Een levensteeken op een doodenveld

[p. 113]

XXII.

Zij bezitten en verdienen uwe onverdeelde ingenomenheid de mannen en vrouwen, welke tot de boschnegers gingen, zonder te wachten op hunne roepstem: Komt over en helpt ons. Al ware het gansche werk volstrekt ijdel geweest, toch waardeert gij het, dat in hun harte geweest is, wat niet in dat onzer vaderen opkwam. Grootere toejuiching verdienen de helden des geloofs, die in de bosschen gingen, dan zij, die patrouilles naar de bosschen joegen.

Eindelijk verhief zich dan ook ten gunste der Herrnhutters de stem der regtvaardigheid en de vroeger gedwarsboomde Evangelische Broeders, wie het klagen evenmin oorbaar is als het roemen, zien het ongunstig onthaal vervangen door openlijke en ongeveinsde toejuiching van hunnen arbeid onder de slaven en vrije bevolking op de kolonie Suriname.

In het jaar 1828 werd door de ingezetenen te Paramaribo, aan wier hoofd zich de procureur-generaal der West-Indische bezittingen plaatste, het plan ontworpen tot krachtdadige ondersteuning van Broeders, door persoonlijke geschiktheid, onberispelijke zedelijkheid, deugdelijk Evangeliewerk boven andeen uitverkoren en geroepen tot het zendingwerk

[p. 114]

onder de negers. Zoo werd een vereeniging geboren, welke door Suriname's opperhoofd met goedkeuring begroet, door onzen aardschen koning wettig erkend, blijkbaar genade vond bij God en de menschen.

Hare juist afgebakende grenzen heeft zij nimmer overschreden. Over de plaatsen waar, de wijze waarop de Herrnhutters zouden werken, matigt zij zich geen gezag toe. Zij handhaaft zonder eenig voorbehoud een laissez faire, en doet en beoogt niets anders, dan gelden bijeen te brengen, om ze in de kas te storten eener broedervereeniging, welke liefde uitdeelt links en regts, het groote woord van den Apostel tot leuze aannemende: Zilver en goud heb ik niet, maar 't geen ik heb, dat geef ik u; en de hand uitstrekt tot den gevallene en afgedwaalde, hem toeroepende: In den naam van jezus christus, den Nazarener, sta op en wandel. Waarlijk, het zou te veroordeelen zijn, indien laakbare gevoeligheid een plaatsvervanger voor den Moravischen Broeder gezocht had. Nationale trots sloeg gelukkig den Nederlander niet met blindheid. Met een open oog voor den loffelijken ijver der Herrnhutters, opende hij zijne hand op de roepstem van vrome en vroede mannen, die, ten einde door geldelijke bijdragen Gods medearbeiders in onze volkplanting te helpen, als stichters optraden eener maatschappij ter bevordering van het godsdienstig onderwijs onder de slaven en kleurlingen in de kolonie Suriname. De hoofdstad leverde vele leden, wier stoffelijke belan-

[p. 115]

gen aan de plantages verbonden waren; de koopstad, zetel van het Nederlandsche Zendeling Genootschap, was geenszins naijverig jegens de uitheemsche Broeders en trad met ruime giften toe; de hofstad, waar het hoofdbestuur der maatschappij gevestigd werd, muntte boven allen uit. Het koninklijk huis schonk milde bijdragen; de adelstand was indachtig aan het bekende: la noblesse oblige; de handelaar opende zijn geldkist; de leeraar gaf van het zijne; de landbouwer hield zijn geld niet terug. Meer dan een tonne gouds is, gedurende het bestaan der Maatschappij, op het Herrnhuttersche altaar der christelijke liefde geofferd. Als eerste schenker eener bijzondere gift prijkt op de lijst die graaf, welke bij doop- en geslachtsnaam sinds 1813 bij iedereen bekend is; als milde donateur wordt, vóór en na zijne abdicatie, onze eerste koning vermeld.

Drie jaren geleden was het Paramaribosche Kerkgebouw der Broedergemeente door festoenen, kransen en frissche bloemen smaakvol versierd. Op het gedecoreerde spreekgestoelte prijkte in een groenen krans 's Heeren hoog en heilig bevel: ‘Gaat heen in de geheele wereld en predikt het Evangelie aan alle schepselen!’ Hijmnen en choralen stortten sprake uit van de feestelijke stemming, welke de zeer aanzienlijke en talrijke schare bezielde, die één van ziel en van zin roemde:

O dag van heil en zaligheid!

Het was de vijf en twintigste verjaardag der maat-

[p. 116]

schappij, die plegtig en blijmoedig werd gevierd. Nadat door lied en gebed, door feestrede en verhaal van lotgevallen, de menigte verblijd was in den Heer, nam de voorstander der Moravische Broedergemeente het woord en zeide onder anderen dit:

‘Wat het genootschap in het vervlogen vijf en twintigjarig tijdvak heeft gewerkt, hebben wij met innige deelneming gehoord. Doch wij hebben slechts het geringste vernomen; slechts datgene, wat zich onder getallen laat brengen, wat voor het oog zigtbaar en voor het verstand bevattelijk is. Wij hebben gehoord van de sommen, door de maatschappij uitgegeven om de uitbreiding van het godsrijk in dit land te bevorderen en voor de negers de bron toegankelijk te maken, waaruit zij het water des levens putten kunnen. Maar wij hebben niet gehoord van den stillen en toch zoo grooten en vermogenden invloed, welke zulk een maatschappij ontwijfelbaar wekken moet; wij hebben niet gehoord van de kracht en den nadruk, door uwe vriendelijke deelneming, aanmoediging en ondersteuning aan ons werk en onze bemoeijingen gegeven; van den tweevoudigen zegen van het genootschap, hetwelk vooreerst het Gode welgevallige werk van de toebrenging der heidenen tot christus bevordert, en ten tweede de liefde en broederlijke gemeenschap van hen aankweekt, die, in bijzaken onderscheiden, in de hoofdzaak overeenstemmen en op een en denzelfden geloofsgrond staan. - - Vergunt ons, dat wij onzen hartelijken, diep gevoelden dank op dezen dag betuigen. Het

[p. 117]

is niet alleen de ons geworden geldelijke ondersteuning, hoe groot ze ook wezen moge, welke ons tot dankbaarheid stemt; het is in het bijzonder ook de opoffering van tijd en krachten, welke gij voor de zaak veil hadt; het is de lust en liefde, waarmede gij het werk gedreven hebt; het is het door u gegeven voorbeeld en de opwekking, die wij daardoor ontvingen tot voortzetting van onzen arbeid ook onder vele beletsels: dat is het, wat ons heden tot warme dankbaarheid jegens u verpligt en dringt.’

Een buitengewone gift van duizend gulden, den Broeders aangeboden met den wensch ‘dat zij waardiglijk en met zegenrijk gevolg voort arbeiden, hunnen werkkring meer en meer uitbreiden en talrijker zielen voor het Hemelrijk winnen mogten,’ was een waardige feestgave op den zilveren feestdag eener maatschappij, welke, dankend en biddend, Hem werd opgedragen, Die haar het vierde eener eeuw had in stand gehouden.

De maatschappij is thans acht en twintig jaren oud, dus in de kracht van haar leven en toch kwijnt zij. Laten wij zorgen, dat ze op haar dertigsten verjaardag een tijdperk van vernieuwden bloei moge intreden. Groote en goede dingen worden op Suriname verbeid. Alles duidt de nadering aan van den schoonen dag, dat het slavenvolk, het zondige maaksel van den mensch, zich zal oplossen in het negervolk, een schepping van den grooten God en van onzen Zaligmaker jezus christus, Die zich zelven gegeven heeft, opdat Hij ook de negers tot een eigen volk

[p. 118]

zou reinigen. Het is niet genoeg, dat er schepen met schoenen, ten teeken van vrijverklaring, bij de negers ankeren, er moet een teeken aan hen gesteld worden, dat zij eenen Heer toebehooren, in Wien slaven en vrijen één moeten worden. Bij manumissiën, vrijkooping, of volledige emancipatie worde door woord en daad de overtuiging openbaar, dat Hij, Die aan het slavenhout stierf, de ware bevrijder der slaven is.