Memorieboek der stad Ghent van 't jaar 1301 tot 1793. Deel 1

1476.

Commissarissen.

Mijnheere van Sente Baefs.

M^r Jan de Baenst, over minen heere van Humbercourt.

Mijnheere de Protonotarius.

Meester Symoen van der Sluus.

Christoffels Buridaen, over Pieter Lanchals.

Mer Lodewijc van Scorisse, ruddere ende hoochbailliu van Ghent.

Schepenen van der Kuere.	Schepenen van Ghedeele.
Roeland van Wedergrate.	Mer Geeraerd Triest, ruddere.
Meester Philips Sersanders.	Gillis van der Zwalmen.
Gillis Jakemijns.	Claeys de Ghier.
Jan van den Poele.	Daneel Goedghebuer.

[p. 295]

Jan Alaert, f^s Monfrans.	Symoen Clocman.
Adriaen van Loo.	Laureys Wouters.
Jacob van den Hane.	Lievin Dherde, up de Mude.
Lievin Toebast.	Joos van der Eeken, f^s Bauwins.
Denijs van der Saren.	Olivier de Baenst.
Louis van Massemen.	Symoen Annaert.
Thomaes Heylinc.	Boudijn de Peystere.
Pieter van den Tombeele.	Jacob de Bul.
Lievin Dherde, f^s Gillis.	Jacob van der Eeken.
Heuverdeken.	Deken van de Weverie.
Joos van Melle.	Michiel van Overloop.

Item, dese schepenen en dienden maer tot 's maendachs voor Cleen Vastenavont, den xvij Sporkele, ghemerct dat up den Dertienavont hertoghe Kaerle bleven was te velde in den slach voor Nanchy, de stadt in 't hertochdom van Loreynen, ende was up eenen Sondach.

[Op den xiij avont bleef hertoghe Caerle voor Nanchie, ende was daer begraven. 't Carnation: Nocte Regum succubuit Carolus. (Pr. Ar.^B.)

- Item, in dit scependom soo vocht hertogh Carel jeghens de Switsers, ende de Switsers hadden de victorie, ende de hertoghe liet er veel volck ende veel goets, ende ontvliet met cleene macht van volcke, ende en hadde voortaen niet meer victorie, ende dat gheschiede in den vastene. (K.M.)

- Item, in 't selve jaer soo vergaderde weder de hertoch Carle ende de Switsers, de hertoghe jegen .... (Sigismond) van Oostenrijck, ende de hertogh van Loreynen, ende sy ontvielen den hertogh Carel soo ende in sulckerwijs datter al verre bleef de hertoghe Carel, ende meest alle sijn edelen; dit geschiede den v dach van Lauwe; Godt wille sijnder sielen ontfermen ende alle sielen. (K.M.)

[p. 296]

- Item, in dezen tijt soo was in Switserlant ghepredickt van gheleerde mannen religieusen, dat men op den hertoch Carle van Bourgondien mochte vechten, sonder sonde ghelijck op de Turcken. (K.M.)]

Item, in dit jaer was te Ghent een upstel ghemaect by nachte van een ghedeel mueleners van de sande ende meer andere personen omme eene wapeninghe te makene, de welcke niet en vulquam, ende daeraf wasser neghen ghevanghen ende by scepenen verwijst ende onthooft; hierover saten de heeren van den rade met scepenen van beede de bancken; daer las men haerlieder feyten, ende huerlieder lichamen waren ghevoert buten der Mudepoorte, ghestelt elc up een rat ende de hoofden up eenen scacht, ende noch wasser ix of x inne ghedaecht ende waren by non-comparycien ghebannen ende huerlieder nerringhe verbuert tot v personen, te wetene: Jan de Backere, Jan de Cupere, Joos Heindericx, Gheert Heechove ende Lievin de Cupere.

Item, in dit jaer was de hertoghe van Gheldere Adolf, ten versoucke van die van Ghent, ghehaelt te Curterijcke uut den casteele, daer hy ghevanghen lach, ende aldaer ontsleghen, ende quam binnen Ghent den eersten dach van Sporkele; midts der doot van hertoghe Kaerle van Borgondien was hy capitein ghemaect omme vrauwe Marye te bescuddene, ende trocken ute den ix van Meye lxxvij, ende laghen te Spiere zeven weken jeghens de Franchoeysen, ende zy trocken voor Doornijck te Spiere ligghen metten drye leden van Vlaenderen, te wetene: Ghent, Brugghe ende Ypere; daer hy hem derdere reet spelen quamen de Franchoeisen hem uppe, ende bleef daer doot ghesleghen, ende light te Doornijcke begraven.

[p. 297]

Item, dit ghebuerde op eenen Vrydach 's morghens ontrent de zes ueren, den xvij dach van Wedemaent.

Item, den v in Sporkele, in 't voornoemde jaer waren open ghedaen de Spittaelpoorte, de Peterceliepoorte ende Sente Lievinspoorte, die ghesloten hadden ghestaen sichtent den paeys van Gavere.

Item, up den xxv van Lauwe waren afgheroupen de kelioote van den coorne, de tarwe ij gr., den rogghe j gr., bonen ende erweten iij gr. van elc alstere.

Item, vrauwe Marye, eene jonghe maghet wesende, track up den xvj^en in Sporkele naer Swynaerde, ende van daer quam zy te Ghent, ende beswoer dlant van Vlaenderen, ende binnen twee daghen daer naer vercoren scepenen van beede de bancken beede de dekenen ende voort alle de andere dekenen van de nerringhen ende alle de gheswoornen.

[Op den Vastenavont beswoer vrau Marie 't landt ende graefscap van Vlaenderen buuten Ghendt; maer te vooren eer mevrauwe 't landt beswoer, laghen diversche neerynghen in huerlieder huusen, ende dat uut cause van den ghene die regierden altoos contrarie waren, ende ten vijf of zes stonden valsche briefven overgaven, omme mevrauwe te belettene, 't welck zy niet ghedaen en consten; want vrau Marie wart gheware dat huerlieder upset quaet was; zy sandt daer heeren van heurlieder state heimelijck ontbiedende dat zy 't volck hauden sauden in payse, ende dat men hemlieden liet ghebruucken de ghiften die zy hemlieden ghegheven hadde. (Pr. Ar.^B.)

- Item, in dit jaer was vrauwe Marie te Brugghe; in 't besweeren van den lande was tweewaerts ghenomen het crucifix uyt huere handen. (K.M.)]

[p. 298]

Item, die van Ghent ansiende 't quaet regement van huerlieder wethauders, ende dat de hertoghe Kaerle also in 't velt bleven was, de nerringhen trocken met wapenen ende stocken in huerlieder huusen, ende van daer ter maert, ende en wilden van daer niet sceeden, eer zy en hadden 't ghebruuc van huerlieder prevelegien, die hemlieden belooft waren, de welcke vrauwe Marye hemlieden beloofde ende beseghelde.

Item, up den xiiij Maerte waren zy weder in wapene, daer inne zy muermureerden ter causen van der justicie van den mueleners ende andere dat se huerlieder nerringhe moesten verliesen, ende wilden weten wie dat 't calfvel ghemaeckt, ende vercreghen van den verbande, zonder wete van den ghemeente, danof dat zy vergaerde ten Colatiesoldere den hueverdeken ende den deken van den Ambachte ende de ghemeene dekenen van nerringhen ende de gheswoornen; daer quamen scepenen van beede de bancken tot drye stonden omme te wetene wie dat zaude ghemaect ende vercreghen hebben ten laste van den ghemeenen insetenen deser stede, ende waert bevonden dat in 't jaer van lxviij als Roelant van Wedergrate voorscepenen ende meester Philips Sersanders, Olivier de Grave, scepenen waren met haren medepleghers, ende dit waren de zelve die 't verbant ghemaect ende vercreghen hadden, in contrarie den prevelegien der stede van Ghent.

Item, daer waren ghevanghen dese naervolghende personen, te wetene: Pieter Hueribloc, die worden was heere van den Rade in Vlaenderen, Jan van Poucke, Meester Pieter Bauwins, Jan van de Poele, temmerman.

Item, daer waren noch ghevanghen de canselier van

[p. 299]

Borgondien, de grave van Hemelcourt (Humbercourt), den protonotaris bisscop van Terrenburch, ten versoucke van den vier landen ende Mer Jan van Melle die ghehaelt was metten Witte Capproenen te Dendermonde.

Item, ter zelver tijt was ter banck brocht in 's Gravensteen, up de groote sale Meester Pieter Bauwens, de welcke blent was, ende die verkende in zyne pyne ende gaf te kennen de fortche by hemlieden voortghestelt; hy wijsde eene lade staende in eenen muer ghemetst, daer vele brieven inne waren, daer niet inne ghescreven en stont, ende waren alle gheseghelt met 's princhen seghele; dat was als zy iemand daer zy 't quaet up hadden ende dien uutbannen ofte dlijf nemen wilden, zy ginghen in de voorseide lade, ende namen eenen beseghelden brief daer ute, ende screven daer inne dat hemlieden gheliefde, ende zeyden dat was dmandement van den prinche, ende also bedorven zy meneghen onnoselen man die goet voor zynen prinche was.

Item, 't is de wetene ende wel te bemoedene dat de canselier de zelve brieven beseghelt hadde omme huerlieder quaet quereel daer mede te haudene, ende dat zy der stede vele goets ghestolen hadden, renten up de stede vercocht ende de penninghen van dien t' huerlieder profyte ghedeelt ende groote penninghen diversche heeren ghegheven, omme altijd te blyven in 't regement van der stede, ende dat zy 't calfvel ghemaect hadden, ten lasten van den ghemeenen insetenen van Ghent.

Item, up den xv Maerte, donderdach in de halfvastenweke, was onthooft Pieter Hueribloc, vrydach meester Pieter Bauwins, saterdach Jan van Poucke.

Item, 's maendaechs na Halfvastenen was by justicien

[p. 300]

onthooft Roelant van Wedergrate, M^e Philips Sersanders, Olivier de Grave, huvettere, ende 's daechs daerna dat de justicie ghedaen was sciet elcke nerringhe ende trock elc uut huerlieder huusen t' huuswaert, elc zijn ambacht doende, nemaer Jan van de Poele bleef langhe ghevanghen ligghende, ende wart in 't ende ontsleghen, ghemerct dat hy ombesculdich vonden was.

Item, in de weke voor de ghoeweke, ende was up den letsten dach van Maerte, werden weder vergadert alle de nerringhen in huerlieder huusen met wapenen ende stocken, ende trocken ter maert met hueren banieren, ende waren vergaert vijf daghen lanck, ende op den vijfsten dach quam ter maert de Hooghe ende Mooghende princhesse Marie, biddende den ghemeenen volcke dat zy wilden gratie geven den protonotaris, den canselier van Borgondien Minheere den grave van Hemelcourt (Humbercourt), die ghevanghen laghen; 't volck ende 't ghemeente ghinc te rade omme andwoorde te ghevene, belasten haer te segghene: dat zy beswooren hadde also wel recht te doene over den rijcke als over den aermen, ende dat zy wilden justicie ghedaen hebben, indien zy daer inne bevonden werden; wanof de graefnedinne de andworde verstont zeyde den ghemeenen volcke saluut ende goeden dach; zy liet daer mede gewerden heere ende wet, ende trac also t' hueren hoove.

Item, binnen derden daghe daerna waren scepenen van beede bancken, beede de dekenen, de heeren van der princesse daertoe gheconvutert ter pijnbanc ende scerper exame van den ghevanghen heere den canselier, den grave van Hemelcourt, ende van Mer Jan van Melle, die oppertresorier van der stede van Ghent was, die oock wonderlicke zaken

[p. 301]

te kennen gaf ghelijck d'andere alsvooren, ende de exame van dese heeren huerlieder verkennen ende verlyde was der princhesse te kennen te ghegheven ende ghetoecht up den Witten Donderdach 's morghens in 't Hof ten Walle, ende up den zelven voornoene waren zy ghehaelt uut den 's Gravensteen, ende also tot den Scepenhuse in de vierschare brocht, ende worden daer verwijst ter doot.

Item, 's achternoens waren zy brocht up de Vrydachmaert up een schavaut daer alle de neringhen in de wapenen stonden, daer eerst onthooft was mijnheere den chanselier van Borgondien, ende was te grave ghedreghen met vijftich tortsen, ende begraven t' Onse Vrauwenbroêrs, d'ander was Mer Jan van Melle, ruddere, ende was begraven t' Sente Michiels met tien tortsen.

Item, de grave van Hemelcoert was op een scavaut onthooft dat behanghen was met swarten lakene, omme dat hy 't gulden vlies an hadde van den grave Kaerle, en hem dochte dat men hem uut dien niet en zaude durfven ter doot in justicien bringhen, nemaer 't was hem rudderlick afghedaen, ende hy sadt in eenen setele, ende also was hy onthooft al sittende, ende hy was wech ghevoert in eenen hosbaer, verdect met swarten lakene behanghen, daer neffens ghinghen hondert mannen in 't swarte ghecleet met rauwcapproenen in den rauwe, ende elc hadde een tortse in de hant, ende also was hy gheconvoeyhiert totter poorte, ende also wech ghevoert tot boven Atrecht daer hy grave was, ende daer begraven.

Item, de protonotaris verbeyder van den bisscopdom van Terrenburch bleef noch langhe tijt ghevanghen daerna ligghende, omme dat hy behoorde onder den gheestelicken

[p. 302]

juge ghepuniert te zyne ende omme dat hy priester was.

Item, in dit jaer wert Sente Lievin wedere by den ghemeente t' Hautem ghedreghen, die men langhe tijt te waghene daerwaert ghevoert hadde, zoo dat de peerden qualic voeren dien voerde, alsoo men seyde.

Item, deze justicie ghedaen zijnde ghinghen de heeren van der wet van baniere te baniere, van deken te deken, baden hemlieden dat se sceeden wilden van der maert met paeyse, ende zy consenteerden daer alle ghemeenelic inne, ende also scieden zy met paeyse.

[Op Sente Berthelmeeusavont was in vierscare van der kuere verwijst Livine Lavauts, omme dat se vermoort hadde hueren ghetrauden man, daer hy up zijn bedde lach, ende up Ste. Crispijnsdach waren by d'heeren van den rade verwijst vijf ghezellen. (Pr. Ar.^B.)]

Tweede Schependom van 1476, die anquamen up den Cleenen Vastenavont, den xviii^en dach in Sporcle.

Commissarissen.

Mijnheere de Prelaet van Sente Baefs.

Mijnheere de Prelaet van den Dunen.

Mer Philips van Hoorne, heere van Bausungnies ende van Gaesbeke.

Mijnheere Lodewijc van Scorisse, hoochbailliu van Ghend.

Mer Woutere, heere vander Gracht.

's Heeren kiesers.	Der stede kiesers.
Meester Jan van der Gracht.	Dieric van Scoonbrouck.
Symoen Borluut, op 't Sant.	Meester Jan van Loo.
Symoen Damman.	Meester Christoffels de Grave.
Lievin Zoetamijs.	Lievin Utermeere.

[p. 303]

Schepenen van der Kuere.	Schepenen van Ghedeele.
Mer Adriaen van Ravenscoot, ruddere.	Mer Roeland de Baenst, ruddere.
	Joos van Wijchuus.
Lievin de Pottere.	Heynric Pappal, over hem Oste zijn broedere.
Meester Pieter Goetghebuer.
Willem van der Cameren.	Lodewijc van Maerke.
Jan van Zeveren, f^s Daneels.	Gillis de Bels.
Jaspar van den Hole.	Jan Doedins^2, f^s Jans.
Joos van Crombrugghe.	Philips van der Zickelen.
Jacob de Temmerman, f^s Rogiers.	Boudijn de Smet.
	Jan van daer Buunre, op St. Pieters.
Jan van daer Boven.^1
Willem Rijm.	Jan de Crane.
Philips van Loo.	Jan de Mutere.
Jacob van Papeghem.	Gillis van den Leene.
Daneel van den Hane.	Daneel Claus.
Heuverdeken.	Deken van de Weverie.
Jacob van Wymeersch.	Jan de Vechtere.

2 Jan Doens. S.B.

1 Jan van der Boven. S.B.