|
| |
IV. Ik redeneer onhebbelijk zwaar en drink zwarte koffie.
Hoe laat heb je 't?’, vraag ik ongeduldig. - ‘Vijf minuten voor half elf,’ zegt Karel. - ‘Ik, zeven.’ - ‘Je hoeft niet naar de klok te kijken. Zè komt zèker.’ - ‘Nou, 't heeft 'r veel van of ze ons voor de gek houdt.’ - ‘Wacht nou maar.’ - ‘Wàt heeft ze je gezegd?’ - ‘Geloóf je me niet? Ze zei -
| |
| |
zeg an Spier, an meneer Spier natuurlijk, da'k om half elf in de Slok kom en of-die me 't genoegen wil doen d'r ook te kommen. - Hoeveel keer mot je 't nou nóg hooren?’ - ‘Waar heb-ie 'r gezien?’ - ‘Ze liep in de Kalverstraat met nóg 'n dame. Je heb de groeten van me vriend van Prot zei ik, om 'n praatje te maken.’ ‘Hèb ik jou wat opgedragen?’ - ‘O, was 't soms niet goed. Ik dacht nog wel héél goed te doen. Toen zei zij: wat is dat voor iemand? Toen heb ik je natuurlijk zwàrt gemaakt. Toen zei zij dat ze je zoo'n nette jongen vond en dat ze wel eens verder wou kennis maken. Kom dan van avond in de Slok zei ik. Goed zei ze, om half elf. Als je me bedondert zeg ik, ben ik eeuwig kwaad op je.’ - ‘Nou 't is half elf.’ - ‘'t Is d'r nog viér minuten voor. Wat ben jij ongeduldig. Kommen de vrouwen niet altijd te laat?’ - ‘Ik hou niet van wachten. Je moest voortaan zulke afspraakjes niet meer maken,’ zeg ik uit m'n humeur. - ‘Da's me dank! Heb je niet gezegd dat je d'r 'n móóie vrouw vond?’ - ‘Wat zegt dat? Je hoeft m'n woorden niet als goud te wegen!’ - ‘Wor je nou nijdig, omdat zij 'r nog niet is?’ - ‘Nee, nee, nee! Maar ik doe niet graag móéite voor 'n vrouw. Als ze je voor niks laten komen, krijg je 't gevoel van 'n Hoogere-burgerschool-jongen, die an 't scharrelen is en door 't dienst-meissie uitgelachen wordt.’ - ‘Jij ben in alles pedant.’ - ‘....Wacht is!.... Is ze daar niet?’ - ‘Waar?’ - ‘Links van de leestafel. Met dien gelen hoed?’ - ‘Nee. Zoo dik is ze niet.’ - ‘Laten we dan maar weggaan.’ - ‘Nog vijf minuten.’ - ‘Nee. Wachten is 't beroerdste dat ik ken.’ - ‘'k Kan wel zien dat jij weinig afspraakjes maakt.’ - ‘Wel mogelijk. 'k Begin er te oud voor te worden.’ - ‘Dàt maakt je melankoliek.’ - ‘Beste jongen, wor 'r nou niet kwaad om, maar van mijn melankolie snap jij geen bliksem.’ - ‘Ik snap 'r zooveel van,’ zegt Karel, geprikkeld: ‘dat als jìj 'n vrouw had, je minder an allerlei ònzin zou denken!’ - Ik antwoord niet. Wat gaan mij z'n platte beschouwingen an! Zenuwachtig kijk ik naar de klok, naar de deur, trommel met de vingers op tafel. - ‘En of je je nou maar zoo houd,’ zegt hij weer: ‘jij wil wàt graag verder kennis maken. Jij bent net zoo ijdel als èlk ander man. O zoo.’ - ‘'k Geloof niet da'k dié soort ijdelheid heb.’ - ‘Waarom had je 'r dan zooveel pleizier in, toen 'k je zei dat ze je 'n nètte jongen vond?’ - ‘D'r ligt me niet dát an gelegen. Voor mijn part vindt ze me 'n patser.’ - ‘Jij wil altijd anders!’ - ‘Ga je mee?’ - ‘Aannemen!’ - Uit ons humeur gaan we de Slok uit. Hij, omdat ie 'n mal figuur slaat met z'n afspraakje -, ik, om den gebroken avond en óm, en óm, en óm ijdelheidsredenen. Dat voel ik wel. Als ik er buiten denk te staan, liég ik. - ‘Ga je mee naar Mast?’ ‘Nee. Strákjes. 'k Heb om half twaalf 'n afspraak met Scherp, die me wat voor moet lezen.’ - ‘En àls Georgine gekomen was?’ - ‘Dan had ik hèm laten wachten.’ - ‘Kom je zèker bij Mast?’ - ‘Ik denk 't wel.’ - ‘Nou, tot straks dan.’ - ‘Adi.’
| |
| |
In 't hoekje achter de deur van de Bar zit Scherpenzaal. - ‘Nou al groc?’ vraag ik verwonderd. - ‘'t Is m'n twééde. 'k Drink 'r nog véél meer. 'k Hè-weer zoo'n goddelijke ruzie gehad! Jij ook groc?’ - ‘Nee! Laat die zwijnderij maar stàan! Je mot niet drinken. Da's de grootste pest. Johan, breng maar twee kleintjes.’ - ‘Ik wil geen koffie!’ - ‘Nou en ik wil niet dat je gròc blijft hijschen!’ - ‘Nou, dan niks.’ - Maar als de koffie en de geslagen room voor hem staan, verandert-ie van gedachte. - ‘Kom je van huis?’ - ‘Nee, van de Slok.’ - ‘Wat ben je dáar wezen doen?’ - ‘Afspraakjes met 'n vrouw wezen missen.’ - ‘Met 'n vrouw?’ - ‘Vin je dat zoo wonderlijk?’ - ‘'k Vin jou te ernstig voor geschàrrel.’ - ‘Ik wou d'r oogen nog wel eens zien. Ze heeft oogen, die je doen denken aan 'n kind.’ - ‘Waarom trouw je niet, Alfred? Je verdient genoeg. Je kon je thuis zoo gezellig maken.’ - ‘Ik merk wel dat ik óud wor. De menschen beginnen me állemaal goeien raad te geven. Karel straks. Nou jij. Morgen weer 'n brief van mama!’ - ‘Nee, maar zònder gekheid!’ - ‘O, zònder gekheid! O, zónder gekheid! Jij ben jonger dan ik en al hóu je er niet van -, toch ben je den heelen dag in een burgerlijke omgeving met bezopen begrippen. Bij joden is de traditie héél sterk, niet?’ - ‘Ik weet niet waar je heen wil.’ - ‘Wat jullie en de heele beschaafde fatsoenlijke, gezeten - wat is 'r nog meer! Weet je nog méér! -, ordelievende - tralala-wereld, huwelijk noemt, noem ik leugen. Dat is geen erg niéuwe ontdekking, wat? En nou breek ik liever mijn nek dan dat ik trouw!’ - ‘Je moet geen eed doen over zulke dingen. Niemand weet wat hij mòrgen wil,’ zei Scherp, wijs als een wijze Griek. - ‘Onzin! Een móói beginsel is voor je heele leven’ - meende ik zéér beginselvast. In een koffiehuis ben je dooreengenomen walgelijk sterk van principes. Ik geloof zelfs zeer pertinent dat vele dezer mèt de koffiehuizen staan of vallen. -
‘Waarom ben je zoo woest tègen het huwelijk?’ vroeg hij weer, koffieslurpend. We zaten als twee knuffe leutjes -, zoo heelemaal geschikt om te koffiekonkelen. ‘Ik ben niet tegen het huwelijk. Ik ben tegen jùllie huwelijk, tegen het maatschappelijk contract zooals bourgeois-heeren dat ingepikt hebben,’ zei ik. - ‘Wat wou je dan?’ - ‘Wat ik wil weet ik zoo net niet,’ zei ik vrij verstandig: ‘Voor ànderen zou ik 't nu niet onder woorden kunnen brengen. Voor mezelf heb ik 't wél overdacht, wéét ik wat ik doen moet.’ De koffie in de Bar is uitmuntend. - ‘Dat lijkt me bij eerste hooren vreemd,’ opponeerde hij: ‘àls het goed is voor jezelf, waarom deugt het dan niet voor anderen?’ - ‘Omdat ik de anderen zóo weinig ken en ze zóo in leugens opgegroeid zijn, dat de méést-natuurlijke dingen niet meer voor ze passen’, zei ik: ‘daarenboven, beste jongen, leven we in een tijd van allemaal lòsstaande menschen. Er is in alles anarchie. Je kunt niets van het leven opnoemen of je voelt en ziet er in den burgerlijken ondergang, 't gedoe van individuën alléén. Ik kan in
| |
| |
die benauwenis dus wel wéér iets ánders anarchistisch 's doen, om mézélf tijdelijk te helpen èn een ‘revolutionnaire’ daad begaan door me schrap te zetten tegen een immoreel contract, dat vastzit aan leugen en zoo als àlles aan bezit, maar voor anderen kan ik op dit moment nièts dan wat ik noem ‘burgerlijke’ raad-gevingen over hebben. Dat begrijp je niet, wel? Ik bedoel dat het harmonieuze, eerlijke huwelijk, het huwelijk in onwrikbaar verband mèt een eerlijke maatschappij èn een eerlijke zedeleer eerst mogelijk zijn zal in een tijd als ze van ònze botjes al làng onderbroeksknoopen gemaakt zullen hebben. Vraag je me den besten raad vóór ànderen, dan zou ik zoo zeggen: handel in je huwelijkszaken als anarchist, sluit je voor het òverige aan bij dié socialisten die de beste taktiek volgen. Want die en die alléén gaan af op de kern van àl het rotte. Het feministen-vereeniginkje spelen en de rest is smurrie’....
Ik dronk mijn kopje leeg. Het spreekt vanzelf dat ik boven-staande tirade nièt sprak (ik spreek nooit zoo schrikkelijk aan-een-stuk wijs), nòch het volgende zóó zeide. Het verveelt me zelfs eenigszins dit onsmakelijk tendenz-gesprek in te lasschen. Maar mijne herinneringen zouden onvolledig en het relaas mijner historie onsamenhangend zijn, wilde ik een zoo fameus gesprek à la Van Lennep, Potgieter of een dier andere discours-lurkers, coupeeren. En 't hoort er zoo bij, niet waar, om bij tijden - in een Dagboek - jezelf voor te stellen als een meneer die 't bliksems goed weet en vóorál wijze dingen denkt. Dan hèrlees je je eigen ik met genoegen, als je later 't manuscript opneemt, vind je jezelf een held, een lang-niet-missen philosoof. Ik ga dus voort in dien sympathieken toon van kleintjes-koffie-drinkende jongelieden, die niets anders dan schóone gezegden formuleeren en zóó ik strakjes sentimenteel word, is dat voorzeker (voor driekwart) aan eene ziekelijke fantasie te wijten, die uit een onnoozel koffiehuis-ikje - al schrijvend en literatuur fabriekend - een romanheld met louter gevoels- en denkpoenighedens distilleert. Ik ben lànge na zoo niet. Nee, waarachtig niet.
Scherp had me natuurlijk nadenkend aangekeken, zei na een poos: ‘Duidelijk vind ik je niet. Hóé denk jij over het huwelijk?’ - ‘Ik denk’ - vervolgde ik: ‘dat, zooals de zaken nù staan, zooals de boel nu is, dat wil zeggen, precies 't omgekeerde van zoo als 't in álles behóórde te zijn, ik, als overtuigd socialist, geheel ànarchistisch te werk móét gaan, om niet mee te doen aan het liegen, het bedrog der burgerlijke-anarchisten, die het tegen-woordig huwelijk bèst vinden. Niemand op deze maatschappelijke mestvaalt heeft het recht mijn huwelijk te sluiten. Wanneer ik zeg: ik neem jou, Marie, Anna of Trees tot vrouw, eenvoudig, eerlijk -, dan heeft er iets heiligs plaats waarvoor geen pa's, ma's, oomes, tantes, géen rotte vormen, géen rot ceremonieel, géen bruiloft, géen onwaarheden noodig zijn.’ - ‘Dus ben jij voor de vrije liefde?’ - ‘Loop naar de hel met je vrije liefde. Ik weet niet
| |
| |
wàt vrije liefde is. Van vrije liefde - nee maar, godbeterme, kun jij je iets anders dan vrije liefde denken! -, van wat jè vrijgeesten, jè verlichten, jè zoodje anstellers vrije liefde noemen, heb ik nooit anders dan gore staaltjes èn damesboeken-malligheden gezien. Dank je! Ik ken geen vrije, geen ònvrije liefde.’ - ‘Zeg 't dan duidelijker. Wat is 'r dan? - Wat dan?’ - ‘D'r is.... D'r is.... 't Is wat moeielijk om hier in de Bar achter 'n kleintje koffie, over dingen te kletsen die je voor jezelf in 'n geheimzinnigheid, in een mysterie, als iets érg sentimenteel-onbereikbaars voelt. Kijk, ik zal is aannemen dat ik verliefd ben, verliefd op een vrouw zooals ik me die droom. (Hier begon ik eenigszins te delireeren) - dat wor ik wel nooit, omdat 'r niet van zulke vrouwen zijn, omdat je je altijd een vrouw fantaseert, fantaseert, fántáséért zóó ragfijn van leven, zoo één met het teerste doen van je eigen gevoel, dat de werkelijkheid je fantasie bevuilen móét, als een zwanenveer die door modder geblazen wordt - maar, ik zal 't is aànnèmen en ook 't geval stellen dat zoo'n vrouw - leelijk mag ze niet zijn, nee, leelijk zou niet kùnnen - minder let op mijn ouwelijk bakkes, m'n rooie haren, m'n rooie snor - merk je de consequentie van m'n redeneering? - dan op het frissche dat er misschien in mijn leven is, dùs, óók verliefd, op mij wordt -, dan zou ik tot haar zeggen: “Marie, of Betsy of hoe hiet je -, wil je mijn vrouw worden?” Dan zou ze natuurlijk, nee, dat zou ze nièt - als ze dàt dee, zou 't ook in ééns uit zijn; d'r is geen tusschenweg -, zou ze niet spreken van d'r vader, d'r moeder, of denken aan vriendinnen en po.... po.... positie, maar ze zou haar hand in mijn poot leggen, zonder meer, met eerlijk, prachtig vertrouwend kijken en we zouen arm in arm, zonder praten, zonder iets te zeggen naar mijn huis gaan. Wonderlijk van aandoening moet 't zijn, wat?, als de sleutel in de kou van 't slot rinkt, als de huisdeur dichtvalt.... Dan zou ik alle gordijnen neerlaten, licht opsteken vóor, licht áchter, licht in de gang, licht in de keuken. 'k Zou hoopjes kaarsen zetten om de spiegels, het lícht weerkaatst zien in 't glas. 'k Zou al de bloempotjes uit den tuin halen, hyacinten, klimop, de twee potten rozen, al 't ever-green - er weer kaarsen tusschen zetten - overal groen, rustige vlammetjes, groén, en we zouen zitten bij elkaar, stil, gelukkig met de groote, geweldige aandoening in onze kelen. Dan zou ik opstaan, wat zeggen, ik weet niet wat, iets dat in tranen verstikt, geen klanken meer zou hebben. 'k Zou mijn handen leggen op haar hoofd, zacht betasten de haren. 'k Zie 't zóo voor me - en wat zeggen.... wàt... wàt’.... - Scherp zat stil, ik keek naar den grond. Toen nam ik 'n sentimenteel slokje koffie, moe van die literatoren-huwelijks-visie. ‘'t Is toch wel màl, Scherp, dat ik, hier, in 'n kroeg van zulke dingen spreek,’ hernam ik na een poos. - ‘Wat doet 't 'r toe,’ zei hij. ‘Ik zie niks van die àndere menschen. Zeg, dat zijn wel mooie gedachten. Maar 't gebeurt nooit. Wat?’ - We zaten als twee redeneerende, jeugdige Wert- | |
| |
hertjes. ‘Nee, 't gebeurt nooit,’ zeide ik: ‘D'r zijn geen krankzinnige nette-meisies, d'r vergóóit zich geen vrouw - ze willen engazement, nou maar zoo liéf, met engazementkaaretjes verguld op snee èn samen op 'n kanapee met de gelukkige pa's, ma's, opoes 'r bij èn staande recepties met sherry, madera, schuimpjes, bitterkoekjes èn mag ik u-feliciteerens? en van-harte-dit, hartelijkdat, èn samen wandelen, dodderig-gelukkig, zoo gelukkig, nee maar zoo verliefd, zulleke verliefde mense, soo'n huwelijk-uit-liefde, met hoogen hoed en glacee-handschoenen en voiletje en opgenomen sleep en dàn vijf, zes maanden, een jaar, twéé jaar vrijen, stiekem in 'n donkere kamer, in 'n hoek van 'n gang - likken, lebberen, voelen, vingeren tot 't meisje vermagert en de jongen pijn in zijn rug krijgt - en als 'r ànderen bij zijn, zoo fatsoenlijk, zoo netjes, zoo opgevoed, zoo welopgevoed, - en dan trouwen, rijjen naar 't stadhuis, daar liegen van gehoorzaamheid - volgen - onderhouen -, voor 'n vreemden stadhuiskerel, voor 'n wildvreemden officieelen idioot, fooien, bruiloftsherrie, den heelen dag bekeken worden door glimlachende getrouwde familieleden, die stilletjes zwijnigheden fluisteren, door publiek dat in de rijtuigen loert of 't 'n knappe, lèkkere meid is, den heelen goddelijken dag geklets van zatte ooms aan de natafel, geestigheden van 'n verren neef die te veel gezopen heeft, pistaches-geknap, amandelen-gekraak, liefhebberijkomedie met snoepige toepasselijkheden van broers en zusters die zich verkleejen, voordracht van 'n komieken vriend en dan stilletjes wegsluipen, nagekeken door glimlachende, glimlachende familie, geblèr-accompagnement van schoonmama, naar 'n hotel, waar de kelners je vrouw beloeren - en zoo de móóiste oogenblikken van je leven verdoen in gemeene, burgerlijke patserij! Bah! Bah! Bah! Verbeel je: ik op zoo'n kanapee als 'n kelner -, ik op 't stadhuis, zoo 'n vent antwoord geven, ik condities-sjaggerend op zoo'n dag, ik, aangekleed bourgeois, in m'n uren van koninklijke extase, ik een handteekening zetten met zwarte inkt op wit papier als ik gezegd heb, gezegd met zwart van oogen in zwart van oogen: ik neem je tot vrouw! Nee. Dat gaat niet in dézen tijd. Dat verdom ik! 't Is om te bulken van 't lachen!’ - ‘Het is wél waar wat je zegt,’ zei Scherp droomerig: ‘ik herinner me de bruiloft van m'n zuster. 'r Zou kerkelijk ingezegend worden. Dat had 'k nog nooit bijgewoond. 't Gebeurde bij ons aan huis, in de eetkamer. In de kerk hoeft 't niet. M'n zwager smeet 'n glas stuk op ma d'r goeie tapijt en ze dronken kauschere wijn. Toen zongen de rabijn en de voorzanger 'n mopje met d'r gezicht naar het buffet dat in een hoek stond. Ik zag niks dan d'r fluweelen kalotjes, die wiebelden voor de schalen met roomsoezen en de wijnflesschen. Ik was toen véél jonger, begon te gieren van 't lachen. 'n Oom kneep me vinnig in m'n arm, keek me woest aan, viel mee in, in 't gebed. Dat heb ik altijd onthouden. Later heb ik de symbolen begrepen, wel mooi gevonden, maar zulke symbolen worden zoo gauw verkruijenierd. 'n Joodsch galmgebed
| |
| |
voor 'n buffet, da's iets als een mis in een spoelingbak.’ We bleven even in gesoes. ‘Toch, geloof ik, Alfred, dat je héel zuiver zou kunnen doen, wat je zegt en voor den-vorm naar het stadhuis gaan. D'r zijn eenmaal straatwegen, reglementen, politiebeambten, lui die 't vuil an je deur weghalen - waarom zou je geen formulier teekenen? Wordt je vrouw niet de dupe van alles?’ - ‘Als een vrouw een mán naast zich heeft, is ze sterk,’ koffiehuis-redeneerde ik. ‘Er zullen géen dupes meer zijn, als de stadhuis-eerbaarheid wèggetrapt wordt. Het meisje dat in vertrouwen mijn vrouw wordt staat duizendmaal hooger dan die andere, de fatsoenlijke-van-de-kanapee.’ - ‘Anderen denken zoo niet.’ - ‘Dat is stom genoeg van die ànderen. De komende tijd zal meelijdende verbazing over hebben voor dit stumperig ras, voor die verrekt-eerzame bourgeois die een maatregel van orde, een onnoozel politiereglement, een peuterig bevolkingsregister dat op centjes en weerbaarheid baseert, verheven hebben tot jè allerhoogste. Zet wat geraamtes naast elkander, geraamtes van gehuwden en òngehuwden! Hahaha! Doet 't joù wat of twee skeletten op 't stadhuis zijn geweest! Daar haal je je schouders bij op. Maar neem 'r twee, waarvan je wéét dat ze innig van elkaar gehouen hebben en deden wat zij meenden dat góed was zonder zich te bekommeren om een stomme bourgeois-kliek - nou, krijg je daarbij geen heimwee, geen lust om te zingen? Wordt 't niet tijd om hardop te zeggen dat er maar één huwelijk is, niet het officieele, niet het kerkelijke, niet het maatschappelijke, maar dát wat door eerlijke menschen in stille kamertjes gesloten wordt? Moeten wij nog langer dulden dat waarlijk-getrouwden nagekeken worden door gekoppeld-rot? Ik weet wel dat jij dit overdreven vindt. Maar ik voel 't sterker, hartstochtelijker dan jij. Het is voor mij een simple waarheid, dat het leven voor ons mannen eerst in z'n volrijpheid begint bij de vróúw. Ik ben daarin zóó tot zekerheid gekomen, dat ik niet makkelijk àlle argumenten in ééns kan zeggen. Dat gaat zoo altijd. Heb je wel opgelet hoe afgunstig - afgunstig is het woord niet - hoe afgunstig-kwaadaardig 'n gezeten koopmans-vrouw 'n meid, 'n mintenee, 'n scharrel nakijkt, die met 'n man an de rol is?’ - ‘Natuurlijk.’ - ‘Met wat 'n minachting ze praten over die ‘schepsels,’ hoe bang ze zijn - als van 'n schurftig beest - voor 'n hoer?’ - ‘Natuurlijk.’ - ‘Vin je ze niet verdoemelijk stuitend, die tràpjes van eerbaarheid! Is er bij 't tegenwoordig contract éénig verschil tusschen vrouw-zus, vrouwzoo?’ - ‘Da's weer 'n paradox!’ - ‘Nee, niks geen paradox. Alles wòrdt gekocht of koopt. Je kunt de dingen in een rotte maatschappij niet uit d'r verband scheuren.’ - ‘Nou, nou, nou! Denk eens aan je moeder, je zusters.’ - ‘Jawel. Dat is me weer zoo'n dooddoener van 't jaar nul. Als ik wat de ploerten noemen: een onecht kind zou zijn, met vader of vaders onbekend, zou ik m'n moeder geen greintje minder respecteeren en van m'n zusters zou ik gewoon als ‘broer’ blijven houen als ze, om niet van
| |
| |
hònger te krepeeren voor hoer zaten.’ - ‘Onzin! Nou sla je door. Nou klèts je!’ - ‘Nee jij kletst! Geen vrouw is voor haar pleizier hoer. Ze is ziek of ze doet 't om te eten. Niewaar?’ - ‘Of te lui, of te hysterisch!’ - ‘'t Eerste is 'n burgermans-kletspraatje....’ - ‘Dank je.’ - ‘Hysterie is ziekte. Zieke menschen moet je niet minachten, als maatschappelijk toeval je zelf gezond bloed heeft gegeven. Blijft dus over de noodzakelijkheid om te eten, laten we zeggen te vreten. Is dat schánde? Wat is schandelijker: met een volle maag bij een hongerige hoer te komen, of je prostitueeren uit honger?’ - ‘'t Is allebei gemeen.’ - ‘Dat kan je hiér gemakkelijk zeggen, kalfskop, hier in 'n aangename kroeg. Nee, papa, alles slaat terug op deze dierbare bourgeoisie die gebouwtjes van eer èn schande heeft opgetrokken. Ik vind het verkoopen van je lichaam, zie je, het verkóopen, zoo iets afschuwelijks, dat ik het grootst medelijden heb met hoeren en het noodlot van haar beetje arm leven. Maar als man heb ik hetzelfde ‘respect’ voor ze, dat ik heb voor àlle mercantiele vrouwen, voor vrouwen met uitzet, voor vrouwen die geld aanbrengen, voor vrouwen die verliefd raken op epauletten, voor vrouwen die hengelen naar een titel - je weet wel, het huwbare zoodje! Wat is er voor onderscheid? Wat? Is ontwikkeling niet aan geld gebonden, maatschappelijk toeval, maatschappelijk onrecht, maatschaplijke diefstal? Wordt de dochter van 'n erg-hoogen, erg-rijken ‘meneer’ verleid door 'n koloniaal, die over zes weken moet uitvaren? - Trouwt 'n kolonel (da's me 'n hooge!) met 'n keukenmeid die niet schrijven kan? Zit het heele huwelijk, de heele eerbaarheid van vandaag niet vast aan de stinkende sociale toestanden, aan’.... - ‘Hahaha! Hahaha!’ - ‘Waarom làch je nou?’ - ‘Wel jij redeneert zoo grappig! Van je ideaal-huwelijk, je kaarsen en bloem-potten, ben je verzeild geraakt in je eeuwig socialisme. Wil je een groccie? Aannemen! Twee groccies!’ - ....‘Of je 'r nou om lacht, stom, groen bourgeois-foetus, stommeling!’...., zei ik heftiger. (O, als je in 'n koffiehuis begint te redeneeren, komt 'r geen eind an) ‘of je 'r om lacht, de redeneering is juist. En als 'k zoo lang gekletst heb is 't om joù te overtuigen. Anders niet. Wat ik bewijzen wou, héb ik bewezen: er is géen huwelijk meer - er is een normale, geziene, erkende, eerbare koppeling, per contract op 't stadhuis - verder zijn er egoïste, stompe, bruute, dierlijke mannen, zieke vrouwen én vrouwen die haar jong lichaam moeten exploiteeren tot de maag die ze dwòng, ze in de snijkamer brengt. Er zijn uitzonderingen, waarschijnlijk, maar ik ken er geen. In onzen ‘stand’ heb ik nooit ànders gezien, nooit, nooit, nooit! Jouw zuster heeft zeker ook een bruidschat meegekregen?’ - ‘Mijn zuster? Da's olie in jouw vuur. Die is geschadjent hahaha!’ - ‘Wat is dat?’ - ‘Wel, alles ging schriftelijk. Ze had m'n zwager nog nooit gezien. De oude lui bepaalden de condities, de koopsommen. Toen zagen ze elkaar, waren twee uur later geëngageerd, drie dagen later verliefd, twee maanden later getrouwd.’ - ‘Nou
| |
| |
zijn ze zeker érg gelukkig?’ - ‘Jawel. Werkelijk gelukkig.’ - ‘Natuurlijk. Dat lapt 'm de ongewoonte. Een wildvreemde duif en doffer paren ook opperbest.’ - ‘Gek! Als 'n ander me zoo iets zou zeggen, zou ik kwaad worden.’ - ‘Ook uit gewoonte. We hebben werkelijk moeite, Scherp, om eerlijk te zijn. We zitten zoo dik in de leugens.’ - ‘Weet je wát ik zou doen, Alf, als ik over verschillende dingen dacht als jij?’ - ‘Nou?’ - ‘Dan zou 'k me verdrinken.’ - ‘Waarom?’ lachte ik, verbaasd. - ‘Jij ben zoo'n idealist, dat je dáardoor een ontzettende pessimist ben geworden.’ - ‘Och je ben krankzinnig!’ - ‘Anderen vinden je 'n cynist. Maar ik weet beter. Houen je ouders van je?’ - ‘O jawel.’ - ‘Praat je met hen wel eens zoo?’ - ‘Godbeware!’ - ‘Ben je wel eens verliefd geweest?’ - ‘Eens. Toen 'k negentien was op de zuster van het meisje waarmee ik geëngageerd was.’ - Hahaha! Wat ben je toch 'n formidabel gèkke kerel!’ - ‘Nou haal ik over de dertig. Ja, jongen, ik wor oud.’ - ‘Zal ik je straks nog voorlezen wat ik geschreven heb?’ ‘Nee. Van avond niet. Ik heb zoo ònhebbelijk zwaar geredeneerd, dat ik moe ben.’ - ‘Ja, je ben an 't doorslaan geweest.’ - ‘Dat dènk je, ouwe jongen. Ik geloof 'n end op streek te zijn naar de wáárheid,’
En we bleven zoo nog wat praten over koetjes en kalfjes.
|
|
Auteursrecht onbekend