binnen Ghendt eene colatie daer de conynginne overdanckelick nam de presentatie by die van Ghendt ghedaen, ende begheerde van die van Ghendt t'hebbene xiijc lxxvij saudeniers, de welcke de portie es van die van Ghendt in den transport van x duusent volx up dlandt van Vlaenderen, ende was vertoocht dat eenighe in de voorgaende begheerte huerlieder portie betalen sauden met caefghelde, met vercoopinghe van renten ende upsettynghe van assysen, ende aldus was die van Ghendt ghevraecht hoe dat se de portie vinden sauden, ghemerct dat men se up eene saecke niet en conste ghestellen; maer die van Ghendt 't selve hoorende, zeyden dat huerlieder verstandt niet en was eenichsins gheconsentert hebbende, ende also en wisten zy niet waer deze bedanckinghe quam. (Pr. Ar.B.) - In dezen tijdt was d'armeye van der K.M. te velde, ende de coninghinne lach binnen de stede van Rijssele; welcke armeye wan doe ter tijdt Monstruel ende wart verbrandt, ende Terwanen wart beleyt, daer zy vooren laghen totten leste van July zonder yet te doene; maer daer was een bestandt ghemaect van thien maenden ende also brack d'armeye uppe. (Pr. Ar.B.) - Den xxvijen July was binnen Ghendt eene colatie ghehauden ende te kennen ghegheven hoe de conynghinne begheerde betaelt t'hebben de portie van die van Ghendt van den voorgaenden heesch in questie, dan of de portie van die van Ghendt bedrouch lvim iiijc guldenen; zy zauden ontstaen hebben metter heelft, te weten xxviijm ijc guldenen, | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 107]
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ende daer was vertoocht dat de K.Mt. by zynen briefve selve ooc begheert hadde dat men de penninghen saude willen vinden met vercoopinghen van renten; maer was expresselick by de dry leden deser stede ontseyt; want zy zeyden dat zy gheen middelen en wisten omme sulc eene somme te vindene; want het landtvolck claechde zeere van de groote settynghen die zy daghelix hadden ende informeerden daer af die van Ghendt ten beste dat zy mochten van der zelver zake te ontsegghene, midts der grooter belastinghe te vooren die elc wel wiste. (Pr. Ar.B.) - Item, in dit schependom, den v Juny, waert meester Lievin van de Walle, chirurgien, verwijst om onthooft te worden, om sijn gheloof dat hy niet afgaen en wilde. (K.M.) - Den xijen van Juny was onthooft eenen Jenyn van Redichove, omme dat hy jeghens dmandement van der K.M. gheconverseert hadde met Herdoopers ende andere ketters. (Pr. Ar.B.) - Up den xvien Juny was by de wet van Ghendt ghecondempneert levende verberrent te zyne an eenen stake up de Veerleplaetse eenen Sanders Huubert, boucvercoopere, omme dat hy niet afgaen en wilde, so men hem anzeyde, zijn ongheloovich propoost ende heresie. (Pr. Ar.B.) - Up den xxiiijen Juny, up Ste. Jansdach in middenzomere, was naer noene, ontrent de drie uren, grooten brandt up Sente Lievinsstrate over beede de zyden, so dat men niet ghepasseren en conste van der groote hitte. (Pr. Ar.B.) - Ten zelven tyde quam te Ghendt mijnheere van Herbays, de maercgrave van Andtworpen, ende met hem quam Cornelis Scepperus, ende deden vergaderen de scepenen | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 108]
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
voor der noene, ende daer was by Scepperus vertoocht de letteren van credentie die de heere van Herbays brachte van den keysere; insgelijx wasser vertoocht by gheschrifte van den voornoemden Scepperus de begheerte van Mevrauwe de conynghinne, ende begheerde dat men in alle manieren zonder af of toe te doene te kennen gheven saude by colatie, waer op de wet vertrock omme te andtwoorden tot tsachternoens ende behilden copie. (Pr. Ar.B.) - Ten twee uren naer noene waren scepenen vergadert tot savonts ten ve, aldaer ghesloten was dat zy 't niet te kennen gheven en sauden de ghemeente den teneur van den briefve, vreesende dat niet opereren en saude, dwelcke zy te kennen gaven den president, den hoochbailliu ende Mr Charles Clayssone, den ontfanghere, de welcke ghynghen an de ghedeputeerde in den Appele, daer zy ghelogiert waren, ende gaven 't hemlieden te kennen 's avonts ten vi uren. (Pr. Ar.B.) - Ten zeven uren daer naer waren scepenen weder ghedachvaert omme ten acht uren van den avonde te commene t' Scepenhuuse, 't welcke so vulquam. (Pr. Ar.B.) - Ten achte in den avont, de ghedeputeerde metten president, den hoochbailliu ende Mr Charles gaven de scepenen te kennene dies hem lieden de president gheseyt hadde; met alle zaken wel overmeerckende so was gheseyt ende gheduyseert dat de pensionaris deser stede metten ghedeputeerden reysen sauden hy Mevrauwe, ende te kennen gheven dwelcke so ghedaen was, nochtans so wart haer ontseyt. (Pr. Ar.B.) - Up den xxviiien in Maerte was eenen Jooris Aelbeke, vrywullewevere dezer stede, wonende bachter Sassche, ghe- | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 109]
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
bannen omme dat hy de weddeboden die in zijn huus laghen van zynen huuse jaechde ende slaen wilde; naer dat de voornoemde Jooris ghebannen was, track hy zelve t' hove, omme kennis, ende gaf aldaer te kennene dat hy was een persoon schadelicke zijnde uter stede voor den prinche; want wanneer de prinche eenighe petitien dede up 't landt, zynen persoon met zyne complicen beleede de zake in dlet van de weverie, zo dat hy by zynen loopene quam t' zyner neerynghe, dwelck was ten proffijcte van den keysere. (Pr. Ar.B.) - De voornoemde Jooris dede zo veel t' hove by toedoene van sommighe persoonen als dat men van 's hoofs weghe sant een brief an scepenen, inhoudende 't guent dat vooren ghescreven es, ende wart in de selve lettere zeere gherecomandeert an den voorscepene ende zyne medeghezellen; maer daer en volchde geen gratie binnen dien scependomme. (Pr. Ar.B.) - Deze Jooris was wel bekent met Mr Charles Clayssone, ontfanghere generael van Vlaenderen, ende binnen dien tijt dat hy ghebannen was, zo wasser de petitie ghedaen van Mevrauwe weghe, dwelcke ontseyt was in de weverie mette andere lieden. (Pr. Ar.B.) - Up den ven dach van Meye was Willem Driepont ghewesen te gane te Cuelene, ende daer af brynghen certificatie up den ban van vijftich jaren, ende dat omme segghewoorden nopens der lester colatie daer den nieuwen dienare by was, in 't broederschip van Ste. Joris; elc zie jeghens wien dat hy spreke. (Pr. Ar.B.) - Den xven Meye sat manck Stoffelkins wijf up 't pellerijn, ende was ghebannen up den put, omme dat zy daer | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 110]
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
te vooren hueren man ghegrieft hadde met messe an zijn mannelichhede, dwelck toequam omme dat hy niet ghedooghen en wilde dat zy bordeel hauden saude, dwelcke zy ghewone was. (Pr. Ar.B.) - Den xijen Juny was voor 't schepenhuus ghestelt up een schavaut Joncvrauwe Martine Scroote, an 't Cuupgat, ende van dane also ghevoert ter Muden ute ende ghebannen vijftich jaer beter uter stede dan daer inne. (Pr. Ar.B.) - In Junio was by den heere van Brederode ende den heere van Yseghem ghewonnen ende ghedestruweert de stede van Sainct-Pol, ende al vermoort, daer de prinche van Oraengien ooc present was. (Pr. Ar.B.) - In de zelve maent was ghewonnen ende in partie ghedestruweert de stede van Monstruel by de voornoemde persoonen. (Pr. Ar.B.) - In djaer xxxvi, naer dat men den zomere te voren vertrocken was van Perone dat beleyt hadde gheweest, zoo was Hesdijn in Artoys in Sporcle beleyt van den coninck van Vranckerijcke, Franchois d'eerste, met grooter heercracht, in welc 's conincx gheselscip waren onder andere noch dry coninghen, te weten: de coninck van Scotlandt, de coninck van Navarren ende van Dievetost; ende naer dat zy 't zelve wel een maent tijts daer voren gheleghen hebbende, by appointemente vercreghen hadde ende in 't zelve voyage de stede van St.-Pol inne ghenomen, boven zyne beloofte saufve garde ende neutraliteyt, es ontrent den vjen van Meye daer naer ghelicht ende vertrocken in zijn landt, tot zijnder cleenen bate niet min ter grooter scade van den lande van Artoys. Corts daer naer heeft de K. Mt. by de coninghinne zijne zuster, regente ende gouvernante van zyne | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 111]
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Nederlanden, eene groote armee upghestelt ende de stede van St.-Pol, de welcke onverwinnelic ghemaeckt was by den coninc van Vranckerijck, by assaulte ghenomen, de zelve ghepilgiert ende ter doodt ghebrocht tot dry duusent vechtende mannen, onder welcke groote menighte edelmannen waren ende eenighe personnagen ghevanghen, als de voorseyde coninck van Dievetost ende de prevost van Parijs, de zelve armee trock voorts naer Monstruel, de welcke ghepilgeert was ende verberrent, ende quam van daer naer Terrewane, nemaer wert bestant by tusschenspreken van veele gheestelicke personnagien. (S.G.) - In dit jaer sloot men de poorte van de stede toe, ende men dede se open ter dachclocke, ende men hilt 't scepenhuus ende ter poorte waken, ende men drouch den but, ende men ruumde de veste an de Deeremontsche poorte tot up de Schelde voor de Hoye; men stelde de veste uppe van den Persellepoorte totte in den waeckhuuse naer de Heuverpoorte. (Pr. Ar.B.) - Men stelde ute veele tenten en pauweljoenen te verluchten die de neerynghen toebehoorden. Item, sommighe neerynghen deden maken alfhaken ende haghebussen. (Pr. Ar.B.) - Men proufde eenighe engienen t' Sente Amantsberch der stede toebehoorende; de zone van Mr Jan de Somere, hem niet myende, bleef daer doot, ende andere met hem ghequetst. (Pr. Ar.B.) - Den xven July quam de tydinghe te Ghendt dat de 1e president, de hoofmeester van den conynck van Vranckerijcke ende de 1e cammerlync van den Dolphijn commen waren by Hesdijn, de welcke brachten letteren van | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 112]
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
credentie metten seghele van den conynck, ende ghehandtteeckent by den Dolphijn, omme aldaer te communiquerene met Mer Jan Annaert ende Mynen heere van Molenbays, de welcke te samen communicqueerden, maer daer omme zy vergadert waren en was up den tijt niet veraccordeert. (Pr. Ar.B.) - Den xxven July quam een messagier van Brugghe met een missive an den voorscepene, die sat voor den Kethele, ende by hem was Lievin Donaes, den voorscepene van Ghedeele, te wiens presentie hy den brief las, ende hilt inne aldus: ‘Als dat de heeren van den Vrye, Brugghe ende Ypere verstaen hadden dat men tracteerde van bestande, ende dat Terwanen blyven saude over de zyde van Vranckerijcke, dwelcke de lande van herwaerts-overe grootelijck saude bejeghenen, biddende daer omme dat hemlieden die van Ghendt sauden willen vinden tsondaechs 's avonts daer naer, in de heerbeerghe t' Sente Omaers ofte tsanderdaechs daer naer ten lanxsten, omme aldaer te communicqueren te samen up de stede van Terwaenen, ende daer naer gaen by Mevrauwe.’ (Pr. Ar.B.) - Up Sente Jans Baptistendach, in den brandt van Sente Lievensstrate vooren ghenompt, viel eenen steenenen ghevele inne, daer onder doot bleef eenen Lievin de Buck, broeder van Pieter de Buck, officier. (Pr. Ar.B.) - Den ijen Ougste was uutghelesen abstinentie de guerre. (Pr. Ar.B.) - Item, in 't jaer xvexxxvij, in Januarius, was de huysvrauwe van Lievin de Grave, backer up 't hoeckxken van de Holstrate ghewesen gheleet te werden in 't bordeel; ende de bordeelvrouwen ende de meyssens van den quartiere quamen | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 113]
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
met eender muscle up schepenhuys, daer waertse gheleet ter Hoochpoorte neder, ende alsoo tot haren huyse op 't hoecxken van der Holstrate, ende zy waert op den wech eer sy t' huys quam seer qualijck. Dese vrouwspersoone hadde eenen sone, die op den Papen-Vastenavont doodt ghesteken was in sijns vaders huys, ter oorsaeke hy woorden hadde over de voorseyde executie. (K.M.) - Den iiijen Ougste waren t' Audenaerde ghevanghen zestien persoonen uter casselrie van Audenarde, omme de settynghe van den caefghelde, dat die van Audenarde belooft hadden te betalene, ende ghevanghen zijnde zeyden dat die van Ghendt niet belast en waren en so onghehauden. (Pr. Ar.B.) - In dit scependom, 28 Sporkele, was Willem Polgier ghewesen te draghene een tortsche tusschen twee serjanten, om een liedekin dat hy ghemaeckt hadde up 't gheestelicke, ende voort was hem verboden niet meer te stellene in rhetorijcke quaet noch goet, ende voorts was verboden alle facteurs van rhetoryken niet uut te laten gane, zonder consent van scepenen ende oock ghevysenteert ten Preekheeren, up correczye van scepenen. (Pr. Ar.A.) - Den ixen November waren ghebannen de weert en de weerdinne in Onze Vrauwestrate, over Schelde, omme dat zy oneerbare heerbeerghe ghehauden hadden; want Jan van Cruubeke, de weert in de Munte, vercrachte, zo men zeyde, in 't zelve huus een meyskin, ende wart er omme ghevanghen ende wart ghewesen dat meyskene te ghevene acht ponden grooten ende boven dien der stede xx duusent coreelen. (Pr. Ar.B.)] |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||