|
| |
II.
In de dagen dat moeder moeilijker liep, dat 't kamer-evenwicht door
't gestadig gesnor van de naaimachine, 't bizarre, aangroeiende linnengoed, de
luiermand met de poppe-hemdjes en mutsjes, vooral door de van zolder gehaalde
wieg, nieuw opgemaakt en met gordijntjes be-hemeld, verstoord werd, had Koert
uren van vlammende, gretige aandacht en van bleue inzinking. Vroeg-rijp
kereltje, 'n verzwegen gedachte door 'n gebaar of 'n gelaats-verandering
aanvoelend, schijnbaar ouwer-van-begrijpen door de dagelijksche kameraadschap
met de enkel groote menschen, die zich naar hem plooiden, uren en uren verdoold
in de fleurige avonturen van prentenboeken, die-ie van buiten kende, woord voor
woord, enkel op z'n geheugen drijvend, zonder dat-ie ze las, leek-ie uiterlijk
'n denkend, over de dingen piekerend, héél-wijs ventje -
innerlijk was-ie 'n fantastje, dat in 'n wonder- | |
| |
tuin, rond-tastte.
‘Vader heeft zorg, moeder,’ kon-ie ineens stellig beweren.
Of: ‘waarom heb jij verdriet, moeder?’ En vergiste zich niet. Hij
zag, wist, hoorde, voelde zonder dat 'r geklaagd of gesproken werd. 'r Ontging
'm niets. Ook gebruikte-ie krachttermen en uitdrukkingen, die ze zich niet
herinnerden ooit gezegd te hebben. De kanarie, die van zwavelstok naar
zwavelstok sprong, de staartklok met de zeilende scheepjes en 't visschende
boertje, de meeuwen in de gracht, de sterren, 't koperen maantje - alles was in
en van hem, om en bij hem - z'n klater-stemmetje had 'r over gepraat, of-ie 't
uit de Eeuwigheid mee had gebracht - of niemand 'm 'r iets van had behoeven te
leeren - en nu zat moeder met dienzelfden glimlach, waarmee ze hem eindelooze
jaren naar bed had gebracht, in 'r armen rondgedragen, gekust en geknuffeld,
over 't breiwerk van 'n kruikezakje of 'n kleuter-manteltje. 'r Zou 'n tweede
kindje komen. 'n Kindje. In 'tzèlfde huis. 't Zou kijken, vader, moeder
zeggen, de trap naar 't zolderluik oploopen, naast 'm zitten onder 't
daktuimelraam, ook 'n schoteltje met 'n flikje krijgen, ook bang zijn voor
vreemde menschen en hardop vertelsels uit boeken verhalen. Soms vroeg-ie, dicht
op de nijver-werkende handen, duizend-uit, wanneer - welken dag - Zondag,
Maandag, Dinsdag - en hoe laat - en of hij ook in 'n pakje was binnen-gebracht
- en dat-ie liever 'n zusje had, omdat de jongens, die-met-z'n-honde-neus, en
die-met-z'n-sproeten, 'm uitgescholden voor Jan-hinke-poot. Maar dan weer
andere dagen, dook-ie weg in z'n gestaar en onbewegelijkheid, liep-ie ook al
was moeder alleen in huis, naar de plek boven, dee-ie stug tegenover de stilte
benee, waarin al verbijsterend-stellig iets anders gekomen was. Voor 't eerst
verzon-ie in 't knutselkamertje streken, die moeder opschrikten en vader wild
deden worden. Van z'n stoel met de lage sporten klom-ie op de tafel vlak onder
't daktuimelraam - op de tafel heesch-ie den stoel, en daar weer boven op,
lichtte-ie de roestige gaatjes-stang uit de pin; de glazen klep in 't
schilferend ijzer dompte tegen de dakpan- | |
| |
nen - en zich
op de elbogen wrikkend, den lenigen linkervoet over de stoelzitting bungelend,
keek-ie den pannengletscher af.
De lachende lente was in 't land. Benee, aan
de achterzij van 't huis, geluwden tuintjes, en schuin-weg, in de verte,
spaakten de palen van 'n hooiberg tusschen de branding van weelderig gras en 't
gestippel van witte en gele bloemekuifjes. Maar niet dat was 't wonder. Terzij
bij den dofgeblakerden schoorsteenklomp, waar de looden rand krom lei
gebladderd, ragebolden stroosprieten van onder 'n uitwiggende dakpan en 'n
kluit jonge spreeuwen, met opengesperde bekjes, riep beverig-tjilpend de door
't zoo-dicht-bije geraas gevluchte moeder aan. Hooger klom 't kind. De gezonde
en de misvormde voet klampte tegen de raamsponning, de handjes grepen 'n
ijzeren bout, die den schoorsteen steunde, en met 'n lach, die z'n lichaam
omhoog scheen te wieken, behinkte-ie even de glibberige dakgoot tot vlak bij 't
nest.
‘Schreeuw maar niet zoo, jullie met je boterbekkies’,
redeneerde-ie, en z'n adem snoof van plezier en van inspanning: ‘'k Doe
je ommers niks.... 'k Kijk je enkel maar an.... Ken ik 't hellepen, dat jullie
moeder an de haal gaat?.... Nee, hoor, dan is de mijne anders.... Die is laatst
met 'n broodmes in d'r hand, midden in de nacht, toen me vader op de fabriek
most blijven, opgestaan, om dieven en boeven achterna te zetten.... Jij heb
zeker wat op je geweten, dat je zoo bang ben, hè?.... Een, twee, drie,
vier, vijf.... De bakker sloeg z'n wijf.... Vijf jongens en meissies.... En jij
ben natuurlijk de oudste?.... Hoe hiet je?.... Peerie?.... En jij?....
Meerie?.... En jij?.... Ben jij nog zoo klein, dat je je naam niet kan zeggen?
Ik hiet Koert en ik woon achter jullie.... Lusten jullie vogeltjeszaad?....
Nou! Ken | |
| |
je niet fatsoenlijk met twee woorden spreken?.... Of lust
je liever 'n stukkie ei en 'n blaadje sla as Piet benejen in de kooi?
Ja, as je allemaal door mekaar kletst! Zal je je mond houen, Peerie? Wil je
koest zijn, Meerie, en jij Hendrik! Mot ik je moeder roepen? Mot jij niet bij
je vijf schaapies-van-kinderen wezen, jij groote dikkert...?...’ Met z'n
handen graasde-ie tegen de steenen helling op, om de heen en weer fladderende
moeder te bereiken, maar 'n pan liet los, bolderde omlaag, over de dakgoot
heen, barstte als 'n bom op de kleine binnenplaats, waar de benedenbuurvrouw
aan de waschtobbe stond te schrobben. 'r Klonk 'n gil als 'n stoomfluit en 'n
geroffel over de traptreden van 't bovenhuisje, of 'r matrozen met 'n
korvijnagel gewekt werden. Moeder - die van hèm was - snikte
ònder de dakpannen, tegen de kleine werkbank geleund - vader, toevallig
thuis, met ruzie van de fabriek terug-gekeerd, stak z'n hoofd door 't gat van
't tuimelraam, kon eerst niets zeggen door 't zenuw-geklem van z'n kaken, glee
toen zelf in de goot, greep 'm voorzichtig, tilde 't tengere lijfje omhoog,
liet 'm in 't knutselkamertje zakken. Daar kreeg-ie voor 't eerst, in 'n
heesche drift-opwelling van den man, 'n paar suizende klappen om de ooren, en
van moeder kussen, nog eens kussen.
Ze hadden 'm allebei, ieder op 'n andere manier, in hartstochtelijke
liefde omhelsd. 'n Moeder dee 't zoo, 'n vader zóó. Pijn dee 't
geen van tweeën. Alleen begreep-ie niet wat-ie misdaan had, en waarom
vader's hand zoo vreemd en toch zoo lief was geweest.
‘Als 'r nou géén broertje of zusje komt, groote
bandiet!’, gromde ‘Drie’, terwijl-ie met zekere handen 'n
hangslot op de gaatjesstang van 't tuimelraam lei, en moeder benee bij de
naaimachine met roode oogen zat te werken: ‘is dat jóúw
schuld! Je mag 'n moeder, die 'n kindje wacht niet laten schrikken, begrijp
je?’
‘Nee’, antwoordde de jongen: ‘moeder
hóéfde niet te schrikken, omdat ik na vogeltjes keek - en as me
broertje | |
| |
of zussie daarom niet willen kommen, wil ik ze niet eens
meer hebben....’
Maar nog dienzelfden nacht was 'r 'n groot geheim in 't huis. 'r
Werd geloopen, gepraat, héél hard gescheld, en toen-ie 'r door wakker werd, kwam vader aan z'n bedje zitten, vertelde met 'n
de geluiden dempende spookstem, lange verhalen van 'n slechte jongen, die
stilletjes op 'n locomotief was geklommen, alleen weg was gereden, nergens kon
ophouden en van kou en gebrek op die razende locomotief was gestorven, en toen
ineene kwam 'n zwarte meneer met 'n gouden bril binnen en zei: ‘'n bul
van 'n dochter!’ Toen had vader kanjers van tranen in z'n oogen gekregen,
had met 'n stem, die geen stem meer was, hem in z'n ooren gefluisterd:
‘'r Is 'n zusje gekomen, Koert - je heb 'n zusje’, en de hand, die
'm dien middag, na dat erge van de gevallen dakpan, gekust had, had 't dek nog
eens lekker om z'n schouders gestopt, voor 't licht uit werd gedraaid, en je in
de donkerte 't getrippel van bloote voetjes in moeder's kamer meende te hooren.
Weer inslapend wist-ie zeker dàt ze al liep, de nieuwe zuster.
|
|
Auteursrecht onbekend