Voor of achter de streep?
In vele banken en postkantoren staat, op ongeveer een meter voor de balie, het verzoek op de vloer: ‘...achter deze streep te wachten...’ Moet hier niet staan: ‘... voor deze streep te wachten...’? Immers, het verzoek is aan de klant gericht, en als hij, naar de balie lopend, achter de streep zou stilstaan zou hij te dicht bij de balie komen.
Andere taaleigenaardigheden, de afgelopen zes weken opgemerkt: ‘Op Berdien Sternberg en Sylvia Tóth na, is het aantal bekende Nederlanders op het bal gering.’ Zonder Sternberg en Tóth zou het aantal nog geringer zijn.
‘Ook kreeg ik altijd als hij je een hand gaf de indruk dat hij je in één moeite door gelijk maar even zegende.’
In één moeite door en gelijk (in de betekenis van: meteen) is dat niet dubbelop? ‘Inderdaad had de nieuwe minister geen ervaring met de scheepvaart, maar had hij in zijn nieuwe functie vrij wat troeven in handen.’ Slaat inderdaad ook op de tweede helft van die zin? Taalkundig wel, maar logisch?
‘In omvang steeds kleiner geworden, is de invloed van de politieke partij op het staatsapparaat alleen maar toegenomen.’ Hoe kan dat: een invloed die steeds kleiner wordt, maar tegelijk alleen maar toeneemt?
‘In de nabije toekomst is een cultuurstrijd te verwachten tussen de voorstanders van het Westerse model en zij die voor een originele derde weg opkomen.’ Een strijd tussen de voorstanders en zij?
‘De wet WAGW is ook van toepassing op zij die met een HIV infectie of aids besmet zijn.’ Van toepassing op zij? Bovendien is infectie en besmet dubbelop.
‘Dit alles, gevoegd bij de stilte die er sinds de dag van de strijd had geheerst, en bij het zo beknopte verslag dat de maarschalk de Villers had uitgebracht - en dat weer zonder excuses te zoeken - maakten de Koning nerveus en razend.’ Dit alles maakten de Koning nerveus en razend?
‘Het parlement moet de moed durven opbrengen bestemmingsplanprocedures te bekorten.’ Het parlement moet dus durven te durven.
‘Daarmee raakte Quené een achillespees van de parlementaire democratie.’ Een achillespees heeft iedereen, een achilleshiel niet.
‘De grote vraag naar eensgezinswoningen heeft ertoe geleid dat de prijs van deze woningen met gemiddeld 9,5 procent is gestegen.’ Hebben die woningen iets met eensgezind te maken of is eengezinswoningen bedoeld?
‘Bij de Headshop op de Kloveniersburgwal verdringen twee Italiaanse jongens zich.’ Daar was dan blijkbaar wel heel weinig ruimte.
‘De nauwelijks verholen minachting waarmee een hoofdcommissaris van politie of een bevelhebber van het leger over de partijpolitiek spreken is een logische schakel in deze neergang.’ Of duidt een keuze tussen twee mogelijkheden aan. Dus in dit geval: spreekt.
‘Die discipline kunnen politici soms moeilijk opbrengen en vraagt van de centrale bankiers een grote mate van onverstoorbaarheid bij hun beheer over het geld.’ Vergelijk: Jan groetten wij en liep door.
‘Het huis is vooral bedoeld voor Nederlandse residenten in Spanje.’ Ik dacht dat we alleen maar residenten in het voormalige Nederlands-Indië hadden.
‘De redactie van deze rubriek heeft zich bereid verklaard wel te willen lobbyen voor een lintje.’ Dubbelop.
‘...de spectaculaire uitbraak van een belangrijke XTC-verdachte die zich door kameraden liet ophalen die als nep-agenten waren verkleed.’ Dus ze waren niet als agenten, maar als nep-agenten verkleed. Hoe zagen ze er dan wel uit?
‘Rechter staat toe dat havo-scholiere haar examen mag doen met geluidsband.’ Als er iets toegestaan wordt, mag het.
‘Is de voorziening in tact voor diegenen, die hem echt nodig hebben?’ Die zin heb ik enkele malen moeten overlezen voordat ik hem begreep. De moeilijkheid zat 'm niet in de komma, die er ten onrechte staat, en evenmin in hem (in plaats van haar), maar in de splitsing van intact in twee woorden (wat je overigens vaak ziet).
‘Toen na de revolutie van 1917 de eerste socialistische staat, de Sovjet-Unie, tot stand kwam, voelden velen in Europa zich bedreigd. Ook de Sovjets vreesden het Westen.’ Wie vreesde nog meer het Westen?
‘Betrapt door Shawnees ging de buit grotendeels verloren.’ Was de buit betrapt? ‘Toch is de NOS-documentaire boeiend. Niet in het minst omdat het programma bestaat uit opnamen uit Nederland en de VS.’ Dus die opnamen maakten de documentaire helemaal niet (= niet in het minst) boeiend? Of is bedoeld: niet het minst (= niet in de laatste plaats)?
Een lezer vraagt zich af of deze fout niet ontstaat ten gevolge van contaminatie van niet in de laatste plaats en niet het minst. Als dat vermoeden juist is, dan zou het kunnen zijn dat niet-katholieken eerder het slachtoffer van die contaminatie worden dan katholieken. Immers, katholieken zeggen immers meestal niet ‘in de laatste plaats’, maar ‘op de laatste plaats’. Iets voor taalsociologen om na te gaan, maar dan moeten ze er gauw bij zijn, want ook hier heeft de oecumene toegeslagen.
NRC Handelsblad van 18-05-1993, pagina 9
Auteursrechtelijk beschermd