|
| |
V.
‘Mannetje-met-je-blauwe-oogen’, zei vader dienzelfden
middag, toen buurvrouw met 't gezicht van de ouwe kol, die aan Sneeuwwitje den
vergiftigden appel schonk, 't eten was wezen neer-snauwen - 't prakkie voor den
turfschipper, die op reis most, stond op 't stel benejen, en as 't anbrandde,
ha-je de poppen an 't dansen: ‘Mannetje, as vader je 'n
héél groot geheim vertelt, zal je je mond dan houen?’
‘Watte dan, vader?’ vroeg 't kind: ‘hebbie
verdriet?’ 't Kon haast niet missen. Vanaf 't oogenblik, dat de sterke
armen 'm van 't zolderkamertje naar benee hadden gedragen, was 'r iets in de
groote oogen geweest, 'n voor zich uit zitten soezen, 'n làngs 'm heen
staren, of-ie nog iemand, die 'r niet was, en 'r toch scheen te zijn, telkens
weer zag. 't Rare zussie-zonder-haar lei 'm al-z'n-leven voor z'n maag. Anders
knikte vader om de zooveel happen, om 'm te zeggen hoeveel-ie van 'm hield,
anders kon-ie 'm met z'n lieve kijken niet loslaten, en nou ze voor 't eerst
met z'n tweetjes - met z'n tweetjes - an tafel zaten, met den leegen
| |
| |
stoel van moeder over ze, moesde-ie 't eten op z'n bord, stug, met
'n nijdige vork, en laadde z'n mond zoo vol as je niet mocht, en dronk groote
slokken water, wat je niet mocht, en kluifde de druipende varkenskrabbetjes met
z'n tien gebojen, wat je niet mocht, omdat je 'n vork en 'n mes had - en keek
met an mekaar vast-klittende wenkbrauwen naar den kamerhoek, of d'r alweer 'n
schaduw bewoog.
‘Vader hééft verdriet’, sprak de man, in
'n niet tegen te houen behoefte om wat 'm kropte, nou-ie z'n vrouw niet in
vertrouwen durfde te nemen, te uiten - hij moest den klank van z'n eigen stem
hooren:... ‘hij heeft verdriet èn 'n geheim. En nou moeten we
alle-bei, jij en ik, voor één keer tegen moeder jokken.
Begrijp-ie dat?’
‘Nee, vader....’
‘Ik ga niet meer naar de fabriek....’
‘Fijn!’, kwam de jongen dadelijk los: ‘Fijn!
Fijn!’ 't Waren mee z'n zaligste, vreugdevolste uren, as-ie met zijn
knuistje in de reuze-hand, beschermd door de zekere gebaren van 't groote
lichaam, door de straten mocht gaan.
‘'t Zou fijn zijn’, temperde vader de blijheid van 't
kind, met de plots-sprankelende, als naar 'n nieuw verhaal luisterende oogen:
‘as 'k 'n heele, heele boel dagen voor moeder met 't nieuwe zusje en voor
jou vrij had, maar as ik te lang vrij ben, breng ik geen geld mee na huis, en
as 'r geen geld is, kunnen we geen lekker eten voor ons allemaal
koopen....’ 't Viel lang niet makkelijk an 'n kind van dien leeftijd, dat
nauwelijks uit z'n gezegend Droomenland weg was te rukken, van 't plotseling
ontslag, 't twistgesprek, 't weghalen van z'n gereedschap en de beruchte doos,
't inhouden van 't loon, terwijl moeder met verhooging te bed lag, en de
zuigeling nog geen vier-en-twintig uur oud was, te vertellen. Gister had 't al
gespannen - vandaag was de knoop door z'n eigen wilden kop - dat wist-ie zelf
't best - doorgehakt. Maar met dat beroerde nieuws an 't kraambed te komen, de
angstoogen van de stakker, die pas den | |
| |
schrik van
'r jongen op 't dak en de spanning van den nacht had ondergaan, te ontmoeten:
néé. Zoolang ze 't bed hield, mocht ze 'r niet van hooren, en eer
't zoover was had-ie 'n nieuwe betrekking. 'n Goed electricien, die plezier in
z'n vak had, bleef geen dag op de keien.
‘Hebbie ruzie met 'm gehad?’, vroeg 't jongetje,
meepratend in 't ouwe-mannetje-toontje, waarbij je soms moeite had 'm niet in
je armen te grijpen, te knuffelen - ‘'m’ was de directeur,
waarover-ie dikwijls had hooren praten - ‘'m’ was in z'n
kinderverbeelding de beul-van-onrechtvaardigheid, omdat vader nooit ongelijk
kòn hebben - ‘'m’ was 'n godje, òf de boef, die-ie
eens op 'n regenachtigen middag, tusschen klabakken-met-tressen in den
betralieden gevangenis-wagen had zien stoppen, al naar vader over
‘'m’ praatte.
‘Ja, m'n jongen, ik heb ruzie met 'm gehad, en
héél erg’, knikte de man, en bij de herinnering nam-ie weer
'n vreeslijk-onbehoorlijken hap.
‘Wat het-ie tegen je gezeid?’
‘Dat ik 'n dagdief was....’: flap, 't woord, dat-ie niet
aan 't ventje had willen zeggen, was 'r uit.
‘Wat is 'n dagdief?’
‘Dat is niemendal’, trok vader zich dadelijk terug. Maar
zoo gemakkelijk zat dat niet. Als je met Koert begon, liet-ie niet los. Even
droomden de klare, blauwe kinderoogen voor zich uit, toen vroeg-ie
hardnekkig:
‘Zee-ie dat je 'n dief was? Zee-ie dat van jóú?
Wat had je dan gestolen?’ | |
| |
‘Niks, m'n jongen’.
‘Waarom zee-ie 't dan?’
‘Zoomaar....’
‘Zoomaar is geen reden, as je van de trappen valt, dan ben je
gauw benejen’, zei de jongen 'r niks van geloovend, en in plotselinge
opwelling van z'n stoel glijend, wat-ie anders, met 'n bord nog driekwart vol,
niet mocht, klauterde-ie op moeder's verlaten stoel, sloeg de armen om vader's
nek, en 't groote manshoofd naar zich toehalend, troostte-ie: ‘leg jij je
hoofie maar neer, hoor.... 't Is gemeen om dat van jóú te
zeggen... As 'k 'm zie, zal ik 'm met 'n kattepult 'n steen tegen z'n leelijke
gezicht schieten...’
‘Dat zou 'k maar niet!’, lachte vader: ‘en sinds
wanneer heb jij 'n kattepult?’
‘Die heb 'k’, fantaseerde 't kind: ‘je komt
zóó met 't elastiek en pàng, pàng, valt-ie met z'n
hoogen hoed en z'n ape-gezicht uit de boom na benejen, en dan raap 'k 'm niet
eens op....’
‘Daar praten we nog wel 'ns over, m'n schat. Ga nou weer op je
stoel en eet je bord leeg.... Een, twee, drie, open je mond.... Een, twee,
drie, leeg je mond.... Zullen we nou voor dien eenen keer, en later nooit meer,
tegen moeder jokken?’
| |
| |
‘Ja, vader - ik zal 'r zeggen....’
‘Nee, jij zegt niks. Je ben zoo stil as 'n muisje. En as vader
'n nieuwe betrekking zoekt, en moeder vraagt of ik 'r ben, dan zeg-ie enkel:
vader is na de fabriek....’
‘Ja, vader, fijn!.... Maar as je dan thuis ben en ze hoort
je?’
‘Dat kan niet, jongen - ik zal op m'n kousen loopen, en dan
kom ik boven bij jou op de zolder, en dan zal ik je dingen laten hooren, zoo
prachtig as je nog nooit heb gehoord.... Zal je moeder geen verdriet doen?....
Zal je niet babbelen?’
‘Nee, vader’, zei 't kind stellig, maar in z'n oogen was
'n zoo brandende vreugde om 't weten van vader thuis, dat als moeder nou
binnengekomen was, ze 't op slag had gemerkt.
‘Vrouw’, jokte vader 'n kwartier later, terwijl-ie Koert
op z'n armen hield, om goeien nacht te wenschen: ‘morgen heb 'k vrij-af,
en overmorgen is 't Zondag....’
‘Goddank!’, zuchtte moeder: ‘dat maakt me ineene
weer beter. Als jij bij ons ben, kan me niks gebeuren.... Wat zalig, niet enkel
vreemden bij me bed....’ Ze hield vaders vrije hand vast, keek 'm aan met
'n oogen of-ie iets héél erg lekkers, konfijtedalen of Engelsch
zuur, waarop ze dol was, voor 'r had meegebracht. En ze zee ook: zal je de
voetjes van me schattejongen, as 't niet te moeilijk voor je is, 'n beurt
geven, want dat heb 'k verlejen week overgeslagen, en daar lee ik over te
piekeren, man. En toen wou ze 't meissie-met-de-kale-knikker bij zich in bed,
want ik ben koortsvrij, zee ze. En toen hielp vader met de luiers om 't kind
d'r spillebeentjes, en stak de spelden in z'n mond, wat zoo gevaarlijk was as
graten van 'n snoek of 'n baars, as-die in je huig kwamen te zitten - en toen
zette 't nakende schaap 'n keel op as de biggetjes die-uit 't beurtschip op
Ouwerkerk worden gelajen - en ze spartelde of ze vader wou trappen - maar ze
had géén vleeschklompie an d'r kleine pootjes.
‘Geef nou Magdalena 'n kusje, schattejongen’, zei
moeder. | |
| |
‘Hoe hiet ze?’ vroeg-ie met niks geen lust, om 't
wurm an te halen.
‘Magdalena....’
‘Jakkes, wat 'n verzinsel! Waar haal je dat vandaan - ken 'k
nooit onthouen’, zei-ie stroef.
‘Zoo, broer, vooruit!’, glimlachte vader, 'm in z'n
armen omlaag voerend tot bij 't bolletje van 't moord en brand schreeuwend
zusje. Nou most-ie wel. Z'n lippen glejen langs 'r voorhoofdje. En dadelijk
veegde-ie z'n mond schoon. Ze smaakte al z'n leven na levertraan. Niks
gedaan.
|
|
Auteursrecht onbekend