Zijn kinderen geen mensen?
‘Zij was een van de vrouwen die onze samenspraak met de zwerver had staan observeren.’ ‘Guus Vleugel is een van de weinigen die ervoor uitkomt dat hij indertijd tegen Het Huwelijk was.’ ‘Zijn vader was een van degenen die in 1941 de communistische partij had opgericht.’
‘Ellen van Driest was een van de eerste vrouwen die afstudeerde aan de brandweeracademie.’ ‘Een van de mensen die het dagboek van Gerard Bilders heeft gelezen is trouwens Vincent van Gogh.’ ‘Hij was een van de eersten die ons wees op de bloedige realiteit van het totalitarisme.’
Welke fout hebben deze zes zinnen gemeen? Dat zullen degenen die mijn maandelijkse taalrubriek min of meer geregeld hebben gevolgd, onmiddellijk hebben gezien. Zes keer in vier weken lectuur is overigens weinig.
Een andere fout, die aan populariteit lijkt te winnen, is deze, die ik drie keer tegenkwam: ‘Tot een der gasten behoorde Jonas Daniel Meijer.’ ‘Als leerling van de Duitse filosoof Edmund Husserl behoort Patocka tot een van de belangrijkste vertolkers van het existentialisme in Tsjechoslowakije.’ ‘Zijn vader behoorde tot een van de grootste uitgevers in het vooroorlogse Duitsland.’
Bedoeld was: een der gasten was...; of: tot de gasten behoorde... Je kunt niet behoren tot een iemand, tenzij als slaaf.
Nu de rest. ‘Europa kan er niet onderuit dat het een rol moet spelen bij de noodzakelijke ontwikkeling van Afrika.’ Het dwingende van moeten ligt al besloten in het er niet onderuit kunnen; moet is dus overbodig.
De Nederlandse Vereniging van Schooldekanen (die beter moest weten) schreef in een persbericht: ‘Als mens is deze stellingname zo onheus en zo slecht, als politicus zo tactloos en zo onwaarachtig en in relatie tot de feitelijkheid onvoorstelbaar onjuist.’ Is een stellingname een mens of politicus?
‘De omgang tussen een ongehuwde heer en iemand van het andere geslacht, al dan niet getrouwd, wordt veel beperkingen in de weg gelegd.’ Wordt de omgang in de weg gelegd? Of worden hem veel beperkingen in de weg gelegd?
‘Bedenkelijk luisteren Vendex-werknemers naar de woorden van de FNV-bestuurders.’ Je kunt wel bedenkelijk kijken, maar kun je ook bedenkelijk luisteren?
‘Van de door de deelnemende bedrijfsartsen geconstateerde beroepsziekten werd minder dan een derde aan de werkgever doorgegeven, zoals de bedoeling is.’ Wat is de bedoeling?
Een stelling bij een proefschrift: ‘Waar geen verschil van mening heerst, kan geen vooruitgang in waarheid zijn.’ Kan er uberhaupt vooruitgang in waarheid zijn? Waarheid immers is een absoluut begrip.
Beter zou mijns inziens zijn geweest: ...kan er geen vooruitgang in de kennis der waarheid zijn. Overigens is het al eerder gezegd: du choc des opinions jaillit la verite.
‘In Nederland bestaat een verbod op het houden, kopen en verkopen van alle apensoorten, mits hiervoor een vergunning is afgegeven.’ Dat begrijp ik niet: als een vergunning is afgegeven, bestaat een verbod.
Of zijn mits en tenzij weer eens met elkaar verward? ‘De patstelling tussen Rusland en de centrale regering maakt het onmogelijk om de chaos waarin de Sovjet-Unie wegzinkt te stoppen.’
Moet de chaos gestopt worden of het wegzinken erin? ‘...haar liefde voor mensen en kinderen...’ Zijn kinderen dan geen mensen?
‘Het eerste en tweede koor bleken over een warme klank te kunnen beschikken.’ Als het bleek, dan konden ze er niet alleen over beschikken, maar beschikten ze er ook over.
‘Geen van beide instellingen kunnen verantwoordelijk gehouden worden voor de feiten en meningen in dit boek.’ Geen is nog minder dan een, kan dus de meervoudsvorm niet hebben.
‘Nederland volgt, op de voet weliswaar, maar zelden of nooit in een leidende positie.’ Dat haal je de koekoek: als je volgt, ben je niet in een leidende positie.
‘...dat de minister het kennelijk te voorbarig heeft gevonden contact op te nemen met de mensen die op zijn lijstje staan.’ Voorbarig betekent: te vroeg. Te voorbarig is dus: te te vroeg?
‘Ook viel het aantal bezoekers uit het voormalige Oost-Duitsland op.’ Oost-Duitsland is helemaal niet voormalig, net zomin als Oost-Nederland dat is.
‘Onder Amerikaanse en Engelse druk werden in 1940-1941 door Japan van Nederlands-Indie geeiste economische concessies het hoofd geboden.’
Werden de concessies geboden? of werd hun het hoofd geboden? Overigens werd niet de concessies het hoofd geboden, maar de eisen tot concessies. Ten slotte: wie bood het hoofd: Japan of Nederlands-Indie?
NRC Handelsblad van 09-04-1991, pagina 9
Auteursrechtelijk beschermd