|
| |
| |
| |
Vrachtje.
De wagen-wielen dreven als grommende walsen het stof van den weg.
Moeder, moeilijk-geschurkt tusschen de zakken, de klompen-voeten tegen 't oudroest, de eene elboog op de bloedrige gonje waarin de stinkende botten leien, de andre op de baal vodden - 'r rug wier gesteund door 'n oud matras - zat drensig te loddren.
D'r rok met de morsige voeringslierten, bebeefde bij elken schok van de wagenveeren de spichtige knieën, 'r handen geplet onder de borsten, drilden vinnig bij 't knersend geschud dat de botten dee romlen en 't oudroest piepen als wier 't gevijld.
Maar in die schrik'lijke hétte, de hette die uit den open hemel-bek gulpte, de hette die knotwilgen en gras en greppels zoò bleekte, zoò knerstandend bebroeide dat de blaadren staroogend schrompelden, de weiden zwijmden in dorre verschikking, 't water in kruipende krimping vlùchtte - in die àngstige hette met aangrauwende onweerskoppen naar de zij van de stad en fel-witte luchtstrakheid bòven, was 't zitje tusschen de vodden, 't oudroest, de botten nog zoo kwáád niet.
Slaaprig liet ze 'r hoofdje wiegen, 'r geelrimplig hoofdje en de brilleglazen ketsten knikklend 't licht,
| |
| |
star van licht-blikkring alsof de glazenovaaltjes geen oogen beleien.
Sien duwde den wagen.
Wel liep Kris, de hond, in 't zeel en zette-die z'n pooten schrap, maar z'n tong hing gekromd uit z'n bek en 't borstleer flapte telkens, zoo ròt as-ie trok.
Sien, zweetend dat 'r blond haar met zwarte smakken langs de slapen zoog, hield den wagen gedompt, strakte vinnig 'r beenen, wrong 't bovenlijf over den duwboom.
'r Gezichtje, ouwlijk-verhoekt met wijdstaande ooren en spitsigen neus, was paarsrood en 't zweet tapte staag naar den maagren hals met z'n gezwel van puilende aren. 'r Mond grimde open, wrokkig van scheur en 'r uitstuggende adem bràk tegen 't razend wagengegrom, blies builen in 't gestuif van de wielen.
‘Hort dan!’, schorde ze den hond toe en een oogenblik spannender met éen hand drukkend, sponsde ze de andre over 'r gelaat, 't zweet vortzwiepend.
Ze hield 't niet uit.
De zon leek in 'r oogen vuurspetten te keilen en 't stof door de wielen gezwalpt, drong kurkig-schroeiend in 'r keel.
Ze dompte den wagen, hijgde heescher dan de hond.
‘Effen drinke,’ zei ze, de prop verslikkend die voor 'r keelgat wrong.
De hond strekte daadlijk de pooten, keek òm, de tong machtloos uit den slijmrigen bek.
Van onder 't ouwe matras nam de meid 'n roestig busje en hortend naar 't broeiend slootje, tastten 'r voeten tusschen de biezen of 'r houvast was.
Dan langzaam bukkend voelend de klei die taaiig verzonk, als in stugge verglijding naar 't brakwater zakte, spoelde ze 't busje.
Glinsterkevers zigzaggend als zilverdraad, vluchtten in zwerm, hommels te gast gezogen op 't kroos gons- | |
| |
den dof-dreigend en 'n groene kikker plompte verschrikt tusschen de biezen.
Toen slurpte ze langzaam, slikkend 't zoetlauwe vocht, 't klukkend tegen 'r verhemelte, 't koestrend en próévend in 'r mondholte.
‘Geef mij ook wat,’ zei moeder ver-zittend in de zak-builen.
‘Dadelijk,’ hijgde de meid, nòg eens scheppend en 't kroos met 'r handvlak verwaaiend.
D'r schoen zoog vast in de modder. Kribbig van rukgebaar trok ze 'm terug dat 't klukte van smakkend ledergezuig en gulzig dronk ze tot ze plots wee werd van 't lauw-rilrig gekrimp van 'r maag.
‘Nou dan,’ klaagde moeder, 'r grijs-glimmende ooge-ovaaltjes naar de zij van de sloot.
't Restant van 't busje spoot neer, zilverkring dwerlend.
Dan droeg ze 't lijzig van loop naar den wagen - klukte 't water in 't lippentuitje der vrouw. Drie slokjes slikte ze voorzichtig, bang voor de afkoeling, zonder gepraat. Zei ze dan:
‘Hoe ver is 't nog?’....
‘Mèer dan 'n uur,’ zei de meid, hurkend in 't gras.
Slikte de lippentuit tusschen de zakken opnieuw.
De ouwe handen omkomden de kroes, de elbogen stutten op de knieën en de lippen verliefd zuigend, lebberden zachtjes na elk gurgelend slokje.
‘Benne we de molen voorbij?’ vroeg ze dan even asemend.
‘Nee,’ kribde de meid, die nàar was van 't drinken.
‘De molen nòg niet voorbij,’ rekende moeder: ‘dan is 't langer as 'n uur.’
‘Goed zoo - nòg langer,’ gromde Sien.
En 'r lippen saamsnauwend, dacht ze dat 't niet ging, dat 't op den duur gekkewerk was, dat ze 't voortaan alléén most doen òf wat anders.
| |
| |
Vóór moeder ziek werd hadden ze sàmen den wagen geduwd, met vrachies wel drièmaal zoo zwaar - neem is die keer toen ze 'n hééle kar nat touw hadden gekocht! -, vóór moeder d'r verlamming liepen ze elken dag de boerderijen af, vodden, botten, oud roest, wat 'r maar afviel van de boeren opzaamlend.
En sàmen kreeg je 't maklijk gedaan den wagen over de ènden te duwen - Kris was nooit wat waard geweest, dat krèng zonder fut.
Maar nou moeder op de wagen zat, omdat ze geen tien stappen loopen kon zonder kruk en moeder mee móst omdat die de boeren van ouds kende en omdat ze verstand van 't vak had, an 'n hoop vodden zien kon wat die woog en precies de soorten oud roest en oud koper kende - nou kon zij, met den hond, den wagen alléén sjouwen dat je dacht te bezwijken. As je nóu niks had ingeslagen ree je nog 'n zwaarte. Want ze wóóg, zoo licht as ze d'r uitzag. En nou méér as 'n uur en 'r voeten die lam an 'r beenen hingen en 't onweer dat op kwam zetten....
‘Het gesmaakt,’ zei moeder, 't bussie bij d'r klompen leggend: ‘geef de hond ook wat’....
‘Kan wel wachte,’ knorde Sien: ‘hij hellept nog al wat, de doodvreter!’....
‘Nou, maak 'm los - 'k hoor 'm hijgen,’ zei de vrouw.
Wrokkig stond de meid op, schoof 't zeel van den hond, die blij z'n bast schuddend, te jankblaffen begon en op 't water toeschoot.
‘Hoor 'm - hoor 'm,’ zei moeder: ‘òf-ie dorst had’....
Sien zat in 't gras, de plompe voeten gespaakt over de sprieten en blommen.
Onrustig bewogen de brilleglazen.
‘Ben je moe?’
‘Nou - òf 'k! 'k Ken haast niemeer’....
| |
| |
‘Komt van de warmte’....
‘Ja, daar schiet 'k mee op, wààr 't van komt,’ snauwde de stem in 't gras: ‘Je most me morgen maar alleen laten gaan - dat hou 'k niet vol!’....
‘Alléén,’ zei de vrouw op den wagen en 'r stem kreeg kijvige klankjes: ‘wel ja zeker: dat wil alleen! Wat weet jij van handel, snotneus!’
‘'k Heb laatst oók gekocht’....
‘Je het laatst niks! - Motte we de paar cente die we hebbe verspeule? - 'k Ben gek da 'k je antwoord geef’....
‘Nou en je ben te zwaar,’ begon huilrig de meid: ‘dan mot 'r'n hond bijkomme - die doodvreter trekt niks!’....
‘'k Zal 'n paard voor je koope,’ spotte de vrouw, 'r bril nijdig verduwend. En grimmig keken 'r troebele oogen door de brilglazen.
Poosje later rommelden de wielen weer over de keien.
Traag trok de hond, de borst geplet in het span.
Moeder leunde op de zakken, rekende wàt ze besteed had, wat de verdienste kon wezen.
Sien duwde hijgend met voeten die de keien bekrasten, de aarde vastgrepen. 'r Paars-rood gezicht boog diep naar den wagen, 'r heupen doorknoersten den rok.
Glee de zon achter 'n geelzwarte wolk, werden de knotwilgen vaal-dreigend, de weiden grauw, 't water grijs van wolke-weerspiegling.
En een vluchtige bliksemglans vaagde in 't vèr hemelroet.
't Vrouwtje op den wagen optrok de knieën.
't Blauw-schichtig licht had 'r brille-glazen bekleurd.
Angstig begon ze te praten.
‘Zie je de molen?’
‘Nee,’ gromde de dochter.
| |
| |
‘'t Gaat onweeren’....
‘Dat weet 'k,’ zei de dochter.
Bàng as moeder van onweer was - thuis kroop ze in de voddenkelder met de luiken potdicht, en s nachts lei ze ònder de dekens te zweeten. Nee, onweer daar maalde zij niks om - liever honderd onweeren as één zoo'n wagen.
‘As we bij de molen zijn, kenne we schuile,’ zei de lamme en gelijk riep ze: ‘Jezus!’, kromp in mekaar.
Een fellere flits, zonder slag, dreef as 'n spartlende slang naar 't weiland.
Het begon te waaien, plòtsling rumoerig te waaien.
Blaren rolden met schorrige klacht ever den weg en een plassende stofwolk builde, sloeg dampen den wagen voorbij.
‘Ken je niet hàrder?’ vroeg de vrouw. D'r handen hield ze in de voddenzakken geklauwd, d'r lippen trilden van angst.
‘Hàrder,’ smaalde de dochter: ‘'k Hou 't geen vijf telle méer uit’ - en verwoed om de malle vraag van 't mènsch dat makkelijk zegge had, bonsde ze den wagen door 'n kuil dat 't oud-roest rinkelde, schudde.
Zelf werd ze nou ook wel wat angstig. Een lompe, paars-grauwe wolk met lood-zwarte kuifjes en 'n lijf zoo duvelsch-vuil dat-ie op 't land scheen te storten, zóó volbuikig, gromde over de hoofden. De zon net achter den rand was 'r licht kwijt, straalde een daverstreep bij den horizon. En die streep vlamde schriklijk fel tegen 't dompe loodzwart. De knotwilgen begonnen te wuiven met kirrendschuddende takken en 't hooge gras zwiepte alsof de grond daalde en zonk.
Zwak in de verte bromde geratel alsof 'n boerekar in draf kwam.
| |
| |
En door de zware, zwarte luchten, vlamden heftige spelingen van wit en blauw-wit en paars-wit.
Mee-dreunend met 't gerommel in de verte, kreunden de wielen. Op d'eenzamen weg met z'n wild, gejaagd stof gekolk, stof dat òpwoelde, in spiralen spoot, dorre blaren meêslierde en tegen de zwiepende knotwilgen smeet, werd de wagen grauw van beweeg met z'n ineengeschurkt vrouwtje, z'n zakken en roest, z'n duwende meid, z'n zwarten, sleep-passenden hond.
Toen vielen de eerste, zwaar-tikkende regendruppels en 'n bliksemvlam, zóo fel-lichtend dat boomen en velden en wagen als met krijtklodders besmeten werden, berstte uit 't wolkenzwart, splijtend het wolkenlijf aan flarden, dan als een paarse sidderstreep woelend naar d'aarde.
Sien dompte den wagen.
‘Hè!’, zei ze.
‘O lieve God,’ zei moeder d'r handen voor de brilglazen slaand.
't Het vlàk-bij ingeslagen,’ zei Sien, 't licht nòg in d'r oogen voelend.
'n Beukende slag, die den weg dee dreunen, 't slootwater doortrilde, 'n slag die 't roest op den wagen met ijzergeluidjes schudde, knauwde 'r stem af.
‘Help me 'r af,’ zei 't vrouwtje, zuchtend met zachte kreuninkjes alsof ze nòg ziek in de bedstee lei: ‘help me 'r in Jezus' naam af’....
Men hun drieën scholen ze ònder den wagen, de vrouw, de meid, de hond.
De regen sloeg met schuddingen neer, stortte in scheuten langszij den weg en 't felle den zwarten hemel doorgierende licht, 't licht dat woeste stuivingen, berstende laaiingen had, bevlamde rauw den
| |
| |
wagen met z'n stinkende botten, z'n baal vodden, z'n oud matras, z'n klompen roest.
Tusschen de wielen, de hoofden tegen de morsige veeren, zaten ze, moeder 't achterst, de handen biddend gevouwen, de oogen gesloten.
En bij elke knersende vlamming schokte 'r muts tegen den wagenbodem, boorden 'r ketsende brilleglazen uit 't donker, gelijk met de groen-puilende oogen van den hond.
Zoo ondergingen ze 't noodweer. |
|
Auteursrecht onbekend