|
| |
XXIV.
‘Groote broer, laten we na huis gaan,’ praatte-ie
zoo zachies, of 'r honderd kleine schreeuw-zussies vlakbij leien te slapen,
terwijl ze in de wachtkamer, met 'r naakten vloer en de vieze plekkies of 'r
baliekluivers hadden zitten pruim-sputteren, op den inspecteur-van-dienst, die
net met 'n jongen die 'n ruit had ingesmeten, bezig was, mosten | |
| |
wachten. Hij vond 't politie-bureau, de donkere gang, 't gebral van 'n zat
gedronken zwerver, die uit z'n cel wou en met z'n hielen de traliedeur
betrapte, erger as verschrikkelijk, en an één stuk doorzwaluwden
z'n angst-gedachtetjes de wachtkamer met 't tralievenster rond - of ze vader en
hem wéér niet zouen houen - en hoe vader 't dorst naast
zoo'n zooi agenten - en wat-ie most doen, as-ie ook dikke handboeien om z'n
polsen kreeg....
‘As ik bij je ben, hoef je niet bang te zijn,’ zei
vader, die 't van 't vrachie op z'n arm zoo warm had gekregen, dat 't met
straaltjes in z'n nek liep.
‘Laten we nou tòch maar gaan,’ vleide-ie, zich
tegen de borst van den man op-schurkend, en z'n fluisterstemmetje werd nog
ijler: ‘wat mòt je nou hier? Dat weet je ommers zelf niet.... En
later zit moeder met de gebakken peren.... Ga nou mee.... Drijf niet je eigen
zin door, vader! Vaderrrr! Vaderrr! Mot ik booze oogen opzetten?’
De zenuwtjes zaten 'm dwars, en dan werd-ie 't ouwe mannetje, dat
z'n ongezeggelijken broer met ouwe-mannetjes-woorden most toespreken.
Lachend keek de man in de gespannen pupillen van 't kind, pupillen
zoo groot, dat het oogeblauw gevlucht leek.
‘Je ben vader's schat,’ suste-ie, maar de jongen
schrikte bij ieder geluid, bij elken voetstap en iedere scharnierende deur - en
toen 'r eindelijk 'n agent met de boodschap binnen kwam, dat ze gewacht werden,
nestelde-ie z'n kopje tegen vader's schouder, of de menschen-eter met de groene
koloogen en de slagtanden as van 'n olifant op komst was. En zoolang de
electricien naast 't schrijfbureau van den inspecteur stond, hield-ie z'n oogen
zoo stijf-dicht dat 'r geen glimmertje daglicht binnen kon. Enkel de vlammetjes
slaande stem van den vreemde hoorde-ie.
‘Mot je daarvoor hier kommen?’, kraakte 't: ‘as je
dat geld gevonden had, zou 't zaak van de politie wezen, maar as 't bij je in
de bus is gestoken, met je naam voluit op de envelop, zie ik niet
in....’ | |
| |
‘Ik ben 'n dag en 'n nacht hier vastgehouen,’ gromde
vader's stem dicht bij z'n oor: ‘voor 'n inbraak waarmee 'k niks
uitstaande had, en nou zit me dat uit de lucht gevallen geld dwars....
Asjeblief: ik deponeer de envelop hier en 'k verzoek u beleefd 't nummer van 't
briefie te noteeren....’
't Bleef effen stil. Je hoorde alleen in de verte 't gestommel van
den bezopen kerel in 't hok.
‘In orde,’ kraakte de stem weer - 'n schorre stem boven
'n bungelend kinnebakje - ‘ik noteer en 'k hou de envelop hier, maar 'k
snap niet.... En dat doe jij net zoo min.... Of....?’
‘Ze hebben an de overzij,’ gromde 't weer bij z'n oor,
‘'n schrijfmachien - ik zeg dat die inbraak gefingeerd is
geweest....’
‘Zoo, zoo,’ kraakte de stem: ‘nou we zallen zien.
Je wordt bedankt. Of wil je 't briefie óók deponeeren?’
‘'t Nommer wel, 't briefie niet,’ zee vader.
Eerst toen ze weer zeker buiten waren, de heete zon 'm goeien
dag zee, durfde-ie op te kijken, klaterde de jongensstem 'r op los.
‘Wou hij de centen van je hebben, vader?.... Nog al wiedes
da-je 'm op z'n vessie gespuugd het.... Wat 'n brani, hè?, met die barst
in z'n keel.... Hij docht zeker as-ie me 't briefie geeft, ga ik zelf mooi weer
spelen! Ik wou net me tong tegen 'm uitsteken, en net tegen 'm zeggen: blaf
maar as 'n hond met twee staarten, mijn vader het de centen noodig voor moeder
d'r nieuwe jurk en voor 'n hoepel voor mijn.... Krijg ik 'n ijzeren hoepel,
groote broer?.... Je zou voor me jaardag....’
‘Je krijgt 'n hoepel, as je voet weer héélemaal
beter is,’ glimlachte de man, hijgend in de benauwende warmte van den
zomermiddag: ‘jongen-jongen, ben jij nou heusch zoo zwaar geworden, of ik
zoo slap?.... Ziezoo, nou laat vader zich scheren en kan meteen jouw haar is
lekker geknipt worden, want je het 'n hoofd as 'n versleten ragebol
gekregen...’ | |
| |
Nou zat vader voor den spiegel in den barbierswinkel, en omdat 'r an
den anderen kant nòg 'n spiegel was, zag je 'm een, twee, drie, vier,
vijf-maal, dan in z'n gezicht, dan met z'n achterhoofd, en al die hoofden
lachten telkens as je 'm ankeek, tot je door de klodders zeep geen mond en geen
neusgaten meer zag. Terwijl kreeg-ie zelf 'n lange, witte japon om z'n
schouwers, knoopte 't barbiersmaatje, dat anders inzeepte, de punten en lei 'n
eind watten voor de krieweling van de haren rond z'n nek.
‘Mot 't èrg kort?’, vroeg 't maatje die neusgaten
had, of-ie 'r aldoor groene erwten in stopte - je keek, as je onder 'm zat, z'n
hoofd binnen - en 'n sproeten as-ie had - je zag haast geen vel meer.
‘Met de tundeuze nommero drie,’ zee de barbier en vader
knikte dat 't goed was.
Blij dat 'm niks met de machine kon gebeuren -
scheren was niemedal gedaan: dat verdraaiden de klanten met hèm, en
as-ie den patroon zelf mòst behandelen, kreeg-ie bij elleke streek
zooveel uitbranders en kouwe komplementen, dat-ie op z'n voeten stond te
trillen - blij, dat-ie nou op 'n menschelijk hoofd los werd gelaten, zonder
kans van schrobeering, zonder nijpende mogelijkheid van bloed-vergieten
posteerde 't maatje zich zoo, dat de patroon, die zelf z'n handen met inzeepen
en scheren vol had, niet te veel in de verrajende spiegels kon afloeren. Met
z'n linkerhand duwde-ie 't hoofd van den kleinen Koert omlaag, met de rechter
wrikte-ie als 'n meester, die zachtheid schuwt, de tondeuse door 't piekenhaar
van 't kind, en dreef 'r zigzaggende paden in, als 'n baanveger op 'n bestoven
ijsveld. Schuwtjes onderging 't kereltje | |
| |
den vijf-toppen-druk van
de stevige maatjes-hand, en bij elke neer-stuiving van z'n blond haar op 't
witte doek, dacht-ie: we schieten al mooi op, en zoo doene ze 't precies met 't
achterwerk en de pooten van den melkboer-z'n-poedel, en as ik zoo groot ben as
vader laat ik me ook scheren, maar me snor laat ik staan, en daar draai 'k
puntjes an met gommelastiek - maar dan boog-ie z'n knikker nog meer, omdat 't
barbiersmaatje, hoe moeilijker 't werd de vel-banen weer saam te brengen, z'n
vingertoppen in 't hoofdje perste, of-ie 'r doorheen most. Of Koertje wou of
niet, ééns mòst-ie hardop Au! roepen, omdat de tondeuse in
'n weerbarstig klitje verward zat, net as toen moeder z'n haar wou kammen en 'r
nog stroop van de gort in verdwaald had gezeten.
‘Wat voer je uit, veulen?’, dreigde de barbier, met
vader z'n neus in de eene en 't blinkend mes in de andere hand: ‘leer je
't poddoome nooit?’
‘Ken ìk 't hellepen?’, verdedigde 't maatje zich:
‘as hij paardevleesch gevreten het!’
‘Stil blijven zitten,’ zee vader met 'n stem van onder
uit 'n kelder.
Angstig keek 't ventje in de duistere neusgaten van 't maatje, en
zich op de lippen bijtend - 'n jongen most niet kleinzeerig zijn - zei-ie geen
tweeden keer Au!, toen de tondeuse, die geen kamp gaf, 't van de hardnekkige
haren won, de laatste hegjes op de kruin wiedde en nou de nekharen met bosjes
begon te plukken. Toen nam 't maatje 'n grooten borstel en schuierde zoo rap
of-ie met schoenen, die in 'n plasregen geweest waren, en niet meer wouen
glimmen, bezig was, en tóén spoot-ie uit 'n flesch met 'n
elastieken bal, en dat rook zoo as de azijn en de venkel van gemarrionneerde
haring.
‘Je moeder zal je niet herkennen, schat van-me,’ zee
vader, die nou met bakkersmeel vol-gestoven werd, en uit 'n flekon met slaolie
'n scheut op z'n haar en z'n snor kreeg.
Nou zag-ie zichzelf ook een, twee, driemaal in de spiegels,
| |
| |
en dacht: wat zie 'k 'r as 'n geplukte, afgebrande kip uit, en
wat zijn me ooren groot geworden....
‘Klaar, jongeheer,’ zee 't maatje, de witte japon
wegtrekkend, en met 'n bezem begon-ie de plokkies haar van den vloer in 'n
hoek, waar 'r van alle soorten lee, bij mekaar te boenderen! Zonde,
hoor, dat 't allemaal voor niks groeide, dat de menschen d'r best dejen 't lang
te laten worden, da-je de pee in had as je met 'n spiernaakte kop most
ronddartelen, en da-je na de haarsnijjer liep, om 't as vulles bij mekaar te
laten vegen. D'r lee van alles in 't hoekie onder de trap, waar de barbier 't
sekuur bewaarde om 't per onsies voor valsche vlechies te verkoopen. D'r was 'n
man met wit haar geweest - 'n màn: vrouwen lieten zich niet knippen - en
een met stoppels zoo rood as 'n biet - en een met pikzwart kroes, vol
kurketrekkertjes - en 'n hoopie bruine, maar dat kon je zoo goed niemeer
onderscheijen, want dat lee door mekaar heen gemoesd met de
watten-voor-de-nekharen. Nou kwammen zijn blonde einden op de witte te leggen -
vies hoor - as d'r maar geen levend bezoek bij was - ofschoon je dat niks kon
schelen, nou je ze toch niemeer op je hoofd terug kreeg.... Verdorie, wat 'n
flodderhiel: nou kwam 'n klein wit poessie, zeker pas van moeder d'r borst af,
en die sprong met vier pooten tegelijk en met 'n rug as 'n corset-ballein, den
stoffer van 't maatje na, en toen ineens midden in 't bergie witte, rooie,
zwarte en bruine haren, die-ie begon weg te graven, of-ie de kattebak voor zich
had.
‘Wat zit je te kijken, mannetje-met-je-kalen-knikker?’
plaagde vader, die klaar was, en enkel nog liep met 'n zeep-kwak in 't
harengrotje van z'n eene oor. Omdat-ie niet praten kon met de vreemden 'r
bij, knikte 't kind naar de zij van 't witte poesje, dat 'n stukkie watten
as 'n muis achterna tolde.
‘Heb-ie van honderd gulden terug?’, vroeg vader toen an
den barbier, die de smurrie uit 't elastieken bakje onder de waterleiding
wegspoelde en den gebruikten hand- | |
| |
doek weer netjes in de vouwen op
't doeken-stapeltje lee.
‘Ik weet niet hoe honderd gezonde guldens d'r uit zien,’
zee de barbier: ‘as je 't niet kleiner het, mot de jongen maar in de
sigarenwinkel an de overzij gaan wisselen....’
‘Daar heb 'k hèm voor noodig - dan zie 'k 'm toch
nóóit meer terug!’, lachte vader: ‘hou effen je
gemak, schatte-snuit - 'k ben in twee seconden werom....’
Nou zat-ie alleen bij den barbier, die al z'n leven femilie van de
melkboer was - allebei hoofden as geoliede stuiters - bij 't maatje, dat met
den bezem in z'n handen stond te luiwammessen en bij 't poesie, dat de kolder
in z'n kop scheen te hebben, de opkamer van 't winkeltje in-ravotte, en dan
weer of z'n eigen dikke staart 'm verschrikte, as 'n duveltje-in-'n-doosje
op-en-neer veerde.
‘Schiet poddoome op!’, blafte de barbier 't maatje af:
‘de helft van de rommel leit 'r nog!’
‘Ik ken niet opschieten,’ zei 't maatje, die ook weer 'n
slachtoffer zocht: ‘as die jongen op z'n stoel blijft kleven.... Ik kom
met de veger niet onder de stoelepooten deur....’
‘Asjeblief!’, snauwde de barbier, den stoel met Koertje
opnemend, en achter de uitstalkast, met flesschies Boldoot, doossies pasta,
kammen en poppetjes van rose en witte zeep, verzettend: ‘en as je nou nog
één brutaal woord zeit, kwiebus, niks-kenner, zal 'k je 'n
lapsoes verkoopen, dat je op de overzijstoep na je verstand ken zoeken!’
Z'n arm in den vlekkerigen scheerkiel, zwaaide zoo kwaadaardig met den
anzetriem, dat Koertje met knipperende oogen terugweek.
‘'k Veeg toch ommers,’ zei 't maatje, en-ie bezemde met
gebaren, of-ie onderdak voor 'n onweer zocht. 't Werd naar-stil in 't
winkeltje. Enkel de koperen scheerbak met de paardeharen pluim, rinkeltinkelde
schommelend an 't ijzeren juk, naast de voordeur. De barbier stond halfwege op
de stoep om te zien, waar de electricien bleef. Hij vertrouwde 't zaakie niet.
Even keerde-ie zich nog om, net terwijl 't maatje, om zich te wreken, poes 'n
opduvel met den bezem gaf. | |
| |
‘Is dat jouw vader?’ vroeg-ie en toen 't kind op den
hoogen stoel benauwd-zwijgend knikte, zei-ie zuur-grappig: ‘as-ie niet
gauw terugkomt met de centen voor scheren en knippen, geef 'k jou an de
vullisman mee....’
Doodelijk-schuw leunde 't kereltje achterover, want de groote
vulliskar bonkerde net met de zware ijzeren bakken voorbij 't huis, en-ie
schrikte nog meer van 't maatje, dat opzettelijk met den veger 'n stomp tegen
'n stoelpoot gaf, en tegelijk 'n tong uitstak zoo lang, dat-ie 'r z'n neus met
de groene-erwten-gaatjes mee raakte. 't Leek of vader nooit meer terug zou
kommen, zoo lang as-ie wegbleef. De barbier was al weer bezig met 'n
tramconducteur, die vrééselijk-voorzichtig geschoren most worden,
omdat-ie drie wratten op z'n kin had zitten, enne as je 'n wrat met je mes
raakte, je op slag dood kon bloeien, enne 't maatje met 'n sleeper, die zoo dik
was, dat-ie amper tusschen de stoelleuningen in kon, en die bij 't inzeepen zoo
z'n verkauwde sigaar zat te bekluiven, dat de jongen 'r bij stond te hoesten en
door de tranen in z'n oogen den sjouwer tot over z'n ooren in-papte....
‘Zal je 't nooit leeren, mank veulen!’, gromde de
barbier, zich driftig omdraaiend - maar nou was vader 'r gelukkig weer, met 'n
dikke, zwarte sigaar - en 't maatje kreeg 'n dubbie, omdat-ie enkel wat dotjes
in den nek had laten zitten.
‘Hij vroeg of jij me vader was,’ babbelde Koertje zoo
toen-ie buiten op den sterken arm zat - en in behoefte, om z'n schade van 't
zwijgen naast de rose zeep-poppen in te halen, fantaseerde-ie 'r op los:
‘toen heb ik gezeid: stommerd, dat zie je toch wel.... As 't mijn vader
nièt was zou-ie me niet meegenomen hebben, om me haar te laten
snijjen.... Toen zee hij: nou ik vraag 't maar.... Toen zee ik: kles maar toe -
en toen het de kleine poes van mijn haar gegeten.... As-ie z'n hart nou maar
niet uitspuugt, wat vader?’
Den arm om den hals van den man, die nou zùlke fijne wangen
had, om te zoenen, begon-ie zachies te zingen. Je zat bij vader eerste-klasse,
al kreeg je soms de rook van | |
| |
de stinkadoores in je keel en al
zakte de pet, die door 't knippen veel te wijd was geworden, telkes over je
oogen.
‘Waar bennen we nóú vader?’
‘In 'n winkel,’ jokte de electricien, die niet wou
weten, dat ze in den Lommerd waren, maar al is de leugen nog zoo snel de
waarheid achterhaalt 'r wel, want toen de meneer achter 't traliewerk 't door
Keesebees mishandeld briefje om en om hield, en verwonderd vroeg, hoe al die
speldenprikken 'r in waren gekommen, zei Koertje, die lekker op de toonbank,
vlak bij 't loket zat: ‘de poes van benejen het 'r mee gesold.... 't Is
nommero 2606 van vader z'n gouwen horlogie....’
‘Dat het zoo'n kind nou voor maanden ééns
gehoord, en dat het-ie onthouen.... Je begrijpt 't gewoon niet,’ zei de
electricien lekkertjes-trotsch tot 'n dame naast 'm, die 'r vorken, messen en
lepels, van alles twaalf, terug kwam halen, en eigenlijk niet gezien wou
worden. Dan met 'n hartklopping van pleizier, trok-ie 't horloge uit 't
zeemleeren foudraaltje, wreef 't langs z'n mouw, snee 'r 't belabberd nummer
2606 af, en toen-ie 't opgewonden had, liet-ie den jongen luisteren, die bij 't
kittig rikke-tikke, rikke-tikke, 't snuit van 'n fijnproever kreeg, en weer op
vader z'n arm als 'n koning met 't aflegger-horloge, dat hij zoolang mocht
vasthouen, zat door te slaan.
| |
| |
Zoo toen ze bij moeder in de verhuis-herrie terug waren, maar ook
sebiet, keek de electricien op z'n remontoir, en zei: ‘ik zie, ik zie wat
jij niet ziet - wat zie je dan?’
Maar moeder, enkel gebiologeerd door 'r jongen met de over de oogen
hangende pet, zei teleurgesteld: ‘.... Wie het dat kind z'n lieve hoofd
zoo mishandeld.... Wat ziet de schat 'r uit!.... Hoe kon je dat doen, net de
eerste dag, dat-ie op straat komt.... As-ie nou kou vat?’....
‘Ik zie, ik zie wat jij niet ziet....’ hield de
electricien teleurgesteld vol - en eerst toen - gompie, gompie! - zag moeder de
gouwen kast, en die most ze open knippen, om te zien of de letters 'r nog in
stonden, en toen most Koertje meelezen, en die zei met 'n wijs gezichtje, of-ie
't heusch letter voor letter spelde: Voor vader bij de geboorte van
zijn zoon Koert.
Dien nacht sliepen ze allemaal op den grond, ook 't zussie, omdat de
beddenboel en de wieg al door den kruier weg waren gehaald. Moeder lee met de
schreeuwhannes achterin - hij met vader an de deurkant. Raar hoor. Je dee geen
oog toe, en niezen as je most, of ze met 'n veer in je neus kriewelden.
‘Zie je nou?’ verweet moeder zachies: ‘had z'n haar nou
niet....’
En toen gaf ze, net as tante Toos 't den vorigen nacht gedaan had,
'n gil, want 'r liep 'n harige muis over 't kermisbed. Voorzichtig streek vader
lucifertjes af, maar daar bleef Piep-zei-de-muis-in-'t-voorhuis niet na
kijken....
|
|
Auteursrecht onbekend