Een levensteeken op een doodenveld

[p. 8]

II.

Noem hem geen advocaat van kwade zaken, die het regt van baron bepleit. Al ware het, dat ge al de staaltjens zijner gruwelijke en koelbloedige wreedheid op uwe vingers kondt optellen, dan zou ik u toch tot een verschoonend oordeel over dezen schrik der kolonie meenen te kunnen stemmen. Hij is neger van top tot teen en verloochent dat karakter nimmer. Een neger vergeet geen aangedane beleediging; wraakzucht staat met groote letters in zijn levensboek geschreven. Baron was bedrogen!

In de maand Februarij 1777 gaf zekere heer andries reynsdorp te Paramaribo een prachtig diner. Een der gasten, dahlberg, een Zweed, doch officier in Hollandsche dienst, presenteert den kapitein stedman een snuifjen uit een gouden, met diamanten ingelegde snuifdoos. Op de deksel van het kostbaar ornament, dat op een waarde van over de zesduizend gulden werd geschat, waren twee zilveren schellingen ingelegd met het omschrift: Soli Deo Gloria (Gode alleen de eere)! Die twee schellingen waren dahlbergs eenigste schat, toen hij als een arme drommel Zweden verliet.

[p. 9]

Stedman, die de doos bewonderde, de geschiedenis der zilveren muntstukken met dat randschrift bepeinsde en van den weelderigen bezitter vernam, dat hij zijne schatten niet door werken had verkregen, zeide kras en cordaat: uwe openhartige bekentenis, mijnheer, herinnert mij uw gedrag jegens uwen slaaf baron, wien gij te Amsterdam zijne vrijheid beloofd hadt.

't Was een scherpe doch welverdiende herinnering. Dahlberg namelijk had, bij zijn eerste komst in Suriname, een knaap in dienst genomen, die welhaast zijn gunsteling werd. Er zat aanleg in dien jongen neger. Zijn meester liet hem in lezen en schrijven onderwijs geven en leide hem in een ambacht op. De Zweed, die baron op een verlofreis naar het moederland medenam, beloofde hem in Nederland's hoofdstad, dat hij, in de Nederlandsche kolonie aangekomen, als vrij man zou mogen leven. Het oog van den knappen negerjongeling glom en schitterde van vreugd. Vrij zijn, een persoon wezen, geen handelsartikel: Welk een uitzigt, welk een genot. Hij zou man worden, eigen heer en eigen meester, op vrije voeten staan en aan die voeten schoenen hebben! Gij weet, dat de slaven geen schoenen mogen dragen, opdat het tot aan den voetzool toe zou blijken, dat de slaaf zelfs tot in zijn gaan en staan geen persoon, geen vrij man is.

Baron, die veel geleerd en gezien en in een vrije, Europesche atmosfeer geademd had - nadert de volkplanting, als het land der belofte. Alles

[p. 10]

lacht hem als nieuw en schoon toe - hij zou werken voor zich zelven; een vrouw de zijne mogen noemen en, zoo God het wil, vader worden, vader van eigen kinderen. Welk een uitzigt! Hoe zal hij de hand kussen van den goeden blanken man en hem, den Christen zegenen, heel zijn leven!

De Christen ontmoet een Jood. Deze ziet den neger, biedt een prijs, biedt hooger nog - de geldduivel voer in het harte van dahlberg. De begeerlijkheid ontwaakt - zilveren muntstukken worden den Zweed voorgeteld en baron gaat in de handen over van een vreemde - de Christen had pligt en eer vergeten - de koop was gesloten en baron was en bleef slaaf - een Jood werd zijn meester.