Herinneringen en dagboek (3 delen)

[p. 1513]

Bijlage 6

19 September 1923

Brief van Heldring aan de voorzitter van commissarissen der Holland-Zuid-Afrika Lijn
(vgl. p. 499)

Hoogedelgestrenge Heer,

Namens den Raad van Beheer erkennen wij de ontvangst van Uw schrijven de dato 27 dezer met ingesloten afschrift van de door U van den Minister van Arbeid ontvangen missive de dato 9 Augustus, in antwoord op Uwen brief van 6 April, verzoekende voor zoover noodig de toestemming der Regeering op de overeenkomst, gesloten tusschen Uwe en onze Maatschappij.

Uit dit antwoord blijkt, dat de Regeering zich met verschillende Haar betreffende artikelen der overeenkomst geheel kan vereenigen; ten opzichte echter van een paar punten maakt zij voorbehoud of vraagt zij nadere inlichtingen.

Omtrent de aflossing der 5 millioen inkomst-obligaties hopen wij U later een voorstel te doen.

Met de lezing van den Heer Aalberse omtrent de wijze waarop, als gevolg van onze overeenkomst, zal moeten worden voorzien in vacatures in Directie en/of Raad van Commissarissen, kunnen wij ons geheel vereenigen.

De door ons voorgestelde en door U aangenomen gemeenschappelijke ronddienst, beteekent inderdaad eene afwijking tot op zekere hoogte van de in het Regeeringscontract voorgeschreven reisroute.

In hoeverre tengevolge van een dergelijken dienst het eerste lid van artikel 12 der overeenkomst met den Staat niet behoorlijk zou kunnen worden nagekomen, hangt af van de interpretatie van dit artikel.

Het ligt in onze bedoeling, dat de Holland-Zuid-Afrika Lijn op al hare schepen haar eigen vlag zal blijven voeren.

Verder zou wellicht ten deele aan het verlangen der Regeering, ten opzichte van den te voeren naam, kunnen worden tegemoet gekomen, door bij dezen overeengekomen naam der lijn ‘Holland Afrika Lijn’, als ondertitel te voegen ‘Gemeenschappelijke Dienst van de Holland-Zuid-Afrika Lijn en de Holland Oost-Afrika Lijn’, waardoor de positie der Holland-Zuid-Afrika Lijn meer naar voren wordt gebracht.

Gelijk voorzien in artikel 7 van het Memorandum van 12 Maart, vereischt een dergelijke gemeenschappelijke dienst een pool-overeenkomst, onder

[p. 1514]

welke volgens een bepaalde nader vast te stellen maatstaf, het aandeel dei beide Maatschappijen in uitgaven en inkomsten zal worden geregeld. Het spreekt van zelf, dat het Regeeringsvoorschot uitsluitend ten goede der Holland-Zuid-Afrika Lijn zal komen.

Verder ligt het uit den aard der zaak in ons voornemen om de geheele exploitatie der Maatschappij op zoo voordeelige mogelijke wijze te doen geschieden, hetgeen beteekent, dat onder meer het laad- en lostarief door de Holland-Zuid-Afrika Lijn met de Koninklijke Nederlandsche Stoomboot-Maatschappij overeen te komen, gebaseerd zal zijn op de in de haven geldende minimumtarieven.

De administratie der Holland-Zuid-Afrika Lijn zal gevoerd worden door de Koninklijke Nederlandsche Stoomboot-Maatschappij, doch zal geheel afzonderlijk worden gehouden, waardoor iedere gewenschte controle mogelijk zal zijn.

In verband hiermede veroorloven wij ons nog de opmerking dat, indien de door U en onze Maatschappij gemaakte overeenkomst - voor zoover noodig - de sanctie van de Regeering zal erlangen, het van zelf spreekt, dat de controleerende functie van den Regeerings-commissaris, als vastgelegd in de Statuten der Maatschappij, onverkort wordt gehandhaafd.

Wij nemen aan, dat de voorgaande uiteenzettingen de Regeering zullen bevredigen, ten opzichte van het behoud van een voldoend zelfstandig materieel en financieel beheer der Holland-Zuid-Afrika Lijn in verband met het eerste lid van Artikel 12 van het Regeeringscontract.

Een verklaring als bedoeld in de laatste alinea van het schrijven van den Minister, kunnen wij niet afleggen, omdat omstandigheden buiten onzen wil op de mogelijkheid van het voortbestaan van de Holland-Zuid-Afrika Lijn zoowel als van iedere scheepvaartlijn, vooral in dezen tijd van economische ontwrichting, belangrijken invloed kunnen uitoefenen.

Gaarne echter verklaren wij, dat het ons stellig voornemen is de Holland-Zuid-Afrika Lijn gedurende den tijd, waarin nog voorschot van den Staat zal worden ontvangen, te doen voortbestaan; alleen omstandigheden derhalve als bovenbedoeld zouden dit kunnen verhinderen.

Uit onze bovenstaande toelichting moge blijken, dat wij bereid zijn tot iedere redelijke samenwerking en medewerking, teneinde de definitieve goedkeuring der Regeering ten spoedigste te verkrijgen.

Mochten er niettegenstaande onze bovengegeven uiteenzettingen onverhoopt nog verdere bezwaren der Regeering uit den weg te ruimen zijn, dan vertrouwen wij, dat U daarin zult slagen; na lange onderhandelingen toch is ten slotte tusschen U en ons overeenstemming verkregen; van de tot stand gekomen overeenkomst mag derhalve veilig worden aangenomen, dat hierin ook met de belangen der Holland-Zuid-Afrika Lijn ten volle rekening is gehouden. Het zal U dan ook, vertrouwen wij, niet moeilijk vallen hiervan eveneens de Regeering te overtuigen.

Tenslotte is ons door den Raad van Beheer opgedragen U te verzoeken het wel daarheen te willen leiden, dat de eindbeslissing ons gewordt vóór 31 October a.s. De lange duur toch der onderhandelingen maken het thans dringend noodzakelijk, dat wij ten spoedigste weten welken weg wij inzake het aanloopen der overige Zuid-Afrikaansche havens door de schepen onzer lijn, zullen te volgen hebben.

[p. 1515]

Wij wenschen hierbij nogmaals uitdrukkelijk te verzekeren, dat wij in ieder opzicht de voorkeur geven aan die oplossing, welke is neergelegd in de meerbedoelde overeenkomst tusschen Uwe en onze Lijn.

Hoogachtend,

holland oost-afrika lijn.