Tamme orgieën in Amsterdam?
Deze keer beginnen we de maandelijkse taalles met een paar voorbeelden die aantonen tot welke misverstanden een onbedachtzaam gebruik (waaronder ook niet-gebruik verstaan wordt) van de komma kan leiden.
‘De Franse werkloosheid is in juni opnieuw gestegen tot 11,6 procent.’ Hieruit valt te lezen dat de Franse werkloosheid al eerder 11,6 procent heeft bedragen. Maar bedoeld was te zeggen dat de werkloosheid opnieuw is gestegen, en wel tot 11,6 procent. Een komma na gestegen zou voldoende zijn geweest om misverstand te voorkomen.
‘Het gaat om vriendinnen en kennissen die zich hebben geërgerd aan artikelen van SGP'ers over de vrouw die geen regeermacht zou kunnen uitoefenen.’ Die SGP'ers zijn niet tegen regeermacht van bepaalde vrouwen, maar tegen regeermacht van de vrouw als zodanig. Een komma na vrouw zou voldoende zijn geweest om misverstand te voorkomen.
Andere taalcuriositeiten van de afgelopen zes weken:
‘Björn Borgs wilde orgieën in Amsterdam.’ Zijn er ook tamme orgieën?
‘Een van de dingen die mij verdriet...’ Consequent zou zijn geweest: een van de dingen dat mij verdriet..., omdat 't het ding is. Die die slaat kennelijk op het meervoud dingen, dus had er verdrieten moeten staan.
‘Ook een blinde wil de sensatie voelen het onbereikbare aan te raken.’ Sensatie voelen: dubbelop.
‘Het meest ideale is als de landen die zouden toetreden tot de EG ook lid worden van de Westeuropese Unie.’ Kan iets nog idealer zijn dan ideaal?
‘Fout van de verpleger kost jong meisje het leven.’ Zijn er ook oude meisjes?
‘Overigens heeft de Kema het recht om het keurmerk te mogen dragen begin juli opgeschort.’ Dubbelop: wie het recht heeft mag.
‘In het begin van de jaren '70 waren er geruchten over een echtscheiding, maar bleek een verzoening toch mogelijk.’ Het waren dus geen geruchten?
‘Zelden werd oprechter trouw zo innig beleefd.’ Waarom die r in het bijvoeglijk naamwoord?
‘Dat ontaardde in een vechtpartij tussen ons, wethouder en ambtenaren, en zij.’ Een vechtpartij tussen ons en zij?
‘De medicus moet werken aan het in zo optimaal mogelijk in conditie brengen van...’ Optimaal betekent op zichzelf al: zo goed mogelijk.
‘... de uitgesproken wens van minister Van den Broek om juist wèl grondtroepen in te willen zetten.’ Dubbelop: als dat zijn wens was, wilde hij het.
‘Daarentegen zou een overheersende betekenis van de Duitse kwestie (zowel onthechting ten aanzien van West- als Oost-Europa) tot een omslagscenario (terugtrekking van de Verenigde Staten; irrelevantie van de nucleaire relaties; aanhalen van de Frans-Duitse banden) kunnen voorspellen. ‘Kan tot iets voorspeld worden? Bovendien zou ik hebben geschreven: onthechting ten aanzien van zowel West- als Oost-Europa.
‘De bestemming werd Frankfurt (waarom niet: Frankfort? we zeggen toch ook niet: Berlin? - J.L.H.), nadat Nicolás Escobar de toegang tot Spanje was geweigerd en ook in een groot aantal Latijns-Amerikaanse landen niet welkom bleek.’ Werd Escobar geweigerd of werd hem de toegang geweigerd? In het laatste geval wordt Escobar hier zowel in derde als in eerste naamval gebruikt.
‘Behalve de gulden en de mark zweven de overige zes munten nu ten opzichte van elkaar.’ Overige zes is overbodig geowrden door voorafgaande behalve.
‘De klant loopt straks de kans toch iets meer te moeten betalen voor zijn Franse en Belgische franken en Deense kronen. ‘Niet om meer te verdienen, maar vanwege dat vergrote risico’, aldus de GWK-zegsman. ‘Moet de klant meer betalen om meer te verdienen?
‘Een laatste afscheid aan zijn zoon, die sinds 26 juli met vier anderen vermist raakten op een veerboot.’ 1. Zij raakten niet vermist sinds 26 juli, maar op 26 juli. 2. Samen met vier anderen raakte (dus niet meervoud) hij vermist. 3. Raakten zij vermist op die veerboot?
‘Er zijn talloze woorden waarvan het gebruik in bepaalde kringen taboe is en de gebruiker eeuwig brandmerken als een outsider’ (uit eigen werk, pas na achttien jaar ontdekt).
‘Ik heb het voorrecht gehad aan de wieg te mogen staan van...’ Wie het voorrecht heeft mag.
‘De raad van bestuur had geblunderd door over het hoofd te zien dat na de officiële bekendmaking van de koersgevoelige informatie de beurshandel nog een uur doorging.’ Was de informatie gevoelig voor koersen? Of waren de koersen gevoelig voor informatie? (Lichtgevoelig betekent: gevoelig voor licht.)
Tot slot enkele overlijdensberichten:
‘ “Zalig zijn de doden, die in de Here sterven.” In dit geloof nam de Here tot Zich onze...’
‘Moe, maar moedig gestreden met de ogen gericht op haar Verlosser, heeft Hij tot Zich genomen onze...’
‘Toch nog onverwacht, doch gespaard voor verder lijden, heeft God tot Zich genomen onze...’
‘In de volle overtuiging dat de Messias, die het gelovige joodse volk verwacht, dezelfde zal zijn als de wederkomst van onze Heiland Jezus Christus die wij verwachten, is heden heengegaan...’
‘Dankbaar voor alles wat hij voor ons heeft betekend, nam God tot Zich...’
‘In vol vertrouwen op Gods beloften nam de Here tot Zich...’
‘Hiermee hebben wij de droeve plicht u in kennis te stellen van het overlijden van...’
‘Met intens verdriet geven wij u kennis dat heden is overleden, voor ons veel te vroeg, maar door hemzelf verkozen deze wereld te verlaten, onze...’
‘Nu verder levend in Gods Koninkrijk en geborgen in Zijn liefde hebben wij afscheid moeten nemen van onze...’
‘Intens verdrietig, omdat zij niet meer bij ons is, maar ook heel erg gelukkig dat wij haar zo lang bij ons mochten hebben, is onverwacht ingeslapen onze...’
NRC Handelsblad van 27-08-1993, pagina 9
Auteursrechtelijk beschermd