Geïllustreerde flora van Nederland

Handleiding voor het bepalen van de naam der in Nederland in het wild groeiende en verbouwde gewassen en van een groot aantal sierplanten

[p. IX]

Raadgevingen voor de gebruikers.

Lees eerst den Wegwijzer op blz. 6.

Stel u niet tevreden, als ge den naam van een plant hebt leeren kennen: onderzoek bloem en blad, zie of ge er iets bijzonders aan opmerkt, vooral veranderingen tijdens den bloei, bij avond of regenweer; noteer dat in uw schetsboekje met den datum en de vindplaats. Of nog beter: teeken blad, bloem en bloemdeelen en wat ge verder merkwaardig acht, en maak de notities naast de teekening in uw schetsboek. Op blz. 978 vindt ge een voorbeeld, hoe een blad uit een plantenschetsboek er kàn uitzien. Aanwijzingen voor het teekenen vindt ge in een opstel: Bloemteekenen, Tijdschrift De Levende Natuur, 3e jrg. Nog eens: Let vooral op de veranderingen, die in de bloemen gebeuren; een bloem leeft, en groeit net zoo goed als de heele plant; bij vele bloemen is elk uur wat anders op te merken, het zijn vooral de meeldraden en stampers, die wat te zien en te denken geven, en vaak ook de vruchten en zaden.

Zijt ge van plan, planten te drogen en te bewaren, leg ze dan plat tusschen een dik pak vloeipapier of filtreerpapier; dit kost 2 of 3 cent per vel. De ‘ingelegde’ planten moeten flink, maar niet al te sterk, worden geperst, dagelijks verlegd en van droog papier voorzien, totdat ze zelf droog zijn; ze voelen dan niet koud meer aan. De meeste planten zijn in een week droog, ten minste als ze in een droog vertrek of, nog beter, goed gedekt, een poos in de zon of bij een warme kachel gelegen hebben. Allerlei bijzonderheden en raadgevingen vindt ge in het tijdschrift De Levende Natuur en ook in het werk: Kweeken en Verzamelen, door J. Jaspers Jr.

Ruk een zeldzame plant nooit geheel uit den grond, vooral niet als er niet een menigte van bij elkaar staan; beneem ze in geen geval de gelegenheid om zaad te krijgen, door er alle bloemen af te plukken. Teeken zoo'n plant in uw schetsboek en ga van tijd tot tijd eens kijken, of ze zich uitbreidt. Ge moet toch nooit gaan botaniseeren zonder schetsboek; en maak uzelf niet wijs, dat ge niet teekenen kunt: bloemen teekenen kan ieder, die 't wil, en 't leert verbazend snel aan. Ook is het aardig, en niet moeilijk, de afbeeldingen in dit boek naar de natuur te kleuren.

[p. X]

Bij enkele planten staat: Vergiftig; dat wil zeggen: eet de plant niet op; maar wees er ook niet kinderachtig bang voor. Van elke Nederlandsche plant kunt ge gerust een stukje afbijten en proeven; doorslikken is, als 't stuk niet groot is, ook zoo heel erg niet, maar dat is nergens voor noodig. Zelfs de vergiftigste paddestoelen kunt ge gerust even proeven, zonder in te slikken natuurlijk.

Hebt ge een zomer verzameld en gedroogd, ga dan in lange winteravonden of in de vacanties mooie etiketten er voor schrijven, waar alles op staat, wat ge wilt onthouden; daarna rangschikt ge uw planten naar de volgorde, waarin ze in deze flora voorkomen, of anders: waterplanten bij waterplanten, stekelplanten bij stekelplanten, enz.; de families, waartoe ze behooren, worden steeds op 't etiket vermeld.

Waar maar een plekje open kon blijven in dit boek, hebben wij ruimte gelaten voor aanteekeningen door de gebruikers. Schrijf die notities altijd met potlood en wees zuinig met de ruimte; ook naast de kolommen is meestal wel plaats voor een enkele opmerking, vooral omtrent afwijkingen, bijv., bij een blauwe bloem: wit, bij Wageningen 3/7, '09; of bij een zeldzame plant: algemeen bij Valkenburg 2/5, '10; of in zachte winters: bloeide 8 Jan. 1911 bij A.

Kunt ge, ondanks alle moeite, met het vinden van den naam eener wilde plant niet slagen, en hebt ge u niet verlezen of verkeken, dan is één van vieren mogelijk: 1^o de plant wijkt toevallig bijzonder sterk af van den gewonen vorm der soort; 2^o het is een verdwaalde sierplant; want wel de meeste, maar niet alle sierplanten zijn in deze flora opgenomen; 3^o de schuld ligt aan ons: wij hebben de plant vergeten op te nemen, of er is een vergissing met de nummers begaan; 4^o het is een nieuwe plant voor ons land. Maar vóórdat ge hiertoe besluit, moet ge alles gedaan hebben wat mogelijk is, om in het boek den naam te vinden. Zend ons in zoo'n geval de plant (aan het adres van den tweeden onzer: Vondelkerkstraat 10, Amsterdam, maar niet in een vacantietijd) en ge krijgt antwoord in De Levende Natuur of, als ge dat liever wilt, per briefkaart. Is het een nieuwe plant, of eene, die om een andere reden zeer merkwaardig is (en schrijft ge er niet bij, dat ge ze terug begeert), dan zenden wij ze op voor 't Herbarium van de Ned. Botanische Vereeniging, of aan plantkundigen, die zich met de studie van afwijkingen bezig houden. Enkele veel voorkomende of bijzonder merkwaardige afwijkingen zijn afgebeeld naast den tekst en op blz. 1105-1112.

Breng vóór het gebruik de op de laatste bladzijde opgegeven verbeteringen aan.