Bedroefd hebben wij kennisgenomen
Verwarring is het begin van het ware inzicht. Uitentreuren heb ik erop gewezen dat de constructie ‘F. Uijen, een van de PvdA-Eerste-Kamerleden die tegen de Nederlandse aanwezigheid in de Golf stemde... ‘verkeerd is (moet zijn: stemden).
Zou de constructeur van deze zin: ‘Een van de weinige onderwerpen waarmee de PvdA winst boekten, was de bezuiniging op defensie’ hierdoor in verwarring zijn gebracht en daarom de meervoudsvorm boekten hebben gebruikt? Zo ja, dan ten onrechte, want hier moet toevallig - of eigenlijk helemaal niet toevallig - de enkelvoudsvorm (dus: boekte) worden gebruikt. Andere taaleigenaardigheden die ik in januari tegenkwam: ‘Sjevardnadze gaf ook zelf de verklaring voor deze ogenschijnlijke paradox’. Als hier met ogenschijnlijk bedoeld is: schijnbaar (het kan ook betekenen: klaarblijkelijk, duidelijk, maar in die betekenis is het volgens Van Dale ‘weinig gebruikelijk’), dan rijst de vraag: wordt hiermee bedoeld een schijnbaar schijnbare tegenstelling? Want een paradox is een schijnbare tegenstelling.
‘(...) en de leerling werd duchtig de oren gewassen’. Werd hij gewassen of werden hem de oren gewassen? ‘Communistische bewegingen in met name Italie en Frankrijk konden een halt worden toegeroepen.’ Werden zij toegeroepen of werd hun een halt toegeroepen?
‘Dagen van bezinning, waarin het goed is eens te denken aan zij die het nu moeilijk hebben.’ ‘In die tijd bestond er een enorme kloof tussen degenen die zich volledig met de Vietcong identificeerden en zij die vonden dat... ‘Dat is natuurlijk ook een manier om de moeilijke keus tussen hen en hun te ontwijken.
‘Hij behoort tot degenen die een langdurige coalitie met het CDA mogelijk kan maken.’ Als coalitie onderwerp is, klopt het, maar is het onzin.
‘Ook astronaut Wubbo Ockels behoort tot een van de mensen die door Astrid Joosten werden geinterviewd.’ Wie behoorde er nog meer tot die ene?
‘Bedroefd hebben wij kennisgenomen van het overlijden van... ‘Meestal word je pas na kennisneming van het overlijden bedroefd.
‘Bij die tussenbalans moet het kabinet van minister Kok 14 miljoen ombuigen.’ Moeten die 14 miljoen zelf omgebogen worden?
‘Eergisteren vertelde Alzamanan over de moraal van de verdreven Koeweitse troepen.’ Dat kan natuurlijk. Of zou hier het moreel zijn bedoeld?
‘Pollard is, ondanks of omdat hij in de steek gelaten is door Israel, in dat land tot een nationale held uitgegroeid.’ Ondanks hij in de steek is gelaten?
‘Broder behoort tot het handjevol commentatoren dat enige invloed uitoefent, niet in het minst omdat de columns van deze Pulitzerprijswinnaar door zo'n driehonderd kranten worden overgenomen.’ Waarop berust zijn invloed dan? Want niet in het minst betekent: helemaal niet. Of is bedoeld: niet het minst?
‘Zonder onbescheiden te zijn ben ik een charmante aparte lange slanke vrouw van 47 jaar, 1, 82 m, 70 kg, van nature blond, HBO opl.’ Zou ze al die eigenschappen niet hebben als ze wel onbescheiden zou zijn?
‘Een regio die in het bijzonder zou worden getroffen door langdurig hogere olieprijzen betreft Oost-Europa.’ Waarom betreft? Is is niet genoeg?
‘Het vertrek van Thatcher, gecombineerd met het Britse optreden in de Golf, lijken hem een gelegenheid te bieden... ‘Waar berust die meervoudsvorm op? ‘Door een brand in ons bedrijf, waarbij een gedeelte van onze opslagloodsen totaal werd verwoest, delen wij u mede dat wij het “ongemak” voor onze clienten tot het uiterste zullen beperken.’ Is er een brand voor nodig om dat mede te delen?
‘Vandaar zijn voorstel om officieren van justitie de mogelijkheid te geven om binnen dertig dagen fouten in de dagvaarding te kunnen corrigeren.’
Dubbelop: kunnen ligt al in mogelijkheid opgesloten. (Die twee oms zijn ook overbodig.)
‘Als een van de weinige landen is Nederland in de afgelopen economisch “vette” jaren zijn staatsschuld blijven vergroten.’ Kan deze constructie eigenlijk wel? Want in feite staat er dat er maar weinig landen zijn, terwijl kennelijk bedoeld is te zeggen dat weinig landen, ondanks vette jaren, hun staatsschuld zijn blijven vergroten en dat Nederland daar een van is.
‘Maar die heeft zich voor zoveel karretjes laten spannen dat hij zijn morele gezag misschien nog niet helemaal kwijt is, maar de gelovigen intussen wel de kluts’ (eigen werk). Kan deze constructie eigenlijk wel? Mag zijn (dat bij gelovigen hoort) opgesloten worden geacht in het voorafgaande is? Dat vraagt mij een lezeres. Ik weet het niet.
‘Voor hem bleef het leven een aaneenschakeling van mondaine parties, geacheveerde dansmuziek en elk jaar een galapremiere van een fonkelnieuwe show.’ Zijn er ook premieres van oude shows?
‘Een van de twee Colombianen die vanwege hun leidende rol 14 jaar cel kregen opgelegd, zal zijn straf voorlopig niet kunnen uitzitten omdat hij enkele weken geleden is ontsnapt uit het huis van bewaring.’ Is kunnen hier wel het juiste woord?
NRC Handelsblad van 12-02-1991, pagina 9
Auteursrechtelijk beschermd