Nederlandsche metriek

(1862)–Jacob Frans Johan Heremans– rechtenstatus

Over de verzen.

25. Een vers bestaat uit éénen of meer voeten. Een voet is eene samenstelling van twee of meer lettergrepen van bepaalde maat.

26. De volgende voeten worden in onze metriek gebruikt:

a.	De jambus (kortlange voet), bestaande uit eene korte lettergreep gevolgd van eene lange; zoo als: gĕdi̅cht, vĕrdri̅e̅t, gĕsto̅o̅rd.
b.	De trochaeus (langkorte voet), bestaande uit eene lange lettergreep gevolgd van eene korte; zoo als; ma̅nnĕn, vro̅u̅wĕn, stra̅ffĕn.
c.	De spondeus (tweelange voet), bestaande uit twee lange lettergrepen; zoo als: di̅chtku̅nst, i̅nktpo̅t, sla̅gzwa̅a̅rd. De spondeus is tweederlei: dalend, wanneer de klemtoon op de eerste lettergreep valt: di̅́chtku̅nst; en stijgend, wanneer de klemtoon op de tweede lettergreep valt: ko̅m hi̅́er, va̅l a̅́an.
d.	De pyrrichius (tweekorte voet), bestaande uit twee korte lettergrepen. De twee laatste lettergrepen van de volgende woorden maken eenen pyrrichius: wandĕlĕn, vreugdĭgĕ, zwaardĕrĕ.
e.	De daktylus (voorlange voet), bestaande uit eene lange gevolgd van twee korte; zoo als: vādĕrĕn, hāndelĕn, bētĕrĕ.
f.	De amphibrachys of scolius (middellange voet), bestaande

	uit eene lange lettergreep tusschen twee korte; zoo als: bĕho̅o̅rĕn, gĕna̅dĭg, gĕbi̅e̅dĕn.
g.	De anapaestus (achterlange voet), bestaande uit twee korte lettergrepen gevolgd van eene lange; zoo als: bĕgĕle̅i̅d, vĕrgĕze̅l.

De drie laatste voeten, samengesteld uit drie lettergrepen, noemt men trippelvoeten, en de verzen in die maat geschreven, trippelverzen.

Aanmerking. Behalve van deze voeten bedient men zich nog van eenige andere, wanneer men Grieksche en Latijnsche versmaten in onze taal wil nabootsen. Zoo heeft men den tribrachys bestaande uit drie korte: zalĭgĕrĕ, verkondĭgĕndĕ; den kretikus, bestaande uit eene korte tusschen twee lange: va̅dĕrla̅nd, mo̅e̅dĕrta̅a̅l; den molossus, bestaande uit drie lange: scho̅o̅rste̅e̅nro̅e̅t, e̅i̅ndo̅o̅rde̅e̅l; den choriambus, bestaande uit twee korte tusschen twee lange: ju̅bĕlgĕza̅ng, u̅i̅lĕngĕbro̅e̅d; den eersten paeon, bestaande uit eene lange en drie korte; e̅i̅ndĭgĕndĕ, vre̅u̅gdĭgĕrĕ; den tweeden paeon, bestaande uit eene korte gevolgd van eene lange met twee korte: vĕrko̅ndĭgĕn; den derden paeon, bestaande uit twee korte gevolgd van eene lange met eene korte: vĕrgĕze̅llĕn, bĕgĕle̅i̅dĕn; enz.

27. Men noemt staande verzen, degenen die uitgaan op eene lange lettergreep, en slepende, degenen die eindigen op eene of meer korte of. ongeklemtoonde lettergrepen, voorafgegaan van eene geklemtoonde. De twee eerste der volgende verzen zijn slepende, de twee laatste, staande verzen.

 
Zaagt ge ooit de ratelslang aan de Afrikaansche stra̅ndĕn,
 
Op wier gevlekte huid de zonnestralen bra̅ndĕn,
 
Die door haar schittrend schoon d'onnooslen vogel lo̅kt,
 
Maar 't argloos starend dier rasch in haar' gorgel slo̅kt.
 
J.F. Helmers.

28. De voeten beginnende met eene lange of geklemtoonde lettergreep worden dalende voeten genoemd; wanneer zij beginnen met eene korte of ongeklemtoonde lettergreep, heet men ze stij-

gende. De jambus, anapaestus en amphibrachys zijn stijgende voeten. De trochaeus en daktylus zijn dalende voeten. De spondeus is stijgend of dalend. (Ziet § 26, c.)

29. De verzen samengesteld uit stijgende voeten zijn voltallig, of akatalektisch, wanneer de laatste voet van 't vers volledig is, en overtallig, of hyperkataleklisch, wanneer er na den laatsten voet eene of twee korte of ongeklemtoonde lettergrepen overschieten.

De verzen samengesteld uit dalende voeten zijn voltallig, of akatalektisch, wanneer de laatste voet van 't vers volledig is, en onvoltallig, of katalektisch, wanneer eene of twee korte lettergrepen van den laatsten voet zijn weggelaten.

Voltallig of akatalektisch zijn de volgende verzen:

 
't Wa̅s ke̅́rst|na̅cht, e̅́n | hĕt vro̅o̅s | zŏo ze̅e̅r! |Ga naar voetnoot(1).
 
Hoe bij|tend neep | de stren|gĕ vo̅rst! |
 
De jagt|sneeuw vormde | een bree|dĕ ko̅rst, |
 
En stoof | op dak | en stra|tĕn ne̅êr. |
 
Geen sterf|ling, die | zich wa|gĕn do̅rst |
 
Aan 't gu|re win|tĕrwe̅êr |
 
J. Nolet De Brauwere.

Overtallig of hyperkatalektisch zijn:

 
Dĕ wi̅nd | wa̅a̅it u̅́i̅́t | dĕn o̅o̅s|tĕn!
 
Ten oos|ten moet | ĭk va̅|rĕn;
 
En die | mij an|dĕrs dra̅|gĕn,
 
De wit | beschuim|dĕ ba̅|rĕn,
 
Doen nu | mijn schip | vĕrtra̅|gĕn,
 
Ik zal | mij moe|tĕn tro̅o̅s|tĕn.
 
J.P. Heije.

Onvoltallig of katalektisch zijn:

 
Gi̅j, gĭj | we̅́nkt 't i̅s | vre̅́ê!
 
't Zwaard zinkt | in de | sche̅ê.
 
Almagt! | op uw' | wi̅l
 
Staan de | volkren | sti̅l,
 
Dringt de | menschheid | do̅o̅r
 
Tot der | vorsten | o̅o̅r.
 
't Veld bloeit | als wel|e̅e̅r,
 
Drinkt geen' | bloedstroom | me̅e̅r;
 
Op den | eigen | gro̅nd,
 
Daar de | wanhoop | sto̅nd,
 
Rolt een | vreugde|tra̅a̅n
 
Op het | golvend | gra̅a̅n.
 
R. Feith.

Jambische maat.

30. Behalve den jambus mag men in het jambische vers overal den stijgenden spondeus gebruiken. Soms zelfs vindt men, ter afwisseling, in plaats van den jambus eenen pyrrichius.

Men heeft jambische verzen van éénen tot van zeven voeten.

Van éénen voet (voltallig):

 
Hi̅e̅r ru̅́st, |
 
Wi̅e̅ns lu̅́st |
 
Ĕn vre̅u̅gd |
 
Was deugd
 
En 't waar'
 
Hoe zwaar
 
't Ook viel.
 
H. Lz. Spieghel.

Van twee voeten (voltallig en overtollig):

 
Re̅e̅ds mi̅́st | dĕ be̅e̅k |
 
(Dĭe vre̅u̅gd | dĕr stre̅e̅k!)
 
Dĕ blo̅e̅|mĕnkra̅n|sĕn,
 
Dĭe bi̅j | hĕt da̅n|sĕn
 
Tot liefdepronk
 
Haar de oever schonk.
 
Nog weinig stonden
 
Ze zwijmt gebonden
 
In de ijsspelonk.
 
A. Bogaers.

Van drie voeten (overtallig en voltallig):

 
Hi̅e̅r he̅́b|bĕn wi̅j | dĕn do̅o|dĕ
 
Ăl we̅e̅|nĕnd ne̅ê̅r|gĕle̅i̅d. |
 
Nog is met geene zode
 
Zijn grafterp overspreid;
 
Nog 't rouwkleed niet versleten,
 
Waar ieder meê verscheen, -
 
En is hij reeds vergeten?...
 
Ik sta hier gansch alleen.
 
J. De Geyter.

Van vier voeten (overtallig en voltallig):

 
Wi̅e̅ i̅́s | dĭe ste̅rv|lĭng, o̅p | wie̅ns scho̅́u̅́|drĕn
 
Ĕen vo̅lk | zĭjn' ro̅e̅m | vĕrtrou̅wt? | dĭe he̅ld, |
 
Die voor een lange rij van oudren
 
Zijn deugden en triomfen telt?
 
Die, eer een jaarkring is gesloten,
 
Vereende koninklijke vloten
 
Tot driemaal met een' wenk bedwingt,
 
En in het barnen der gevaren,
 
Den ijzren scepter van de baren
 
Aan 't siddrend Albion ontwringt.
 
R. Feith.

Van vijf voeten (voltallig):

 
Dĕ zo̅n | ĭs scho̅o̅n | ĕn he̅l|dĕr o̅p|gĕga̅an, |
 
En kleurt den mist, die optrekt naar omhoog,
 
En schept in hem een' bonten regenboog.
 
Geen wolkjen duidt een' dag van weemoed aan,
 
Als volgen moest op zoo bedroefd een' dag,
 
Indien natuur, met 's menschen rouw begaan,
 
Voor hem een' zucht kon hebben of een' traan.
 
Neen, de aarde ontwaakte in blijdschap en in pracht!
 
't Is of natuur soms 't menschlijk leed belacht;
 
't Is of zij spot met onze jammren, of
 
Zij lust schept in den rampspoed, die ons trof;
 
Daar ze, als de smart ons krimpend hart verteert,
 
Ons dikwijls met haar' blijdsten blik trotseert.
 
N. Beets.

Van zes voeten of alexandrijnen (voltallig en overtallig):

 
Da̅a̅r wa̅́ar | tha̅nds Ha̅́ar|lĕbe̅e̅k | zĭjn te̅m|pĕlspi̅ts | vĕrhe̅ft, |
 
En Kortrijks vest van ver het oog des reizers treft,
 
Re̅es e̅́ens | eĕn gri̅j|ze̐ bu̅rgt, | bĭj 't stra̅nd | dĕr Le̅i | gĕle̅|gĕn:
 
Zijn steile torentrans, ten wolken ingestegen,
 
Verkondde een vorstenwoon, en de onverwonnen vlag
 
Met Vlaandrens zwarten Leeuw wekte, uit dien trans, ontzag.
 
Ph. Blommaert.

Van zeven voelen (voltallig):

 
Vŏorbi̅j, | vŏorbi̅j! | 't ĭs a̅l | vŏorbi̅j! - | ĕn 'k sta̅ | ŏp a̅ard'| ăllee̅n. |
 
En dubble nacht is 't om mij, wijl eens 't licht zoo helder scheen!
 
Mijn liedren missen klank en kracht, mijn toonen nemen af,
 
En grijp ik nog naar bloemen rond - ik zoek ze slechts op 't graf.
 
W.J. Hofdijk.

Trochaïsche maat.

31. In plaats van den trochaeus mag men overal den dalenden spondeus gebruiken.

Men vindt trochaïsche verzen van éénen, twee, drie, vier, vijf en acht voeten.

Van éénen voet (voltallig en onvoltallig):

 
Vri̅ndĕn |
 
In den
 
Ha̅a̅g!
 
Staâg
 
Klaag ik,
 
Lage ik
 
Weêr
 
Neêr
 
In den
 
Linden.
 
C. Huygens.

Van twee en vier voeten (voltallig en onvoltallig):

 
A̅ch, hŏe | ve̅lĕ |
 
Groene, gele,
 
Bruine, roode,
 
Bontgekleurde,
 
Halfverscheurde
 
Levend doode,
 
Zwartgevlekte,
 
Me̅t hĕt | sto̅f dĕs | we̅gs bĕ|de̅ktĕ |
 
Do̅rrĕ | bla̅â̅n
 
Kra̅kĕn | o̅p dĕ | wa̅ndĕl|paâ̅n!
 
N. Beets.

Van drie voeten (voltallig en onvoltallig):

 
O̅p dĕn | be̅rg dĕr | ja̅mmrĕn |
 
Herder zonder lammren,
 
Spra̅kĕlo̅o̅s ĕn | ko̅u̅d,
 
Met gebroken oogen,
 
't Heilig hoofd gebogen,
 
Hangt de Heer aan 't hout.
 
J.J.L. Ten Kate.

Van vier voeten (voltallig en onvoltallig):

 
Wa̅t vĕr|ru̅kkĕnd | kle̅u̅rgĕ|me̅ngĕl |
 
Schi̅ttĕrt | i̅n dĕn | le̅ntĕ|do̅s!
 
Planten, kruiden, elke stengel
 
Torscht een' bloemenvederbos.
 
F. Blieck.

Van vijf voeten (voltallig en onvoltallig):

 
Go̅́ds re̅gt| va̅́ardĭg|he̅i̅d, nŏg | no̅o̅it gĕ|sche̅i̅dĕn |
 
Va̅n zi̐jn | wo̅ndĕre | a̅lvŏor|zi̅enĭg|hei̅d,
 
Die het al kan stieren en beleiden,
 
Blijft als hij, die elk zijn loon bereidt.
 
J. Van den Vondel.

Van acht voeten (onvoltallig):

 
Hi̅j, dĭe | ho̅́og zi̅t | i̅n dĕ | he̅emlĕn, | la̅ag ŏp | d'a̅ardĕ | ne̅dĕr|zie̅t,
 
Hij, die watervloed en stormen én beteugelt én gebiedt,
 
Sprak tot al die oceanen, tot die stormen hol en hoog!
 
‘Treedt terug! zij Neêrlands bodem, onbeschadigd, vruchtbaar, droog!’
 
Stuitte d'overmoed der Albaas, brak den trots van Lodewijk,
 
Stelde legen bandeloosheid 't kleine Neêrland tot een' dijk!
 
En het werd, steeds uit zijn nooden door die Hoogste hand gespaard,
 
Van geslachten tot geslachten tot een wonder voor heel d'aard'.
 
I. Da Costa.

Spondeïsche maat.

32. De spondeus komt alleenlijk voor gemengd met andere voeten.

Anapaestische maat.

33. Men heeft anapaestische verzen van twee, drie en vier voeten.

Van twee voeten (voltallig):

 
Maăr wăt da̅a̅|vrĕnd gĕru̅cht |
 
Wedergalmt in de lucht?
 
't Is een dreunend geklang
 
Van geroep en gezang.
 
K.L. Ledeganck.

Van drie voeten (voltallig):

 
Dĕ gĕstre̅n|gĕ! gĕdu̅cht | wăs zĭjn oo̅g! |
 
En zijn houding ontzaglijk en groot,
 
Als zijn lip zich tot spreken bewoog,
 
En zijn vuist in bedreiging zich sloot.
 
N. Beets.

Van vier voeten (voltallig):

 
Ŏp hĕt la̅nd | ĭs dĕ vre̅u̅gd, | ĭn dĕ sta̅d | ĭs zĕ nie̅t;|
 
Wij bespieden het vischjen in vijver en vliet,
 
Wij beloeren den vink in der wouden gebied,
 
Of vervolgen den haas in der velden verschiet.
 
J.M. Dautzenberg.

Amphibrachysche maat.

34. Men heeft amphibrachysche verzen van éénen, twee, drie en vier voeten:

Van éénen en twee voeten (voltallig en onvoltallig):

 
Gĕen zo̅rgĕn |
 
Voor 't morgen!
 
Bĕve̅e̅l hĕt | aăn Go̅d.
 
Wees heden
 
Te vreden
 
En dank voor uw lot.
 
W. Bilderdijk.

 
Gĕen ne̅vĕ|lĭg dui̅stĕr |
 
Bĕde̅kt mĕer | hĕt ve̅ld;
 
Geen blinkende kluister,
 
Die 't beekjen meer knelt;
 
Het stormen is over,
 
De buijen zijn heen;
 
Wat ritselt in 't loover
 
Is Zefier alleen.
 
A.C.W. Staring.

Van drie voeten (voltallig en onvoltallig):

 
Ĭk he̅chttĕ | mĭj aa̅n zĭj|nĕ schre̅dĕn, |
 
Tŏt i̅k zĭj|nĕn ze̅gĕn | vĕrwi̅e̅rf;
 
Ik heb om zijn lijden geleden,
 
En stond bij zijn kruis, toen hij stierf.
 
Fr. De Cort.

Van vier voeten (onvoltallig):

 
Jă scho̅o̅nst ĭs | de blo̅e̅m, ăls | hăar pu̅rpĕr | ĕn gou̅d
 
Nog schuilt in het groen van de omzwachtlende bot,
 
En 't leven het zoetst, als de roos van 't Genot
 
Nog niet uit den knop van de Hoop zich ontvouwt.
 
J.P. Hasebroek.

Daktylische maat.

35. Men heeft daktylische verzen van twee, drie en vier voeten. Van twee (onvoltallig):

 
Pu̅rpĕrĕn | stra̅lĕn
 
Kleuren de dalen,
 
Heuvels en kimmen
 
Glinstren en glimmen.
 
J.M. Dautzenberg.

Van twee, drie en vier voeten (onvoltallig):

 
Di̅gt bĭj dĕn | vloe̅d
 
Wa̅ndĕlt eĕn | vi̅sschĕr dĕn | do̅od tĕ gĕ|mo̅et,
 
D'o̅ogĕn gĕ|ve̅st ŏp dĕ | kla̅rĕ
 
Spi̅eglĕndĕ | ba̅rĕ.
 
J.M. Dautzenberg.

36. In trippelmaat worden zeer dikwijls, doch verkeerd, de korte lettergrepen door ongeklemtoonde lange, ja zelfs door geklemtoonde lettergrepen vervangen. Dit gebrek, dat men bij de beste dichters aantreft, wordt, bij voorbeeld, in de volgende verzen gevonden:

 
D'e̅chtkro̅on văn 't | paar, dat in | de̅ugd ni̅ĕmand | wijkt.
 
H.K. Poot.

 
Maak dat geen | dru̅k dĕ wi̅́eg | 't rusten ont|roept.
 
H.K. Poot.

 
Ons kind be|ho̅o̅r ee̅u̅wĭg | ons beiden.
 
H. Tollens, Cz.

 
Hi̅j slee̅́pt hăar | vo̅o̅rt: ‘ma̅́ak tĕr|stond u gereed.’
 
H. Tollens, Cz.

 
Gi̅j we̅́et, ŭw | broeder be|zwoer mij den | dood.
 
H. Tollens, Cz.

 
Vĕrge̅e̅fs he̅ft | het dier den | versterven|den kop
 
Nog eens op,
 
Ĕn schi̅jnt de̅e̅r|nis te smee|ken.
 
H. Tollens, Cz.

Wanneer men de lange lettergreep, die men in plaats van eene korte gebruikt, onmiddellijk vóór of na eene sterk geklemtoonde lettergreep kan plaatsen, wordt de hapering in de maat minder gehoord, en door zeer weinige onzer dichters vermeden; zoo lezen wij, onder menigvuldige anderen, bij K.W. Bilderdijk.

 
He̅ft aa̅́n dăn |, o dichters, | op harp en cymbalen!
 
Ge̅e̅ft lu̅́cht aan | den vuu̅́rglo̅ed, | die blaakt in | uw borst!
 
Europa, | he̅e̅l d'aa̅́rd, zal | uw klanken | herhalen
 
Van daar, waar omglinsterd met gloeijende stralen,
 
De mi̅́dda̅g | het aa̅́rdri̅jk | verstikt van | den dorst,
 
Tot daar, waar heur naven met ijs zijn omschorst.

37. Het is niet noodig, dat een gedicht van het begin tot het einde in de zelfde versmaat geschreven zij: in de verschillende deelen kunnen, volgends den toon, die er in heerscht, onderscheidene versmaten worden gebruikt. Zelfs vermengt men somtijds in het zelfde vers onderscheidene voeten:

 
Gĕze̅|gĕnd zi̅j | dĕ he̅ld |
 
Die 't goddeloos geweld,
 
Ĕn zĭjn ma̅gt, | ĕn zĭjn kra̅cht, | e̅n zĭjn sta̅n|dĕrt
 
Ter neder heeft geveld.
 
J. Van den Vondel.

 
O̅́p, tre̅kt | o̅́p, ŏ gĭj | Lu̅cĭfĕ|ri̅stĕn, |
 
Vo̅lgt dĕes | va̅a̅n.
 
Ru̅kt tĕ | hoo̅p ăl ŭw | kra̅chtĕn ĕn | li̅stĕn, |
 
Tre̅́kt vri̅j | a̅a̅́n.

 
Vo̅lgt dĕzĕn | Go̅d ŏp zĭjn | tro̅mmĕl ĕn | tra̅nt,
 
Bĕsche̅rmt | ŭw re̅gt | ĕn va̅|dĕrla̅nd. |
 
J. Van den Vondel.

 
Ste̅rvĕndĕ | zi̅ngt z' ĕen | vro̅lĭjk | lie̅d
 
In ̆ 't su̅i̅|kĕrriĕt, |
 
In 't suikerriet.
 
Zĭj ta̅rt | dĕ ni̅j|dĭgĕ do̅o̅d | uĭt lu̅st |
 
Mĕt kwi̅n|kĕle̅e̅|rĕn
 
Ĕn tri̅|ŏmfe̅|rĕn,
 
Ĕn ste̅rft | gĕru̅st. |
 
J. Van den Vondel.

 
Tŏen A̅m|mŏn pra̅t |
 
Ŏp zi̅j|nĕn ze̅i|sĕnwa̅|gĕn
 
Tro̅ts tĕn | too̅n gĕ|dra̅gĕn, |
 
Wo̅û de̅́m|pĕn Je̅f|taăs ho̅f, |
 
Zĭch ze̅lf | vĕrma̅t |
 
Mĕt bo̅l|pee̅s e̅n | mĕt sla̅|gĕn,Ga naar voetnoot(1)
 
't He̅ilĭg | vo̅lk tĕ | pla̅gĕn, |
 
T̆e tra̅p|pĕn i̅n | hĕt sto̅f, |
 
Eeu̅wĭg, | a̅ls vĕr|we̅zĕn | sla̅vĕn |
 
Na̅a̅r zĭjn | zwe̅ep tĕ | le̅erĕn | dra̅vĕn, |
 
Hee̅ft Go̅́d | ăllee̅n |
 
Dĕn ho̅́og|mo̅ed a̅́f|gĕstre̅ên. |
 
J. Van den Vondel.

Vlu̅gtĭgĕ | Ni̅mf, wa̅a̅r|he̅e̅́en zŏo | sne̅l?

Ga̅lă|the̅ă, | wa̅cht ŭ | we̅l,

 
Da̅t ŭw | vle̅chtĕn |
 
Ni̅e̅t ĕn | he̅chtĕn |
 
Me̅t hăar | o̅pgĕ|sno̅erdĕ | gou̅d
 
O̅nder dĕ | ta̅kkĕn | va̅n dĭt | hou̅t.
 
P.C. Hooft.

 
Wănnee̅r | kli̅nkt da̅́n, | dĕn bra̅|vĕn ma̅n
 
Ter eer, mijn dankend snarenspel?
 
Welaan, mijn lied, verhef hem dan!
 
Zeg op den held! wie is het wel?
 
Wĭe tro̅tst ĕn | dĕn stro̅om, ĕn | dĕn wi̅nd, ĕn | dĕ zee̅,
 
Wĭe dri̅ngt ĕr | zĭch zo̅o ĭn | dĕr i̅jl năar | dĕ re̅ê?
 
P.H.A.J. Strick.

 
Ŏ Va̅|dĕr, di̅e | ŏns lei̅dt | ĕn voe̅dt! |
 
Uw wil is heilig, wijs en goed.
 
Och, leer ons dit gelooven!
 
Opdat wij needrig, lijdzaam, stil,
 
In 't blij volbrengen van dien wil,
 
Ons zelv' geen kracht ontrooven.
 
Geluk
 
En druk
 
Zi̅jn bĭj | poo̅zĕn |
 
Jui̅st gĕ|ko̅zĕn, |
 
E̅n hiĕr | be̅i̅dĕn |
 
O̅ns năar | o̅nzĕn | noo̅d bĕ|sche̅idĕn. |
 
R. Feith.

Lo̅oft dĕn | ko̅nĭng, | a̅llĕ | vo̅lkĕn! |

Dĭe o̅p | eĕn ze̅|gĕka̅r | văn wo̅l|kĕn

 
Ten troon stijgt, als Gods groote Zoon!
 
Loo̅ft dĕn | He̅́ilắnd, | chri̅stĕn|scha̅rĕn! |
 
Zi̅e̅t he̅́m | vŏor u̅ | tĕn he̅|mĕl va̅|rĕn,
 
U plaats bereiden voor Gods troon!
 
Verheft zjjn groote daân,
 
Plengt hem een' dankbren traan,
 
En bidt Hem aan!
 
Looft, wereldrond,
 
Uit éénen mond
 
Loof Jezus Christus, wereldrond!
 
R. Feith.

 
Dĕ he̅rtĕn | vĕrschri̅ktĕn, | ĕn vlu̅gttĕn | gĕzwi̅nd,
 
Ăls dĕ wi̅nd, |
 
Vŏor dĕ spe̅|rĕn ĕn ko̅|gĕls;
 
't Was rep en rumoer, waar men rende en men blies,
 
En 't hondengebas en het paardengebriesch
 
Verjaagden de ontwakende vogels.
 
H. Tollens, Cz.

 
Dĕ zwa̅|lŭw zwe̅e̅ft, |
 
Dĕ me̅́i|ma̅and we̅́eft |
 
Ŏns blo̅emĕn |, tŏt kra̅nsĕn | ĕn me̅ijĕn.
 
Wij sluipen stil,
 
Naar lust en wil,
 
Ter deur uit, in vrolijke reijen.
 
W.H. Warnsink.

 
Zĕg, ba̅a̅sjĕn, | wăt sta̅at ĕr | ŭw tui̅n|tjĕn fri̅sch! |
 
Wăt i̅s ĕr | ŭw ho̅fjĕn | tŏch ke̅urĭg! |
 
Hĕt mi̅jnĕ | dăt li̅jkt wĕl | eĕn wi̅l|dĕrni̅s |,
 
Mijn bloempjens zijn half niet zoo fleurig;
 
Zoo wit is je zand en zoo groen is je gras;
 
Ik gaf er wat om, als het mijne zoo was.
 
J.P. Heije.

 
Dĕ vli̅etĕ|kĕns ka̅bbĕ|lĕn
 
Za̅chtjĕns ŏm|laa̅g,
 
Dĕ vo̅gĕ|lĕn ba̅bbĕ|lĕn
 
Lu̅id ĭn dĕ | haa̅g,
 
Ĕn zo̅elĕ|rĕ wi̅ndĕn |
 
Hĕrâ̅mĕn | ĭn 't ve̅ld,
 
Dăar 't lo̅ovĕr | dĕr li̅ndĕn |
 
Zĭjn kno̅ppĕn | ŏntzwe̅lt.
 
J.M. Dautzenberg.

 
He̅ldĕr|bla̅u̅w ĭs dĕ | he̅mĕl, |
 
D'aa̅rd' ĭn | jeu̅gdĭgĕn | do̅s,
 
Ĕn hĕt bo̅nt|stĕ gĕwe̅|mĕl
 
Spe̅e̅lt ĭn 't | lu̅chtĭgĕ | bo̅sch;
 
A̅ch mĭjn | he̅rt ĭs ĕen | dro̅e̅fheĭds|bro̅n!
 
Ni̅mmĕr | stra̅a̅lt ĕr dĕ | le̅ntĕ|zo̅n.
 
J.M. Dautzenberg.

 
Zĭj dro̅e|gĕn ŏns i̅n | eĕn be̅d|dĕkĕn
 
Zŏo wa̅rm | ĕn za̅cht | tĕ ru̅stĕ; |
 
Wĭj kre̅|gĕn ĕ|tĕn ĕn dri̅n|kĕn
 
Zoo veel ons herteken lustte;
 
En somtijds kwam de vrouwe,
 
Die blonk van goud en steenen,
 
Ontroerd de blijde spelen
 
Aanschouwen van heur kleenen.
 
J. Van Beers.

 
Zĭj ze̅ggĕn, | gĭj wo̅o̅nt ĭn | dĕn he̅|mĕl,
 
Ĭn eĕn hu̅is | văn di̅|ăma̅nt |
 
Mĕt go̅u̅|dĕn po̅o̅rtĕn, | ĕn ho̅|vĕn
 
Vŏl su̅ikĕ|rĕn blo̅emĕn | gĕpla̅nt. |
 
J. Van Beers.

 
't Ge̅urĭgĕ | va̅rĕn dĕr | gro̅enĕ | ku̅st
 
We̅e̅fde ŭ hĕt | be̅djĕn, | wa̅a̅ro̅́p | gĭj ru̅st. |
 
't Zi̅j ăl gĕen | we̅eldĕ, | 't ĭs go̅e̅d | gĕnoe̅g: |
 
't Wa̅s măar | eĕn kre̅bbĕ, | dĭe Je̅|zŭs dro̅e̅g. |
 
J.J.L. Ten Kate.

 
Ru̅stĭg | sla̅pĕn | dĕ li̅jkĕn |
 
Ĭn dĕr a̅a̅r|dĕ ki̅l|lĕn scho̅ot, |
 
Tŏt ste̅e̅n | gĕwo̅rdĕn, | bĕvro̅zĕn |
 
O̅ndĕr | dĕn zoe̅n | dĕr doo̅d. |
 
Fr. De Cort.

Aanmerking. De verzen, waaruit de drie laatste strofen bestaan, worden ook accentverzen genoemd. De accentverzen zijn samengesteld uit een zeker getal geklemtoonde lettergrepen, of heffingen, van elkander gescheiden bij middel van eene of twee korte of ongeklemtoonde lettergrepen, ook dalingen geheeten. De laatste der opgegeven strofen bestaat uit verzen van drie heffingen:

 
Ru̅́stig sla̅́pen de li̅́jken
 
In der a̅́arde ki̅́llen scho̅́ot,
 
Tot ste̅́en gewo̅́rden, bevro̅́zen
 
O̅́nder den zoe̅́n der do̅́od.

voetnoot(1): 't Was kerstnacht en: dit en is hier middentijdig.

voetnoot(1): Met bolpees en: dit en is hier middentijdig.

Vorige Volgende