Mary Dorna 1891-1971

[p. 101]

Verhalen

[p. 103]

Zwerftocht.

Ik gaf me zelf weer eens een vrijen dag, hoewel ik wist, dat het einde niet goed voor me zou zijn. Het einde is nooit goed, wanneer men zich aan algebraformules, aardrijkskunde en nuchtere, kille schooluren onttrekt, om door de stad te gaan zwerven en te belanden op de markt, waar zeildoeken tenten, eigenaardige reuken en geluiden lokken. Het einde is nooit voordeelig, wanneer men van de burgerlijke baan afwijkt, die zich slingert door pendant schilderijen, prisma-kronen en glimmend gepoetste buffetten, - om terecht te komen tusschen zuur-kramen, oudroest-stalletjes en bont door elkander liggende voorwerpen, die in aantrekkelijke raadselachtigheid op den grond zijn gedeponeerd.

Maar het begin is mooi en doet het hart kloppen van vreugde over het komende - den gebruikelijken schoolweg niet inslaan, dus reeds andere gezichten, andere straten en winkels zien - doen waar men lust in heeft - de menschen bezoeken, die juist daar tusschen de zeildoektenten een luidruchtig, bij mij t'huis als twijfelachtig aangeduid leven leidden. Deze marktlieden waren echter ook familie me, ofschoon slechts ooms en tantes, neven en nichten. Mijn vader had zich door ijzeren vlijt opgewerkt tot een rijk groot-koopman. Hij was niet te trotsch of ingebeeld geworden door z'n voorspoed, maar uit een gezin van dertien kinderen voortgekomen, had hij in den loop der jaren de vele broers en zusters zoo'n beetje vergeten. Ik kende hem alleen ernstig en zwijgzaam; in z'n koele, zeer blauwe oogen stond iets van de taaie hardheid, waarmee hij het leven had overwonnen. Mijn overige welgestelde familieleden wilden niets van hen weten, die daar op de markt in weer en wind zaten. Ook mijn broers en zusters schaamden zich voor hen - waarom, wist ik niet.

Mij trok het machtig naar die hard ploeterende, ongedwongen menschen. Hun vrije, losse toon, hun levenswijze, zoo heel anders als ik t'huis gewend was, hadden een zeldzame bekoring voor me. Grijs en zwaar stond de hemel boven de in den wind zich bewegende zeildoekwanden. Vroolijk begroetten mij de verweerde gezichten van de familie, die niet familie van me mocht zijn. Er werd een bankje aangedragen - extra voor mij. Heete, dampende koffie gaf geur van vertrouwdheid - men dronk uit een groote met bloemen beschilderde kom. Warm en goedmoedig blikten oogen, die door regen en zon vroeg omrimpeld waren. Stevig werden mijn handen gedrukt door harde, afgewerkte.

Altijd had ik zoo willen zitten - op het lage bankje met de bebloemde kom in m'n beide handen, luisterend naar verhalen en grappen, die ik half begreep. Het dreunende klokkenspel klonk als een machtige, van uit de wolken weerkaatsende stem, die alleen de beteekenis van mooie volle klanken voor me had en niet herinnerde aan het een of andere verschrikkelijk uur van den schooltijd.

[p. 104]

Niet vroeg men me, hoe ver ik reeds op school gevorderd was en wat ik wilde worden, neen, prettige, weldoende dingen zei men, of ik trek in een wafel had of in een augurk. Het werd aardig van me gevonden, dat ik gekomen was - waar te voren werd ik ooit door zoo'n aangename opmerking begroet? Van m'n vader spraken ze met groote achting - hij had het zeer ver gebracht; zonder eenige jaloezie of naijver zeiden het deze menschen, die van 's morgens vroeg tot laat in den avond met heesche stemmen moesten schreeuwen om hun waar aan den man te brengen. Nu eerst besefte ik de waarde van zoo'n vader - ik dacht er voorlopig niet aan, dat deze waardevolle vader mijn avontuurlijke tocht minder op prijs zou stellen - en nog minder haalde ik me z'n koele, blauwe oogen voor den geest, deze ietwat harde oogen, die in een brief met den schoolstempel erop zouden lezen, dat ik me een heelen dag ‘aan schoolverzuim had schuldig gemaakt’.

Maar het was nog middag. En dan kwam oom Abel - oom Abel met schouders als een bokser en een eigenaardig ingedrukten neus, waar haartjes op groeiden. Dit laatste vond ik zeer interessant. Nog belangwekkender was het, dat oom Abel 's zomers en 's winters altijd een openstaand hemd droeg. Z'n breede borst zag er uit als die van een oermensch. Hij had het nooit koud, verklaarde hij, terwijl z'n schuinstaande groene oogen tot spleten werden. Dit was zoo z'n manier van glimlachen: hij hield z'n breeden mond vastgesloten en de groene scheve oogen werden haast onzichtbaar. Hij stond bekend als geweldig sterk en een groote vechtersbaas. Ik benijdde de neven en nichten die zulk een man tot vader hadden, dat was nog iets anders dan de mijne vond ik. Overigens twijfel ik er nu aan, of oom Abel schrijven en lezen kon - maar ik kreeg een kwartje van hem en de neven en nichten mochten doen, waar ze trek in hadden. Ik vond mezelf een slaaf temidden van zooveel vrijheid en losheid. Een bitter beklemmend gevoel kwam in me op.

De schemer was langzaam gekomen - zwaar galmden de klokken in de donkere lucht - reeds werden eenige kramen ingepakt. En nadat me nog wat suikergoed was toegestopt, moest ik afscheid nemen van de verweerde bruine gezichten, die me zoo vertrouwd en bekend waren. Met het kwartje van oom Abel in m'n zak, het suikergoed in een stuk krantenpapier en het vaste voornemen zoo vlug mogelijk de school in brand te steken en naar verre landen te reizen, moest ik m'n klagelijken terugtocht naar de nette burgerlijkheid aanvaarden.

Straf wachtte en algebra, huilpartijen en meetkunde - alles verdubbeld in het reusachtige.

De school heb ik wonder boven wonder doorgelopen zonder ze in brand te steken. De vreemde landen heb ik gezien. De kinderen van oom Abel rijden in geweldige auto's met gegaloneerde chauffeurs voorop. En ik,

[p. 105]

ik moet nog dikwijls klagelijke terugtochten naar de nette burgerlijkheid ondernemen.

Mary Wille. Het Volk, 21 februari 1927.