Logo DBNL
De Hollandsche natie (2009)

De Hollandsche natie

(2009)–Jan Frederik Helmers–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Derde zang.



illustratie
Reinier Claeszen steekt in 1606 zijn schip in brand.


Heldenmoed ter zee.

 
't Was nacht, 'k zat eenzaam in het eikenbosch verloren;
 
Geen wind beroerde 't loof, geen vogel deed zich hooren;
 
Een stilte, als die van 't graf, hield mijnen geest gewekt;
 
Een schrikbre duisternis had d'aardbol overdekt.
5
De maan verdween, geen star blonk aan de hemelbogen;5
 
'k Zag niets: de schepping was voor mij in 't niet vervlogen;
 
't Scheen dat ik in den nacht, die mij omsluijerd hield,
 
Het eenigst wezen was met denkenskracht bezield.
 
'k Dacht, Vaderland, aan U! mijn oog doorzag het heden;
10
Ik zag het menschdom, als een worm in 't stof vertreden;10
 
Mijn geest bevond zich in dien staat, waarin 't gevoel,
 
De ontvlamde werking der verbeelding strekt ten doel.
 
'k Waande in de toekomst mij verplaatst: mij dacht, ik dwaalde
 
Door moer en drassig land, waarop geen veldbloem praalde,14
15
Geen rund zich hooren liet! Ach Neêrland! 't was uw grond,
 
Waarop ik, eenzaam en verlaten, mij bevond!
 
Ik zocht de schoone stad, waar ik het licht aanschouwde,
 
Die 't heilig voorgeslacht aan 's Amstels zoomen bouwde;
 
Helaas! ik zocht vergeefs! Een ranke kale hut,
20
Naauw voor het buldren van den woesten storm beschut,
 
Was alles wat ik vond! - 'k Zag naakte visschers dwalen,
 
Waar eertijds 't feestmuzijk klonk in de marmren zalen!
 
Ik klouterde over 't puin, ik zwierf wanhopend rond,
 
Of ik de graven van mijn voorgeslacht hervond!
25
Ach! 'k vond geen graven meêr. - Een grijsaard treedt mij nader:
 
‘Wie gij ook wezen moogt, ontdek me, ik smeek dit vader,
 
Stond hier niet Amsterdam?’ dus hef ik snikkende aan! -
 
‘Men zegt, hier heeft voorheen een groote stad gestaan!’
 
Is 't antwoord, ‘en dit puin, waaruit thans raven schreeuwen,
30
Was 't raadhuis eens dier stad in ver vervlogene eeuwen!
 
En gindsche bouwval waar bij 't wild gedierte schuilt,
 
Dien neêrgestorte spits waarop de roerdomp huilt,
 
Was eens een tempel aan der vaadren God geheiligd.
 
Maar wij, door dam noch dijk voor 't woên der zee beveiligd,
35
Wij zwerven, hongrend, om op dees verlaten grond,
 
Schaars hoorend van de stad die eertijds hier bestond’.36
 
Hij zwijgt: - verpletterd stort ik op een' bouwval neder!
 
'k Herkom! - ja alles daalt, verheft zich, en daalt weder:
 
Zoo schreeuwt de Chakal thans, zoo rooft nu d'Afrikaan,39
40
De kreits af, daar weleer Palmire heeft gestaan.39-404040
 
Waar is die marmren stad, die Romens magt dorst trotschen?
 
Ach! zuil bij zuil gestort, verspreid langs naakte rotsen,
 
Is alles wat er rest van de onvergeetbre stad,
 
Die eens Longinus, eens Zenobia betrad.44
45
Toen dacht mijn geest aan U, aan U, vergode vaderen!45
 
Een huivring greep mij aan! het bloed stolde in mijne aderen!
 
Ik zag de duisternis tot tastens toe vergroot;
 
Ik hoorde een flaauw geluid dat rees uit 's aardrijks schoot;
 
Een flaauwe scheemring scheen door 't duister heen te breken.49
50
't Was 't uur van middennacht; mijn geest en denkkracht weken;
 
Een licht rees uit den grond, beweegloos staarde ik 't aan;
 
't Verdween: ik zag een' geest aan mijne zijde staan:
 
Hij stond - een schaduwbeeld, onkenbaar; uit het duister
 
Greep hij mij aan, en sprak (het was een stil gefluister)
55
‘Neen, wanhoop niet aan 't lot dat Nederland verwacht,
 
De deugd stierf nog niet weg van 't heilig voorgeslacht!
 
Neen, Neêrland zal niet, als een nachtgezigt verdwijnen:57
 
De zon zal eenmaal weêr in vollen luister schijnen!
 
Zing voor den tijdgenoot der oudren heldendaân,
60
En 't kroost leere, op hun spoor, in 't onweêr vast te staan.’
 
Hij zweeg; de donder scheen die godspraak klem te geven:61
 
'k Gevoelde weêr mijn' geest en ligchaamskracht herleven;
 
De wolken scheurden zich, 't werd lichter voor mijn schreên,63
 
De maan bescheen weêr de aarde; en 't nachtgezigt verdween. -
 
 
65
Ja, 'k zal de heldendaân van 't voorgeslacht bezingen;
 
Ik voel een heilge drift door al mijn aadren dringen!
 
De liefde tot mijn land in mijne ziel gegrift,
 
Zwelt thans mijn' boezem, geeft mijn zangster hooger drift,
 
Nu ik de wonderen van Neêrlands waterhelden,
70
Die bliksems van de zee! voor 't nakroost zal vermelden.
 
Maar wie ontdekt mij, waar 'k beginnen, einden moet?71
 
Wie telt de baren op van d'onafmeetbren vloed? -
 
Snelt met mij d'aardbol om; in 't hartverstijvend Noorden,
 
Brult Neêrlands donderstem aan Nova-Semblaas boorden!74
75
De staf des Watergods, geklemd in Neêrlands vuist,75
 
Verplet elk vijand die ons roekloos tegendruist:
 
't Verschroeijend Zuiden, 't vruchtbaar Oosten, 't goudrijk Westen,77
 
Ziet onze standaards aan zijn sterke kust zich vesten!78
 
Wat leeuwenmoed! wat kracht! hoe davert strand bij strand!
80
In ieder golfslag klinkt de lof van Nederland.
 
Gewis een Godheid heeft de zee voor ons verkoren;
 
Haar tot het lauwerveld van onze moed beschoren.
 
Ja, toen nog zwak en klein naauw 't Vaderland bestond,83
 
Toen 't water nog 't gebied betwistede aan deez' grond,
85
Zag 't Saracynsche heer de Damiaatsche keten,85
 
Door Haarlems heldenteelt, als rag van een gereten.85-86
 
Ja, de ochtend van 's lands roem voorspelde alreeds den dag,
 
Waarop Europe eenmaal zou knielen voor zijn vlag.
 
Zoo ziet een Reiziger, in 't beekje, naauw te ontdekken,
90
Den schoonen landstroom reeds, die 't volk tot nut zal strekken;
 
Zoo ziet de bouwman, voor de dagtoorts opgestaan,
 
Den muffen stal ontvlugt, en zorgend voor zijn graan,
 
Schoon nog de zon niet rijst aan gloeijende Oosterkimmen,93
 
Reeds in den bleeken glans, die hij allengs ziet klimmen,
95
Den zegenrijken dag, waarop, bij 't vreugdgeschal
 
Van 't juichend landvolk, hij zijn schuren vullen zal.
 
 
 
ô Gij, door kunst beroemd, verschriklijk in het strijden,
 
Wier glans ons nog bestraalt van uit den nacht der tijden,
 
Atheners! 'k juich U toe! ik eer uw' heldenmoed,
100
Toen gij uw stad ontweekt, en heul zocht op den vloed:100
 
De slag bij Salamis gaat nooit voor ons verloren:101
 
En de eeuwen zullen steeds Platéaas wondren hooren!102
 
Maar heeft ons voorgeslacht min heldendaân verrigt? -
 
Dat voor Duilius Karthagoos vlootvoogd zwicht',104
105
Dat Rome vrij 's helds kruin omkrans' met frissche bloemen,
 
Wij kunnen grootscher zege en trotscher wondren roemen.
 
 
 
Van hier, Onheiligen! die steeds bij de oudheid zweert,
 
Geene andre helden dan bij Griek of Romer eert!
 
Bloost, ziet de heldenteelt, op onzen grond ontsproten,
110
Ziet hen in 't worstelperk, in 't dikst van 's vijands vloten!
 
En juicht met mij, dat de aard' nooit grooter helden zag,
 
Dan hen, die ik vol vreugd als Landzaat eeren mag!
 
Ja 'k voel een' eedlen trots, ik voel mijn' boezem zwellen,
 
Daar 'k me als inboorling bij dees heldenteelt mag tellen.
115
Vloeit verzen! 't speeltuig klinkt thans schooner in mijn hand,
 
't Geldt de eer der helden, de eer van 't heilig Vaderland.
 
Hoor Neêrland! Dichters zingt! de krakende eerlauwrieren,
 
Het loof van Phebus, zal uw achtbre kruinen sieren.118
 
 
 
En gij, Brittannia, die, van uw krijtgebergt',
120
De magt der aarde met uw duizend schepen tergt!
 
Gij, die Neptunus staf, weleer aan ons geschonken,
 
Met onverzwakten klem hebt in uw vuist geklonken,122
 
Die thans op d'Oceaan alleen de wetten geeft,
 
Geen' mededinger op den vloed te duchten heeft,
125
En voor wier forschen blik, gesterkt door 't donderbraken,125
 
Het hart zich toesluit, met de doodverf op de kaken!126126
 
Alleen en onverzeld zweeft gij op d'Oceaan,
 
En wee hem, die het waagt uw wet te wederstaan!
 
Groot waart gij, ik erken 't, in de afgeloopene eeuwen,
130
Toen gij uw krachten mat met Hollands waterleeuwen!
 
Ja! groot en talrijk was de forsche watermagt,131
 
Tot onzen ondergang door U bijeen gebragt;
 
Doch klein was 't aantal, dat U moedig aan dorst randen,
 
En zegevierend zweefde om uw verschrikte stranden;
135
Vergeefs vergroot ge uw magt! Wat jager is zoo stout,
 
Dat hij een' tijger durft bestoken in zijn woud?136
 
Het oog vol vuur, het hart vol moed, zaagt gij ons naderen!
 
De schrik vloog voor ons uit, de vrees sloeg U in de aderen,
 
Als gij de Ruiters vlag zaagt wappren in 't gevecht,
140
En de overwinning, aan die wimpelen gehecht,
 
Van hem, Europaas schrik, onze eer, en liefde, en wonder.
 
Wat stoft ge? Chattams brand getuigt van Neêrlands donder!142142
 
Gij vloodt uw havens in, ontredderd en verjaagd,
 
Toen ge op de ontboeide zee de vlag van Neêrland zaagt.144
145
Zoo tracht het wild, vol angst, een schuilplaats op te sporen,
 
Wanneer der dieren vorst zijn schrikbre stem doet hooren;146
 
In 't uur van middennacht, alleen, en onverzeld,
 
En brullend naar den roof, door Barkaas bosschen snelt.148
 
 
 
Gij, die uit de Amstelstad, verzeld van vriend en magen,149
150
Bij Zefirs zacht gestreel, in blijde zomerdagen,150
 
Een zuivre en frissche lucht genieten gaat op 't IJ;
 
Denkt met mij, als de wind u Pampus voert nabij,152
 
Aan dien geduchten strijd, toen Spanje 't eerste leerde
 
De kracht des waterleeuws, dien hij zoo stout braveerde!154
155
Dat vrij een dankbre traan dan vloeije langs uw wang,
 
En dappren Dirkszoons schim aldaar uw hulde ontvang'!156
 
 
 
't Was dáár, dat onze magt ter zee eerst werd ontwikkeld,
 
Bossu, door Alva tot den zeestrijd aangeprikkeld,158
 
Stortte op het klein getal van onze schepen neêr;
160
Gelijk een waterval zich stort in 't schuimend meer.
 
Hoe? zal een klein getal van onbedreven lieden,
 
Meest Landvolk, aan de kracht van Spanje weêrstand bieden?
 
En stuiten op hun borst, door vrijheidsmin verhard,
 
De magt van d'Iber, die Europe eens heeft getart?164
165
ô Ja, de strijd begint, en de oorlogsdonders klateren,
 
Het weêrlicht van alom, het schuim beroert de wateren;
 
De dijken siddren door 't afgrijslijk golfgeklots;
 
De dood barst overal uit duizend monden los;168
 
Al wat verdelgen kan wordt op elkaâr geschoten,
170
En de engel des verderfs waart door de beide vloten!
 
De haat, de wraak en woede, in 't Neêrlandsch hart gesmoord,171
 
Barst, als een wolkbreuk, los, bij 't hollen van den moord!
 
De onleschbre dorst naar bloed bij Spaansch- en Staatsgezinden,173
 
Wordt sterker, groeit meer aan, hoe meer ze elkaâr verslinden.
175
Bossu, verbitterd, daar hij tot zijn schand' moet zien,
 
Hoe ranke hulken aan zijne almagt weêrstand bien,176
 
Beveelt, terstond den brand in dorp bij dorp te steken,
 
Waar uit, tot zijn verderf, het bootsvolk is geweken;
 
Noordholland staat in vlam; het Staatsche scheepsvolk ijst,179
180
Daar uit hun woningen het vuur ten hemel rijst.
 
Dees waant, dat hij zijn gade in rook en vlam ziet smoren!
 
Die acht zijn eenigst kind in 't brandend huis verloren:
 
Hij ziet hoe 't ziedend lood op 't hoofd van 't wichtje stort,183
 
Hoe 't door een gloeijend bint misvormd, verpletterd wordt.184
185
Nu kent de wraak geen perk, elks zenuw staat gespannen,
 
De stem der menschlijkheid schijnt uit elks hart gebannen;186
 
Geen strijd is 't, neen, een moord, de woede rijst in top,187
 
Elk entert tegen 't schip van zijnen vijand op;
 
Zij storten op het dek, als uitgevaste leeuwen189
190
Zich storten op hun prooi, terwijl de welpen schreeuwen,
 
En hongren naar den roof; het staal krast op het staal.
 
Het Staatsche volk keert weêr in volle zegepraal;192
 
Bossu, in keetnen, staaft den roem der Staatsche standers;193193
 
En de aarde hoort verheugd den roem der Nederlanders.
195
Elk vlootling, als hij 't oog op zijnen buit laat gaan,
 
Is zelfs bedwelmd, verbaasd om 't geen hij dorst bestaan.
 
 
 
Zoo staat een jonge leeuw, nog nooit ten strijd getogen,197
 
Als hem voor 't eerst in 't bosch een' tijger komt voor oogen;198
 
Zijn manen rijzen, als hij 't schrikklijk ondier ziet,
200
Dat uit het vlammend oog op hem zijn bliksems schiet.
 
De jonge Vorst van 't woud, onkundig van zijn krachten,
 
Gevoelt zich stout genoeg den tijger af te wachten,
 
Die oprijst, hem bespringt, en met zijn staal gebit,
 
Hem wond bij wonden slaat. De leeuw, vol moed, verhit,
205
Ontwikkelt nu zijn kracht, slaat de onbeproefde tanden
 
Zijn' vijand in de borst, rijt, scheurt hem de ingewanden
 
Met ijzren klaauwen op: de tijger, dol van smart,207
 
Wringt vruchteloos zich los, de leeuw slaat hem in 't hart,
 
En plast en woelt in 't bloed, heeft wond en smart vergeten,
210
En laat niet af, eer hij hem heeft van een gereten.
 
Nu brult zijn forsche stem zijn zege rond door 't woud;
 
En als hij 't lillend rif van 't ongediert' beschouwt,212
 
Deze eerste zege ziet aan zijnen moed beschoren,213
 
Gevoelt hij zich tot Vorst der woestenij geboren. -
215
Zoo voelt ook Neêrlands volk op dezen schoonen dag,
 
Waarop het Spanjes magt, als kaf verstuiven zag,216
 
Zich voor de zee gevormd, gevormd om de aard' te toonen,
 
Dat nooit zijn waterleeuw zich straffeloos laat honen.
 
 
 
Wel hem, die 't Vaderland meer dan zich zelf bemint,
220
In 't sneuvlen voor haar eer een' zuivren wellust vindt,
 
Die niet met woest getier, onvruchtbre taal, of loosheid,221
 
Dien achtbren naam misbruikt, tot dekking van zijn boosheid;
 
Maar die door daden toont, terwijl de noodstorm brult,
 
Dat hij zijn pligten kent, dat hij zijn' pligt vervult!
225
Gelijk een Diamant haar stralen schiet in 't duister,
 
Schijnt ook zijn roem, zijn deugd, met onverdoofden luister.226
 
Uw naam, ô Claasens, wordt bij 't laatste nageslacht,227
 
Met heilgen eerbied en bewondering herdacht!
 
Trotsch zijn wij op den glans, die van u af komt dalen!
230
Zoo schenkt het goud meer gloed, verlicht door Phebus stralen.
 
 
 
't Was Neêrland niet genoeg, dat aan het Spaansche strand,
 
Philippus vloten zijn veroverd en verbrand;232
 
Aan 's aardrijks ander eind ontving hij dieper wonden:
 
Naar 't Westerdeel der aard' werd Claasens afgezonden;
235
Zijn zinspreuk is: ‘voor God, verwinnen of vergaan!’
 
Zijn naam heeft reeds den schrik verspreid langs d'Oceaan.
 
Wie durft dien dappren Zeeuw bestrijden? wie zal 't wagen?
 
't Is de overmagt alleen, die schriklijk op komt dagen.
 
Acht schepen, zwaar van bouw, omsinglen thans den held;
240
Hij staat alleen, maar vast, gelijk een rots 't geweld
 
Der eeuwen, 't woest gebrul des donders, fier blijft trotsen.
 
Schoon stormen aan zijn' voet in wilde golven klotsen,
 
Schoon schip bij schip, met kracht geslingerd op zijn borst,
 
Verbrijzeld henen stuift, staat hij, met kracht omschorst,
245
Belacht het woeden van de orkanen en van de eeuwen.
 
Zoo staat ook Claasens; 'k zie de dolle Spanjaards schreeuwen,
 
En tieren, daar men hem in eenen kring besluit;247
 
(Zoo brult het ongediert' der woestenij naar buit.)
 
Men tracht, schoon vruchtloos, hem tot d'overgaaf te nopen:
250
Neen; duur wil hij de zege aan 's lands tijran verkoopen.
 
Tot d'ongelijken strijd maakt hij zich straks gereed;251
 
Hij denkt aan God, aan Spanje, aan Neêrland, en zijn' eed.
 
Nu barst de dood eensslags uit duizend koopren monden;
 
Zijn masten, zeil en roer zijn ras in zee verslonden;
255
Het reddelooze schip geeft vreeslijk krak bij krak;
 
Hij strijdt twee dagen op 't halfgesloopte wrak.256
 
Nu roept hij 't volk bij een, en zegt, met vonklende oogen:
 
‘Gij die nooit hebt gebukt voor Spanjes dwangvermogen;
 
Die hem de zege hebt in strijd bij strijd ontroofd,
260
Spitsbroeders! zult gij nu, met nederhangend hoofd,260
 
Beschimpt, gesmaad, geboeid, u schandlijk overgeven?
 
Uw beulen danken voor een afgebedeld leven;
 
Of kiest gij nevens mij, den dood voor 't Vaderland?
 
Beslist: dan steekt dees lont ons luttel kruid in brand!264
265
Dan zal dit brandend wrak aan 's vijands vloot zich hechten,
 
En stervend zult gij dus uw beulen nog bevechten.’
 
Hij zwijgt: - hij grijpt de lont; 't volk roept vol geestdrift uit:
 
‘Ja, sterven wij met roem; steek, steek den brand in 't kruid!’
 
Nu wijdt zich elk ter dood; er wordt niet meer gestreden,
270
Maar knielend storten zij hun allerlaatste beden,
 
En Claasens, daar hij 't hart verheft tot zijnen God,
 
Smeekt voor zijn gade en kroost in hun ondraaglijk lot:
 
Hij ziet hun wanhoop, ziet hun tranen, hoort hun klagen,
 
Zijn' zoon de moeder naar des vaders weêrkomst vragen!272-274
275
Hij stoot dit denkbeeld weg: bidt vurig, rijst, en zucht!
 
En werpt de lont in 't kruid, en 't schip barst in de lucht.
 
 
 
Rust, ongelukkigen, rust zacht in 't hart der baren!
 
Vol weemoed blijven we op uw heldengrootheid staren.
 
Schoon gij uw Vaderland, uw erf niet weêr mogt zien,279
280
Geen teedre maagdenhand den lauwer u zal biên,
 
De zee uw lijken dekt, een spel der wilde golven,
 
Uw namen sterven niet; uw roem blijft onbedolven;
 
Ja vlamt, en schittert hel, en weêrkaatst in 't verschiet,
 
De vlam van 't schip gelijk, waar op gij 't leven liet.
285
Wij blijven op uw' moed met dankbre aanbidding staren!
 
Rust, ongelukkigen, rust zacht in 't hart der baren! -
 
 
 
Zweef Zangster, zweef mij voor, zing Neêrlands watermagt:
 
En gij, mijn Landgenoot! erken uw voorgeslacht.288
 
 
 
Ziet gij die korenzee daar golven op de velden?
290
Haast zal een gunstige oogst des bouwmans vlijt vergelden!290290
 
In de opgedolven voor wierp hij slechts weinig graan,291
 
En ziet thans duizenden van halmen om zich staan,
 
Die ruischen op den wind, het loon van zweet en zorgen.
 
Hij, aan den stal ontvlugt, voor 't lichten van den morgen,
295
Baadt zich in daauw en mist, van 't ploegpaard vergezeld,
 
En staat de stormen dóór op 't half doorweekte veld.
 
Vergeefs dat hem het zweet gudst langs verschroeide kaken,
 
Zijn' schedel zich verkalkt door 't roostend zonneblaken;
 
Vergeefs dat geest, en kracht, en 't hijgend ploegvee zwicht,
300
Hij denkt slechts aan den oogst! - en de arbeid valt hem ligt.
 
Zoo, Nederlanders, zijn uw onverwinbre vloten,
 
Uit schepen, rank van bouw, uit hulken voortgesproten!
 
Maar 't voorgeslacht zag ras, tot loon der heldendaân,
 
Zijn vloten, wijd en zijd, de onmeetbre zee beslaan,304
305
Als halmen 't vruchtbaar veld des nijvren landbeploegers.
 
Niets wederhield den moed van Hollands waterzwoegers!
 
Ze ontzagen geen gevaar, geen koude of zonnegloed!
 
Zij dachten aan den oogst! - en de arbeid was verzoet.
 
De Noordpool school vergeefs in nare schemeringen,
310
's Lands vloot wist door dien mist en nevel heen te dringen.
 
 
 
ô Gij, wiens Neêrlands hart voor Neêrlands heil blijft slaan,
 
Plaatst u met mij aan 't strand van deeuwgen Oceaan!
 
Beklimt met mij dit duin, ziet van zijn hoogte neder,
 
En roept daar nevens mij, de vorige eeuwen weder.
315
Ja! 'k hoor de baren hier zich brijslen op het strand,315
 
Maar ach! geen golfje voert een schip naar 't Vaderland.
 
Thans zwerft één eenzaam hulkje op de onbevolkte baren,
 
Waar eertijds 't loflied klonk van onze waterscharen!318
 
Thans schetst één nietig pinkje aan mijn' verscheurden geest,319319
320
De honderd schepen, die hier eertijds zijn geweest. -
 
 
 
Verbeelding, voer mij in die goddelijke tijden!
 
'k Mag, heilig voorgeslacht, u hier mijn tranen wijden,
 
Hier in uw grootheid mij verliezen! mijn gezigt
 
Blijft op de onmeetlijkheid van d'Oceaan gerigt.
325
Verbeelding toover mij in de eeuwen die vervlogen!
 
(Ja, gij verhoort me! 'k voel aan 't heden mij onttogen!)
 
'k Leef in der vaadren tijd! - Een vloot daagt uit den vloed!
 
Een wolk van zielen stroomt de schepen te gemoet!
 
Ik hoor het zegelied! ik hoor den vlootling schateren,329
330
En 't dondren van 't kanon, dat dreunt langs 't vlak der wateren!
 
De Nederlandsche vlag, fier op haar zegepraal,
 
Golft onverlet en vrij bij 't buldren van 't metaal;
 
Een sleep van kielen volgt, ontredderd en doorschoten,
 
Met neêrgerukte vlag, een buit op 's vijands vloten.
335
'k Zie d'Overwinnaar! ja, de Ruiter stapt aan land:
 
Hij klemt een' waterstaf in zijn gevreesde hand.
 
Vier dagen streed 's lands Held om de oppermagt der golven;
 
Vier dagen was de zee in rook en vlam bedolven;
 
Vier dagen beefde de aarde en zee van 't krijgsgerucht;337-339
340
Ja 't scheen dat de Etna, aan Sicieljes strand ontvlugt,340
 
En vlottende op de zee, zijn sulfervlammen slaakte,341341341
 
En stroomen vloeibaar vuur uit zijnen afgrond braakte;
 
Maar uit die hel van vuur, dien schrikbren zwavelgloed,
 
Rees Neêrlands waterleeuw met onverzwakten moed:
345
De zee, door Ruiters arm ontslagen van haar boeijen,
 
Scheen meerder zacht en kalm naar Hollands strand te vloeijen.
 
Ja 't scheen of in 't geruis, dat ieder golfje gaf,
 
Een loflied werd gehoord op Neêrlands waterstaf. -348
 
ô Had ik woorden, had ik krachten, had ik zangen,
350
Hoe zoudt ge, ô Vaderen, mijn dankbre hulde ontvangen!
 
Hoe zou ik, met het vuur mijns boezems toegerust,
 
Uw' lof weêrgalmen doen van Oost naar Westerkust,
 
Ja, vreemde volken voor uw grootheid neêr doen knielen,
 
En 't diep gevallen kroost weêr met uw kracht bezielen!
 
 
355
Maar wie schetst Heemskerk ons, die naar den Noordpool streeft,355
 
Door vuur en ijsschots boort, en bij Gibraltar sneeft!
 
Van Goens! die Koningen zijn ketens heeft doen dragen,357
 
En 't Oosten heeft geklemd aan Neêrlands zegewagen!
 
Wie Kortenaar, wiens vuist voor ons de Sond ontsloot!359
360
Piet Hein, den winnaar van des Ibers zilvren vloot,360
 
Die aan Brazieljes kust op Spanje zegepraalde,
 
Een' oogst van lauwren won, en met zijn bloed betaalde!
 
Wie schetst de Brakels! wie van Nes, die in het vuur,363363
 
Naast een' de Ruiter stond, als een' onwinbren muur!
365
Wie huldigt Wassenaar! die 't vorstlijk Koppenhagen,365
 
Door Zwedens vuist beklemd, heeft van 't beleg ontslagen,
 
(Wat tijden! toen was de eer, de onschendbaarheid ons deel!)
 
En opvloog in de vlam van 't barstend zeekasteel.
 
Wie voelt zijne onmagt niet, wanneer hij in zijn zangen,
370
Den lauwer bij het graf der Trompen op zal hangen?370
 
 
 
Wat Godlijk heldenvolk! - neen, 't vrije Griekenland,
 
Zag nooit een' eedler drom verzameld aan zijn strand.
 
Hier nadert Evertsen! - verheft U, Landgenooten,373
 
Voelt d'adeldom des stams waar uit gij zijt gesproten. -
375
Hier nadert Evertsen! in 's lands vergaderzaal:
 
Alom omhangen met der Britten wapenpraal,
 
Spreekt hij: ‘ô Laat mij de eer, de onschatbare eer verwerven,
 
Om voor de vrijheid van mijn Vaderland te sterven!
 
Vier mijner broederen, en mijn vader, met mijn' zoon,
380
Zijn strijdend voor 's lands regt gesneuveld! ook dat loon379-380
 
Zij aan mijn' dienst vergund, na veertig jaren strijden!
 
'k Wil 't overschot mijns bloeds aan 't heil van Neêrland wijden!’
 
Hij gaat: - beklimt de vloot! knot Engelands dwingelandij! -383
 
En als zijn broedren, zoon, en vader sneuvelt hij. -
 
 
385
ô, Wie bij dit verhaal zijn borst niet voelt ontgloeijen,
 
Niet naar zijn tombe snelt! daar niet een traan laat vloeijen,386
 
Dáár niet met bloote kruin het koude marmer kust,
 
Waar onder 't overschot dier martelaren rust;
 
Daar God niet knielend dankt met zaamgeklemde handen,
390
Verdient des mijnslaafs lot, in 's aardrijks ingewanden!
 
 
 
En gij, gij die alleen een volk onsterflijk maakt,
 
Voor wien in 't Neêrlands hart de erkentnis eeuwig blaakt,
 
ô Schoonste flonkerster in Hollands praalgesteente,393393
 
Gij afgod van de vloot, en liefling der gemeente,
395
De Ruiter! ideaal van deugd, beleid en magt,
 
En trouw en vrijheidsmin tot één geheel gebragt!
 
Zoude ik U zingen? neen: 't ontbreekt mijn hart aan woorden! -
 
Mijn zoon! zoo ge eenmaal zwerft in vergelegene oorden,
 
Daar hoort een onverlaat, die bassend uit zijn niet,399
400
Op Hollands grootheid schimpt, op ons zijn zwadder schiet!400
 
Uw ziel zij op den worm niet straks in toorn ontstoken!
 
Noem slechts de Ruiters naam! en Neêrland is gewroken. -
 
 
 
Waar is die dichter, waar die lieveling van 't lot,
 
Die Neêrlands redder, en beschermer onder God,
405
Naar waarde zingen kan, en zijn triumfen melden?
 
Wie telt de vlokken sneeuw, die glinstren op de velden?
 
ô Schepper van uw zelf! de Ruiter! neen, geen zang
 
Klimt ooit zoo hoog, dat ooit uw roem zijn regt erlang'!408
 
Wie schetst U daar ge Algiers doet voor uw magt bezwijken!409
410
Den Britschen luipaard dwongt zijn havens in te wijken,410
 
Den schrik in Londen voert, Sheernesse in vlam doet staan!411
 
Wie zingt uw strijden, nooit gezien op d'Oceaan?
 
U, daar ge in lauwren rijk, in d'avond van uw leven,
 
Niet weigert voor uw land aan Etnaas voet te sneven!414
415
Geen zee zag ooit uw vlag, of heeft voor u gebeefd!
 
Geen volk, waar niet uw naam op aller tongen zweeft!
 
Maar neen! ik waag het niet na Feith uw' lof te zingen,417
 
Beschermgod van ons land! ja, 'k voel mijn snaren springen. -
 
Gij zijt het Ruiter, die in 't wee, dat op ons drukt,
420
Ons de achting voor ons zelfs nog niet geheel ontrukt:
 
Ik wil, bij 't marmer dat uw asch omsluit, gezeten,421
 
Verstommen bij uw deugd, mij zelf en de aard vergeten.423
 
 
 
Men zegt, dat toen de Brit, stout op zijne overmagt,
 
In de afgeloopen eeuw ons aanviel onverwacht,
425
Bij Doggersbank 's lands vloot dacht weerloos te verrassen,425
 
De Ruiters schim, met kracht opdonderde uit de plassen,
 
En als een sterke God, rondwarend' door de vloot,
 
De kracht van Zoutman sterkte, en ons zijn' bijstand bood!428
 
Kingsbergen was het, die bij 't buldren der kartouwen,429429
430
Het eerst gewaardigd was die godenschim te aanschouwen!
 
De zee erkende ras haar meester, die voorheen
 
Nooit, dan tot Hollands roem, op haar gebied verscheen.429-432
 
't Zien van de Ruiters schim gaf veerkracht onder 't vechten,
 
En deed de zegepalm aan onze wimpels hechten.
435
Europa zag verbaasd, dat nog op Neêrlands grond,
 
Een onverbasterd teelt van helden zich bevond,
 
Dat aangesard ten strijd het spoor der vaadren drukte,
 
En, dwars door staal en vuur, den Brit zijn zege ontrukte,
 
Den Luipaard, die zoo dol 's volks krachten had getergd,
440
Bebloed en magtloos joeg, naar 't rotsig krijtgebergt'.
 
 
 
Dit was de laatste straal van Neêrlands ouden luister!
 
De zon neeg nu ter kim, ras zonk ze in 't aaklig duister!
 
Maar eenmaal rijst zij weêr, door neevlen niet bezwaard,
 
En wij, wij worden weêr de Ruiters deugden waard.
 
 
445
Zoo zien wij d'adelaar op onverzwakte pennen,
 
Van 't hooge rotsgevaart, door 't ruim des hemels rennen,
 
En storten op zijn prooi, en scheuren 't met zich voort,
 
Dat hij door wolken heen de zon in 't aanzigt boort:
 
Maar als hij onverwacht in 't net zich voelt gevangen,
450
Bezwijkt zijn kracht en moed, hij laat zijn slagpen hangen,450
 
Het vuur van 't oog bezwijkt, het minder vooglenheir,
 
(Wel eer zijn prooi!) ziet nu beschimpend op hem neer:
 
Doch als het ijzer breekt, waar aan hij was gesloten;
 
Herneemt hij moed en kracht, en spot met donderkloten,454
455
En stijgt verschriklijk op, als aller vooglen vorst,
 
Die d'oppersten Jupijn en zijnen bliksem torscht.445-456456

Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

auteurs


datums