De contemptu mortis

[p. 183]

Platonis locvs ex Phaedone de vita secvndvm mentem, qvae est munus philosophi, & initium mortis.

ἩΓούμεθά τι τὸν θάνατον εἶναι; Πάνυ γ', ἔφη ὑπολαβὼν ὁ Σιμμίας. Αρα μὴ ἄλλο τὶ, ἢ τὴν τῆς ψυχῆς ἀπὸ τοῦ σώματος ἀπαλλαγήν; καὶ εἶναι τοῦτο τεθνάναι, χωρὶς μὲν ἀπὸ τῆς ψυχῆς ἀπαλλαγὴν, ἀυτὸ καθ' ἑαυτὸ τὸ σῶμα γεγονέναι· χωρὶς δὲ τὴν ψυχὴν τοῦ σώματος ἀπαλλαγεῖσαν, ἀυτὴν καθ' αὑτὴν εἶναι; ἆρα μὴ ἄλλο τὶ ᾖ ὁ θάνατος, ἢ τοῦτο; Οὐκ, ἀλλὰ τοῦτο, ἔφη. Σκέψαι δὴ, ὦ' γαθὲ, ἐὰν ἄρα καὶ σοὶ ξυνδοκῇ ἅπερ ἐ-

VTrvm aliquid putamus mortem esse? Ita sane, respondit Simmias. Vtrum ergo, inquit ille, aliud quam animae ac corporis putamus separationem esse? vt, nimirum, nihil aliud sit mori, quam vt corpus sit ab anima seiunctum, & seorsum sine hac existat; vicissimque anima a corpore sit separata, eodemque modo, sola ac per se existat? Quaeso, vtrum illud, an quid aliud ab illo est, quod mortem dicimus? Nihil, inquit ille, aliud profecto, sed hoc ipsum. Vide igitur, ô bone, vtrum idem nunc tibi, quod mihi, vi-

[p. 184]

deatur. quippe hic facilius intelligemus illud, de quo inter nos nunc agimus. Vtrumne ergo munus esse existimas philosophi, addictum esse iis voluptatibus. quae è cibo aut è potu percipiuntur? Minime vero, o noster Socrates, respondit Simmias. Quid? ijsne quae è rebus Venereis petuntur? Nequaquam, inquit ille. Arbitraris ergo munus esse illius, vt in cultu corporis defixus haereat? hoc est, vt exempli causa, vestes habeat eximias, aut calceos, aliaque id genus quae ornando corpori excogitantur? Et vtrumne eum talia, aliaque id genus, admiraturum esse, an nullo habiturum loco, nisi quatenus necessitas id flagitat, existimas? Nullo ea loco si quid judico, esse habiturum; modo verus, inquit ille, sit philosophus. Nonne ergo prorsus sic videtur tibi, omne talis viri studium, non in cor-

μοί. ἐκ γὰρ τούτων μᾶλλον οἶμαι ἡμᾶς ἔισεσθαι περὶ ὧν σκοποῦμεν. Φαίνεταί σοι φιλοσόφου ἀνδρὸς εἶναι ἐσπουδακέναι περὶ τὰς ἡδονὰς καλουμένας τὰς τοιάσδε, οἷον σιτίων τὲ καὶ ποτῶν; Ηκιστά γε, ὦ Σώκρατες, ἔφη ὁ Σιμμίας. Τί δὲ, τὰς τῶν ἀφροδισίων; Οὐδαμῶς. Τί δὲ, τὰς ἄλλας τὰς περὶ τὸ σῶμα θεραπείας δοκεῖ σοι ἐντίμους ἡγεῖσθαι, ὁ τοιοῦτος· οἷον ἱματίων διαφερόντων κτήσεις καὶ ὑποδημάτων, καὶ τοὺς ἄλλους καλλωπισμοὺς τοὺς περὶ τὸ σῶμα πότερον τιμᾶν δοκεῖ σοι, ἢ ἀτιμάζειν, καθ' ὅσον μὴ πολλὴ ἀνάγκη μετέχειν αὐτῶν; Ἀτιμάζειν ἔμοιγε δοκεῖ, ἔφη, ὅγε ὡς ἀληθῶς φιλόσοφος. Οὐκοῦν ὅλως δοκεῖ σοι, ἔφη, ἡτοῦ τοιούτου πραγματεία, οὐ περὶ τὸ σῶμα εἶναι, ἀλλὰ καθ' ὅσον δύναται

[p. 185]

ἀφεστάναι αὐτοῦ, πρὸς δὲ τὴν ψυχὴν τετράφθαι; Εμοιγε. Ἆρ' οῦν πρῶτον μὲν ἐν τοῖς τοιούτοις δῆλός ἐστιν ὁ φιλόσοφος ἀπολύων ὅτι μάλιστα τὴν ψυχὴν ἀπὸ τῆς τοῦ σώματος κοινωνίας, διαφερόντως τῶν ἄλλων ἀνθρώπων; Φαίνεται. Καὶ δοκεῖ γέπου, ὦ Σιμμία, τοῖς πολλοῖς ἀνθρώπων, ᾧ μηδὲν ἡδὺ τῶν τοιούτων, μηδὲ μετέχει ἀυτῶν, οὐκ ἄξιον εἶναι ζῆν, ἀλλ' ἐγγύς τι τείνειν τοῦ τεθνάναι ὁ μηδὲν φροντίζων τῶν ἡδονῶν, αἵ διὰ τοῦ σώματός εἰσι. Πάνυ μὲν οὖν ἀληθῆ λέχεις. Τί δὲ δὴ, περὶ αὐτὴν τῆς φρονήσεως κτῆσιν, πότερον ἐμπόδιον τὸ σῶμα, ἢ οὒ, ἐάν τις αὐτὸ ἐν τῇ ζητήσει κοινωνὸν συμπαραλαμβάνῃ· οἷον τὸ τοιόνδε λέγω· ἆρα ἔχει ἀλήθειάν τινα ὄψις τὲ καὶ ἀκοὴ τοῖς ἀνθρώ-

pore eiusque cura occupari, sed in id ei incumbendum, vt quantum potest, ab hoc faciat divortium, totumque se ad animum conuertat? Mihi quidem sane. Et an non ex ijs omnibus videtur tibi planum esse, eum qui revera sit philosophus, longe prae alijs a consortio corporis, seiuncturum esse animam? Videtur plane. Et videmus tamen, multos esse e turba, o Simmia, qui arbitrantur, eum qui aut voluptatem ex his talibus non percipit, aut plane eorum non sit particeps, indignum esse vita, aut non ita longe a morte abesse. siquidem, cum corpore sit praeditus, nullam sentiat ex eo voluptatem. Ita plane se res habet. Iam in comparanda sapientia, vtrumne credis corporis societatem, si quis eam putet adhibendam, fore impedimento, an contra? Id quod volo hoc est; Putasne visum & audi-

[p. 186]

tum, certi aliquid habere, aut assensum ijs homines praebere pesse? an poëtas esse qui in vulgus temere sparserunt; nihil, vel videri certo vel audiri? Et tamen, satis equidem constare arbitror, si hi duo sensus nihil certi habeant aut cui possit credi, multo minus caeteris id conuenire. cum praesertim caeteri his longe sint inferiores. Et, num recte sentire tibi videor? Omnino, inquit ille. Quando igitur dicemus, animam, jam veritatem assequi? siquidem iam ante diximus, & sane manifestum est, eam, vbi corpus in societatem contemplationis huius adhibet, ab eo dicipi. Ita se res habet. Nonne arbitraris ergo, eam, si quo modo, ratio cinando, veritatem rerum, esse assecuturam? plane, ita est. Nonne & illud credis, tum eam ratiocinari optime, cum neque ab auditu perturbatur neque a visu, & dolore pariter ac voluptate caret?

ποις, ἢ τάγε τοιαῦτα καὶ ὁι ποιηταὶ αἰεὶ ἡμῖν θρυλλοῦσιν, ὅτι οὔτ' ἀκούομεν ἀκριιβὲς οὐδὲν, οὔτε ὁρῶμεν; καί τοι εἰ αὗται τῶν περὶ τὸ σῶμα αἰσθήσεων μὴ ἀκριβεῖς εἰσὶ μηδὲ σαφεῖς, χολῇ γε αἱ ἄλλαι. πᾶσαι γὰρ που τούτων φαυλότεραί εἰσιν· ἢ σοὶ οὐ δοκοῦσι; Πάνυ μὲν οὖν, ἔφη. Πότε οὖν, ἦδ' ὅς, ἡ ψυχὴ τῆς ἀληθείας ἅπτεται; ὅταν μὲν γάρ μετὰ τοῦ σῶματος ἐπιχειρῇ τι σκοπεῖν, δῆλον ὅτι τότε ἐξαπατᾶται ὑπ' αὐτοῦ. Αληθῆ λέγεις. Αρ' οὖν οὐκ ἐν τῷ λογίζεσθαι, εἴπέρπου ἄλλοθι, κατάδηλον ἀυτῇ γίγνεταί τι τῶν ὄντων; Ναί. Λογίζεται δὲ γέ που τότι κάλλιστα, ὅταν αἰτὴν τούτων μηδὲν παραλυπῇ μήτε ἀκοὴ, μήτε ὄψις, μήτε ἄλγηδὼν, μήτέ τις ἡδονή.

[p. 187]

ἀλλ' ὅτι μάλιστα ἀυτὴ καθ' αὑτήν γίγνηται, ἐῶσα χαίρειν τὸ σῶμα, καὶ καθ' ὅσον δύναται μὴ κοινωνοῦσα ἀυτῷ, μηδ' ἁπτομένη ὀρέγηται τοῦ ὄτος. Ἐστὶ ταῦτα. Οὐκοῦν καὶ ἐνταῦθα ἡ τοῦ φιλοσόφου ψυχὴ μάλιστα ἀτιμάζει τὸ σῶμα, καὶ φεύγει ἀπ' αὐτοῦ, ζητεῖ δὲ ἀυτὴ καθ' αὑτὴν γίγνεσθαι; Φαίνεται. Τί δέ δὴ τὰ τοιάδε, ὦ Σιμμία. Φαμέν τι εἶναι δίκαιον ἀυτὸ, ἢ οὐδέν; Φαμέν τι νὴ Δία. Καὶ καλὸν καὶ ἀγαθόν; Πῶς δ' οὔ. Ηδη οὖν πώποτέ τι τῶν τοιούτων τοῖς ὀφθαλμοῖς εἶδες; Οὐδαμῶς, ἦδ' ὅς. Αλλ' ἄλλῃ τινὶ αἰσθήσει τῶν διὰ τοῦ σώματος ἐφήψω ἀυτῶν; λέγω δὲ περὶ ποάντων, οἷον μεγέθους πέρι, ὑγιείας, ἰσχύος, καὶ

ita quidem, vt relicto prorsus, ac dimisso, quantum potest fieri, hoc corpore, adeo vt nec societate eius nec consortio vtatur, ea quae revera sunt, inuestiget. Negari haec non possunt. Nonne igitur hic rursus, anima philosophi, contemnit vehementer corpus, & ab eo fugit, tantum vt versari ipsa possit secum? Sic videtur sane. Verum scire lubet, quid ad illud quod jam quaeram sis dicturus, o noster Simmia. Est ne aliquid, quod ipsum justum dicimus, an vero nihil extat tale? Sane dicimus. Et quod pulchrum itidem ac bonum? Et quid ni? Velim ergo scire, vtrum tale quicquam visu unquam vsurpaueris. Nequaquam, inquit ille. Num ergo sensu alio corporeo, ea assecutus es? Quod volo hoc est: vtrum vnquam primam rerum omnium naturam, & quo vnumquodque est id quod est; magnitudo, nempe, bona valetudo, robur, cae-

[p. 188]

teraque id genus, vt absoluam, omnia, ita contemplatus es: aut eorum veritatem, ita quenquam, contemplari posse credis; ac non contra eum, qui ad singula eorum, quorum contemplationi vacat, contemplanda, mente se quam optime instruxerit, ad singula intelligenda, proxime accessurum esse? Ita prorsus iudico. Eum ergo hoc purissime facturum credis, qui ingenij ac rationis aciem ad singula conuertat, visum vero etiam auertat, neque hunc aut alium, in contemplando, sensum, ad rationis opus pariter admittat, vt hoc modo, pura ac seorsim per se separata mente, vti, singulaque vt sunt, pura ac seorsim separata, indagare queat; quantum quidem pote fieri, ab oculis ac auribus, omnique, vt ab-

τῶν ἄλλων ἑνὶ λόγῳ ἁπάντων τῆς οὐσίας, ὅ τυγχάνει ἕκαστον ὂν, ἆρα διὰ τοῦ σώματος τἀληθέστατον ἀυτῶν θεωρεῖται; ἢ ᾧδ' ἔχει, ὅς ἂν μάλιστα ἡμῶν καὶ ἀκριβέστατα παρασκευάσηται ἀυτὸ ἕκαστον διανοηθῆναι, περὶ οὗ σκοπεῖ, οὗτος ἂν ἐγγύτατα ἴοι τοῦ γνῶναι ἔκαστον; Πάνυ μὲν οὖν. Ἆρ' οὖν ἐκεῖνος ἂν τοῦτο ποιήσειε καθαρώτατα, ὅστις ὅτι μάλιστα ἀυτῆ τῇ διανοίᾳ ἴοι ἐφ' ἕκαστον, μήτε τὴν όψιν παρατιθέμενος ἐν τῷ διανοεῖσθαι, μήτε ἄλλην αἴσθησιν ἐφέλκων μηδεμίαν μετὰ τοῦ λογισμοῦ, ἀλλ' αυτῇ καθ' αὑτὴν εἰλικρινεῖ τῇ διανοίᾳ χρώμενος, ἀυτὸ καθ' αὑτὸ εἰλικρινὲς ἕκαστον ἐπιχειρεῖ θηρεύειν τῶν ὄντων, ἀπαλλαγεῖς ὅτι μάλιστα ὀφθαλμῶν τε καὶ ὤτων, καὶ ὡς ἔπος εἰπεῖν, ξύμπαντος

[p. 189]

τοῦ σώματος, ὡς ταράτοντος καὶ οὐκ ἐῶντος τὴν ψυχὴν κτήσασθαι ἀλήθειάν τε καὶ φρόνησιν, ὅταν κοινωνῇ· ἆρ' οὐχ οὗτός ἐστιν ὦ Σιμμία, εἴπέρ τις ἄλλος, ὁ τευξόμενος τοῦ ὄντος; Υπερφυῶς, ἔφη ὁ Σιμμίας, ὡς ἀληθῆ λέγεις, ὦ Σώκρατες. Οὐκοῦν ἀναγκη, ἔφη, ἐκ πάντων τούτων παρίστασθαι δόξαν τοιάνδε τινὰ τοῖς γνησίως φιλοσόφοις, ὥς τε καὶ πρὸς ἀλλήλους τοιαῦτα ἄπτα λέγειν; ὅτι κινδυνεύει τοι ὥσπερ ἀτραπὸς ἐκφέρειν ἡμᾶς μετὰ τοῦ λόγου εν τῇ σκέψει· ὅτι ἕως ἂν τὸ σῶμα ἔχωμεν, καὶ ξυμπεφυρμένη ᾖ ἡμῶν ἡ ψυχὴ μετὰ τοῦ τοιούτου κακοῦ, οὐ μή ποτε κτησώμεθα ἱκανῶς οὗ ἐπιθυμοῦμεν· φαμὲν δὲ τοῦτο εἶναι τὸ ἀληθές. μυρίας μὲν γὰρ ἡμῖν ἀσχολίας παρέχει τὸ σῶμα διὰ τὴν ἀναγκαίαν τρο-

soluam verbo, corpore seiunctus: certus, nihil esse quod perturbet magis animum, minusque ad possessionem sapientiae ac veritatis, cum in partem aduocatur, peruenire eam sinat. Nonne talis ergo, si quis vsquam, ad naturam primam rerum & essentiam, hoc modo, perventurus tibi, Simmia, videtur? Quam sint vera quae a te dicuntur, dici, inquit Simmias, non potest. Quare necessario ex his omnibus sequitur, & haec ita se habere, ijsque qui philosophari volunt serio, sic esse sentiendum, meritoque qui sunt tales, ita inter sese loqui posse: Videmur, cum vacamus contemplationi, certa ratione huc adduci, vt credamus, quamdiu versaturi sumus cum hoc corpore, & quamdiu immixtus tali malo fuerit hic animus, vix futurum, vt in solidum id consequamur quod desideramus. Ipsam nempe veritatem. Infi-

[p. 190]

nitas enim corpus nobis obijcit molestias. Primo victus causa, quem necessitas praescribit: tum & si qui forte morbi incidant. Nam & ij in quaerenda veritate, haud paruam saepe nobis remoram objiciunt. vt amores & lubidines, & metus; cogitationes denique quascunque quibus implet animum; hic omittamus. vt non temere dicatur, omnem omnino veritatis ab eo intercipi intelligentiam. Nam & bella, & seditiones, & quascunque simultates, nihil praeter illud ipsum, & cupiditates eius, nobis creant. Quippe cum diuitiarum causa, quaeuis oriantur bella: has autem, causa corporis, parare homines cogantur; ejus cultui emancipati ac seruitio. Et haec sunt revera, quae philosophiae nos vacare non permittunt. Iam quod longe omnium est miserrimum, si quando aliquantulum indulget nobis ocij, & ad contemplatio-

φήν. ἔτι δὲ ἄν τινες νόσοι προσπέσωσιν, ἐμποδίζουσιν ἡμῶν τὴν τοῦ ὄντος θήραν· ἐρώτωντὸ καὶ ἐπιθυμιῶν, καὶ φόβων, καὶ εἰδώλων παντοδαπῶν, καὶ φλυαρίας ἐμπίπλησιν ἡμᾶς πολλῆς ὥστε τὸ λεγὸμενον, ὡς ἀληθῶς τῶν ὄντων ὑπ' αὐτοῦ οὐδὲ φρονῆσαι ἡμῖν ἐγγίγνεται οὐδέποτε οὐδέν. καὶ γὰρ, πολέμους, καὶ στάσεις, καὶ μάχας, οὐδὲν ἄλλο παρέχει, ἢ τὸ σῶμα, καὶ αἱ τούτου ἐπιθυμίαι. Διὰ γάρ τὴν των χρημάτων κτῆσιν, πάντες οἱ πόλεμοι γίγνονται. Τὰ δὲ χρήματα ἀναγκαζόμεθα κτᾶσθαι διὰ τὸ σῶμα, δουλεύοντες τῇ τούτου θεραπεία· καὶ ἐκ τούτου ἀσχολίας ἄγομεν φιλοσοφίας πέρι, διὰ ταῦτα πάντα. τὸ δ' ἔσχατον πάντων, ὅτι ἐάν τις ἡμῖν καὶ σχολὴ μένηται ἀπ' αὐτοῦ, καὶ τραπώμεθα πρὸς τὸ σκοπεῖν τι,

[p. 191]

ἐν ταῖς ζητήσεσιν αὖ πανταχοῦ παραπίπτον, θόρυβον παρέχει καὶ ταραχὴν, καὶ ἐκπλήττει, ὥστε μὴ δύνασθαι ὑπ' αὐτοῦ καθορᾶν τἀληθές· ἀλλὰ τῷ ὄντι ἡμῖν δέδεικται, ὅτι εἰ μέλλομέν ποτε καθαρῶς τι εἴσεσθαι, ἀπαλλακτέον αυτοῦ, καὶ αὐτῇ τῇ ψυχῇ θεατέον αὐτὰ τὰ πράγματα. καὶ τότε, ὡς ἔοικεν, ἡμῖν ἔσται οὗ ἐπιθυμοῦμέν τε, καὶ φαμὲν ἐρασταὶ εἶναι, φρονήσεως, ἐπειδὰν τελευτήσομεν, ὡς ὁ λόγος σημαίνει, ζῶσι δὲ οὔ. εἰ γὰρ μὴ οἵοντε μετὰ τοῦ σῶματος μηδὲν καθαρῶς γνῶναι, δυοῖν θάτερον, ἤ οὐδαμοῦ ἐστὶ κτήσασθαι τὸ εἰδέναι, ἢ τελευτήσασι. τότε γὰρ ἀυτὴ καθ' αὑτὴν ἡ ψυχὴ ἔσται χωρὶς τοῦ σώματος, πρότερον δ' οὔ· καὶ ἐν ᾧ ἂν ξῶμεν, οὕτως, ὡς ἔοικεν, ἐγγυ-

nem aliquam conuertimur, ibi subito in ipsa veri inquisitione, vbique quasi ex adverso sese obijcit, vbique turbas ciet ac tumultus, vbique animum consternat, neque ad veritatis contemplationem solidam assurgere eum sinit. Quare omnino videtur nobis opus esse, si ad puram aspiremus aliquam scientiam ac veram, vt a corpore abeamus, ac res ipsas animo intueamur. Ita enim nobis ea, vt videtur, quam desideramus, & quam nunc tantopere amamus, continget scientia. Post hanc vitam nempe. quod suadere ipsa ratio videtur. Nam in ipsa non potest. Quippe si non potest fieri, vt pure aliquid cum corpore ac plene cognoscamus; alterum sequetur e duobus; vt aut nusquam, aut post obitum, perueniamus ad scientiam. Tunc enim, ac non ante, sola, ac seorsim sine corpore, ipsa secum, anima versabitur. Quamdiu autem viuimus, ita, nisi

[p. 192]

fallimur, quam proxime accessuri sumus ad scientiam, si, quantum potest fieri, omni corporis consortio abstineamus, nec cum eo vllam, nisi aliud praescripserit necessitas, societatem ineamus. Ita enim fiet, vt nec vllum a natura eius, quae nunc replet omnia, sentiamus incommodum, & ab eo, donec ipse Deus nos dissoluet, puri maneamus atque intacti. Tum enim, liberi a corporis dementia ac puri, cum his quae nunc quaerimus, versabimur, omniaque per nos ipsi, pura, vt sunt, intelligemus. Quae est, nisi fallor, ipsa veritas. Nefas enim est, vt qui non est purus, id quod purum est contingat. Ita nisi fallor, Simmia, necesse est, inter sese & loqui & sentire omnes eos, qui reuera studiosi veritatis sunt. An non tibi quoque sic videtur? Prorsus, o mi Socrates. Si haec ergo vera sunt, amice noster, magna spes

τάτω ἐσόμεθα τοῦ εἰδέναι, ἐὰν ὅτι μάλιστα μηδὲν ὁμιλῶμεν τῷ σώματι, μηδὲ κοινωνῶμεν, ὅ, τι μὴ πᾶσα ἀνάγκη, μηδὲ ἀναπιμπλώμεθα τῆς τούτου φύσεως, ἀλλὰ καθαρεύωμεν ἀπ' αὐτοῦ, ἕως ἂν ὁ θεὸς ἀυτὸς ἀπολύσῃ ἡμᾶς· καὶ οὕτω μὲν καθαροὶ ἀπαλλαττόμενοι τῆς τοῦ σώματος ἀφροσύνης, ὡς τὸ εἰκὸς, μετὰ τοιούτων τε ἐσόμεθα, καὶ γνωσόμεθα δι' ἡμῶν αὐτων πᾶν τὸ εἰλικρινές· τοῦτο δ' ἐστὶν ἴσως τὸ ἀληθές. μὴ καθαρῷ γάρ καθαροῦ ἐφάπτεσθαι μὴ οὐ θεμιτὸν ᾖτοιαῦτα οἶμαι, ὦ Σιμμία, ἀναγκαῖον εἶναι πρὸς ἀλλήλους λέγειν καὶ δοξάζειν πάντας τοὺς ὀρθῶς φιλομαθεῖς· ἢ οὐ δοκεῖσοι οὕτως; Παντός γε μᾶλλον, ὦ Σώκρατες. Οὐκοῦν, ἔφη ὁ Σωκράτης, εἰ ταῦτ' ἀληθῆ, ὦ ἑταῖρε, πολλὴ ἐλπὶς ἀφικομένῳ,

[p. 193]

οἷ ἐγὼ πορεύομαι, ἱκανῶς ἐκεῖ, εἴπέρ που ἄλλοθι, κτήσασθαι τοῦτο, οὗ ἕνεκα ἡ πολλὴ πραγματεία ἡμῖν ἐν τῷ παρόντι βίῳ γέγονεν· ὥστε ἥ γε ἀποδημία ἡ νῦν ἐμοὶ προστεταγμένη, μετὰ ἀγαθῆς ἐλπίδος γίγνεται, καὶ ἄλλῳ ἀνδρὶ ὅς ἡγεῖταί οἱ παρεσκευάσθαι τὴν διάνοιαν ὥσπερ κεκαθαρμένην. Πάνυ μὲν οὖν, ἔφη ὁ Σιμμίας. Κάθαρσις δὲ εἶναι ἆρα οὖ τοῦτο ξυμβαίνει, ὅπερ πάλαι ἐν τῷ λόγῳ λέγεται, τὸ χωρίζειν ὅτι μάλιστα ἀπὸ τοῦ σώματος τὴν ψυχὴν, καὶ ἐθίσαι αὐτὴν καθ' αὑτὴν πανταχόθεν ἐκ τοῦ σώματος συναγείρεσθαί τε καὶ ἀθροίζεσθαι, καὶ οἰκεῖν κατὰ τὸ δυνατὸν καὶ ἐν τῷ νῦν παρόντι, καὶ ἐν τῷ ἔπειτα, μόνην καθ' αὑτὸν ἐκλυομένην, ὥσπερ ἐκ δεσμῶν, ἐκ τοῦ σώματος; Πάνυ μὲν οὖν, ἔφη. Οὐκοῦν

me tenet, fore, vt simulac deuenero quo nunc eundum vides, ibi equidem, si alibi locorum, large ac vbertim illud consequar, cujus causa, in hac vita tot molestias subimus. Quare fieri non potest, vt hoc iter quod nunc imperatum mihi; tum a me tum a quouis qui paratam sibi, vt oportet, ac purgatam putat esse mentem, sine maxima lubentia summaque spe in posterum suscipiatur. Non est dubitandum, inquit Simmias. Iam autem, nonne tibi ea, cujus ante mentionem fecimus, vera purgatio videtur? vt nimirum, quantum pote, separetur anima a corpore, vtque iam nunc discat, congregari in se vndique ac colligi; tum vt omni ratione, cum in vita hac, tum in futura, ex hoc ipso corpore, vt e carcere, dissolui, ac versare ipsa serum discat? Omnino, inquit ille. Igitur solutio &

[p. 194]

quasi animae a corpore sejunctio, hoc ipsum est, quod mortem appellamus. Omni modo, inquit ille. Soluere autem eam, soli aut praecipue, quod ante dicebamus, student illi, qui legitime philosophantur: ideoque nihil aliud est studium philosophorum, nisi animae & corporis solutio ac separatio. Nunquid ita se res habet? Sic videtur sane. Nonne ergo risu dignum esset, quod initio dicebam, si quis, postquam toto vitae tempore ita sese comparasset, vt dum viueret, quam proxime accederet ad mortem, vbi autem ea iam adesset, aegre eam ferret. nonne, inquam, risu dignum hoc tibi videretur? Quid ni? Atqui, veri sane ac legitimi philosophi, hoc agunt semper, Simmia: mortem semper meditantur. neque quisquam viuit hominum, qui minus eam reformidet. Nam sic mecum puta:

τοῦτό γε θάνατος ὀνομάζεται, λύσις καὶ χωρισμὸς ψυχῆς ἀπὸ σώματος; Παντάπασί γ', ἦδ' ὅς. Λύειν δέ γε αὐτὴν, ὡς φαμὲν, προθυμοῦνται ἀεὶ μάλιστα καὶ μόνοι οἱ φιλοσοφοῦντες ὀρθῶς· καὶ τὸ μελέτημα αὐτὸ τοῦτό ἑστι τῶν φιλοσόφων, λύσις καὶ χωρισμὸς ψυχῆς ἀπὸ τοῦ σώματος, ἢ οὔ; Φαίνεται. Οὐκοὖν, ὅπερ ἐν ἀρχῆ ἔλεγον, γελοῖον ἂν εἴη, ἂνδρα παρασκευάζονθ' ἑαυτὸν ἐν τῷ βίῷ, ὅτι ἐγγύλάτω ὄντα τοῦ τεθνάναι, οὕτω ζῆν, κἄπειθ' ἥκοντος αυτῷ τούτου, ἀγανακτεῖν; οὐ γελοῖον; Πῶς δ' οὔ; Τῷ ὄντι ἄρα ἔφη, ὦ Σιμμία, οἱ ὀρθῶς φιλοσοφοῦντες ἀποθνήσκειν μελετῶσι, καὶ τὸ τεθνάναι ἥκιστ' αὐτοῖς ἀνθρώπων φοβερόν. ἐκ τῶνδε δὲ σκόπει· εἰ γὰρ

[p. 195]

διαβέβληνται μὲν πανταχῇ τῷ σώματι, αὐτὴν δὲ καθ' αὑτὴν ἐπιθυμοῦσι τὴν ψυχὴν ἔχειν, τούτου δὲ γιγνομένου φοβοῖντο καὶ ἀγανακτοῖεν, οὐ πολλὴ ἂν ἀλογία εἴη, εἰ μὴ ἄσμενοι ἐκεῖσε ἴοιεν, οἷ ἀφικομένοις ἐλπίς ἐστιν, οὗ διὰ βίου ἤρων τυχεῖν· ἤρων δὲ φρονήσεως· ᾧ τε διεβέβληντο, τούτου ἀπηλλάχθαι συνόντος αὐτοῖς; ἢ ἀνθρωπίνων μὲν, παιδικῶν καὶ γυναικῶν καὶ υἴεων ἀποθανόντων, πολλοὶ δὴ ἑκόντες ἠθέλησαν εἰς ᾅδου ἐλθεῖν, ὑπὸ ταύτης ἀγόμενοι τῆς ἐλπίδος, τῆς τοῦ ὄψεσθαί τι ἐκεῖ ὧν ἐπεθύμουν, καὶ ξυνέσεσθαι· φρονήσεως δὲ ἄρα τὶς τῷ ὄντι ἐρῶν, καὶ λαβὼν σφόδρα τὴν αὐτὴν ταύτην ἐλπίδα, μηδαμοῦ ἄλλοθι ἐντεύξεσθαι αὐτῇ ἀξίως λόγου ἢ ἐν

cum sit certum, nihil magis improbari ijs quam hoc corpus, nihil petere ac desiderare magis, quam vt sola ac seorsim secum anima versetur, nonne a ratione vehementer esset alienum, si tum demum, cum jam voto suo potirentur, trepidarent, aut dolerent, ac non potius cum summa, vti decet, voluptate, eo se conferrent vbi tantae rei, cujus toto vitae tempore ingenti studio flagrarunt, (sapientiae nimirum) sese compotes futuros crederent: ejus vero, quod invisum illis fuit maxime, consortio, defungi posse se sperarent? Nisi merito plerosque censes, vbi aliquid ex rebus his humanis amiserunt; pueros, nimirum, quos amabant, conjuges vel liberos, optasse sua sponte mori, tantum quod sperarent, ibi eos se visuros, aut consortio eorum, quos desiderabant, fruituros: eum vero, qui amore ardet sapientiae, sibique certo certius persuadet, nusquam

[p. 196]

ea sese vt oportet, nisi post hanc vitam, fruiturum, aegre, ac non potius, cum voluptate ex ea abiturum? Equidem persuadeamus nobis, eum, si revera sit philosophus, amice, certo crediturum, nusquam sese melius, nusquam purius, quam vbi ante dictum est, in possessionem sapientiae admissum iri. Quod si ita est, vt paulo ante dictum est, nae dementem eum esse oportet, si cum talis sit, timere tamen potest mortem. Ita Iupiter me amet, admodum, respondit ille. Quare, per me licet, vt quemcunque cum maerore ac luctu vita excedentem videris, eum judices non sapientiae sed corporis impense studiosum eundemque aut opes, aut honores & vtrumuis vel vtrunque pariter, impense amare.

ᾅδου, ἀγανακτήσει τε ἀποθνήσκων, καὶ οὐκ ἄσμενος εἶσιν αὐτόσε; οἴεσθαί γε χρὴ, ἐὰν τῷ ὄντα ᾖ, ὦ ἑταῖρε, φιλόσοφος, σφόδρα αὐτῷ ταῦτα δόξειν, μηδαμοῦ ἄλλοθι καθαρῶς ἐντεύξεσθαι φρονήσει, ἀλλ' ἢ ἐκεῖ. εἰ δὲ τοῦτο οὕτως ἔχει, ὅπερ ἄρτι ἔλεγον, οὐ πολλὴ ἂν ἀλογία εἴη, εἰ φοβοῖτο τὸν θάνατον ὁ τοιοῦτος; Πολλὴ μέντοι νὴ Δία, ἦδ' ὅς. Οὐκοῦν ἱκανόν σοι τεκμήριον, ἔφη, τοῦτο ἀνδρὸς, ὅν ἂν ἴδης ἀγανακτοῦντα μέλλοντα ἀποθανεῖσθαι, ὅτι οὐκ ἄρ' φιλόσοφος, ἀλλά τις φιλοσώματος; ὁ αὐτὶς δέ που οὗτος τυγχάνει ὢν καὶ φιλοχρήματος καὶ φιλότιμος, ἤτοι τὰ ἕτερα τούτων, ἢ ἁμφότερα.

Lege in superiori loco, pro, τῷ ὄντι ἡμῖν δέδεικται, τῷ ὄντι ἡμῖν δέδοκται. quemadmodum ex versione planum est.