Mary Dorna 1891-1971

De kist uit Rio.

- Door de grijze, trieste straten gaan - waarom? Het drijft me naar buiten. Misschien wacht me iets, dat toch mooi is of de moeite waard te zien. Wellicht zingt ergens op een hoek een man, wiens gebroken en warme stem begeleid wordt door een harmonica, die een stuk van den grauwen en weenenden hemel heeft opgezogen en weer van zich geeft in tonen, welke als de regen zijn, de altijd maar neersiepelende regen. Doch dat is eigenlijk ook niet mooi, het is slechts weemoedig, treurig.

- Voor alles in de wereld echter niet thuis blijven, in het goed verwarmde huis met de bekende dingen. En niet naar de oneindig vervelende straat kijken, waar evenals ik, misschien, menschen onrustig in hun nette kamers zitten.

- Waarom spelen ze zooveel piano? Hoe dwaas te veronderstellen, dat die menschen in de doodsche straat zich even ongelukkig en wanhopig voelen als ik. Zij vinden het heelemaal geen vervelende straat, integendeel, ze zijn blij, een zoo goed beschut huis in zulk een keurige buurt gevonden te hebben. Zij voelen zich heel gezellig in de suffe, saaie kamers. Mijn kamers zijn lang niet zoo netjes als de hunne, waarin een glimmend zwarte piano staat en een rookstel en tal van andere prettige dingen. En de dochter des huizes speelt den nieuwsten Schlager - of wanneer ze ietwat gevorderd is, wellicht Beethoven of Bach - alles is mogelijk.

- Maar buiten is het zoo vaag en onwerkelijk. In de nauwe, verregende straten zijn de winkels zoo vreemd - winkels met mooi aangekleede wassen dames en heeren, met een prijs erop. Winkels met leelijke meubels, die zoo gerangschikt zijn, alsof men uitgenoodigd wordt direct aan de tafel plaats te nemen. En kille bloemenmagazijnen, waar de bloemen eenzaam in onschoone vazen wachten. Er zijn ook veel fotografie-inrichtingen met rare portretten in de étalage, portretten met altijd lachende menschen. Ze laten hun tanden zien, terwijl men weet, dat hun oogen stroef en ingespannen naar het apparaat staren.

- Ik wil geen straten meer zien - ik zoek nu de grachten op - de grach-

[p. 109]

ten, die hier en daar zoo mooi zijn, dat men er nog treuriger door wordt. Bruggen op en af - een oud huis met een eenvoudigen, edelen gevel als een goed vriend begroeten. Van de booten wordt vracht geladen door menschen in natte, kleffe kleeren. Hun stemmen zijn schor en heesch. Neen - mooi en vrolijk is dit alles eigenlijk niet.

- Welk een zware kist draagt die man. Hij gaat er geheel gebogen onder. Zwaar en massief staat de kist nu op den grond, op de natte glibberige straatsteenen in den zacht druipenden regen. Een naam is in dikke letters op die kist geschreven: ‘Rio de Janeiro’.Welklinkende klanken - Rio de Janeiro - Maar waarom komen me tranen in de oogen bij deze naam? Waar moet ik heen met die tranen en m'n angstig hart?...... Er was een plaats bij deze schoone vreemde stad, die heette ‘Ilha das flores’ - ‘bloemeneiland’. Een eenzaam eiland in een sprookjesstille baai. Vlakke, lichte daken, palmen, die men weerkaatst zag in een onwerkelijk blauw water. Op dit eiland was het emigranten-hotel. Hier werden voor de eerste dagen allen opgenomen, die in deze tropische, vreemde wereld een nieuwe toekomst zochten. Hoe zonderling pasten de bleeke zorggezichten bij de warme, trillende schoonheid van die plaats. Ik kon de stad ingaan - de stad, die er als een paleis in een wondertuin uitzag. Daar was een strand ‘Praia’ - wat zijn die namen alle mooi - een vrij strand. Men kon er eenvoudig in zijn badpak loopen. Daar waren breede promenaden, hooge palmen en ver, ver gingen de straten langs de baai. Doch vooral, de zon was er en de blauwe, hardblauwe hemel en goede, omhullende warmte. En wanneer de zon te heet werd, teveel wilde geven, trok men naar Leme of Copacabana, die door de golven van den Oceaan bespoeld werden. En overal waren bergen en heuvels, waar het ook goed was te zijn voor hen, die niet tegen de hitte konden. Ik echter hield van de warmte, het goudtrillende licht en den strak blauwen hemel ...

- Waarom doemden ginds in de lichte, zonbeschenen straten grijze, zware luchten voor me op boven oude, verwelkte grachten? Waarom, waarom toch ben ik ziek van verlangen geweest naar de donkere, sombere buurten, waarin ik me nu zoo triest en ongelukkig voel?

- Mannen in natte, kille kleeren dragen de kist naar een der grauwe pakhuizen - de kist met het opschrift: Rio de Janeiro...

M. Dorna. Het Vaderland, 16 januari 1927.