Een levensteeken op een doodenveld

[p. 54]

X.

Wij moeten langs den waterweg terug keeren. Als gij den boschneger vraagt, hoe lang de reis naar Paramaribo duren moet, dan verkrijgt gij tot antwoord: gij slaapt acht, tien, of twaalf nachten, eer gij aankomt. Dat is zijne wijze van tijdsbepaling. Zoo geeft hij, op reis gaande, een snoer met zoo vele knoppen, als hij nachten afwezig denkt te blijven; iederen nacht wordt er een knop geopend en is de laatste verdwenen, dan kan de reiziger elk oogenblik verwacht worden.

Onze togt wordt veraangenaamd door het gezelschap van kappler. Wij willen hem van zijne avonturen laten ophalen; zonder hem in de rede te vallen, luisteren wij naar zijne mededeelingen omtrent een bezoek, wat hij eens te Mana bragt, waar wij thans voorbijvaren. Gestationeerd op de post Armina, besloot hij, in een kleine corjaal met twee gehuurde Indianen naar de Fransche zijde der Marowyne over te steken, om een etablissement en nonnenklooster te gaan bezoeken. Langs een modderbank van wel drie uren lang werd hij voortgepagaaid onder het lommer der in het water groeijende mangroven, aan wier uitloopers en lage takken, bij ebbe, de kleine,

[p. 55]

malsche, vette oesters gevonden worden, die, zou men haast zeggen, daar aan de boomen groeijen; doch het genot, om ze te grijpen of te plukken, wordt door het steken van muskieten, waarvan het hier wemelt, duur gekocht. Het klooster Mana ligt aan de Amanabo. La chère mère, gelijk de generaalabdis werd getituleerd, die onze verteller leerde kennen, heette madame javouhey, behoorende tot de orde des soeurs de St. joseph de cluny. Aan hare leiding had het Fransche ministerie die negers, welke na het besluit tot afschaffing van den slavenhandel nog uit Afrika en Cayenne ingevoerd en terstond na hunne aankomst vrij verklaard werden, toevertrouwd. Het gansche etablissement maakte op kappler den indruk van een op zich zelf staande kolonie. De aanwezige negermagt bestond uit zes- à zevenhonderd koppen. Zij waren vlijtige landbouwers, zoodat de bij het klooster behoorende en door de nonnen bestuurde gronden een rijken oogst van suiker, koffij en bananen opleverden. Een ander groot deel der mannelijke bevolking arbeidde in de bosschen, en het timmer- en winkelhout, dat aan de oevers der Amanabo gevonden werd, schonk aan de congregatie geen kleine winsten. Een gulle en vriendelijke ontvangst viel kappler ten deel. De reeds bejaarde abdis was zeer spraakzaam en doorwandelde met haren gast de schoone landerijen. Hem trof vooral het gezicht der weelderige boomen met hunne groote witte bloemen en purperroode vruchten, waaruit Rockou of Orlean bereid wordt,

[p. 56]

een tak van cultuur, die de weinige moeite, welke zij vereischt, rijkelijk beloont en ook in onze eigen kolonie voortreffelijk zou slagen. De negers leverden de boom- en aardvruchten geregeld aan de ruime kloostermagazijnen, waarvoor zij meest met nuttige waren betaald werden. De militaire post had men ingetrokken, want de harmonie tusschen soldaten en nonnen liet meer te wenschen over, dan die tusschen Fransche dames en negers, zoodat Mana sprake uitstortte van de kracht, door de zwakkere sekse ook op Afrikanen uitgeoefend.

Een treffend bewijs van opofferende liefde, hetwelk u met diepen eerbied voor de Fransche nonnen vervult, werd door kappler gezien, toen hij het dorp verliet, om op een kwartier afstands, de Accarouany-kreek in te varen, welke, met vele groote bogten, door een hoog woud heen loopt, waar de mana-negers de cederstammen tot planken zagen. Na een togt van drie of vier uren, sloeg hij een door het bosch gebaanden weg in naar het dorp, hetwelk op een heuvel van aanzienlijke hoogte ligt, aan de oever der kreek, die hier, in den vorm van een hoefijzer, kronkelt. Het dorp bestaat uit eenige, in regte hoeken aangelegde, met Mango-boomen beplante straten. De huisjens zijn alle van hout en welligt van te weinig gemakken voorzien. Tegen de helling van den berg is een kleine kapel, op den top een tweetal uit drie vertrekken bestaande hutten gebouwd. Hier vindt gij eenige Fransche zusters, die hare zielen aan den Heer hebben overgegeven, om Hem in dat dorp,

[p. 57]

uitsluitend door diep ongelukkigen bewoond, te dienen. Gij bevindt u namelijk hier onder melaatschen. Hebt ge moed, om die lijders, wier afzondering door de vooronderstelde besmettelijkheid streng geboden is, op te zoeken, wapen u dan op een vreesselijk schouwspel. De akelige melaatscheid of lepra ziet gij hier in al hare verschrikkelijkheid. Als zich de gele vlakken op het gezicht en ligchaam vertoonen, dan weet de patient, wat hem te wachten staat. Zijn ooren, neus en oogleden zwellen op. De kwaal woelt voort en knaagt en knabbelt letterlijk de verschillende ligchaamsdeelenweg. De vingers vallen van de handen en de toonen van de voeten af: dat lijden duurt voort. Jaren lang laat de dood op zich wachten, om een einde te maken aan een ziekte, waarvoor nog geen kruid gewassen is, en.... ach, laat ik niet verder voortgaan. De Boasie, gelijk door slaven de melaatschheid wordt genoemd, is de meest afzigtelijke en geschuwde ziekte. Onwillekeurig zegent gij de handen der vrouwen, die Europa, die Frankrijk verlieten, om hier, in Zuid Amerika's diepste wildernissen, aan onbeschaafde, afzigtelijke, hopeloos lijdende kranken een liefde te betoonen, die gij haast grenzeloos en weergaloos noemen zoudt. Waarlijk, de kapel en de twee huisjens op Mana's heuveltop zijn ‘als een stad boven op een berg liggende, die niet verborgen kan zijn.’ Uit de volheid van een bewogen hart bidt gij aan deze zusters der barmhartigheid het genadeloon toe van Hem, Die geen droppel water, in Zijnen naam gegeven, onvergolden laat.