|
| |
| |
| |
Carnaval.
Op 'n avond, vele jaren geleden, na 'n langgerekt verjaars-diner - 't was met praten bij half twaalf geworden - deed een, in de opgewekte stemming van 't oogenblik, het voorstel om gezamenlijk naar 'n bal-masqué te gaan.
‘Pracht van 'n inval!’, riepen de dames, die nog nooit zóó'n pleizier hadden meegemaakt.
We stonden op om te betalen, toen oom Lukas, de servet in 'n ring stekend, door z'n bezwaren den domper op 't voornemen zette.
‘Jùllie kunt gaan,’ zei hij, z'n grijs puntbaardje bestrijkend: ‘en 'k wensch je veel genoegen, maar ik zal niet van de partij zijn! Nee, dring 'r niet op aan. 'k Heb 'r 'n eed op gedaan, nooit meer van zoo'n gelegenheid te profiteeren. Geen afterdinnerstemming kan dat doen vergeten.’
De pertinente verzekering van 'n oom, die in de heele familie als 'n vieux beau en als 'n bon-vivant bekend stond, sloeg vooral de vrouwen met verbazing.
Had-ie nog geen kwartier geleden van z'n veroveringen verteld, met 'n opgewektheid en 'n entrain, dat de jongelui 'r ouwetjes bij leken?
‘Oom, wordt ù spelbreker?’ vroeg nichtje Sophie, die met 'n kleur van pret 'r boa om had geslagen: ‘toe haal asjeblief geen grapjes uit’.
| |
| |
‘Hè, oompje, sta op,’ soebatte 'n andere nicht, die met 'r mooie zwarte oogen alles van 'm gedaan kreeg; ‘ik ben nog nooit op 'n bal-masqué geweest.’
Oom bewoog niet.
Even bekeek-ie besluiteloos 't damast tafelkleed met de glanzende blokjes, de droomrige lichten in de kaarsen-standaards, 't kristal met de purperen drabjes wijn, de fijne Japansche mokka-kopjes, den heelen wirwar van een in gezelligheid besloten maal - even glimlachte-ie stil voor zich heen, alsof-ie ons waarlijk voor 't lapje hield, dan resoluut opstaand, zei-ie zonder verder geweifel: ‘Nee, 'k ben heusch 'n beetje moe. Amuseeren jullie je! 'k Word 'n dagje ouwer. Op mijn leeftijd breekt 't op, als je tot den vroegen morgen blijft boemelen.’
Die verzekering gaf in 't rookerig zaaltje 'n schaterbui! Vooral de vrouwen deden opstandig. De gesoigneerde jong-oude oom, bang voor 'n latertje, pruilend bij 'n mondain genoegen, tuk op nachtrust, als-ie de kans had 'n collectie knappe vrouwen te zien - 't klonk zoo ongelooflijk, dat niemand 'r op invloog.
Toen, voelend dat-ie 'n minder juisten toon had aangeslagen, dat ze z'n weigering niet au sérieux namen, betrok-ie stevig de slippen van z'n smoking, zei kort en bondig: ‘Ik ga beslist nièt mee.’
We waren paf.
Om zich bij de algemeene teleurstelling 'n houding te geven, betoogde hij nog eens: ‘laat ik jullie niet terughouden. Je kunt me voor alles krijgen, niet voor dàt. De een heeft angst voor spinnekoppen, 'n ander springt bij 'n muis in 't water, 'n derde heeft pleinvrees - laat mij 't idée fixe, geen gemaskerd bal bij te wonen. Ik heb 'r 'n ééd op gedaan.’
Omdat-ie 't voor de tweede maal zei, prikkelde-ie onze nieuwsgierigheid. Waarom? Om welke reden?
| |
| |
Hoe kwam-ie op den inval? Wat was 'r gebeurd?
In 't nauw gedreven, door de vrouwen omringd, die 'm vanavond 'n akeligen man vonden, 'n echten nàren man, om zoo ineens roet in 't eten te gooien, probeerde-ie 'n uitlegging te ontloopen, bonmots zeggend, glimlachend, maar toen 't nichtje-met-de-mooie-zwarte-oogen, warendig bóós werd, en de jonge meisjes sip keken - daarenboven 'n àndere oom voorstelde dan maar bij mekaar te blijven, zei-ie als verontschuldiging, dat 'r aan z'n eed 'n historie vast zat.
Toen, 't spreekt vanzelf, wouen we wéten, deed-ie 'n verhaaltje, waarbij in 't begin de eene helft van 't gezelschap 'n weinig ongeduldig bleef staan, maar naarmate-ie in de kleine episode voortging, kwam 'r een luisterende stilte, en voor-ie klaar was, zaten we allen weer rond de tafel met 'r uitstalling van dessertluxe-dingen, rook-wazingen en aandachtige voorwerpjes.
‘Jullie wilt weten?’ sprak hij, met de witte vingertoppen 't tafelkleed bekloppend: ‘Goed! Maar honderd tegen een, dat als 'k verteld hèb, jullie carnavalplezier voor vanavond - 'k zeg niet voor altijd! - naar de maan is. Ik heb de tic voor m'n leven te pakken. Van af '92, ja 't was in '92. Al van m'n jongensjaren, had 'k 'n carnaval in 't buitenland willen meemaken. Je hoorde zooveel van Nice, zooveel van grootsteedsche pretmakerij, dat 'k me voornam me uitstekend te amuseeren, toen 'k van 'n zakenvrind in Brussel de uitnoodiging kreeg, om diè dagen bij hem door te brengen.
De bekroning van 't feest zouden we in de Monnaie hebben. Want al is de Monnaie niet 't allerhoogste van wat je op dat gebied kan meemaken, 't luxe-gebouw, met z'n femmes-du-monde en dudemi-monde, z'n rijke doordraaiers, swells, dandies
| |
| |
en van-'t-pad-gedwaalden, is bij zoo'n gelegenheid de moeite waard, voor wie 'r van houdt, en ik hou 'r van. Mocht 'r van houden - als vrijgezel.
We hadden copieus gedineerd, m'n vriend, ik, nog wat heeren. Ongeveer in dezelfde conditie als vanavond. Alleen zonder vrouwen. Want m'n vriend, hoewel getrouwd met 'n charmant wijfje, meende háár de excessen en weinig zedelijke vertooningen van 'n Monnaie-bal te moeten besparen.... “Der Mann muss hinaus ins feindliche Leben”.... 't Is 'n opvatting. Je kunt 'r voor en 'r tegen redeneeren.’
'n Stortvloed van interrupties bezwaarde even oom Lukas' verhaal. De vrouwen konden zùlk 'n tekstverklaring niet laten passeeren.
‘Goed,’ vervolgde hij galant: ‘... Laten we Schiller verbeteren en zeggen.... ‘Mann und Weib müszen hinaus ins feindliche Leben’.... Ik heb geen antifeministische opvattingen! Na 't diner, in 'n restaurant van den Boulevard Anspach, reden we naar de Monnaie. In een van de voorzalen schoten de getrouwde Brusselaars, bang voor herkenning of mystificatie, in domino's - de ongetrouwde en ik, vreemdeling, zonder restricties van dien aard, bleven in rok. Voor mijn kijkgrage oogen werd 't 'n vergasting. Want al was 't eerst om één uur démasqué - bij uitzondering dien avond - er waren zóóveel elegante toiletten, zooveel chique kostuums, zooveel keurige tailles, zooveel dat men zag en zooveel dat zich liet vermoeden - 'k hoop de dames geen aanstoot te geven! - dat je, op m'n woord, tijd te kort kwam. In 't bijzonder als Hollander. Wij worden niet verwend.
‘Tegen half een, in 't volste van 't gedrang, en m'n tafelvrienden lang kwijt, kreeg 'k den inval, die bij 't geval scheen te behooren, om ook 'n
| |
| |
beetje te intrigeeren, te flirten. In 'n zijloge, in 'r eentje, bedrapeerd met 'n wijnrooden domino, die langs 'r slank lichaam glee, zat 'n vrouw. Ze was beslist jong.
Telkens als ze van 'r stoel opstond - ze deed dat herhaaldelijk - teekende de zijden domino 'r buste. En 'r arm, zich uit het wijnrood vrijmakend, om 'n kleinen, fijngeciseleerden, ivoren kijker voor de oogspleten van 't masker te houden, was zoo jeugdig van lijn.... Nee, lachen jullie niet! 'k Vertel niet als veroveraar. maar als man met 'n triestige herinnering. Als 'k op détails inga, is 't om jullie 't gebeurde te verduidelijken!,... 'n Paar maal, als ze weer zat, en ik de loge voorbij wandelde, boog 'k hoffelijk, groette met m'n claque. Zij, de usances van 't bal volgend, boog beleefd terug.
‘Komaan,’ sprak 'k tot mezelf: ‘doe niet als 'n kat in 'n vreemd pakhuis! Verras je vrienden straks met 't feit dat je niet meer alléén ben.’
Het eenige dat me weerhield, was m'n Fransch, dat weken oefening noodig had, om op Brusselsch peil te komen. 't Is lastig met 'n onwillige tong 't hof te maken....
Toch, na wat zoeken in verkeerde loges, stond 'k 'n oogenblik later, als 'n schooljongen, bij den fauteuil van de wijnroode domino. Net boog ze zich over de balustrade, 'r binocle in de handen. De kap door de beweging van het hoofd gezakt, spitste op 'r rug. Ze had, wonderlijke kleuring met 't donkerrood van den domino, licht-rossig haar dat als 'n weelderige knoet neerzwaarde.
‘Pardon, madame,’ begon ik me voor te stellen, niet goed wetend of 'k madame of mademoiselle moest zeggen: ‘.... Pardon’....
Ze keek om, zoo verrast, zoo ònaangenaam-verrast
| |
| |
waarschijnlijk, dat ze de binocle liet vallen, en terwijl ik me beleefd bukte, rukte ze driftig de kap over 'r haar.
‘Is 't geoorloofd?’ vroeg ik - de vrije vertaling is me aangenamer dan het origineel - ‘.... om u in uw loge gezelschap te houden?’
'r Oogen gitten door de spleten van 't masker op me toe. 't Hatelijke bij zoo'n gelegenheid is, dat je niet kunt taxeeren hoe de rest van 'n gelaat doet, of 't glimlacht, verontwaardigd kijkt, prettig of beleedigd....
‘Deze loge is gereserveerd,’ antwoordde ze, naar 'r stem te oordeelen uit de hoogte.
‘Als ù 't maar niet is,’ zei 'k vrijpostig: ‘wil 'k de reserve der lòge wel respecteeren.’
'k Had schik in m'n ad-remme woordspeling - en op 'n bal-masqué mag je zonder gewetensbezwaar bij 'n gemaskerde dame blijven aandringen.
‘Wees u zoo vriendelijk en laat me alleen,’ drong ze aan; ‘al klinkt 't vreemd bij de vroolijkheid hier, 'k ben in geen stemming om 'n grap met 'n grap te beantwoorden.’
‘Kom,’ persisteerde ik, aangestoken door het dol rumoer in de gangen en benee: ‘.... 'n stemming bij 'n pretmakerij als van vanavond, kan door 'n glas champagne, in hoffelijk gezelschap gedronken, omslaan. Wil u me permitteeren?’
‘Wanneer u inderdaad 'n hòffelijk man is,’ praatte ze nerveus: ‘trek u dan terug. 'k Ben 'n getróúwde vrouw.’
Nòg hield ik aan. Want, wat drommel bij 'n flirtation op 'n bal-masqué, en welk een - in de groote zaal werden ze van 'n losbandigheid, die 'k liever niet nader beschrijf! - is 't bijzaak of je wel of niet ben getróúwd.
‘Als u heusch getrouwd is,’ repliceerde ik rustig
| |
| |
neerzittend: ‘bewijst dat, dat u hiér niet alleen behoorde te zijn, óf dat uw man....’
'k Scheen te ver te zijn gegaan, 'n onderwerp te hebben aangeraakt, dat 'r bijzonder ontstemde. Ze viel me driftig in de rede:
....‘Gaat u asjeblief heen!’ En dadelijk daarop, liet ze zich in 'r zenuwachtigheid, als 'n excuus en als 'n verdediging ontvallen: ‘Je cherche mon mari’.
Glimlachend buigend, 't maar half geloovend, me niet met geweld willende opdringen - en per slotte verlies je je houding tegenover 'n strak, onwezenlijk, alle gelaatsuitdrukking bedekkend masker - klepte 'k de logedeur achter me dicht.
Geïntrigeerd, nieuwsgierig om te weten wat 'r achter 't klein incident in 't getier en geraas school, zette 'k me in de loge er naast, zonder dat ze me zien kon. Zich opnieuw over de balustrade buigend, de binocle voor de oogen, scheen ze plots òp te leven. Benee begon men zich te demaskeeren. En alsof dat 't teeken was om nòg losbandiger te worden, steeg de roes tot 'n hoogte, dat je je zelfs als man afvroeg, of de vrouwen onder den invloed van licht en drank, àlle schaamte verloren. Er waren er die zonder eenige gêne cancaneerden. 'r Werd geapplaudisseerd en gegierlacht, - men scheen 't gewoon te vinden mekaar in dit publiek te omhelzen. Een heer, 'n nog jonge man, volmaakt verzorgd van voorkomen - met 'n door champagne verhit gelaat - trok bijzonder de aandacht. Met 'n demi-mondaine in 'n sierlijk balkostuum van witte zij en glinstrende pailletten, 'n slanke vrouw met zóó golvend haar, zóó zwart en vol, dat de roode rozen 'r in leken te gloeien, bewoog-ie zich dermate levenslustig door de menigte, confetti's strooiend, serpentines slingerend, dan weer met de vrouw in 'n opgewonden, joelenden, gillenden kring,
| |
| |
brutaal en wild cancaneerend, dat-ie herhaaldelijk 't centrum der opgetogenste attentie werd. Het was zulk een draaikolk van tierende, dringende, dansende, wandelende paren en kluiten, zulk een ongewoon bacchanaal - alleen mogelijk in luxesteden - dat 'k in m'n hoekje m'n buurvrouw geheel vergeten zou hebben, als 'k niet opgeschrikt was door 't onthutsend geluid, alsof ze achter 'r domino snikte.
Opstaand keek 'k over de scheiding der loge. Ze zat geleund in 'r fauteuil. De binocle lag op den pluchen rand der balustrade. Ze bewoog niet. Lachend om m'n zotte inbeelding - het was tè krankzinnig, om zoo iets gehóórd te hebben bij 't helsch geraas van 't orkest en de schreeuw-lachende menigte! - sprak 'k dicht bij 'r kap: ‘'t is tijd om u te demaskeeren, mevrouw.’
't Glinsterend zwart in 'r oogspleten lichtte. Dan, met 'n bruske beweging, die meer zei dan woorden, draaide ze me 'r rug toe. En omdat 'k 'r 'n moment later, den rondgaanden kellner 'n glas champagne hoorde bestellen, meende 'k in m'n vroolijke bui gerechtigd te zijn te overwegen, dat m'n eenzame buurvrouw 'n zonderling type van 'n getrouwde vrouw was, die 't 'r in 'r eentje van nam, en zich door 't voorhouden van 'r masker blijkbaar niet wilde compromitteeren. Terwijl ze 't glas aan 'r lippen zette, stond 'k neuriënd op, en na aan 'n champagne-bar 'n beker gedronken te hebben, drentelde 'k opnieuw in de groote zaal, waar ik m'n Brusselsche vrienden, in 't gezelschap van de noodige dames, in de uitgelatenste stemming trof. Van alle kanten werd 'k met vragen bestormd, waar 'k me zoolang onzichtbaar had gehouden, en toen 'k m'n klein avontuur vertelde, hoorde 'k dat 't épatant en rigolo was. 'n Getrouwde vrouw, die 'r man zocht, in de Monnaie, op dit uur, en gemaskerd bleef, 't beloofde 'n huiselijk
| |
| |
scènetje, waarbij je achter de deur zou willen staan. Lachend, druk-van-gesprek, bewogen we ons door de zaal, en telkens als we voorbij de loge kwamen, slierde een onzer 'n serpentine omhoog, over de schouders en 't hoofd van de wijnroode domino - witte en blauwe, gele en purperen, lila en groene serpentines, die van haar trotsche onbeweeglijkheid, als 'n tuil spottende guirlandes neerhingen. Zelfs 't omgevallen champagne-glas raakte ze niet aan.
‘Laten we soupeeren,’ zei mijn gastheer.
Juist toen we 'n zijzaal wilden binnengaan, ontstond 'r 'n oploop in de buurt der loge. De serpentinetros, om de rust der gemaskerde, wekte verwondering. Eerst luidruchtig, toen verbaasder en met 'n tikje bevreesdheid, riep, gebaarde men naar boven. In de andere loges bogen hoofden om te kijken. De wijnroode domino leunde achterover, 't hoofd langs de scheiding verzakt. 'k Zie 't voor me, hoe 'n heer de loge-deur opende, 'r glimlachend op den schouder tikte, meenend dat ze ingeslapen was. Dan, ongerust 'n tip van 'r masker tusschen de vingers lichtend, week-ie achteruit, wenkte 'n paar kellners. Voor de oogen van 't zich alweer verspreidend publiek, werd ze heengedragen. Un petit accident. De muziek speelde. Er kwam zelfs geen gaping in het rumoer en het slaan der cancans. Vlug de trappen oploopend, stelde 'n kellner me gerust.... ‘'n Dame die 't achter 'r masker te warm had gekregen. Ze werd alweer bijgebracht.’
Maar den volgenden avond, las 'k onder de faits divers in een hoofdblad de woorden: Drame conjugal, en daaronder in 'n paar regels, dat zich in 'n loge van de Monnaie, in de drukte van 't bal, 'n dame uit welgestelden kring vergiftigd had.
Nooit zal 'k 'r.... ‘je cherche mon mari’ vergeten. Daarmee heb 'k jullie misschien duidelijk
| |
| |
gemaakt, waarom 'k niet meer naar 'n bal-masqué ga. De dood is erg genoeg, zònder masker en zònder serpentines.’
We bleven dien avond met oom Lukas napraten.
10 Febr. 1906. |
|
Auteursrecht onbekend