Zuid-Zuid-West

19

Bij regenweer werd het huis geheimzinnig donker en stil; als de heldere oktoberdagen kwamen, hadden alle kamers iets feestelijks. Zo herinner ik mij mijn jeugd: een vreemde wisseling van trieste en feestelijke dagen. En binnen het veranderlijk getij van weken en maanden, bleef het onveranderlijke goed-zijn van Moeders glimlach en Vaders woord.

Op de regendagen, ze duurden soms weken aan één stuk, zaten wij zo heimelijk bijeen in de kamer, alsof het huis een kerk was, helemaal afgesloten voor al het andere buiten. De vensters hadden grote groene luiken, die vroeg gesloten werden, omdat de regen anders zo hard naar binnen kon waaien. Daarmee sloot je de schemer in huis. Buiten ruiste de regen, zwaar en suizend. Je hoorde hem in de verte al aankomen, uit het bos, eerst met zacht geloei en grommelend, dan als een lang geroep. De lucht werd pikzwart, en de enkele haastige stemmen in de straat kregen een vreemde echo. Dan wist iedereen dat het spoedig regenen zou, en veel. Alle huizen werden gesloten, de straten kregen een doods aanzien, en voor je het wist, daar stroomde het water met dikke volle stralen. Het gaf de vreugde van een spel, urenlang ernaar te kijken, hoe de lange spichtige regenstralen putjes sloegen in de grond, die weer opsprongen als kleine fonteintjes met een platte kop, en uitvloeiden in kringetjes die groter en groter werden, naarmate er meer water kwam op de straat. Als je de regen van buiten af be-

[p. 57]

keek, behield ze iets zonnigs, iets van de straat; terwijl je wachten moest onder een balkon werd ze zelfs feestelijk. Maar binnen in het gesloten huis was alles helemaal anders. Hoe droevig maakte de regen je dan.

De lichte wanden kregen tinten van bruin en grijs, en boven de deur hing een porseleinen bord waarop een mannetje geschilderd was, die stond te hengelen bij een vijver, onder hoge geelgroene bomen. Gek dat je daar altijd naar kijken moest als het regende. Het was alsof het mannetje daar stond in de openheid van een ver, vreemd land; dromerig wuifde hij met de hengel; ook de bomen hadden kruinen die je nooit ziet, die je misschien alleen tegenkomt in de verborgenheid van een ver, vreemd land. En als we zo stil in de kamer zaten, en de zon had zich diep in een dichte wolk weggeduffeld, dan haalde ik Vaders Rembrandt-platen voor de dag; ik kende ze al van buiten, want iedere week liet hij ze ons zien, en toch, als het buiten regende, dan was het alsof ze veel mooier werden, alsof er een nieuwe, donkere gloed kwam over de ‘Stenen Brug’. Dan werd het verlangen geboren om te gaan reizen, heel vèr weg, om eens op die brug te staan, onder hetzelfde goudbruine licht, of in hetzelfde bootje te varen naar het licht toe...

Maar hoe droef en eenzaam maakte je niet de wijdte van zo'n landschap. Je voelde je zo vreemd als je er lang naar keek, en je vermoedde vaag, dat later het reizen wel iets heel droefs, iets prettig-droefs moest zijn. Iets van Parcival door een donker bos, op zoek naar de Graal; een droom waarin je wandelt langs vreemde kreken. En in éénzelfde droom vertelde Vader, dat Holland mooi moest wezen. Holland dat wij beiden alleen maar kenden van Rembrandt-platen en van Ruysdael...

Buiten regende het, bleef het regenen, urenlang.