Vader vertelt

Het leven op het water

Was de terugtocht tot dan zo rimpelloos verlopen dat we onze helderrode reddingvesten met save my soul-hoorn en flikkerlicht die in de stuurkabine rond slingerden tenslotte maar weer hadden opgeborgen, bij Ternaaien brak de storm los en was het meteen goed raak bovendien. Achter de schunnige kont van de duitse coaster Morgenstern brachten we wat touw uit aan een zware maar gelukkig drijvende bolder zodat we niet steeds behoefden te verhalen en open en dicht knopen, toen, halverwege het spuien, een grandioze aandrijving plaats vond waarbij de motorspits Avontuur uit Medemblik het stuurhuis verloor en de péniche Courage uit Le Havre een kolossale scheur in de dennings opliep. Het varend deel der naties verloor ogenblikkelijk hun spreekwoordelijke gemoedelijkheid en kalmte. Gruwelijke vloeken en verwijten kaatsten tussen de groenglibberige wanden van de sluis heen en weer. Enorme gasolie- en benzinewalmen brachten het zicht tot enige meters terug terwijl de jongens met Krombout keerkoppelingen hun motoren lieten razen en degenen die de beschikking hadden

[p. 199]

over de nieuwere M.A.N.-diesel omkeerbare schroeven hevige, tot in de tanden resonerende klappen veroorzaakten. En dat terwijl we nog zo'n tien meter hadden te dalen! Gelukkig dat de kustvaarder voor ons zich tenminste koest hield. Waarschijnlijk was de kapitein bezopen en inmiddels voorover op z'n stuurrad in slaap gevallen want het is opzienbarend hoeveel er gedronken wordt op het water. Het verblijf op het glanzende oppervlak alleen al schijnt reeds een vrijbrief voor onvervroren alkoholgebruik te zijn. Zelfs de van wind en gezondheid getuigende watersportbladen zijn doortrokken van ‘awel zulle, en dan nemen we nog een neut’ en ‘.... dus werd er die avond in de alsmaar gezelliger wordende kajuit van de Stormkogel nog heel wat weggenipt, gehapt en geheven!’ tot ‘De bemanning fourageerde in Hellevoetsluis waarbij de nodige pijpjes en kruiken waarin de vaderlandse klare simpatiek tegen de kurken klotste vooral niet werden vergeten.’ Nu niet direkt een milieu dus waar verstandige ouders hun kinderen graag in zien verkeren; de zon en eetlustopwekkende aktiviteiten ten spijt. Maar goed, zoals te verwachten hield het sluishoudend personeel zich onzichtbaar terwijl met vereende krachten - waarbij wij van achter de voor de stank deugdelijk dichtgedraaide ramen toekeken - de schepen uit elkaar werden getrokken. Ondertussen visten, zelfs nadat de sluisdeuren al weer enige tijd geopend waren, de vrouwen op de beurtvaarders met pikhaken driftig dóór naar ronddrijvend meubilair uit de inboedel van de inmiddels tegen het schoeiingswerk buiten de sluis getrokken motorspits waaronder een om zo te zien nog geheel intakt zijnde, in een beeldige houten schouw gemonteerde elektrische houtvuur-unit. Terwijl wij op onze beurt het zo zwaar gehavende Avontuur voorbij liepen stond de schippersvrouw op het voordek haar vuist tegen eenieder te schudden terwijl ze riep:

[p. 200]

‘Heb het gezien!... Zal genoteerd worden!’

Nu hadden we er niet zo'n erg in, ook al omdat, naar later bleek, de wijzer van de barometer vast zat, maar de wind, eerst nog wat vlagerig, kreeg iets jakkerends en voorbij Maasbracht gaf onze windmill al bij momenten 5.3 aan. Het kanalenstelsel dat het limburgse land doorsnijdt schenkt echter nogal wat beschutting en zorgeloos veerden we dan ook achter de grindhopper Balbrug XVI naar Nijmegen waar de lucht definitief dichtsloeg en we in de laatste sluis het rijk alleen hadden met de 2500 ton metende Schellingwouderbrug. ‘Die gaat naar Amsterdam, zeiden we nog tegen elkaar en daar waaierde de deur alweer open en stormden we de Waal op. De mill stond nu konstant op acht en sloeg bijwijlen uit naar 9.9 en voor we een kwartier verder waren zocht ik met de Ikon al koortsachtig naar de nummers op de kilometerraaien terwijl de rest zich zenuwachtig over de kaarten boog. Daar de storm vanuit stroomafwaartse richting kwam hadden we de luchtdrukverschillen niet alleen pal op onze brede boeg maar ontstond er ook een enorme golfslag waarachter steeds opnieuw indrukwekkende groene dalen. Slechts snellopende tankers en enkele duweenheden omringden ons en hun enorme schroeven veroorzaakten een onberekenbaar golfpatroon dat schuin door de storm- en stroomgolven heenliep zodat we er ten langen leste verder maar vanaf zagen al dat wielende water op de knapste wijze boeg te bieden. Terwijl de chocolade over de rand der kroezen spatte begonnen enkelen onder ons tekenen van zeeziekte te vertonen wat de ongerustheid alleen maar deed toenemen. Waren we in nood? Moesten er mogelijk vuurpijlen ontstoken worden, steeds weer zes hevige signalen op de alles en ieder doordringende luchtdrukhoorn gegeven en reddingsmid-

[p. 201]

delen gereed gelegd en klaargemaakt? Wie zou het zeggen? Uiterlijk onbewogen zat ik in de komfortabele stuurstoel voor de stuurstand waar de talloze meters slechts geruststellende informatie doorgaven en overwoog inmiddels koortsachtig terwijl de zware ruitewissers de hevige slagregens moeizaam verwerkten. De Kaleb tussen twee kribben aan de grond zetten? Maar daarvoor moest ik wel zeker weten dat ik niet regelrecht op een puinstortplaats invoer. En dan, met onze diepgang was het nog niet zo zeker dat we droog en onbedreigd het sappige grasland konden betreden waarin de resten van bunkers ons op de heenweg nog zo aan vroeger hadden doen denken.

Doe dan wat!’ werd er van beneden geroepen. ‘Kijk op de kaart!’ kon ik slechts antwoorden en gooide de deur van de kajuit dicht. En kaarten hadden we! Zeer goede zelfs want militaire dus uitzonderlijk gedetailleerde plus door mij ingenieus bedachte vakken en kaartenvlakken die het niet alleen mogelijk maakten ogenblikkelijk alles te vinden maar ook uit te spreiden, vast te zetten, te verlichten en met een naar alle kanten beweegbare zoeker te vergroten. Helaas had ik niet alleen nooit de moeite genomen om een A.N.W.B.-navigatiekursus te volgen maar ook besloten, na één blik op de in talloze kleuren uitgevoerde, door talrijke lijnen en strepen verdeelde, met zeer veel cijfers, punten, tekens, bakens en getallen bedrukte waterafstotende vellen papier van 1 bij 1 meter, dan maar zonodig even de weg te vragen aan een voorbijvarende schipper of langskomende fietser. Toch, hoe langer deze onkomfortabele toestand duurde, hoe meer er op de grond viel en van het aan haken hangende kommalie tegen de wand aan scherven sloeg, hoe meer ik er genoegen in begon te scheppen. Dit was pas wild, meeslepend en waarschijnlijk ongeoorloofd leven! En wat een uitstekend stukje scheepsbouw was er in de Kaleb geïnves-

[p. 202]

teerd! Terwijl we bij tijd en wijle zo hard omlaag donderden dat mijn wat te lang naar mijn zin uitgegroeide haar omhoog kwam, mocht ik konstateren dat de vaak zo hatelijk bekommentarieerde boeg van de Kaleb die een bijna schrijnende tegenstelling opleverde naast de scherpe, waaiervormige stevens van de sierlijke misse crusers, nu de reden was dat zelfs in dit noodweer - dat, wat later bleek, zelfs aanleiding was geweest voor een uitgebreide dijkbewaking - van het buitenboordwater althans geen druppel over kwam. Goed, de zaak klapte aardig in de golven wat in voorkajuit en vooronder aanzienlijk gebons gaf maar die anderen hè, pas op dat die er nu diep in doken en de nodige groene rollers over kregen die ramen indrukten en scheepsbenodigdheden van het dek spoelden. En wat een stabiliteit wat het heen en weer gaan betreft! Ik keek eens door een zijruit naar beneden en mocht konstateren dat zelfs in een vreselijk uitziend golfdal waarachter zo'n witgekuifde, oliedooraderde rakker steil oprees, we zeker nog één meter, zes millimeter dikke stalen scheepswand droog hielden. En iedere keer kwam de Kaleb op de steile maar korte golven bliksemsnel terug. Een Welgefeliciteerd met dit prachtige schip! was hier dan ook wel op zijn plaats. En daar was ook Gorinchem al waar ik tot ieders teleurstelling eerst nog twee keer een baggergat invoer voor ik de Kaleb precies de overvolle haven inprikte. Enige lieden van Rijkswaterstaat of zo stonden vanachter de dikke ruiten van hun groene werkkeet op hun voorhoofd te tikken toen we langs kwamen en de tjalk Tjerk van de familie Pont uit Wormerveer die wij op de heenweg bij het gezamenlijk passeren van een der draaibruggen in het Merwedekanaal door een uitsteeksel in onze zeerailing een diepe, meterslange gleuf in het fraaie lakwerk hadden bezorgd, was net bezig door een ongelukkige maneuver krakend achter

[p. 203]

de beschoeiing te verdwijnen zodat we middels een lijntje alsnog het een en ander mochten rechtzetten. Goed nieuws is immers ook nieuws!

Info, Winter 1973