|
| |
XXVI.
Zóó moe was-ie van 't slapen met z'n allen op 't
kermisbed, en toen weer van de reis zoolang, zoo-lang, dat de
Reus-met-de-zevenmijls-laarzen de trein nooit had kennen bijhouen, dat-ie zelfs
door 't schokken van 't tentwagentje niet wakker geworden was, en zich 'r
niemedal van herinnerde, dat moeder en tante Toos samen 'm in z'n
heusch-eigen bedje gelegd hadden. ‘'k Heb je gezicht
héél zachies afgesponsd, en je handen 'n beurt gegeven,
schattejongen,’ vertelde moeder den volgenden dag: ‘en je had zoo'n
schrikkelijke slaap - Klaas Vaak had in de spoorwagen zooveel zand in je oogies
gestrooid, da-je 'r niks van gemerkt heb....’ Dat kon-ie haast niet
gelooven. Want 't was in z'n verbeelding 'n nacht geweest, 'n nacht met zooveel
vreeselijke dingen, zooveel angstige, ongekende, niet thuis-te-brengen
geluiden, dat-ie zeker wist geen oog te hebben dicht gedaan, tenminste later
niet.
't Zelfde zware weer, dat ze in de trein mee hadden gemaakt, was
boven Heerlen blijven hangen. Moeder en vader leeën nog geen vijf minuten
aan de andere zij van 't trap- | |
| |
gat, waar tante Toos nog de vorige
nacht zelf geslapen had, of 't heele huisie ging door 'n ratelslag op en neer,
of 't 'n schip in de branding was. Moeder, op huilen af bang voor 't schelle
lichten, dat, an een stuk door, de kleine zolderruimte met de prentjes, de
spreuken en 't crucifix boven 't bed, met gele en paarse wapperingen
doorvlamde, en na elk licht-proesten, elke bevende bersting door 'n beuken en
grommelen van donderschokken gevolgd werd, of de wereld verging - zoo deinde 't
woninkje - zoo rumoerde de dakbedekking - zoo gierde de stormwind om de hoeken
van 't schuurtje met z'n klepperende deur - moeder stiet vader, die al sliep as
'n roos, met 'r elboog an: ‘zouen we den jongen niet bij ons in bed
nemen, man - 't is buiten zoo'n noodweer....’ Even zat de electricien op,
en even liep-ie door de violette stuip-lichtingen naar de achterzolder-kamer.
Maar de jongen lee zoo lekker met z'n twee vuisten tegen z'n kortgeknipten bol
angemetseld, dat-ie 't verdraaide 'm op te nemen. Toen kroop-ie weer in bed, en
omdat-ie 'r al om vijf uur uit most, bewoog moeder niet meer. Ze trok 't dek
over 'r hoofd om de bijtende vlammen niet te zien. En Koertje dee 't zelfde.
Eerst had-ie z'n oogleden zoo stevig dichtgeknepen, dat-ie geen spleetje meer
zag, toen boorde-ie z'n duimen in z'n ooren. Zoo, in die houding van toch fijn
te slapen, had vader 'm zien liggen. Maar al telde je telkes weer van een tot
honderd, ze maakten in de wolken zoo'n spektakel, en je wier zoo getreiterd
door 't licht, dat 'r op loerde of 't niet tusschen je wimperhaartjes 'n open
plekkie vond, dat je hoe langer hoe wakkerder wier. Met 't dek over z'n
zweetende haarstoppels, lag-ie te tobben waar-ie was. In z'n bed. Dat was
zeker. Want as je je linkerhand langs de houten spijlers bewoog, voelde je 't
oogie, waaran véél vroeger 't stootkussen gezeten had, toen-ie
nog zoo klein was, dat-ie wou staan en telkes weer omviel. En dat bed stond bij
tante Toos. Ze hadden in de trein gezeten, en boterhammen met worst, en
velletjes 'r an, gebikt. Of had-ie 't zoo | |
| |
maar gedroomd? Bij 't
weerlichten, nou 't niet meer zoo hard donderde, zag-ie 't tuimelraam, vlak bij
't nest van Peerie en Meerie, met de staaf-voor-de-gaatjes. Dan was-ie toch nog
thuis. Dan lee-ie op zolder, hadden ze al z'n leven vergeten 'm mee te nemen,
of hadden ze 'm bij vergissing an 't koopmannetje met de knobbel in z'n nek en
't walmend papieren sigare-pijpje, die de meubels gekocht had, meegegeven. Nou
kwam 't uitdragertje met de slijmerig-slapende oogies bij 'm onder de dekens en
blies 'n kringetje langs z'n ingezakt neusbeen, en wreef z'n borstrok tusschen
z'n wijsvinger en duim, zooas-ie 't met de gordijnstof gedaan had en zee:
‘geen daalder waard, niks voor mijn, niks voor mijn,’ en dan
sleepte-ie de mooie linnenkast langs de trejen van de trap, da-je de planken
van binnen op mekaar hoorde vallen, en de pooten bonkten en trommelden, bar....
Hoor nou is an, hoe-die met de tafel en de stoelen tekeer gaat.... Daar kwammen
ongelukken van.... ‘Gaat u maar op mijn rug of op een van mijn kringetjes
zitten,’ zee de uitdrager en geeuwde of-ie 'n lampeglas tegen z'n mond
hieuw.... Pas op, zee hij, de linnenkast schiet uit de lus -
krááàák! - an spaanders, en de gedraaide pooten -
kráááák! - an gruzelementen.... Dat ken met me
kringetjes niet gebeuren. Die bennen zoo taai as gomballetjes, die tusschen je
kiezen plakken.... Hou je vast, jongeheer.... Nou zal ik 'n kringetje voor u
blazen.... Allebei je handen.... Goed zoo....
Kráááák!....
Kráááák!
Met 'n schrik plonsde-ie overeind. De heele zolderkamer stond 'n
oogenblik in lichtelaaie. De balken, de houten beschotten, de kleeren an de
haken, alles geulde op in 'n fel-kletsenden plas, en 't knalde boven 't dak, 't
hagelde, 't gier-huilde, 't kermde zoo razend, dat-ie in z'n verlatenheid, 't
zolderkamertje met nog twee bedden, nou toch zeker niet herkennend, ineens
hardop begon te gillen. Maar ze hoorden 'm niet. Ze waren 'r vandoor met z'n
zussie. Toen, op 't punt, 't bed uit te vliegen, hoorde-ie stappen op de trap,
gromden twee stemmen zijn kant uit. 't Dek | |
| |
krampte over z'n
hoofd, de hitte gudste z'n lichaam langs.
‘Suscht! Zachies!’, zei de eene stem: ‘alles
slaapt....’
‘Verroest,’ zei de andere stem: ‘'t het hier
gespookt.... De bedden zijn van d'r plaats af....’
‘Heb jij lucifers?’
‘Voor wat heb-ie lucifers noodig....? Ze strijken boven
lucifers zat af....’
‘D'r staat hier nog 'n bed....’
‘Da's al z'n leven de kleine schreeuwer.... Daar leit z'n goed
op de stoel.... 'k Ben nat tot op me botten.... Je ken me uitwringen....
Verroest!’
‘Wat scharrel jij toch?’
‘Me bed staat blank.’
‘Het 't zoo ingeregend?’
‘'t Loopt 'r nog met stralen in....’
‘Dan ken je d'r goudvisschies in laten zwemmen.’
Dan waren de stemmen weer weg, want 't onweer loeide zoo om 't huis,
dat je geen woord kon verstaan.
‘Dat verdom 'k - hier ken 'k niet slapen....’
’As je 'n paraplu in je handen houdt, leg-ie zoo veilig as in
de kerk.’
‘Wie betaalt je voor de grappen....? As ze mijn bed daar
hadden laten staan, had me niks kennen gebeuren.... 'k Voel d'r alles voor dat
ledikantje op te nemen en 't in de schuur bij de geit en 't varken te
zetten....’
‘Nou mot jij verdorie nog met 'n been in bed stappen, omdat je
d'r nog niet uit ben geweest, en je doet 't nou al verkeerd....
Hè!’
'r Flapte 'n blauw-violet licht onder de hanebalken - 'r dreunde 'n
donderslag, dat de waterkan in de witte kom op 't waschstel as 'n wekkertje af
scheen te loopen.
‘Je stond daar in je flanel precies as 'n danseuse,’
lachte de vroolijke stem weer.
‘En ik verdom 't!’, drensde de wrokkige andere:
‘ik mot me nachtrust - 'k heb me 'n ongeluk gesappeld, drijf tot op me
hemd, en ga niet kruipen in 'n onderge- | |
| |
loopen nest..... Doe jij 't
dan, as je zoo brani ben....’
‘Mijn me zorg,’ lachte de eerste weer: ‘vooruit!
Oversteken met vlooien en al....’
Dan dee 't onweer de pannen weer klapperen. De regen striemde zoo
wild of de wind de kruinen van al de boomen in 't park heen en weer
zwiepte.
‘Da's beter,’ snauw-gromde de eene stem weer:
‘da's teminste 'n droog stuk matras: ik leg....’
‘Je mot niet leggen zeggen - leggen doen de kippen,’
praatte de andere stem: ‘zoo nou hoos 'k met me schoen. En nou draai 'k
't matras om. En nou sleep 'k me kooi van onder de lekstralen uit.... Ready?
Go....! Nacht gezegende broeder.... Nacht Gerrit....’
‘Dag!’, klonk 't stug.
‘Ken je niet met twee woorden praten, Gerritje?’
‘Stik!’
‘Dag Blauwbaard....’
‘Hou je flauwsies voor je, Ko....! Ik barst van
moeheid!’
‘Nacht, geliefde.... As je me morgen hier niet vindt ben ik de
trap af-gedreven.... 'k Heb vergeten 'n zwembroek an te doen.... Ben benieuwd
hoe me tante d'r uitziet....’
‘Hou nou verdomme je kop dicht....’
‘Dat ken 'k niet.... D'r is boven in de hemel groote
schoonmaak. Ze smijten met de ladders van de glazenwas-scherij, dat 't 'n
schandaal voor de buurt is.... Hè! Hè! Ken 't niet wat
zachter?.... En mot je nou met alle geweld putsen met water op de menschen d'r
nakende boddie laten vallen....? Hoe hiet dat neefie van me....? Ik vraag,
Gerrit, hoe dat neefie met z'n manke poot hiet?’
Toen zei 'n zachte kinderstem in 't donker: ‘ik hiet Koert,
net as me vader.’
‘Hahaha!’ bulder-lachte neef Ko: ‘as 'k nou
begreep waar die stem-met-die-baard--in-z'n-keel vandaan kwam: ‘lag je al
die tijd wakker?’
‘Ja, neef....’
‘Goed, jongen, je mot in 't leven wakker blijven....
Worden wij goeie vrinden, Koertje?’ | |
| |
‘Asjeblief, neef.’
‘Zeg maar Ko. Jouw moeder en mijn moeder zijn zusters, en as
jij en ik kinderen krijgen, zijn dat achterneven en achternichten,
Snap-ie?’
‘Nee, neef....’
‘Hindert niks. Je heb nog de tijd. Hoe oud ben je?’
‘Zes geweest. 'k Was pas jarig.’
‘'k Feliciteer je. Is je verbrande poot weer beter?’
‘Nog niet heelemaal, neef.’
‘Ken je al lezen en schrijven?’
‘Ja, neef,’ loog-ie, om grooter te lijken èn
omdat-ie dat praten in 't donker met telkes blauw of groen en geel licht, wat
plezierig vond.
‘Hoe vin je 't hier?’
‘Ik weet niet eens waar 'k ben....’
‘Bij ons....’
‘O....’
‘En in mijn bed leit je neef Gerrit, die we Blauwbaard noemen,
omdat-ie al zeven vrouwen vermoord het....’
‘Nou verzoek ik voor 't laatst,’ gromde 't uit den
donkeren hoek, achter de kleeren: ‘en dat verzoek ik in 't
fatsoendelijke: ‘je bek te houen - me kop barst... 't Lijkt of je
'm om het...’
‘As 'k morgen twee sigaren van je krijg...’
‘Ken je hebben, as je nou maar stikt....’
‘Nacht Koert, m'n zoon... Nou trek 'k de deken over m'n kuif,
want 't is precies kraantje-lek op me voorhoofd... Vergeet 't niet, Blauwbaard:
twee sigaren. Anders rammel 'k morgennacht je hoofd van je romp....’
Nou werd 't stil.
| |
| |
Ook 't onweer zakte af. Alleen nog 'n enkelen keer huiverde
violet-licht door 't zolderkamertje. En dan zag-ie achterin 't vlammen nog 'ns
in 't blikken spiegeltje, dat net as 'n raampie, waarvan 't gordijntje op en
neer wier getrokken, was - en je zag ook 'n witte kleine pop an 'n zwart
kruisie. Dat was, had moeder 'm verteld, de zoon van Onzen Lieven Heer, die ze
doodgestoken hadden.
Zich stevig in zijn eigen deken inrollend, blij dat 'r twee in z'n
buurt sliepen, om op 'm te passen, dacht-ie dat neef Ko met z'n kuif in 't
natte bed, lollig en prettig most wezen. En de andere, Blauwbaard, kon-ie al
dadelijk niet goed zetten. Want die liet z'n broer op 't klesse matras leggen,
en nam zelf 't droge, zonder dankie te zeggen. Mispunt hoor. Dat zou hij nooit
an Magdaleentje zeggen....
Omdat neef Gerrit snurkte as 'n os, en 'r niks om gaf of je hardop
hùm-hum dee, bleef-ie wakker liggen. De regen striemde minder fel tegen
de pannen, maar je hoorde allemaal geluijen, die je thuis nooit gehoord had -
't gillen van locomotieven, 't dreunen van wagens, 't
bèèè! van 'n geit en dan weer 't wroeten van 'n varken in
'n schuurtje benejen.
Toen klonk 'r weer wat vreemds over den weg - 't stappen van hoopies
menschen, of 'r 'n optocht was - klos-klos - klos-klos - an een stuk door - wat
'n wandelaars midden in de donkerte - zeker 'n kerk in de buurt. En terwijl-ie
eindelijk insliep, stak vader voorzichtig z'n hoofd door de deuropening, knikte
't bedje van den jongen toe, en ook zijn voeten deeën toen mee aan 't
stampen en klotsen over den weg, die naar de Mijn voerde.
‘Hoe ken 'k nou bij 'm?’, vroeg moeder, die al lang en
breed klaar was met de zuigeling: ‘ik ken toch niet in de kamer met die
twee mannen?’
‘Je mot je anwennen,’ zei Toos, de deur resoluut
open-duwend: ‘om je hier voor mekaar niet te geneeren.... Dan had je 't
vroeger motten meemaken, toen 'k nog vrinden van me man op kamers had.... Ik
heb ze wel ieder om beurten met 'n boender gepoedeld - de eene teil met
roet- | |
| |
water na de andere.... Van buiten zit 't 'm niet.... Van
binnen.... Daar heb-ie me jonges.... Die daar, waarvan je 't hoofd niet
ziet....’
‘Spreek toch wat zachies.... Ze slapen....’
‘Klets niet. Je ken 'n kanon bij ze afschieten!.... Die onder
't dek, is precies me man - 'n jongen, om op te vreten van vroolijkheid - en de
andere, waarvan je de elleboog en 'n plokkie baard ziet, is 'n treurwilg. Die
het 'n hart van goud, maar ken niks velen.... Precies, goddank, mijn gestel....
Gerrit, wor is wakker: hier is je tante.... Nou verwed 'k 'r wat onder, dat-ie
ons binnen het hooren kommen, maar 't verdraait je nou al te zien.... Hoor je
niet, dat je moeder bij je bed staat, kreng?.... Wat 'n wil het die jongen,
hè?.... Jongen? 'k Mag wel man zeggen, en wat 'n man! De meiden zijn dol
op 'm, omdat-ie 'n treurwilg is, en geen dienst overslaat.... Nou zal je 't
niet gelooven, maar die twee hangen an mekaar as magneten.... Ko! Kobusje!....
Wat bennen jullie voor mirakels van-morgen, dat je doet as-of.... 'k Most je
metde pollepel voor je bloote kont.... Allemachtigste, wat het 't hier
ingeregend.... Kom d'r nou toch in!.... Nou dan niet!.... Dan til ik Koertje
wel uit z'n kooi.... Maar schaap, ben je nog zoo groen en geel van de
slaap?.... En ach me jongske heb-ie de heele nacht op je doossie met flikkies
leggen broeien?.... Ach, ach, je heele bolletje ziet 'r bruin
van....’
Slaapdronken keek 't kereltje rond, van tante Toos naar 't bed in
den regenplas, en van dat bed naar 't plokkie haar van Blauwbaard.
‘Die dáár onder, moeder,’ zee-ie,
eindelijk op den schatte-arm: ‘is neef Ko, die in 't natte bed is gaan
leggen - en da's neef Gerrit, die zeit: stik en hou je bek....’
‘Zoo m'n kind,’ zei moeder, 'm fijntjes knuffelend. Ze
zag bleek. Ze keek telkens, bij elk gerucht naar buiten, maar ze gaf 'r jongen
'n extra beurt, of 't Zaterdagavond was, zoo erg. En 't voetje, dat z'n
rauwe wond bleef houen - wat had 't kind 'n slecht geneesvleesch - wikkelde ze
weer | |
| |
keurig in - en ze wiesch 't andere, en knipte z'n nagels -
ze wist zelf niet waarom ze 't allemaal dee - ze was uit 'r gewone doen - ze
had geen huishouen, geen boodschappen, geen tafeldekken.... Toos dee alles. Die
lee op 'r handen en knieën, en veegde en redderde, en as de witte poes in
'r buurt kwam, streelde ze 'm eerst verliefderig - wat 'n aanspraak had ze niet
an d'r beesten, 't varken, de geit en de poes, as de jongens 't gat in waren -
streek ze met 'r ruwe hand over z'n rug en z'n oppiekenden staart, maar dan
dreigde ze 'm uit 'r buurt: ‘ga je weg, uitgeslapen kanariesdief! Hoepel
je op, Judas Iskariot om 'n onnoozel vogeltje op te vreten'’
Toen Koertje z'n boterhammen, die-ie hier veel, véél
lekkerder vond as thuis, op had, most-ie mee om de geit te zien melken. Dat was
'n raar geval. Daar begreep-ie niks van. Of 't zoo maar mocht. En of 't geen
pijn dee. ‘Doe 't zelf maar is,’ zee tante, 'm van moeder 'r arm
overnemend. Maar toen-ie dicht in de buurt van de uiers kwam, worstelde-ie zich
los. De bok had 'm zoo valsch angekeken, en zoo z'n tanden laten zien - en 't
varken had zoo gesnorkt door z'n kanjers van neusgaten.... In de Dierentuin
achter tralies kon je 't hebben, maar van dichtebij was 'r geen aardigheid
an.... Hij wou alleen nog weten waarom tante de geit wel en 't varken niet
melkte.
Toen kwam Blauwbaard met z'n nijdig gezicht vragen of 't vandaag
voor hem vasten bleef, dat-ie....
‘Riek, da's me zoon Gerrit,’ stelde tante Toos voor:
‘en da's Ko.’
'n Hand geven dee 't kereltje niet. Precies Leendru....
|
|
Auteursrecht onbekend