Een pratend roodborstje?
Er was een tijd dat er geen leeftijdsgrens verbonden was aan het ambt van commissaris. Commissarissen konden toen letterlijk slapend rijk worden. Nu is er een leeftijdsgrens, en zo is de gemiddelde leeftijd van commissarissen flink gedaald. Ergens las ik: ‘De gemiddelde leeftijd van commissarissen is opnieuw gedaald tot 48 jaar’. Zou de gemiddelde leeftijd al eens eerder 48 jaar zijn geweest? Waarschijnlijk niet. Vermoedelijk was bedoeld: ‘De gemiddelde leeftijd is opnieuw gedaald: tot 48 jaar’. Wat voor verschil een leesteken al niet kan maken.
Andere eigenaardigheden de vorige maand ontmoet: ‘Het is van groot belang dat de westerse staten dergelijke initiatieven een kans geven en in een later stadium krachtig ondersteunen.’ Een zelfde woord (initiatieven) als meewerkend en als lijdend voorwerp gebruikt.
‘Het wordt steeds duidelijker dat ook in ons land gezondheidsproblemen en sterfte in sociaal achtergestelde klassen veel vaker voorkomen dan in hogere sociaal-economische milieus.’ Sterfte komt in alle klassen even vaak voor, want we gaan allemaal te eniger tijd dood.
‘Het uiteenvallen van Burgerforum zou haast onvermijdelijk tot nieuwe verkiezingen kunnen leiden.’ Zolang dit tot nieuwe verkiezingen zou kunnen leiden, is het niet onvermijdelijk.
‘Meer dan een halfjaar zijn we op zoek geweest naar het vinden van een oplossing.’ Niet naar een oplossing zelf?
‘Het roodborstje kwam heel dichtbij toen ik in de tuin aan het spitten was. Al pratend tegen hem, zocht hij wormpjes in de aarde.’ Tegen wie praatte dat roodborstje?
‘We verzoeken de leden van onze vereniging ons een duwtje in de rug te willen geven.’ Alleen maar te willen?
‘Het festijn leverde mooie tafereeltjes op, niet in het minst door de met pluimen en bellen fraai opgetuigde, uiteraard Friese, paarden.’ Dus die paarden hebben niet in het minst (= helemaal niet) bijgedragen aan die mooie tafereeltjes. Of was bedoeld: niet 't minst (= niet in de laatste plaats)?
‘... de keuze tussen een onafhankelijk beleid in het Midden-Oosten of het zojuist verworven vertrouwen in het Westen.’ Tussen dit en dat.
‘Als een traditionele apparatsjik wijdde hij alles wat er verkeerd ging aan een gebrek aan centrale leiding en aan tijdelijke euvels in het planningsmechanisme.’ Het kan natuurlijk, maar zou hier de verleden tijd van wijten niet logischer zijn geweest?
‘Ik vind het alleen maar een grote verantwoordelijkheid hiermee te kunnen omgaan.’ Zolang je ermee kunt omgaan, maar het niet doet, is die verantwoordelijkheid niet zo groot.
‘Deze laatste voorwaarden liggen ter inzage of kunnen wij u op verzoek toesturen.’ Een zelfde woord (voorwaarden) als onderwerp en als lijdend voorwerp gebruikt.
‘De motie wordt aangenomen, maar niet nadat Don nog een pesterijtje heeft uitgehaald door hoofdelijke stemming te vragen.’ Dus de motie werd aangenomen voordat (= niet nadat) dat pesterijtje werd uitgehaald. Wat had dat pesterijtje dan voor zin? Of was bedoeld: niet dan nadat?
‘Het ministerie van justitie weet niet wat er tegen dit soort ontsnappingen, de eerste in haar soort in ons land, moet worden gedaan.’ Waar slaat haar op?
‘Het ministerie van verkeer en waterstaat heeft een organisatiebureau opdracht gegeven hoe een verbeterd normeringssysteem eruit kan zien.’ Je geeft iemand opdracht iets te doen. Wat is hier de opdracht?
‘Nu behoort hij tot een van de scherpste critici van het beleid van president Bush in de Golfoorlog.’ Wie behoorden er nog meer tot die ene scherpe criticus? Bedoeld is: nu is hij een van de scherpste critici; of: nu behoort hij tot de scherpste critici.
‘Het is uiterst ongelukkig dat Duitse bedrijven erbij zijn betrokken (bij de levering van gifgas). De felle reacties vind ik volstrekt begrijpelijk en ze vervullen mij met diepe schaamte.’ Die reacties? Niet de levering?
Ten slotte een voorbeeld van de welbekende constructie (die ik in februari acht keer tegenkwam): ‘Duitsland is een van de weinige Europese landen die geen behoefte heeft aan renteverlaging’ (moet zijn: hebben). Ik geef dit voorbeeld omdat het tenminste logisch zou zijn geweest als er dat in plaats van die had gestaan, hoewel de zin ook dan fout zou zijn geweest.
NRC Handelsblad van 12-03-1991, pagina 9
Auteursrechtelijk beschermd