Schetsen. Deel 8 (onder ps. Samuel Falkland)

[p. 11]

Aanzoek II.¹⁾

‘Daar is-die,’ zie moeder 'r hoofd tegen 't raam stootend, zóó druk-gehaast als ze wou kijken.

‘Moe, genéér u toch 'n beetje - wat - wat mot-ie wel denke,’ knorde Sophie. 't Ging om hàar. En moe dee nòu al onhebbelijk.

‘Niet uit 't raam kijken,’ zei neef Gerrit zoowat tegelijk: ‘da's in Frankrijk 'n beleediging’.

‘Jij met je Frankrijk!’, klaagde moe, pijnlijk 'r achterhoofd wrijvend. De kam had 'r waarachtig geschramd: ‘En 't is niet eens voor òns’....

Ze zaten weer, zooals ze gezeten hadden in nerveuze verwachting.

Pa dampte z'n pijp. Z'n paars muzikantenhoofd lei op 't trijp van den leunstoel.

't Was wel 'n akkevietje wat te gebeuren stond, maar in 'n muzikantenleven waren zooveel wissewasjes, leefde je zoo dikwijls van de hand in de tand, zat je nou eens hier, nou eens daar, had je zooveel gèkke ontmoetingen, dat-ie zich niet bijster druk maakte over de komende visite. Met moe was 't anders. Die had vandaag 'r dribbelbui, die had den heelen morgen geredderd en in 't keukentje

1) Zie III. Bundel VII.

[p. 12]

gekudderd. De stoelen hadden 'n beurt gehad en 't vettig tafelzeil 'n extra wreef met spons en lap.

Toen had ze als hóllandsche vrouw niéuwe kastrandjes in de kast geleid - want às de kastdeur openging voor 'n bord of 'n mes of 'n glas - dan most de Franschman zien dat ze proper op 'r spulletjes was en dat 't in Holland hèldèrdèr toeging dan in Frankrijk, waar ze ééns met 'r man twee dagen geweest was, toen-die an 'n circus verbonden was - Frankrijk waar de bedden om 't niet te overdrijven, onder je wègliepen. Ja, in Frankrijk was 't 'n smeerboel. Soep met zwarte vingerafdrukken op de randen van 't bord, nooit is 'n stoepie gedweild, nooit is 'n buitenmuur geschrobd... Die meneer Cochet zou 't onderscheid zien. In 't keukentje mocht-ie kommen. 't Kacheltje grimde van potloodzwart - op de aanrecht lei 'n heldere krant, op 't tafeltje 'n krant - alles frisch en zindelijk. Dan zag-ie meteen wàt-ie an Sophie had...

Gerrit, neef van pa èn collega - pa speelde klarinet, hij piston - hield genoeglijk z'n beenen gekruist en genoeglijk nipte hij z'n derde bitter om. Vrij diner, vrije borrel, vrij rooken door de zeldzame gelegenheid. Hij zou er zich wel doorheen slaan. 't Liep van 'n leien dak - niemand had 't 'm geleerd en tòch kon-ie as 't noodig was in 't fransch kijven en schelden. Zoolang je dàt niet machtig was kon je geen taal.

Sophie, over pa, aan de gedekte tafel, had kleurtjes van emotie. Ze droeg 'r Zondagsch rose blousetje en den ring van duitsch goud met den valschen briljant, dien pa van 'n tournée in Saksen had meegebracht. Vannacht, toen pa met de komieke boodschap thuis kwam, had moe 'r papiljotten gedraaid met 'n heete haarspeld. Nou kruifde 't blonde haar, als in poeiering om 'r voorhoofd en 'r

[p. 13]

oogen stonden groót van 't zonderlinge dat geschieden ging. Voorverleje week had ze monsieur Cochet 't eerst met pa ontmoet, had monsieur Cochet verliefd met z'n oogen geknipperd, z'n zwarten snor bedraaid, - toen had ze 'm verleje week nòg eens gezien in 't artisten-café, waar ze met moe samen pa háálde, omdat pa anders wel tot twée uur kon plakken - had monsieur Cochet wèer kalverig-verliefd gekeken èn snor-gedraaid èn 'n complimentje gezegd dat ze toch niet verstond - eergister, toen ze bij de deur van de muzikanten op pa wàchtte, had-ie - o, die Franschen hadden zulke ràre en toch zulke erg nètte manieren - 'r hand fatsoenlijk beetgepakt, 'r 'n kus op gegeven en 'n heele boel verteld - in 't ijle - in de zwarte nachtlucht - ze begreep 'r geen sikkepit van - evenmin als hij hààr begreep. Maar z'n zwarte oogen en z'n zwarten snor vond ze snoezig en gedistingeerd - en z'n witte tanden als-die lachte en z'n succes als-ie optrad ènkel met z'n liedjes.... En jawel - vannacht was pa thuisgekomen met de boodschap, die moe dadelijk papiljotten dee branden: monsieur Cochet, de Fransche komiek had aanzoek om 'r gedaan - in 't artisten-café, waar neef Gerrit oòk was, Gerrit die Fransch verstond en voor tolk diende. ‘Zeg 'm,’ had pa an Gerrit gezegd: ‘dat me dochter en ik, noch me vrouw 'n woord Fransch spreken’ - ‘Ça m'est égal’, had Cochet geantwoord - hij was tot over z'n mooie ooren verliefd op mademoiselle - ze zouen mekaar gauw genoeg leeren begrijpen. Zeg 'm,’ had pa, die getracteerd werd, opnieuw gezegd: ‘dat me dochter 'n door en door fatsoenlijke meid is’.... ‘Ah mais oui!’ - riep de Franschman er tusschen door... ‘En dat ze zelf ja mot zeggen’.... ‘Mais certainement!’, knikte monsieur Cochet... ‘Zeg 'm dan dat 'k 'm

[p. 14]

morgen bij me thuis wacht om te eten - dan kandie zich verklaren’... ‘Avec le plus grand plaisir,’ lachte de Franschman....

Pa lei dat allemaal 's nachts uit - ma schudde d'r dribbelhoofdje - Sophie keek vergenoegd-angstig. Zeker ze mocht 'm wel. 't Was 'n nette vent - met zulk hélder linnen en zulke schoone nagels. Ja, 't was 'n héér, zei pa, niks geen café-chantantmensch en je most z'n koffer is zien, wat 'n fijne dingen die man voor z'n toilet had. 'n Ander dee 't met 'n stuk gewone zeep - nee, hij had flessies en nog is flessies en borstels en kammen. In de puntjes, hoor! En van 'n heele goeie familie. Z'n vader most erges in Parijs 'n groot magazijn hebben - maar hij wou eerst wat van de wereld zien. En dat kon je 'm niet kwalijk nemen... ‘Maar hoe mot 'k dan met 'm praten?’, zei Sophie nog, 'r hoofd gewillig buigend, onder moe's kappershanden. - ‘Praten! Praten!’, gemelijkte pa: ‘dan zal je wat minder praten. Je zeg maar Owie en O-non en Merci - de rest leer je vanzelf’....

Nu was 't geen fopschel en niet voor de buren. De nieuwe laarzen van Monsieur Cochet kraakten als versche broodkorsten, z'n glad geschoren gezicht met het unieke van den snor - 'n komiek mèt 'n snor was je hoogste rariteit - bleekte in de deuropening.

‘Mademoiselle - madame - monsieur,’ zei-hij, keurig-beschaafd buigend, den fantasie-hoed losjes in de hand - 'r glansde 'n eerst-kwartiers-maantje in z'n zoo stijf mooglijk geklutste haren.

Piston-neef, die z'n beenen ontstrekt had, rees van z'n stoel en in z'n beste-beentje-fransch nam hij de honneurs waar.

‘Entree, mon-sieur - prenee une chaise! - Vous buvez 'n jenévèr?’

Pa, moe, Sophie stonden in glimlacherende confuus-

[p. 15]

heid, onder den indruk van monsieur Cochet's smoking met zijden revers en z'n hagelwit overhemd met de namaak-diamanten knopjes.

‘Ga zitten... maak 't u makkelijk,’ knikkelde moe.

‘Merci, madame,’ repliceerde de komiek, 't gebaar begrijpend - dan zich beminnelijk wendend tot Sophie, die onder 'r blondeharengewir te stoven zat, zei-ie innemend: ‘Je suppose, mademoiselle Sophie, que monsieur votre père, vous a parlé du bonheur que j'éprouve.’

‘Wat zeit-ie?’, vroeg pa, rookwolkjes ploffend, niks snappend van 't hoofdbeweeg van den gast.

‘Hij zeit,’ vertaalde piston-neef: ‘dat jij 'r wel alles zal gezeid hebbe van gisteravond.’

Sophie knikte verlegen. Me-tijd, 't was 'n door en door chice vent met z'n zwarte pakkie en al viel-ie in 't daglicht, zoo van dichtbij, wel wat tegen met de pokken-gleufjes op z'n gezicht en 't eerstkwartiers-maantje in z'n haar - 't bleèf 'n rillerige historie te trouwen met 'n man die in 't Hollandsch geen boe en geen ba kon zeggen.

‘Mon père, mademoiselle,’ stofte de komiek - plots fantaseerend als àlle tooneel-Franschen die bloedverwanten hebben op den Boulevard des Italiens: ‘mon père qui a un grand magasin au Boulevard des Italiens, sera sans doute charmé de vous voir’...

‘Owie - Owie,’ zei klarinet-pa, ernstig knikkend, alsof-ie zoo daaglijks in Parijs converseerde. Moe werd 'r kribbig om.

‘Wat klets jij nou van owie - stel je niet zoo an!’, zei ze vinnig.

‘En as 'k 'm nou versta!’, redeneerde pa botweg.

‘Ja - je verstaat 'm!’, smaalde moe.

‘Toe, pa en moe, maken jullie geen ruzie,’ verzocht Sophie.

[p. 16]

‘Que dit-elle?’, vroeg monsieur Cochet.

‘Vous buvez 'n jenévèr?’, insisteerde Neef, 'n glaasje angemaakte Catz inschenkend.

‘Merci,’ knikte de aanstaande: ‘Permettez-moi d'insister, mademoiselle...’ en met z'n liefsten glimlach: ‘je puis donc espérer, que vous ne refusez pas la main que je vous offre. Je vous ai aimé depuis le premier jour. C'est un peu drôle, n'est-ce pas? - de vous faire cette déclaration en présence de tant de témoins, mais je vous assure que mes paroles ne disent le tiers de ce que je ne pense’...

Pa, moe, Sophie zaten in kriebelige luistring. Hun oogen dwaalden vaagjes naar piston-neef, die bij elk woord knikte en z'n sigaar-dot bekloof.

‘Wat zeit-ie-nou?’, vroeg moe wantrouwend. 't Had geen pas om in gezelschap zulke verliefde oogjes op te zetten.

‘Hij zeit,’ vertaalde piston-neef, op z'n Taco-de-Beer'st: ‘dat-ie van 'r houdt en of ze met juillie permissie z'n vrouw wil worde - en of we haast gaan eten - want dat-ie honger het’...

‘Trouwen is góéd,’ sprak moe: ‘maar zèg 'm: in eer en in deugd en op 't stadhuis’...

Piston-neef beet in languistische peinzing de velletjes van z'n sigaar-dot en sprak de tafelpoot toe.

‘... Mon-sieur Cochet - mòn-sieur Cochet - la mère dit que l'amour est bon mais en honneur et en vertu et sur le... sur le...’ - zware hapering groeide in z'n stem - stadhuis was 'n woord niet van allen dag - wat bliksem stadhuis! - stàdhuis - dan in 'n snauwenden zet smeedde-die de speech af: ‘... la mère dit l'amour est bon mais en honneur et en vèrtu et fini sur la maison de la ville’...

‘Je mot 't maar kènne,’ hoofdschudde pa, ‘ik liet me duim afhakke om 't 'm na te doen’...

‘Madame,’ wendde de galant zich tot moe, die

[p. 17]

maar knikken bleef en nòg eens knikken en nattige oogjens kreeg bij de idee dat ze bezig was Sophie uit te huwelijken: ‘madame, je ne demande pas mieux que d'aimer votre charmante fille. Voulezvous me permettre de lui baiser la main?’

‘Hij wil d'r zoenen,’ vertaalde neef, ‘en dat-ie weergaasche honger het’...

Toen begon het diner. Pa en piston-neef hadden zich uitgesloofd. Het moest fransche keuken wezen èn hollandsch-degelijk. Eerst kwam er soep, geen croute au pot maar kluifjessoep met dik-zwammende vetkringen.

Dat stónd in je maag. Toen droeg moe het geemailleerd pannetje met het pondje malsche lenden, den schotel met rapen en de melige aardappelen aan. Pa knoopte z'n vest los, bekeek het geval, bang voor den avond. Want met zoo'n vòlle maag te blàzen... En dadelijk na 't diner kreeg ieder een groote kop koffie met 'n glas cognac. Dat hoorde bij 'n fransch diner. 'n Diner zonder poes was geen diner, had piston-neef gezegd.

Terwijl radde het gepraat van monsieur Cochet, hakkelde neef, glimlachte Sophie, dribbelde moe naar 't keukentje, de borden ruimend, de koffie schenkend, láádde pa die wel elken dag zoo'n engagements-diner had willen hebben.

Bij de pousse werd 't gesprek levendig, leunde moe in 'r stoel terug, ietwat ontstemd.

‘Alors, madame, vous me permettez de sortir demain avec ma fiancée - en voiture?’

Wat zeit-ie nou weer?’, vroeg moe, die nog niets anders dan wat-zeit-ie-nou's gesproken had.

‘Of ze morrege met 'm in 'n bakkie mag rijen?’, vertaalde piston-neef.

‘Da's goed,’ zei moe: ‘maar nà twaaleve en jij 'r

[p. 18]

bij - anders kenne ze toch niet met mekaar praten.’

‘C'est bon,’ zei de eminente tolk die wat rood zag van de bitters en de cognac: ‘c'est très bon mais après douze heures et moi avec pour le parle-ment... Ik krijg 't goed - vandaag 't eten - morgen 'n bakkie’...

‘Pour le parlement?’, informeerde de galant.

‘Owie pour vous dire ce que vous dire,’ expliceerde neef.

‘Non à nous déúx en voiture ouverte,’ zei de Franschman.

‘Hij wil met 'r alléén,’ zei neef.

‘Dat ken-die begrijpe,’ zei moe straf: ‘'k heb gezeid in eer en deugd en met 'n derde 'r bij, zoolang ze niet getrouwd zijn.

‘La mère dit,’ hernam piston-neef weer: ‘que c'est en honneur et vertu et avec 'n numéro trois...’

't Engagement duurde twéé dagen.

‘'t Zou best angebleven zijn,’ zei vader later: ‘maar de stomheid van die talen op de wereld’..