Mary Dorna 1891-1971

Onderweg.

Zij wist nu reeds alles - er was niets meer dat haar verbazen of verrassen kon. Noch de verfijnde weelde in de eerste klasse, een weelde die haar doelloos en bijna wreed scheen. Neen, zij verwonderde zich niet meer. Zij moest het ook goedvinden zoo. Te veranderen viel er voorlopig niets. O - aldoor de als ijzer klemmende band om je hoofd te moeten voelen; o - eindelijk van den druk verlost te worden, die je hersens samen perst... En dan wenschte zij alleen nog de leegte, de kille onverschilligheid welke zij al weken in zich droeg, te kunnen vullen met iets warms en menschelijks. De smart van het heimwee was reeds door die leege kilte verdrongen. Ik ben geen mensch meer, dacht zij, - een ding slechts, dat op tijd beweegt en lacht en eet, zooals die andere dingen, m'n medepassagiers, die ook zoo weinig menschelijks hebben.

De echtgenoot wist niets van haar gedachten, wist niet, hoe hij al wat vroolijk, lief en kinderlijk in haar was geweest in deze paar weken van het huwelijk vernield had. Te snel was zijn masker van innemende vormelijkheid afgevallen, wanneer ze alleen waren. Zij kende nu zijn jaloersche, brute aanvallen tegenover haar, zijn huichelachtige distinctie tegenover vreemden.

En het schip bracht haar verder, steeds maar verder van alles, wat zij reeds als lang geleden beschouwde: thuis, vertrouwdheid, kindsheid. Als een wet voelde zij het groote schip, dat streng en precies op tijd havens aandeed en weer verliet - vertrok naar de Zuidelijke en vreemde landen, die zij zoo verlangd had te zien in kinderlijke avontuurlijkheid.

Goed, deze keer zou de berg bestegen worden, waar de zuid-amerikaansche stad zich als een overvloed van schoonheid tegen aanvlijde. Zij zag wel het prachtige en overweldigende, doch het tintelde niet in haar, zooals vroeger kleine, bescheidene dingen van bekoorlijkheid verrukking konden brengen. De berg lag heet in de zon. De man naast haar vertelde van land en volk... Vreemd ben je me, moest zij denken, terwijl het leek, of zij belangstellend luisterde, - een wildvreemde, waarmee ik thans toevallig temidden van deze schoonheid ben terecht gekomen.

Door het klauteren en klimmen raakte een naad van haar rok los. En zoo onwaarschijnlijk het in deze eenzaamheid scheen, was reeds hulp

[p. 106]

aanwezig: een negerfamilie huisde in een open hut. Donkere, lenige lichamen, bijna naakt in de middaghitte, - nieuwsgierige, glanzende oogen, - witte tanden, die in de goedmoedig vragende gezichten den mond tot een vroolijken glimlach verbreedden. In Neger-Spaansch werd om een naald verzocht. De moeder van de familie gaf me er een met vriendelijk gebaar. Maar nu moest de jonge vrouw de verlegen bekentenis doen: ‘Ik kan niet naaien!’ Allen lachten gul en schaterend, boden aan te helpen. De negermeisjes kwam dicht bij haar, hun oogen blikten vertrouwend in de hare. Zij voelde gemeenschap voor het eerst sinds langen tijd. De kille leegte was nu gevuld met een gevoel van warmte, de beklemmende ijzeren band verdwenen. Gebroken Spaansche woorden werden gewisseld, men verstond elkaar. En wanneer de taal faalde, spraken goudbruine oogen en donkere bewegelijke handen, die van binnen rooskleurig waren. Hoe zacht en weldoend was dat alles! De moeder, dik in een schreeuwend geverfd katoentje, hanteerde waardig de roestige naald. De negermeisjes verzekerden met drukke gebaren en fel blinkende tanden het ook te kunnen. En bekeken kinderlijk haar japon en sieraden. Eén, die volkomen naakt was, liet verheugd trotsch haar kostbaarst bezit zien: een ketting van blauwe goedkoope kraaltjes. Trouwens allen hadden iets, dat erg mooi en kostbaar scheen. Allen waren nu bruine vroolijke vrienden en vriendinnen. Er werd om kleinigheden gelachen, doch nog meer waren het de blikken, die elkaar gevonden hadden.

Menschen, dacht zij - eindelijk weer menschen, onbedorven, goed en eenvoudig. O, zich geheel in deze bruine warmte laten gaan, bij de gezellige moeder blijven - niet volgen moeten den koel en strak kijkende echtgenoot...

Maar de rok was gemaakt. Een paar bananen werden haar gegeven, omdat het klooster hoog op den berg zoo ver was. Dan bedankte zij en ging verder. Het leek echter of de donkere gelaten haar vast wilden houden, want plotseling keerde zij om, liep naar de bruine menschen met de zachte dierblik terug en huilde, huilde als een heel klein kind, legde haar hoofd tegen de oude negerin. Begrijpend nam de vrouw de vreemde in haar armen, alsof het een van haar donkere kinderen was, en fluisterde zacht: ‘Ninita, pobre ninita’.

Verschrikt, zwijgend keken de jongeren, zoo als aanhankelijke, angstige dieren kijken, die weten, wanneer de meester verdriet heeft. Toen zocht de jonge vrouw alles wat zij aan sieraden bij zich droeg bij elkaar en schonk ze de verbaasde, blijde kindermenschen...

De echtgenoot, bleek-woedend, op een afstand ongeduldig wachtende en met verbeten gezicht iets van negervolk mompelend, dreef tot spoed. Het onverbiddelijke schip wachtte in de haven. Maar eerst moest nog daarboven het klooster bezocht worden, waar een bont gekleurde Madonna haar kind blij de wereld toonde.

Mary Wille. Voorwaarts, 21 april 1927.