Geïllustreerde flora van Nederland

Handleiding voor het bepalen van de naam der in Nederland in het wild groeiende en verbouwde gewassen en van een groot aantal sierplanten

[p. 928]

Maagdepalmfamilie.
Apocynaceeën, Apocynaceae.

Kelk vijfslippig, kroon vijfslippig, in den knop opgerold, 5 meeldraden, 1 of 2 stampers met bovenstandig vruchtbeginsel. Bladeren enkelvoudig, tegenoverstaand of in kransen, zonder steunblaadjes.

Geslachtentabel.

a.	Bloemen alleenstaand in de bladoksels, blauw, zelden rozerood of wit. Stengel niet houtig, dun. Blz. 928, Maagdepalm
b.	Bloemen in trossen, rozerood of wit, met getande aanhangsels aan den ingang van de kroonbuis. Stengel houtig. Blz. 929, Oleander

Geslacht: Maagdepalm, Vinca.

a.

Stengels deels kruipend, deels (de bloeiende) rechtop staand. Bladeren elliptisch, leerachtig, glimmend; kelktandjes onbehaard. In bosschen en hagen, ook gekweekt als randplant en sierplant. Maart-Juni en vaak weer in October. ♃ Maagdepalm, V. minor

De stempel is tot een schijt verbreed, de rand van die schijf is de gevoelige plaats, waar de stuifmeelkorrels moeten beginnen te groeien. De helmknoppen van de vijf meeldraden staan dicht boven de schijf; het stuifmeel ervan wordt opgevangen in haarpluimen op den stempel. Insekten,

[p. 929]

die den honing komen halen (afgescheiden door 2 klieren naast het vruchtbeginsel) nemen bij 't terughalen van den zuiger stuifmeel mee (ook aan den kop) en bestuiven daarmee een volgende bloem. Zelfbestuiving is bij deze bloemen zonder resultaat. Bezoekers vooral hommels en bijen.

b.

Geen kruipende stengels, de niet bloeiende gaan schuin omhoog. Bladeren eivormig en hartvormig, kelkslippen met wimperharen. Uit Midden-Europa. Gekweekt en soms verwilderd. Maart, Juni. ♃ Groote Maagdepalm, V. major

Bloeminrichting als bij de vorige soort.

Geslacht: Oleander, Nerium.

In kuipen wordt bij ons gekweekt (veel in Limburg) de Oleander, met leerachtige, lancetvormige bladeren. Bloemen rozerood of wit, in groote tuilen. Men kweekt vooral twee soorten: N. Oleander, met geurlooze bloemen en de keelschubben 3- of 4-tandig, en N. odorum, met geurende bloemen en 4- tot 7-tandige keelschubben. Beide zijn zeer vergiftig.

De meeldraden zijn als een kegel over den stempel heengegroeid en loopen naar boven uit in een pluim, die den toegang tot de kroonbuis afsluit, zoodat alleen sterke, langtongige insekten den honing kunnen bereiken, door een spleet tusschen de helmhokjes. Bij 't terughalen loopt de zuiger in die spleet vast en dan moet 't insekt zich met een ruk bevrijden. Daarbij krijgt hij meteen stuifmeel uit de kegelvormige holte mee. Zwakke insekten kunnen zich niet bevrijden, evenals bij de Zijdeplant (blz. 931).

De Oleander wordt vooral bezocht door de prachtige Oleander-pijlstaart. De rups van dezen vlinder leeft op de bladeren van de plant.