Hollandse toestanden

Nieuwe opmerkingen over Nederland

[p. 147]

Een vette tik op je harses

Nu heel Nederland op zoek is naar een nieuwe moraal vinden we hem op de vreemdste plaatsen. Floortje? ‘Je mag een hoop over me zeggen, maar niet dat ik oppervlakkig ben.’ Floortje Dessing presenteert het reismagazine Yorin Travel en schreef een bestseller over 100 wereldplekken die je gezien moet hebben, omdat ja, waarom eigenlijk? Omdat Floortje, zegt ze zelf, kotst op bekrompenheid. Floortje in Nieuwe Revu: ‘Ik heb een teringhekel aan die politiek correcte maffia die bepaalt wat goed en niet goed is. Je bent plat omdat je bij Yorin werkt, maar als je hetzelfde doet voor de vara is het acceptabel.’

Tot zover lijkt alles vertrouwd: net iets te vlotte meid met grote mond die gewoon een lekker reisprogramma maakt, af en toe geplaagd door de gedachte aan die Hollandse politiek correcte maffia die geen oog heeft voor haar kwaliteiten. Maar er knaagt ook iets bij Floortje: ‘Toen we in Cambodja waren, hebben we een item van zeker een kwartier gewijd aan de verschrikkingen van het regime van Pol Pot. Dat is lang voor een commerciële omroep.’ Het liefst zou ze nog langere, betrokken reportages maken. ‘Negentig procent van het koraal is al naar de kloten. Ik doe daar zelf aan mee met mijn gevlieg, ik weet het. Toch moeten we iets doen aan de vervuiling. We zijn de enige diersoort die in zijn eigen nest schijt. De naleving van de Kyoto-akkoorden is een farce. Amerika is een ecologisch gevaar.’

[p. 148]

Wow! En wat gaat Floortje eraan doen? ‘Ja, Floortje gaat putten slaan en wil een aureooltje boven haar hoofd. Nou, dat dus niet. Ik ben er nog niet uit.’

Floortje worstelt dus nog. Ik moet denken aan de acteur Jake Gyllenhaal, die een hoofdrol speelt in de ecologische rampenfilm The Day after Tomorrow, een soort Yorin Travel voor horrorfans, waarin het broeikaseffect voor een nieuwe ijstijd zorgt. Tijdens een promo-interview op televisie benadrukte de jonge acteur dat het vijf voor twaalf was, dat er nu echt iets gedaan moest worden voor het milieu. Het zou al helpen als we allemaal in hybride auto's zouden gaan rijden, dat zou al enorm veel uitmaken. Rijdt u zelf ook in zo'n auto, vroeg de interviewer enthousiast. De acteur, na een korte aarzeling: ‘No, I just bought myself a new Mercedes. I am a total hypocrite.’

Nee, dan Lange Frans. Die Hollandse rapper wist meteen wat hem te doen stond, toen hij hoorde dat de zestienjarige Awa uit Leeuwarden een rap had geschreven waarin deze spijt betuigde over het feit dat hij zijn vriendin tot tweemaal toe in brand had gestoken. Die aanslagen vond Lange Frans al heel erg, maar er dan ook nog een beetje over gaan staan rappen, dat kon echt niet. Dat andere morele geweten van de natie, dj Giel Beelen, nodigde Lange Frans in zijn programma uit om deze Awa eens ongenadig te dissen. Lange Frans: ‘Giel en ik willen hem met deze diss een vette tik op zijn harses geven.’ Uit het nummer ‘Pannenkoek’: ‘Hoe kun je denken dat dat iets goed maakt. Heel Nederland wil weten hoe jouw bloed smaakt.’ Lange Frans hoopt dat de zestienjarige misdadiger moet zitten, ‘een jaar of acht en daar zelf dag en nacht wordt verkracht’. (De strafmaat van Lange Frans lijkt me ingegeven door rijmdwang.) ‘Je hebt spijt en roept om hulp, ik denk dikke schijt en open mijn gulp.’

En dan zeggen ze dat jongeren geen idealen meer hebben.

De oude Hollandse moraal, geïnspireerd op al die achter-

[p. 149]

haalde en benauwde christelijke noties van goed en kwaad, is vervangen door de creatieve moraal. Je kunt er alle kanten mee op. De Nederlandse verkeerspolitie heeft het plan opgevat om weggebruikers die zich aan de regels houden te gaan belonen. Boetes schrikken niet meer af, terwijl je een compleet nieuw elan in het verkeer kunt verwachten wanneer je iedereen die stopt voor rood een cadeaucheque van de Blokker toeschuift. Omgekeerd lijkt het ineens ook een heel goed idee om de overheid door de burger te laten bestraffen. Het PvdA-Kamerlid Wolfsen wil dat ministeries, provincies, gemeenten en andere bestuursorganen financiële sancties krijgen opgelegd als ze niet voldoen aan de wettelijke beslissingstermijnen. Elke dag dat het bestuursorgaan te laat is wordt een boete van twintig euro betaald aan de burger, tot een maximum van duizend euro. De creatieve moraal gaat niet langer uit van het gemeenschapsbelang, maar van het eigenbelang. Binnenkort hoop je dat je vergunning voor een verbouwing er niet op tijd doorheen komt - eindelijk dubbele beglazing.

Van een samenleving waarin moreel besef van improvisaties afhankelijk is geworden, kun je niet langer verwachten dat er over belangrijke kwesties serieus gedebatteerd wordt. Nederland heeft zich zonder noemenswaardige discussie door de Verenigde Staten laten overhalen tot een halfslachtige deelname aan de invasie van Irak. Toen de legitimatie van die invasie bij elkaar gelogen bleek, verschool men zich achter het humanitaire werk dat onze soldaten verrichten. Nu het tweede slachtoffer gevallen is, blijkt de plaatselijke bevolking tot de ontzetting van de verantwoordelijke minister Kamp helemaal niet onvoorwaardelijk achter die vriendelijke Hollandse bezettingsmacht te staan; ze hebben, aldus de ontstelde minister, last van ‘een dubbele loyaliteit’.

Voor de zoveelste keer heeft een Nederlandse regering een morele kwestie weggemoffeld door een beroep te doen op de

[p. 150]

humanitaire praktijk van alledag. Nu die naïeve illusie aan flarden is, blijkt er geen morele rechtvaardiging te zijn voor de Hollandse soldaten die in naam van J.P. Balkenende in Irak sneuvelen. Wie oorlog voert, moet in die oorlog kunnen geloven. Maar in Nederland gaat de discussie niet over de politieke blunders die ons in een roekeloos militair avontuur in het buitenland hebben verwikkeld, in Nederland discussiëren we liever eindeloos over de vraag of Michael Moore nu wel demagogisch is of juist niet.

Nieuwe Revu zit er niet mee. In hetzelfde nummer waarin Floortje Dessing haar uitgestelde betrokkenheid met de wereld belijdt, wordt de gesneuvelde Nederlandse soldaat Jeroen Severs als volgt herdacht: ‘Omdat hem postuum 15 minutes of fame ten deel valt, is hij het Slachtoffer van de Week.’

Ik voel een rap opkomen.