|
| |
Actvs qvartvs. Scena I.
Sicarivs. Qvatvor Fvriae, Inqvisitio, Alecto, Megaera, Tisiphone.
IGnosce victo Roma: cor retro salit
Fugamque versat intus. O sacerrimi
Tutela patris, votaque, & fides mea,
Et fibulati curiae sanctae patres,
Superatus adsto: victus, ignauus feror,
Mihique ceßi: pectus imbellis ferit
Tremor, quatitque: faedus, ignauus timor
Inuicta mentis maenia obsedit meae,
Et iam triumphum ducit: en victus trahor;
Sed ante pugnam. Magne tot rerum vndique
Lustrator aether, cernis hanc tadam manum
In vota nostra? quodque bis senis vaga
Mens egit annis vna vt arguat dies?
Dubitamus anime? caeca consilia aduocas?
Hac hac eundum est. cernis, has cernis fores?
Haec te beatum referet, aut nullum via.
Iam perge, perge hac omen haud quaquam placet,
Ter hoc labantem limine offendi pedem:
‘Recede rursus. haud capit periculum
Angustior mens. cede prohibenti deo’
Ignaue, demens, nisibusque impar tuis,
Pactoque tanto. cede age, gressum refer,
| |
| |
Haud solus ibis; dedecus comes tibi est,
Pudorque, sorsque aduersa, quaeque te diü
Foedo subegit dura paupertas iugo.
Quid agimus? haud si tota vis Mauortia,
Mucronibusque saeua districtis cohors
Vndam minetur hinc & hinc flammam mihi,
Et quicquid vsquam est; telaque in nostrum caput
Vibrata iam nunc impetu caeco ruant,
Premarque solus, spiritumque hunc hosticus
Cruore mersum tabido elidat furor;
Vsquam recedam. praeuius pes hic manet
Locoque fixus haeret: haud illum dei
Totusque retro mundus incumbens agat:
Non si trecenae membra diuellant rotae.
Gaude Philippe! dextera O ist haec mea
Quot te trophaeis vna victorem creat?
Inermis hostem magne rex fundis tuum.
Absensque vincis. Flamina, & vos O leues
Abite venti, dictaque & voces meas
Magno Philippo cedite, & rerum ducí,
Suspendat arma. praelij stat finis heic,
Belli supremum terminum haec claudit dies.
Quo voluor amens? vela mens impos tua
Lege, & furoris dirigas clauum tui.
Tun' ora vt illa & frontis augustae decus
Vultusque tantae conscius fraudis feras?
Nec victus ibis? linguaque & vocis via
Potentiori vincta torpebit metu?
| |
| |
Et inter ipsae facinus horrebunt manus?
Sudor trementes imbre pertentans graui
Dissoluit artus. iunge, iunge & hunc tuis
Batauîa titulis: victus accedo tibi.
Cessas Megaera sanguine vndantem sacro
In ora taedam vergere? & pectus ferum
Acherontis atro seminare toxico?
Pudet coruscos flammei Solis, pudet
Videre vultus. desere ingentem poli
Sol magne cursum, desere, aut terras ego
Victus relinquo. cernitis? retro ruit,
Trepidusque clarum polluit Titan diem,
Comamque circum nubilo inuoluit suam,
Et ora nostra deserit. mane, mane
Cedemus ipsi: quo moues? tuam tibi
Terram relinque Phoebe: nos Pontus feret
Et hoc scelestum saxa collident caput.
INQVISITIO, ALECTO
Megaera Tisiphone. Trochaei.
Noctis ignaue propago pallidae Stygis deae,
Ite, turbidis lacerti squalleant serpentibus,
Et veneni si quid vsquam Colchos extremo sinu
Phasias regno scelestum victa cum mouit pedem
Palluit, vel Pontus audax: quicquid vmbrosae domus
Cerberus latrator ingens ore conceptum fero
| |
| |
Inuias ructans sub auras, magnus Alcidae labos
Gutture horruit trifauci, vique conspexit diem.
Quicquid Inous maritus mente deiectus sua
Herculis iussu nouercae, cum patris furtum pij'
Dactylos inter furentes, & Cabirorum choros
Tigridis fraenator Euan vagijsset: quicquid &
Teste furtim noctiluca feruidae stillant equae:
Saeua quicquidè sepulchris saga nocturnis legit;
Aridi bubonis ossa, & extaieiunae canis,
Et strigis iecur reuulsum, & pure conditum nouo
Faetidum bufonis inguen, & rubetarum canis,
Inter errores profanos mentis, & faedum scelus,
Et nefas, caedisque amorem, turbidasque lachrymas
Sanguine immistas recenti, languidisque luctibus
Et dolos, caecasque fraudes, aere versentur cauo.
Perfidum caput furentis mergite, & mentis viae
Horrido spument veneno, perque Echidnaeus furor
Intimas serpat medullas, & profunda pectoris.
Densioribus colubri sibilate nexibus.
O mei mei colubri, sibilo reconditum
Belgiae narrate funus. instat infelix dies,
Morsque prorumpens superbas tundit herois domos,
Vltimumque intentat ictum. Nescium sortis genus
Gaudia ah inter dapesque, funus operitur suum.
| |
Scena II.
Loisa. Nvtrix
QVis me solos procul hinc nutrix
Vehat in saltus? antraque nullo
| |
| |
Peruia passu, vel desertas
Rupis latebras, inter querulos
Volucrum luctus? iuuat obsessum
Lachrymis nutrix pascere pectus.
Iuuat ingenti soluere nutrix
Fraena dolori. iuuat ignarae
Soluere nutrix vincula mentis.
Felix quisquis cognita luget;
Late tendit dolor ignotus.
Abit in lachrymas mens caeca suas,
Et congressus hominum dulces
Mediae ereptam murmure turbae
Populos extra sistat & vrbes.
O quis donet, totos animi
Promere motus, aut ignotas
Alumna, vanis obsequi doloribus,
Mentemque magni masculam cessa virí,
Animumque maestis prouocare lachrymis.
Qualis sonoris acta diu incudibus
Ferri rigentis massa, vel crudus chalybs,
Effossus alto desidi terrae sinu,
Venisque matris, multa quem frustra manus
Fabrûm fatigat, cum lacertorum graues
Surgunt in ictus; ille vi tutus sua
Laceßit altos, & retundit impetus
Viresque cassas; post modo exili tamen
| |
| |
Domandus igne. talis herois viri
Mens alta, nullis quae labascit improbae
Sortis ruinis, aut loco cedit suo
Virtute noxa, viribusque, lachrymis
Vanisque cedit faeminarum questibus:
Inuictaque vnus pectora eneruat dolor
‘Gemitusque sexus impotentis. lachrymae
Luctusque causa quilibet prior sua
Rationis expers, mentis irritatio est,
Obsoniumque lachrymarum; nam sibi
Nimis subinde vanus arridet dolor,
Seseque pascit, ipse dum fomes sibi est.’
Somnia nostros terrent visus
Atraque noctis (fallax vtinam)
Plerunque nouae nuncia curae
Sensibus imis ludit imago.
Vidi nutrix (flebile noctis
Procul omen eat) vidi nutrix
Tremulos noctis Clauserat ignes
Phosphorus, & me domitor curae
Victos somnus strinxerat artus,
Oculosque leui sopor occultè
Vidi trepidum maesta maritum,
Subiti largos distillantem
Sanguinis imbres; vidi attonitos
| |
| |
Seu vicinae necis aduentu
Tendere vultus. terque ingenti
Gemitu ducto concidit, inque
Pectore nostro late effusis
Proruit vlnis; Vltimaque (inquit)
Munera coniux, coniux coniux
Vltima nobis munera solue:
Trahor immensas retro coniux
Noctis ad vmbras; at tu vero
Sic effatus, procul aetherias
Fluxit in auras, somnusque simul.
Mihi cor gelido salit admonitu
Noctis amarae: curaque somni
Somno, Nutrix, longior ipso est.
Fidem sopori nescia asscribis tuo,
Noctisque fucum, & aemulos veri dolos
Alumna trepidas: somnij fallax parens
Spes est, metusque: sensibus deme hos tuis,
Excedet ille. Nauita exhorret fretum,
Venator imbrem: nocte vtrumque conditus
Vterque cernit, luce non credit tamen:
Dolumque noctis pura traducit dies:
Tibi mariti casta legitimi fides
Pererrat animum, coniugisque copulae
Amor süauem pectoris sedem tenet,
Semperque metuit: noxque succedens tuas
Et vmbra curas fraudibus versat suis,
| |
| |
Cum victa lenis membra decepit sopor,
Sensusque somno dulce liquefacti iacent.
Quis nouus ille, vel quibus ille
Nutrix, Nutrix, vectus ab oris
Hospes nostram missus in aulam est?
Haud placet oris suspecta fides.
Nos domus intro, pignusque vocant.
| |
Scena. III.
Sicarivs. Avriacvs. Armiger. Chorvs. Satellitvm.
SIc Sic eundem est; alterum chlamys latus,
Sclopumque velat: alterum fraudi patet,
Fidemque facto praestat, & dolos tegit
Nihil tegendo: flammeis cor glandibus
Et igne totas pectoris rumpam vias,
Sedesque vitae. sensimus cassam fidem
Ferri scelesti: nuper effluxit sinu
Nisusque pene sica frustrata est meos.
Vtinam reuulsis viscerum radicibus
Liceat cadentis pectus etiamnum tremens,
Suisque vulsa è sedibus praecordia
Monstrare viuo, cernat vt partem suí,
Mortemque viuus discat infelix suam,
Pereatque saepe: vel calentes sanguine
Tractare venas, extaue obscenae cani
| |
| |
Lanianda ferro soluere, aut volucribus
Escam profanis; cura nunc duplex premit,
Necem tyranno molior, vitam mihi,
Perque alta praeceps vrbis erumpam vada,
Liquidamque forti corde transmittam viam.
Vtinam ter ille, morte funesta, horridâ,
Nouaque semper, ictibusque millibus
Fundendus esset. vna mors poenae parum est,
Nec digna nobis. O dies, O O dies,
O vna votis metaque & sinis meis;
Prompti subimus. debitum sacrum tibi
Votumque dudum, magne, Belgarum caput
Mactamus Alba. mente funestam iuuat
Versare caedem: bis iuuat, bis sanguine
Gaudere eodem: parua moriendi mora est;
Diu cogitando longior fiet tamen.
Crudelitatis tempus extendam meae,
Maiusque reddam. pectore ingenti exigam
Scelus futurum. Sic per vrgentem ferar
Populi coronam: sic satellitij minas,
Vultusque fallam: colla sic labens sua
Et palpitantes morte demittet manus:
Sic triste multa caede succumbet latus:
Sic imminente victus horrescet nece,
Toruusque totas pallor inuadet genas.
Adhuc moramur? trahimur, en pectus salit,
Notamque ceptis tesseram dedit meis.
Vocamur. euge: cura Diuorum sumus
| |
| |
Totumque votis annuit caelum meis.
En, ipse rara cinctus ingentem manu
Aulam relinquit, atriumque turbido
Inuadit ore, feruidisque greßibus,
Et sponte letho pronus occurrit suo.
Dies diei cedit, atque annum nouus
Reducit annus, vltimusque saeculi
Finis, futuri primus est aeui gradus:
Voratque terram pontus immenso sinu,
Ingens Batauae continentis helluo.
At terra pontum rursus in sese trahit,
Vlcisciturque, & destinatas fluminum
Cano parenti praeuia exhaurit vias,
Praeoccupatque caeruli potum senis.
Sic cuncta sese lege nascendi premunt,
Pereuntque rursus, vt resurgant denuo:
Mutatque tempus cuncta, nil perdit tamen,
Semperque formas interim versat nouas,
Veteresque soluit, cunctaque vt pereant simul
Simul reseruat, cum tot annorum graui
Pressus ruina, rursus in sese labans
Dehiscet orbis, & superba machina
Magni quae in vlnis fixa requiescit poli
Reuulsa priscum diruetur in chaos:
Eritque rursum mundus ille, quod fuit
Cum nullus esset. Interim constans tamen
Natura solitas sedula retexit vias
Expers quietis, ocijque nescia,
| |
| |
Pensoque ìussas admouet semper manus,
Suetumque fusum voluit. Has inter vices
Quotacunque rerum, totiusque pars, Homo
Excelsa mente vota percurrit sua,
Morique trepidat, cuncta cum cernat tamen,
Sortemque solus discit, & nescit suam.
Idemque vitae sanguinisque prodigus,
Crudusque lethi machinator est sui.
Cumque imminentis tanta sit fati via,
Aditusque mille, mille pereundi modi,
Audaxque Pontus, terraque in nos & ferus
Coniuret aether, flammaque & spumans aqua;
Mors arte creuit: ingenique munera
In nos, & ipsas vertimus fati manus.
Quodcunque durus mille sub fornacibus
Fuliginosis, aeris excercet faber,
Neci paratur: Mille syluarum comae
Lethoque nostro vasta decrescunt iuga.
Illinc tot arma, telaque & magno graues
Emuntur enses: sternere haud gratis licet;
Preciosa mors est: cumque tot restent ferae,
Tot monstraque hominem fundit infelix homo,
Cedemque iactat, seque delegit neci,
Cum multa posset: placuit hoc vno sibi:
‘Factumque longa temporis propagine,
Nobis triumphus, quod fuit quondam scelus.’
Hac tege virtus effera armorum parens
Sese tuetur: talis ingentis soli
| |
| |
Fatalis ille subiugator & ducum
Altum Quirinus extulit terris caput,
Persesque Hydaspen, Bactraque, & saeuum Schyten
Rupemque falsi pendulam Promethëi
Prouectus olim, Caspiumque vltra mare,
Et fabulosis asperas Tirynthio
Bacchoque rupes, Hesperumque limitem,
Et parciorem terruit ferro diem.
Hac lege fortis quilibet semper fuit;
Vt saeuus esset. Hactenus tenui tamen
Grassata mors est saeua per terras via:
Per nos adaucta est: liberos morti sinus,
Et vela tota pandimus Belgae manu.
Prius irreperto, totque retro saeculis
Inusitato teximus lethum modo:
Dum fulminantis sulphure & flamma Dei
Imitamur ignes: pressus ingenti vapor
Caelum ruina terret, eliso globo
Mundus cavernas laxat, atque ingens humus
Circum pauoris conscia immensi tremit,
Populosque late verrit, & totum simul
Inuadit agmen parua quin etiam loquor;
Necantur vrbes, saxaque & moles deûm:
Nocetur orbi: totque nostra haec maenia
Euertit aetas, prisca quot fudit viros.
Pudet fateri, pudet, at intremui tamen,
Nec lingua sequitur. deferor rursus Dei,
Et me reliqui. genua trepidanti labant,
| |
| |
Quotiesque gressum protuli, retrò feror.
Meliora volue: dicta modo constent tua,
Vultumque finge; tempus en ipsum iubet,
Locusque cunctas facilis excludit moras.
Agedum incipe, agedum. Longa nos tandem dies
Magnanime princeps (rursus in medio sonus
Defecit ore) Longa nos tandem dies
Magnanime princeps, patriam versus trahit:
At nunc fauoris obsides liceat tui
Mecum tabellas. Cecidit, en pronus labat.
Properemus, instat turba, nec reliquum sinit
Satellitum vis: pedibus hoc restat meis,
O magne rerum genitor, en praeceps fluo,
Fluo, fluo, fluo, nec vlterius sinit
Mors ire uoci. O maxime memento pater
Pergite ah, ah pergite, ah ah pergite: en celer effluit,
Pergite ah furis scelesta persequi vestigia,
Ille postica cruentum saeuus emisit pedem,
Nos redundans sanguine atro triste fulcimus latus:
Properemus: hac pars vrgeat: pars hac ruat:
Pars tendat illhac: pars ad illa: pars ad haec:
At pars vtroque: parsque iuratos duces
Proceresque sistat: parsque ne lateat dolus
Circundet vrbem: parsque ne pateat via
Vsquam scelesto; rupta, deserta, aspera
Latebras. specusque, semitasque, & inuium
Scrutetur omne: ne quid occultum tegat,
| |
| |
Aut per prementes diffluat victor manus.
HActenus magni domitor tyranni,
Hactenus vasti dominus profundi
Nerëi rector Batauus, frementem
Ille vesanos Aquilonis imbres
Inter, & saeuas Boreae ruinas
Spumeum ridet mare, perque Iberum
Fertur & duras pariter procellas
Victor amborum: per vtramque, fati
Ille contemptor, rate tendit Arcton:
Patria angusta est nimis; impotenti
Sole torrentem populatur Indum
Publicus mundi pauor: ite reges,
Ille binarum dominus viarum est,
Caeruli fluctus equitator, ille
Turgidas inter nebulas, ferumque
Vnda si rursus trepidumque castae
Saeculum Pyrrhae redeat, gravesque
Fluminum lapsus, celeresque fontes
Iupiter laxet ferus, & furentes
Tutus horrendas maris inter algas,
Inter & Protei pecus, horridasque
Eminens Phocas, & auara Cete,
| |
| |
Inter & blandas Thetidis sorores
Nabit optatas Batauus per vndas
Aemulus Glauci, patrijsque fiet
Patria huic tota est humus, est & aequor.
Patria huic nusquam est, & vbique, magni
Inquies mundi pera grator ille
Terminos rerum speculatur omnes,
Cunctaque audendo subigit; periclo
Vesperumque atrum premit, & superbi
Impetus regis, spoliumque, opesque
Illius praesens rapit, & beatas
Transuehit merces, medioque in hoste
Pleiadum laetae praeeunt choreae,
Velaque aspectant, facilesque cursum
Dirigunt stellae, nimiumque mollem,
Nec parem magnis animo Batauis
Omnis astrorum chorus aureorum
Peruigil noctu: quotiesque rursum
Luce demißis subeunt tenebris;
Praelia & pulsas referunt carinas:
Qualis immenso redeuns triumpho
Victor ingenti gelidum cruore
Strauerit VVorstus mare: qualis ante
Viderit flexos iterum Penates
Ire Lugdunum Patareia: quales
| |
| |
Aureau blandae volucres Diones
Mobiles olim tulerint tabellas
Consciae rerum, facilis ministrae,
Quas suo doctae precium camaenae
Mollium Dousae genitrix amorum
Totus arridet polus, & beati
Annuunt Diui, fremituque magnus
Sed quid tumultu maenia ingenti tremunt,
Gemituque tota lachrymisque vrbs intonat?
Magnum minatur mutus & tacitus pauor,
Animumque terret cognitus nondum dolor.
|
|
Auteursrechtvrij