Herinneringen en dagboek (3 delen)

[p. 1572]

Bijlage 24

9 Mei 1932

Brief van het Ministerie van Economische Zaken en Arbeid, Afd. Handel en Nijverheid, betreffende steun Java-China-Japan Lijn en Koninklijke Nederlandsche Stoomboot-Maatschappij
(vgl. p. 974)

Uw schrijven van 3 Mei jl. heeft mijn volle aandacht.

Vooraf een opmerking van ondergeschikt belang. Ik heb het gewaardeerd, dat U concentratie van de behartiging der economische belangen aan één departement, thans het departement van Economische Zaken en Arbeid, voorstaat; nu valt het mij op, dat de Koninklijke Nederlandsche Stoomboot-Maatschappij per 30 Maart zich met haar verzoek richtte tot de Ministers van Binnenlandsche Zaken, Koloniën, Buitenlandsche Zaken, Financiën, Waterstaat en U thans persoonlijk over dezelfde aangelegenheid behalve tot mij, zich ook wendt tot mijn ambtgenooten van Financiën, Buitenlandsche Zaken en Koloniën. Deze deconcentratie veroorzaakt maar weer onnoodige correspondentie en getelefoneer, omdat het gewenscht is verwarring door gelijktijdige behandeling aan vier of vijf departementen te voorkomen.

Naar aanleiding van den bovenvermelden brief Uwer maatschappij heeft de Minister van Financiën U bericht bij brief van 9 April jl. en ik had een bespreking met U op 7 April jl. en voorts is U gebleken, dat ter zake wordt gearbeid. Ik wijs er bijvoorbeeld slechts op, dat een accountant van de Generale Thesaurie naar de kaspositie Uwer maatschappij een onderzoek heeft ingesteld; ons is gebleken, dat, buitengewone omstandigheden voorbehouden, de kasmiddelen Uwer maatschappij op 1 October zullen zijn uitgeput.

Zonder een oordeel uit te spreken, mag ik toch constateeren dat de afzonderlijke Maatschappijen en de Reedersvereeniging zich op een tijdstip tot mij hebben gewend, dat de uiterste inspanning vereischt wordt om de Regeering de gelegenheid te kunnen geven na ernstig beraad eene beslissing te kunnen nemen.

Het vraagstuk van het behoud althans van, zooals U terecht noemt, de voor het Nederlandsch economisch leven onmisbaar geregelde lijndiensten is hoogst belangrijk en eischt rustige bestudeering, waarvoor de tijd nu wel kort toegemeten was.

De beslissing der Regeering heeft U wel vernomen uit den brief door mij gericht tot de Directie der Java-China-Japan Lijn. De Regeering heeft

[p. 1573]

namelijk principieel beslist, dat het stelsel van subsidieverleening, waarvoor U thans een lans breekt, niet kan worden aanvaard. U heeft al eens meer getoond de groote bezwaren van zulk een stelsel levendig te gevoelen.

Ik kan het bezwaar aldus in het kort samenvatten: Eenvoudige subsidieverleening is niet slechts uitstel van executie maar brengt nadeel toe aan onze kostbare scheepvaart. Er moet snel en krachtig en liefst afdoende geholpen worden. Het teveel aan scheepsruimte moet weg, vereenvoudiging, versobering, wellicht samensmelting, het zijn maatregelen, die niet samengaan met een subsidieering, als door U bedoeld.

Er is met zooveel spoed gearbeid, dat, naar ik verwacht en U hierbij vertrouwelijk mededeel, de noodige ontwerpen van wet reeds Maandag 9 Mei uiterlijk Dinsdag daaraanvolgende den Raad van State bereiken.

De plannen der Regeering zijn ten deele uitgelekt; U zult ingelicht zijn door iemand buiten de Departementen, die uit hoofde van gepleegd overleg over de hoofdzaken vertrouwelijk moest worden ingelicht. Hetgeen U dan in den aanhef van Uw brief schrijft, is ten principale juist, doch Uwe conclusies zijn anders dan die, welke ik trek.

Zonder op de détails in te gaan, hetgeen mij op dit oogenblik technisch te ver zou voeren, kan ik wel zeggen, dat de Regeering van oordeel is, dat de mogelijkheid bestaat van iedere Maatschappij, die hierop aanspraak kan maken, onder nadere te stellen voorwaarden, afhankelijk van de bijzondere financieele structuur tijdig kasgeldleeningen te doen verstrekken met behoud van de beginselen door U in den aanvang van Uw brief gesteld. Snel en doeltreffend zal worden gewerkt. Uw opvatting, dat de plannen voor de Koninklijke Nederlandsche Stoomboot-Maatschappij niet zouden passen, deel ik geenszins. Er zal ook voor haar een vorm te vinden zijn.

Nu het groote werk aan het scheepvaartplan achter den rug is, heb ik de door den Minister van Financiën in zijn brief van 9 April jl. genoemde kleine commissie verzocht reeds de volgende week het overleg met de Directie der Java-China-Japan Lijn te openen.

Onder aanbieding mijner beleefde groeten,

Hoogachtend,

(get.) T.J. Verschuur.