Droomkoninkje. Een verhaal voor groote kinderen
(1924)–Herman Heijermans–
Auteursrecht onbekend
[pagina 15]
| |
ochtend uit 't lage bed gewipt, om bij 't groote ledikant in de voorkamer moeder en vader goeiendag te zeggen - en om 't wonder, 't vreemde, beangstigende van 'n uit-de-wolken-gekomen-meisje te zien. Maar toen-ie den deurknop van de sinds dagen ontwende moeders-kamer in 't kleum-trillend handje hield, klonk achter 't plotsstugge paneel 'n stemmetje, 'n heusch-echt stemmetje, 'n stemmetje dat niks zei, geen woorden, die je verstond, geen klanken, die je begreep, 'n opstandig, boos klaagstemmetje, of ze niet wou dat-ie in z'n hemmetje en z'n ongewasschen snuit zoo maar binnen-kwam. Met trillende lippen - of-ie mee zou gaan huilen - was-ie, met z'n wang tegen den gestukadoorden wand, blijven luisteren tot de beneden-buurvrouw, die den huissleutel gekregen had, de trap op kwam, en 'm zei: ‘Nee, Koert, jongetje, moeder ken je nou niet hebben!.... En je mag niet zoo vroeg door 't huis spoken!.... Kruip maar weer gauw onder de wol tot vader bij je komt....’ Weg was-ie geweest, bezeten-van-schuwheid bij de streeling der ruwe arbeidshand, die voor 'n paar weken, in 't tuintje benee, 'n kip d'r nek om had gedraaid, toen buurvrouw vijf en twintig jaar getrouwd was, en ze tot laat in den nacht zoo gesmulpaapt en geschranst hadden, dat vader midden in z'n slaap 'n heel-gemeen woord, ‘gedoome’, gezeid had. In z'n bedje terug, onder 't dek, 't lekkerveilige dat 'm als 'n donzig grotje om-spon, hoorde-ie 't verre klaagstemmetje nog. Waarom huilde dat kind nou, terwijl zij bij moeder in de kamer mocht blijven, en hij voor 't allereerst van z'n leven niet binnen mocht? Waarom dee de nieuwe ‘zuster’ dadelijk zoo naar en vervelend? 't Begon goed, hoor, met allemaal geknies, net als 't mensch-van-benee, dat heele dagen gezeurd had over de dakpan, die naast de waschtobbe gekeild was en, 'n Merakel-voor-God, nog geen haarbreedte van 'r hoofd neer was gesmakt.... Maar dan in de weer aan-luwende stilte van 't huisje, mee-genomen door de zoete uitstraling van de vlammende gebeurtenis, gespannen van zenuw-tinteling als toen-ie met vader voor zaken mee in 'n | |
[pagina 16]
| |
 | |
[pagina 17]
| |
trein mocht, of toen ze 'n dag met z'n drieën aan zee geweest waren, en vader pootje gebaad had - hij mocht niet om z'n horrelvoet, die 'r naakt zoo kemiek uitzag - meegenomen door 't vreugde-gezoem van-je-wist-niet-waarvoor, maar 'r was iets fijns, begon-ie 't ouwe spelletje van hardop praten met vrienden in de buurt. 'r Was niks zaligers as zoo in je eentje. 't Gele Lancaster broeide in zonnelicht. De klimopblaeren wierpen 'r schaduw-hartjes, schaduwloovers, schaduw-kabouters op, en daartusschen bekloven spreeuwen en musschen met snavels van-heb-ik-jou-daar d'r opbuilende kropborstjes, of ze bezig waren d'r haar te knippen, as de barbier-van-de-hoek, die Goedhart hiette en 'n wrat op z'n neus had. Zwart waren ze allemaal as nikkers, de schaduwvogels en schaduwblaeren en 'n schooierstreken as ze onder mekaar uithaalden! Smiegies, hoor! ‘Nou zal ik jullie is wat zeggen,’ praatte-ie de venster-geluwing toe: ‘Ik heb vannacht 'n zuster gekregen, zoomaar ineene. Gister, toen ik bij jullie op 't dak was, was ze nog niet in d'r bedje, en nou huilt ze al om d'r zin te krijgen, maar dat doen me vader en moeder toch niet. Ze is al wat groot, me zuster, en 'n mooie kleeren as ze gekregen het! Ze het haar zoo lang as me moeder, met haarspelden d'r in en 'n fluweelen sleepjapon - en ik ben d'r oudste broer. Ja, of jij nou nee knikt, jij met je pluimstaart: ik lieg niet. Je mag niet liegen. Liegen is zoo vies as snoepen. Ze kan d'r bord leeg eten, dat er geen krummel overblijft, en 'n kroezen melk as ze drinkt! We gaan daar dadelijk met z'n tweetjes - ik ben één, moeder twéé, vader drie, zij vièr - na me zolderkamer prentenboeken lezen, en dan maggen jullie, as je teminste niet zoo'n heidensch lawaai maakt, door 't raam dat vader gister op slot het gedaan, me zussie komen kijken. Ze hiet: dat weet ik zelf nog niet. Ze hiet Sneeuwwitje, Duimelijntje, Smaragdje, omdat ze ringen het, die schitteren as de sterren! Zal ik je is wat van me zussie vertellen?.... Op 'n nacht toen Duimelijntje in 'r bedje lee, kwam d'r zóó'n kokker van 'n kikker met zóó'n groote mond met al- | |
[pagina 18]
| |
lemaal slagtanden na binnen en die zee: brèkkèkkèk da's 'n goeie vrouw voor me zoon en toen nam-ie Duimelijntje in d'r nooteschaal in z'n lange, groene armen en toen sprong-ie 'r mee in de beek op 'n plompeblad....’ Bij 't rusteloos tjilpen der vogels, 't lentespel der silhoeët-rakkers op den zonne-plas, klonk z'n klare jongensstem, groeide 't verhaal van de visschen, de meikevers, de veldmuis in 't korenveld, den mol, de doode zwaluw die weer levend werd en in de zonnebundels verdween, 't doorschijnend kleine prinsje, waarmee ze trouwde toen ze witte vleugels gekregen had en van bloem naar bloem kon vliegen. Nog veel, véél meer had-ie ze kunnen vertellen, wijs en stellig, soms met ernstige rimpels in 't betoogende voorhoofd, en met sombere verschrikkingen in de 'm zelf stuip-angstjes gevende stem, als-ie aan de gedeelten, die-ie akelig vond, toe was. Maar vader, bang voor 'n tweede ruzie met de fabriek - wegblijven na de herrie van gister was zoo zeker je ontslag as tweemaal twee vier - de fabriek had 'r vierkant maling an of je 'n dochter van meer as zeven pond had gekregen - vader, met z'n boterhammen-zeiltje in de hand en den hoed op z'n hoofd, kwam 'm goeienmorgen kussen. ‘Dag, mannetje-met-je-blauwe-oogen: zul je heel stil voor moeder wezen?.... En zul je je goed laten helpen door buurvrouw-van-benee, die zoo lief is om moeder en zusje op te passen?’ ‘Mag ik opstaan en bij d'r, Drie?... Ik zal op me teenen loopen en zoo zachies praten, zoo zachies....’ ‘Nee, mannetje, vandaag niet - morgen misschien, as de dokter geweest is.’ ‘Waarom niet?’ ‘Omdat moeder den heelen nacht niet geslapen heeft.’ ‘Waarom heeft moeder niet geslapen?’ ‘Omdat 't zusje gekomen is.’ ‘Heeft dat kind zóó'n leven gemaakt?’ ‘Nee, mannetje,’ trachtte vader uit te leggen, en op den | |
[pagina 19]
| |
rand van 't bed zat-ie te glimlachen: ‘leven gemaakt heeft ze niet, maar kleine kinderen huilen altijd, als ze moeder en vader voor 't eerst zien. Dat hoort 'r bij....’ ‘O!’, zei 't joggie, of-ie 't begreep: ‘wat zee ze?’ ‘Ze zee niks.’ ‘Vroeg ze niet na 'r groote broer?’ ‘Dat denk 'k haast wel, maar ze huilde zoo, dat 'k 'r niet verstond. Je kan niet huilen en praten tegelijk, wat? Zul je nou stil blijven liggen tot buurvrouw je helpt?’ ‘Mot dat mensch me helpen?’ ‘Ze zal je ankleeden en je boterhammen snijjen....’ ‘Ik lust geen boterhammen van die d'r handen....’ ‘En ik dan? Heeft ze de mijne niet klaargemaakt met worst 'r op en met kaas. Jij krijgt muisjes....’ Maar ook dat vroolijkte 't kind, met 'n ineens bleek ouwe-mannetjes-gezicht, niet op - moeder niet te zien en de zuster niet - en alléén met de vrouw van de waschtobbe, die altijd naar zeep en bleekpoeier rook, de vrouw met de blauwsel-vingers, den rossen neus en de opwippende kin, de vrouw die 'n kip kapot had gemaakt en as 'n stoomfluit gilde, toen de dakpan over den gootrand glee.... ‘Vader,’ zei-ie smeekend en in erger beteutering dan Duimelijntje, toen de zoon van den kikker 'r op 't plompeblad 'n zoen wou geven, omdat-ie zooveel van 'r hield: ‘mag ik niet effetjes, effetjes-maar me nieuwe zussie zien?.... Ik zal me lippen vast op mekaar houen, zoolang we binnen bennen! Toe, effetjes.....’ ‘Goed dan,’ knikte vader overwonnen: ‘maar dàn weer in je kooi, en geen geluidje, mannetje, of vader krijgt zúlke groote oogen van verdriet, dat je 'r met paard en wagen in kan keeren!’ Met nam-ie 't kind op z'n arm, en nu zelf z'n schoenen uitwippend, liep-ie op z'n gestopte kousen de kraamkamer in. 'r Was daar dien vroegmorgen geen zon achter de neergelaten gordijnen. Moeder lag als altijd in 't vreeselijk-groote bed, waarvan de jongen alle heerlijke hoeken, alle mollige plekken, alle bulten kende - zuster | |
[pagina 20]
| |
lei in de kleine wieg met de tullen omkleeding. En toen vader's voorzichtig-tastende hand 'n kier had geplooid, werd onder 't schemerig tente-dakje, boven den spreirand, 'n rood-rimpelig bolletje zichtbaar, kaal as-van-den-melkboer, die 's morgens z'n dikken duim in de pint stak, en twee smakkend-zuigende lipjes bezogen 'n paarserig handkluifje. ‘Is ze dat?’, fluister-vroeg Koert, zwaar teleurgesteld. Was dat leelijke spook 't Sneeuwwit-prinsesje of 't rose Duimelijntje, zooals-ie 't in duizend-en-een droom-uren in z'n boeken gezien had? ‘Suscht!’ maande vader: ‘ja, dat is ze.’ En in grootemans-trots voegde-ie 'r an toe: ‘zeven pond en 'n ons - 'n pond meer as jij.’ ‘O!’, zei 't joggie, angstig. Hij had 'r al genoeg van, ‘Doe 't gordijn maar weer dicht,’ fluisterde-ie in vader's oor: ‘'t is schandalig - zónder haar...!’ ‘Suscht!’, zei vader: ‘maak moeder niet wakker...’ ‘Ik lig wakker,’ klonk de liefste stem uit 't groote bed: ‘...laat 'm even bij me komen.’ En omdat ze door 'r trage vermoeidheid heen de bezorgdheid voor 'r jongen, die jaloersch móést wezen, als 'n hinderlijk ding-van-dreiging, dat ze niet van zich af kon zetten, voelde, pakte ze 'm onstuimig, haast zoo hardhandig als de groote man naast 't bed 't soms kon, en ze over-koesterde 't kereltje in z'n hanssop met 'n genegenheidswoordjes, 'n vertroetelnaampjes, dat ze 'r de tranen van in 'r oogen kreeg. ‘Zou je moeder niet feliciteeren?’ zei vader.  ‘Moeder, ik feliciteer je,’ praatte Koert na, maar 'r was in den klank van z'n stem iets verdords, onwezenlijks, of-ie in de huiskamer tegenover vreemden stond, en vader 'm dwong 'n verkild handje te geven en dag-meneer | |
[pagina 21]
| |
of juffrouw te mummelen. Hij had net zoo goed iets héél anders kunnen zeggen. Z'n oogen waren bij de vreemde voorwerpen in de slaapkamer en bij de wieg. Hij zag de apothekersfleschjes en de wieg. Den thermometer en de wieg. De spoelkom met de sponsjes en de wieg. De oogen en 't geglimlach van moeder en de wieg. Door en boven alles heen, naast en om ieder woord, stond 't huifje van de wieg, 't ovalen kussentje, de uitgestoken sprei, met 't monster-hoofdje, 't gele melkboere-knikkertje bij de koperen vaten der melkkar. Om alle kinderschatten van de wereld had-ie op dat oogenblik niet kunnen vragen - wat-ie anders eindeloos-hardnekkig dee - hou jij nog 'n snippie van me? Hij was niet afgunstig en dacht niet aan 't leelijke zuigelingetje - hij stond in 'n kamer, die-ie niet kende, bij 'n bed, dat-ie nog nooit gezien had, naast 'n vrouw, die naar medicijnen rook en z'n moeder niet was, en 'r gaapte 'n kleine troonhemel van wit en rose linten, met 'n raar kind, dat-ie niet had kunnen aanraken. ‘Zeg moeder goeien dag,’ zei vader, die schik in z'n bleuheid had: ‘morgen mag je misschien langer blijven....’ ‘Dag moeder!’ ‘Krijg ik geen pakker, m'n schatte-kind?’ ‘Ja, moeder.’ Maar hij kuste op dezelfde manier als-ie gesproken had. Z'n lippen gleden 'r wang voorbij, raakten 'r nauwelijks aan, verstolden als in 't gewoonheidsgebaar van 'n uitgeleefd huwelijk. En omdat 'r ook kussen zijn, die pijn doen, als lippen liegen, kreeg moeder opnieuw heel-erg vochtige oogen. ‘Wat heeft dat kind,’ klaagde ze, moeilijk in 't kussen terug-leunend: ‘hij praat en doet zoo vreemd.... Ik vind je niks aardig, Koert....’ De groote, blauwe jongensoogen keken 'r beduusd aan. ‘Je ben nog te moe, vrouw,’ suste de man, 't kind op z'n arm tillend, om 'm weer weg te dragen. Even, heel kort, bungelden de twee bloote voetjes boven 't kraambed, 't gezonde en 't misvormde, verschrompelde voetje. Moeder's hand, met den trouwring, greep 'r | |
[pagina 22]
| |
naar of ze 't wou beschermen, warmde 't, streeide 't zoo-als alleen 'n moeder 't in kostelijke koestering kan. Maar 't joggie, geprikkeld door al 't ongewone, door de voor hem ontredderde sfeer van 't huis, trok 't vleeschklompje kregelig terug. ‘Niet doen, niet doen!’ weerde-ie vijandig af. ‘Wat heeft 't kind?’ klaagde de vrouw in 't bed nog eens verdrietig.’ ‘Hupsakee, moeder! Jij gaat slapen!’, zei vader: ‘en jij, lastig mannetje, weer in je bed!’ De deur klepte onhandig in 't slot. ‘Wat had je, kereltje?’ vroeg-ie in de kamer met de schaduw-vogeltjes, terwijl-ie 't boterham-zeiltje in z'n sterke handen kneep: ‘was dat lief voor 'n moeder, die zoo 'r best heeft gedaan, om jou 'n zussie te bezorgen....?’ ‘Ik hou niet van dat schááp,’ zei 't kind stug. ‘Waarom niet, ventje?’ ‘Omdat 'k niet van 'r hou.... 'n Meissie met 'n kale knikker, jakkes!’ ‘O!’ ‘Hoe....’ - zonder vader aan te zien, vroeg-ie 't gretig -: ‘hoe bennen d'r voeten?’ ‘Dat zal je later wel zien,’ ontweek de man, niet op dié vraag bedacht. ‘Daar heb je natuurlijk 't eerst na gekeken,’ klonk 't ouwe-mannetjes-geluid in 't bed: ‘maar ik ben niks jaloersch. Ik heb liever 'n hinkepoot dan 'n meissieshoofd as 'n nakende kalebas.... Ach, ach, wat zullen jullie daar óók 'n verdriet van hebben.... Jullie hebben geen geluk met je kinderen....’ ‘Hebben we van jóú dan verdriet gehad, malle jongen?’ ‘Ik van mezelf 'n heele boel,’ zei 't manke joggie zacht: ‘en nou weer dàt. Ik had 'r zoo werom gegeven....’ Even later, na 't dichtplonzen van de buitendeur, knabbelde-ie van twee beschuiten met muisjes, door buurvrouw op bed gebracht, en omdat-ie voor de musschen en spreeuwen niet weten wou hoe leelijk-ie zusje gevonden had, be- | |
[pagina 23]
| |
gon-ie te jokken, dat ze 'n kroon van flonkerende diamanten op d'r hoofie droeg - enne 'n mantel van hermelijn om 'r pracht van 'n Zondagsche jurk - enne dat de duifies zoo maar om 'r bedje heen en weer vlogen....  |
|