|
| |
| |
| |
Het tweede Boeck vande Minne-kunst.
BARST uyt met bly geschal, laet hooren vreugde-sangen,
Vermits 't gejaeghde wilt is in mijn net gevangen.
Hou Iongman, haest is quaet, ghy zijt noch diep in Zee,
En verr' is noch van hier de lang-gewenschte ree.
't Is niet genoegh, dat ghy hebt door mijn hulp gevonden
De geen die ghy bemint: en dat ghy hebt de gronden
Van hare min en sin gepeylt door myne kunst,
Ten zy ghy oock daer door mooght anck'ren in haer gunst.
Want 't is geen minder lof 't verkregen te bewaren,
Als yet-wes op een nieuw te krygen en vergaren:
't Verkrygen is meest al gelegen aen 't geluck,
't Bewaren is een kunst en wijs heyds meester-stuck.
| |
| |
Wilt Moeder vande Min, wilt my nu gunstigh wesen,
So ghy my door u gunst hebt oyt gestijft voor desen:
Ick heb wat wonders voor want ick betonen wil
Hoe 't woeste Venus-kind kan-worden mack en stil,
Het is een lichte guyt, en heeft noch daer beneven
Twee wiecken daer het sich med' op de vlucht kan geven.
Niet wel men die door kunst kan sturen of door re'en,
Voor dat het wuste dier een block heeft aen zijn been.
‘Als Minos om zijn gast het vlieden te beletten
Hem midden inde zee had doen gevangen setten,
Heeft Daedalus bereyd twee vleugels tot zijn vlucht,
En heeft een vreemde wegh gevonden door de lucht.
Hoe? Minos kost een mensch niet in zijn land besluyten:
Ick poogh een vliegend Godt in zyne vlucht te stuyten.
Hy mist die hem begeeft tot boose toovery,
Tot Duyvel, kol, of geest, en nare spoockery:
| |
| |
| |
| |
't Besweeren, 't gochel-spel, noch ander helsche kuren,
En konnen door haer kracht de liefde niet doen duren.
Waer sulckx te doen geweest, Medea had de gunst
Van Iason voor altijd behouden door haer kunst.
En Cyrce, die de Maen kost uyt den Hemel sweeren,
Had haer Ulisses licht belet na huys te keeren.
Ten baet oock niet zijn Lief te geven minne-kruyt,
Of een vergifte dranck, want ghy daer mede sluyt
De deuren van 't verstant, en maeckt de losse sinnen
Tot dolle raserny bequamer als tot 't minnen.
Doet 't boose van u wegh: en wilt ghy zijn bemint,
Betracht eerst datmen u beminnens waerdigh vint.
Dit kan u door haer selfs geen bloote schoonheyd geven,
Ten zy ghy daer by voeght, de gaven van wel leven;
De gaven van 't verstand, de gaven van 't gemoet,
Waer sonder schoonheyd geen of weynigh voordeel doet.
| |
| |
De schoonheyd is een ding dat niemand kan bewaren,
Dat in sich selfs verteert door 't komen vande iaren.
De Lely even-staegh niet in zijn bloeysel staet,
En 't Roosje metter tijd de dorre struyck verlaet.
De schoonheyd sal u oock, eer dat ghy 't waent, ontsluypen,
Soo haest de rimpel komt op 't gladde voor-hoofd kruypen.
So dan wilt u verstant door-wercken van nu af,
En tracht na schoonheyd die u by-blijft tot in 't graf.
Door-loopt by daegh en nacht de bladen vande boecken,
Om daer wel-sprekens kunst en wijsheyd in te soecken.
Ulysses was niet schoon, maer had een soete tong,
Waer med' hy tot zijn min oock selfs de Nymphen dwong.
Hoe menighmael heeft hy Calypso wel sien schreijen,
Wanneer hy nu of dan eens repte maer van scheijen!
Hoe menighmael heeft hem zijn Cyrce wel gebe'en
Dat hy doch blyven sou en met haer zijn te vre'en!
| |
| |
Derhalven wie ghy zijt, wilt niet te seer betrouwen
Op 's lichaems broosch çieraed, noch daer te seer op bouwen:
Maer pooght te krygen yet dat 't uyterlijck gelaet
In duren en waerdy op verr' te boven gaet.
Voor alle ding so wint gevoeghsaemheyt de sinnen,
Daer stuursheyd steekt een stock in 't wiel van 't soete minnen.
De wreede kuycken-dief die word met recht gehaet,
Om dat by 't bits gevecht zijn bloedigh leven staet.
Maer 't Swalefjen dat mach vry-veyligh by ons wonen,
Om dat het met zijn sang ons vriendschap schijnt te tonen.
Wegh, wegh met snar gekijf en dreutse spytigheyd;
De teere min die word gequeeckt met soetigheyd.
Met lodderlijck gevley, met een aen-treckend' smeecken,
En woortjes die een steen aen stucken souden breecken.
Het quellige verwijt, het knorren en gekijf
Baert onlust en verdriet, selfs tusschen Man en Wijf.
| |
| |
Dan 't huw'lijck brengt dit me'e, men mach hem des niet stooren.
Doch segt de Vrysters niet als dat sy garen hooren,
Maeckt dat u soete praet u Liefste soo behaeght,
Dat sy na uwe komst en na u by-zijn graeght.
Ick koom den rijcken niet de kunst der Minnen leeren,
Die meer doen door haer goed als sy schier selfs begeeren.
Hy heeft van all's verstand, en selden hem yet mist
Die 't herte-treckend' goud heeft hoop op hoop gekist.
Ick ben een Meester van de gene die beneven
Het uyterlijcke goed yet anders moeten geven;
Want daer het geld en 't goed in 't wegen valt te licht,
Daer geef ick kunst voor gelt, en woorden voor gewicht.
Een sulcke dan die moet voorsichtelijck beminnen,
En veel bestaen waer dat de rijcke niet op sinnen:
Veel moet oock van hem zijn verdragen en geleen
Waer dat een rijcke poff wel sou toe seggen neen.
| |
| |
Indien u Lief niet is van minnelijcke zeden,
En so sy u in 't eerst niet paeyt met soete reden,
Verdraeght slechts en volherd; zy sal 't hier na wel doen,
Iae sal gedweeghsaem zijn eer dat ghy 't soud vermoen.
Allencxkens met gedult so word een tack gebogen,
Maer scheuren salse wilt ghy daer u kracht op togen.
Die 't loopen vande stroom niet geeft een weynigh toe,
Swemt noyt aen d'ander zyd', maer maekt hem selven moe.
Gedienstigheyt die temt de Tygers en de Beeren,
En metter tijd men moet de Stieren 't ploegen leeren.
Zijt garen vry de minst'; hier door steelt ghy haer hert:
Die eerst de minste was de meeste noch wel wert.
Prijst 't gene dat zy prijst, laeckt 't geen ghy haer hoort laken,
Haer waer dat sult ghy waer, haer leughen leughen maken:
Schreyt so wanneer sy schreyt, lacht so wanneer sy lacht,
En maeckt dat u gelaet van 't haer' zijn Wet verwacht.
| |
| |
Doch of 't gebeurde dat ghy met haer quamt te spelen,
Onthouwt, onthouwt dan wel 't geen ick u ga bevelen.
Indien ghy troeft so geeft haer staegh de beste bla'en;
Of kond ghy dit niet doen, so wilt u selfs verra'en,
En willens uwe kans versuymen en verkijcken;
De Meysjes worden soet wanneerse mogen strijcken:
Dies als ghy siet en merckt dat sy wat morssen wil,
Soo zijt al siende blind en swijght daer over stil.
Indien in 't Gansse-bord ghy u wat gaet vermaken,
Soeckt sy met gaeuwigheyd voor by de put te raken,
Of teltser een te veel uyt vreese vande doodt;
Siet dat ghy u niet stoort, noch u daer aen en stoot.
Daer zy niet vry en is, gaet haer een stoofjen vinden;
Noch schaemt u niet haer schoen te binden of t'ontbinden:
En reeckent het u oock, o Minnaer, tot geen schand
Dat ghy haer spieghel hebt gehouden in u hand.
| |
| |
,,Hy die de Werelt door de Monsters heeft verslagen
,,En 't Hemelrijck verdient, dat hy had eerst gedragen
,,Word vastelijck gelooft te hebben in het Hof
,,Van Omphale zijn Lief, zijn taeckx gesponnen of;
,,En met zijn harde hand daer 't alles voor most bocken
,,Te hebben willighlijck een slappe draet getrocken.
,,Alcides heeft zijn Lief aldus te dienst gestaen:
,,Gaet, schaemt u nu te doen 't geen hy heeft voor-gedaen.
Indien zy u beveelt haer hier of daer te wachten,
Stelt alles aen een zijd' om op haer wil te achten.
Wanneer zy 's winter-daeghs in 't avond preecken gaet,
Maeckt dat gh'om haren 't wil, u oock daer vinden laet;
Op dat als haer de nacht een oorsaeck geeft tot vresen,
Ghy haer een leytsman mooght en lieve hulper wesen.
Heeft s' u des avonds laet een seecker uur geset
Om haer te spreken aen; siet dat u niet belet
| |
| |
| |
| |
Die tijd te nemen waer: past noch op hagel-vlagen,
Noch regenachtigh we'er, noch and're winter-plagen.
Het minnen is een soort' van oorlogh en van strijt:
Wegh, wegh ghy laffe bloe'n die half gebacken zijt.
Sacht-levens, lanter-fants, noch ander bloode loeren,
En konnen tot haer eer dit wapen-tuygh niet voeren.
Schrick, onweer, arbeyd, spijt, en alderhande smert
In 't leger vande Min vol op gevonden wert.
De regen sal u nu tot op het hemt door-dringen,
En dan weer sal u vorst en hysel-sneeuw bespringen.
Ia dickwils ghy dan noch wel sonder uwe schult,
Na lang gewacht, vergeefs en t'onpas komen sult.
Die dit niet garen lijdt, en niet en treckt zijn sinnen
Van alle trotsheyd af, en moet oock niet beminnen.
Schaemt u niet (wie ghy zijt) u alderliefstes boo'n
Met vriendelijck gevley tot uwe dienst te noo'n.
| |
| |
Wilt yeder by haer naem op 't minnelijckste groeten,
En 't geen sy voor u doen met drinck-gelt weer versoeten.
Doch ick en vind niet goed dat ghy u Nymphjes sin
Met eenigh dier geschenck sult trecken tot u min.
Ach! 't moet hem qualijck gaen, en gantschlijck tegen loopen,
Die 't Meysjen leert om gift of gaef haer kunst verkoopen.
Maer yet onkostelijcx, of wel een kleynigheyd,
Sult ghy haer bieden aen met goe bevalligheyd:
Wanneer de milde Oest het rype Fruyt doet swellen,
En d'over-laden tack doet na der aerden hellen,
Send haer dan tot een gift de nieuwe vrucht van 't land,
In een gevlochte korf of in een boere mand;
Ontbied vry dat u sulckx van buyten is gesonden,
Als was het inde Nes voor gelt te koop gevonden.
Hier toe kiest voor haer uyt de leck're suycker-Peer,
De soete witte Pruym, de Druyf, der vruchten eer,
| |
| |
De rype roode Kars, de Persick, en by desen
Al wat ghy haer weet lief en aengenaem te wesen.
Of wel met eenigh boeck, fraey om en om vergult,
Hoe ghy noch om haer denckt ghy haer betonen sult.
Wel? sal ick u oock ra'en haer somtijds nieuwe lieden
(Wt-breydsters van haer lof) dienstwilligh aen te bieden?
Helaes! de veerssen zijn als-nu niet veel geacht,
Men prijstse soo wel wat, dan 't gelt heeft ander kracht:
Een plompen boersschen uyl, hoe yl hoe broets van sinnen,
Heeft hy slech goeds genoegh, hy sal hem doen beminnen.
De goude Eeuw word nu eerst recht van ons beleeft,
Waer in voor 't roode goud men eer en liefde geeft.
Al quam Homerus selfs met al zijn sang-Goddinnen,
So hy geen gelt en brengt hy sal niet raken binnen.
Daer 's nochtans hier en daer een dun-gesaeyde Maeght
Rijm-lievend en geleert, wien 't soet Gedicht behaeght:
| |
| |
En andre zijnder die verstandigh willen wesen
Hoe-welse 't niet en zijn; den dien dan en den desen
Sal moog'lijck u Gedicht, gesmedet tot haer eer,
Verstrecken voor een kleyn geschenckjen, en niet meer.
Doch 't geen ghy meent te doen, en ghy hebt voor-genomen,
Laet u Meestersse dat op u versoecken komen;
So ghy hebt inde sin te tonen uwe gunst
Aen yemant die 't verdient, gebruyckt hier in dees kunst:
Dat hy u Liefste bidd' hem een goed woord te leenen,
Op dat sy haer daer voor mach aen u schuldigh meenen:
De daed houd die voor u, schenckt u vriendin de naem;
Hier door verliest ghy niet, en maeckt u aengenaem.
Maer ghy die ernstigh tracht u Liefste te behouden,
En wenscht dat hare min noyt t'uwaerts mach verkouden,
Maeckt dat sy meent dat ghy op 't hoogst verwondert zijt
In hare schoonheyds glans (een roem van onse tijt)
| |
| |
Kleed sy haer op-sen Spaensch, de Spaensche dracht wilt prysen;
Is 't op-sen Fransch, so houd veel vande Fransche wysen.
Heeft sy des Somer-daeghs een dun wit lijfken aen,
Waer op van swarte zyd' veel soete werckjes staen,
Roept dat sy u daer me'e doet branden en doet blaecken:
Doch bidt dat sy haer wacht dat haer geen tochten raecken.
Strijckt sy haer hayr glad op, houd sulcx voor zedigh-net;
Is 't weeldrigh-wilt gekrult, segt, dit 's na schoonheyts wet.
Als met verwond'ring, looft haer soete stem in 't singen,
Haer vlugge aerdigheyd in 't danssen en in 't springen:
En als sy nu houd op, so klaeght hoe wee 't u doet
Dat ghy een sulck vermaeck so haest verliesen moet.
Al was sy wreeder als Medusa oyt mocht wesen,
Soo sult ghy haer hier door bewegen en belesen.
Alleen let dat sy u niet voor geveynst en acht,
Noch maeckt met u gelaet u woorden niet verdacht.
| |
| |
De kunst wanneerse blijft bedeckt so kanse baten;
Maer wort-mer op betrapt, so sals' haer Meester laten
In schanden en verdriet, van zijn geluck berooft;
En doet dat hy daer na word nieuwers in gelooft.
Wanneer de Herfst zijn hayr om-vlecht met purp're druyven,
En ons de tijd nu kou, nu hette toe komt schuyven,
Gevoelt het lichaem vaack 't afvallen vande blaen,
En word of met een koorts of swackheyd licht bevaen.
Wenscht dat sy blyv' gesont: doch so sy dan haer leden
So slap vind dat sy niet derf van haer kamer treden,
Of so zy houd het bed, laet blijcken dan u min,
V toe-geseyde dienst, en sorg aen u vriendin:
Vergeet, o Minnaer, niet dan vlytelijck te saeijen
Geen dat ghy mooght daer na weer seven-dubbelt maeijen:
Siet dat de viese sieckt geen walging in u baert,
Noch weest voor 't bang gesucht en stenen niet vervaert.
| |
| |
Doet haer in all's gerack, so verr' sy 't wil gedoogen,
En laet haer dickwils sien u nat-betraende oogen:
Mengt onder 't droef geween somtijds een lieve soen.
Hier uyt sal sy 't goe' hert, dat ghy haer draeght, bevroen.
Nochtans om hier geen haet me'e op u hals te halen,
So sult ghy selfs u dienst met middel-maet bepalen.
't Is niet al aengenaem 't geen uyt goe meyning spruyt:
Een dinck is lief of leed na dat het word geduydt.
Verhoed u dan dat ghy de gémelijcke krancken
Geen bitt're pillen reyckt, noch ongewilde drancken:
Laet dit tot syne schae' u mede-Vryer doen,
So krijgt ghy metter tijd u voet wel in zijn schoen,
Want 't geen men tegen meugh met walging op moet eten,
Verweckt een afkeer van de gene die 't ons heeten.
Doch by de selfde wind die u bracht vande ree
En moet ghy seylen niet als ghy zijt diep in zee.
| |
| |
Terwijl de liefd' is nieuw, so isse naeuw te wachten;
Allencxkens door 't gevry vol-krijghtse hare krachten.
So ghyse na haer eysch wel koestert en wel voed,
So salse metter tijd haer hechten in 't gemoed.
Siet waer ghy onder schuylt, siet dese groote bomen
Die zijn so metter tijd van lootjes voort-gekomen.
Een stroom hoe wyd en fel, heeft maer een kleyn begin
Doch 't water valter hier en daer allenxkens in.
Maeckt dat sy aen u went, dit is het best van allen:
Laet u geen ding te swaer om dit te krygen vallen,
Dat sy u altijd sie, dat sy u altijd hoor,
Ia selfs dat haer des nachts u wesen koom te voor'.
Doch soo wanneer ghy speurt dat geen gemeen verlangen
Haer na u haecken doet, en dat sy is bevangen
Op 't hooghste met u min, maeckt dan dat u vertreck
Een ongewoone sorgh in haer gemoed verweck';
| |
| |
Vergunt haer dan wat rust. als 't landt heeft braeck gelegen,
So geeft het zijn gewas daer na met meerder segen.
Demophoön die wiert van Phyllis koel bemint
Soo langh hy by haer was: maer als een voor-de-wint
Sijn zeylen van haer strant had Zee-waerts in gedreven,
En kost zy sonder hem niet duren en niet leven.
Doch maeckt u uyt-sijn kort, 't lang uyt-sijn swackt de min:
En d'eene rept haer naeuw of d'ander sluypt weer in,
Als Menelaus bleef een langhe tijdt in Creten,
Soo heeft hem Helena met Paris haest vergeten.
Wat slechticheydt was dit, o al te slechten mensch?
Ghy brenght als metter handt u vyandt tot zijn wensch.
Ghy treckt alleen op reys, en laet u Wijfje blyven
Met een vreemt gast in huys: sy seeckers niet bedryven
Dat straffens weerdigh is; dat ghy, dat yeder een
In sulck gheval soud doen, heeft Paris na-getreen.
| |
| |
Ghy dwingt haer tot het feyt, met tijd en plaets te geven,
En watter is misdaen schijnt door u raed bedreven.
Wat sal 't goe hertje doen? haer man die blijft van honck,
En by haer is een gast, beleeft, en schoon, en ionck:
En 't Troosje derf alleen geen lédigh bed beslapen,
Soo moetse dan uyt noot met Paris vreughde rapen.
Al was Atrides hier, ick wees' zijn Vrouwtje vry,
En oordeelde dat hy had meerder schult als zy.
Geschied dit selfs in d'Echt, daer 't niet en hoord te schieden,
Wat sal't in 't vryen doen, daer 't niemand kan verbieden?
Maer geen wilt Swijn en is so hitsigh noch so wreed
Terwijl 't de honden draeyt en vinnighlijck ontleedt;
Noch geen Leeuwin wanneer sy gaet haer iongen soogen,
Als wel een teere Maeght in hare min bedrogen:
Zy brand van enckle spijt, en 't uyterlijck gelaet
Dat wijst genoeghsaem uyt hoe 't hert van binnen staet.
| |
| |
Dit breeckt en ruckt aen twee'n de vast-geknoopte banden
Van een begonnen min, en maeckt het al tot schanden.
Ghy dragers vande muts, voor al u hier van wacht
Dat als ghy yemandt vrijt, ghy na geen ander tracht.
Niet dat mijn wet u wil aen een alleen verbinden,
't Is veel wanneer men dit can in getroude vinden.
Vrijt waer ghy wilt en mooght, dogh heelt u vrijery,
En draeght geen sotten roem op uwe boevery.
Schenckt d'eene nimmer yet dat d'andre konnen kennen,
En als ghy yemandt schrijft so wilt u hier toe wennen
Dat ghy u brieven eerst met aendacht over siet
Op dat door u geschrijf u doen niet werd verspiet:
Het geen ghy d'eene sendt komt d'andre wel te lesen;
Waer uyt dan eerst ontstaet een achterdenckigh vresen,
Daer na een lust om voort t'ontdecken watter schuylt,
En door 't ontdeckte leet 't geterghde Meysjen pruylt.
| |
| |
De langh-geterghde min die schiet weerom de pylen
Waer meed' hy is gequetst, en doet u dan somwylen
Beklagen 't geen u Lief te vooren heeft beklaeght,
Wanneer zy nu als ghy een ander liefde draeght.
Doch of het geen dat ghy met vlijt hebt willen helen,
Het klappige gerucht haer had gaen mede-delen;
Al was'er al de Stadt van vol, bekent het niet:
Seght datmen dickwils snapt het geen dat noyt geschiedt.
Maer wilt terwijl ghy u ontschuldight haer niet vresen,
Noch anghstigh en verwert in uwe woorden wesen.
Want sulckx een teecken is dat ghy in u gemoet
Van 't geen men u verwijt niet suyver zijn en moet.
Nu Musa went u roer, en die ghy flus te helen
Haer parten hebt gebo'on, wilt die nu weer bevelen
De selve (na mijn raet) te brengen aen den dagh.
En niemant my hier om lichtvaerdigh schelden mach.
| |
| |
Want met een selfde wint en kan men staech niet zeylen
Maer moet de streeck nu Oost nu Zuydwaerts aen verdeylen,
Dan weer na 't Noorden toe, van 't Noorden na het West',
Om so behouden reys te krygen op het lest.
Siet hoe de wagenaer zijn toom nu slap laet hangen,
En dan zijn Paerden weer met kort gebit gaet prangen.
Veel Dochters zijnder die de trouwe dienst verslapt,
Wiens half-versleten min moet worden weer gelapt
Met nieuwe jalousi: wanneer dat alle dingen
Na wil gaen en na wensch, so sietmen dickmael springen
De menschen uyt den bandt van reden en van plicht:
En stercke beenen zijn 't die 't weelde-pack valt licht.
Recht even als het vier, wiens schier verteerde kolen
Allencxkens zijn vergaen, leyt onder d'asch gescholen,
Maer niet te min zijn vlam door 't swevel weder vindt
En door een nieuwe kracht de koude asch verwint:
| |
| |
Also oock als nu langh de sorgeloose herten
Vertraeght door al 't gemack niet voelen liefdes smerten,
Moet met een hardt gestoot van prickels scherp-gebeckt
De slaperige min meer worden op geweckt.
Maeckt dat zy vreest dat ghy wel mocht een ander kiesen:
Ontfonckt door dese vrees 't gemoet 't geen wil bevriesen.
O wat is die vol heyls op wien een Maeght gesteurt
Vyt misvertrouwen is, waeromse nochtans treurt;
Die also haest als haer dees tydingh komt ter ooren,
Haer wesen, hare verw, en spraeck schier heeft verlooren.
Ach! dat ick zy de geen die zy vliegh' inden baert,
En diese met gekijf en schelden maeck' vervaert,
Die zy geheel betraent een stuers gesicht gae geven,
Waer sonder zy niet kan, en wenscht te konnen leven.
Vraeght ghy, hoe langen tijdt haer gramschap duren moet?
So weet, dat die weer haest behoort te zijn versoet:
| |
| |
Op dat d'onsteecken spijt, de toorn, en het bedroeven,
Geen wortel in haer krijgh, door 't al te lang vertoeven,
Werpt uwe armen stracx om haren blancken hals,
Bidt haer weer om genae', bekent u schult in al's,
En veeght haer traentjes af met een soet-mondigh kussen
Hier mede kryght ghy vre'e en sult haer gramschap blussen.
Als zy heeft uyt-getiert, en zy nu schijnt verstoort,
Menght soen op soentje dan, ghy sult stracks zyn verhoort.
De Duyfjes die terstondt heel bitsigh t'samen streden,
Die voegen weer by een haer beckxkens, wel te vreden,
Doch wie hem selven kent, die sal alleen recht wel
Sijn liefde leggen aen, en hem de kans van 't spel
Geheel sal loopen me'e, om dat hy staegh sal weten
Sijn werck na zyne kracht en sterckte af te meten.
Die schoon van aensicht is, zy vaeck van haer gesien,
Die witte handen heeft, die moet s' haer dickwils bien:
| |
| |
So wie wel is ter tael, die schuw' het stille-swygen;
Die wel kan singen, moet met singen gunst verkrygen.
Doch let wel dat ghy in u doen niet zyt gemaeckt,
So ghy niet wilt in plaets van loven zyn gelaeckt.
Dan hier op draeyt het al: wie met gedult kan minnen,
Die zal door myne kunst zyn Liefjes hert gewinnen.
De bouw-man niet altijdt sijn acker vruchtbaer vint:
En 't scheepjen zeylt in zee niet altijdt voor de wint.
Des Minnaers vreucht is kleyn, maer groot zijn zijn verdrietẽ,
Hy moet veel moeyten doen, eer hy komt aen 't genieten.
Goet leven en gemack stelt dat vry uyt u zin:
Die niet wat lyden kan, en deught niet tot de min.
So menigh graeuw Conijn als hippelt op de duynen;
So menigh bloem als bloeyt des somers in de tuynen;
So menigh schelp als leyt te Pettem aen de Zee,
So menigh swaer verdriet is in het vrijen mee.
| |
| |
De pylen vande Min die in ons' boesem steecken
Die zijn met bittre gal besprenckelt en bestreecken.
't Kan wesen dat wanneer ghy haer komt spreecken aen
Men segghen sal tot u dat sy is uyt ghegaen,
Daer ghy nochtans haer siet: wel, paeyt u met die logen,
En laet u voorstaen, dat ghy zijt in 't zien bedrogen.
Wort u somwijl de deur gesloten voor het hooft,
Zijt daerom niet terstont van u gedult berooft.
Ia moogh'lijck wel, als ghy zit by u uytverkooren,
Sult ghy of vande meyt of suster moeten hooren
(Als kackx heel binnens mondts) wel wat of dese bloet
Ick wonde dat ick 't wist, hier toch dus dickwils doet?
Laet dit en diergelijck al ongemerckt gaen henen,
Sulcks sal u meer en meer met u vriendin vereenen:
Wanneer sy siet dat ghy om haren 't wil verdraeght
Den onwil, spijt, en trots, waer mede men u plaeght.
| |
| |
Komt by haer, als 't haer lust; mijd s' u, wild achter blyven:
't Past niet dat s' u de tijd in weer-sin sal verdryven.
Toont u oock niet te seer verdrietigh en gestoort,
Al krijght ghy van u Lief somtijds een spytigh woord.
Al houdse haer wat dreuts, al schijntse niet te achten
V lang-beproefde trouw en dienst na u verwachten.
Ia dit is noch al niet, ick heb wat anders voor.
T'sa, Minnaer, neyght hier toe u hert, u sin, u oor.
Ick poogh, ick poogh u yet gansch swaer om doen te leeren.
Dan alle deught valt swaer den geen die die begeeren.
So ghy die met u vrijd kond thonen goed gelaet,
Sult ghy daer meer en meer door maken vast u staet,
En d'overwinning sal aen uwer zyde blyven.
Denkt niet dat dit een mensch, maer selfs de Go'on u schryvẽ.
In mijn geheele Kunst en is noch vond noch raed
Die hier in waerden by te vergelijcken staet:
| |
| |
Toond s' yemand neffens u een soet en vriend'lijck wesen,
Stoort u niet: schrijft zy, soeckt haer schryven niet te lesen.
Kreuckt hare vryheyd niet met ongerust vermoen,
Noch parst haer van haer daed geen reeckening te doen.
Soeckt u mee-Vryer in geen stricken te verlacken,
Noch dreyght hem soo hy komt geen beenen af te hacken:
Ontsluyt de brieven niet die hy u Liefste send.
Hy brenght hem selfs tot schand die yemands zegel schend.
Laet dit den Mannen doen die haer getroude Vrouwen
Door norsse achterdocht bespieden en mis-trouwen:
Den Vryers voegt dat niet: en dickwils krijgt hy niet
Die eer hy Meester is neemt al te veel gebiedt.
'T is een bysond're deught 't betroude niet te klappen,
En weer een groot gebreck 't verholen voort te snappen.
Hoe goed is 't, dat tot straf, selfs in een water-gracht,
De lang-tong Tantalus van grooten dorst versmacht.
| |
| |
Voor al vereyscht de Min een wel-bescheyden swygen,
Geen vuyle kaeckert sal oyt zyne gunst verkrygen.
Ghy sult van yeder Maeght geschuwt zijn en gehaet,
Wanneer ghy vande gunst van and're Maeghden praet.
So ghy u roemt dat d'een u vriendschap heeft bewesen,
En dat ghy d'ander hebt bewogen en belesen,
So krijgt die ghy dit segt terstond een quaed vermoen,
Dat ghy hier na met haer mocht als met d'and're doen.
Noch zijnder Iongmans die erdichten, en haer roemen,
Van 't geen dat zijnde waer zy hoorden te verbloemen,
Sy boogen vande gunst én min van yeder een,
Hoe wel sulckx veel al is geweest een spytigh neen.
Fy, fy van sulck gedrocht en sulcken aerd van menschen,
Die ick niet anders ken, noch wil, noch sal toe-wenschen
Dan dat zy worden staegh wel schimpigh uytgelacht,
En dat haer beste dienst de Meysjes zy verdacht.
| |
| |
Wy heel recht anders om die sullen ons gewennen
Ons half bekent geluck noch even-wel t'ontkennen.
Wacht u voor 't lest, dat ghy u Nymphe tot verwijt
Het geen dat haer mis-staet niet schamper toe en bijt.
't Heeft velen nut geweest te hebben de gebreecken
Van haer gevryde Nymph wat over 't hooft gekeecken.
De kloecke Perseus heeft de moorsche swertigheyd
Zijn Lief Andromeda noyt op haer brood geleyd.
Andromache te groot een yeder scheen te wesen,
Alleen heeft Hector haer als wel-gemaeckt gepresen.
't Geen u ondraeg'lijck dunckt, maekt u dat slechs gewent,
En 't sal u vallen licht als ghy 't te degen kent.
De tijd en d'omme-gang die konnen veel versachten
't Geen dat wy in 't begin geheel onlyd'lijck achten.
Als eerst de nieuwe grif is op den boom ge-ent
So wordse door de wind, hoe kleyn die is, geschent:
| |
| |
Maer soo wanneerse nu is inde struyck volwassen,
Dan salse noch op storm, noch mist, noch onweer passen.
De nieuwe Ruyter quetst het onbereden Paert,
Dat door 't veel doen daer na hem niet meer weder-vaert.
Door lanckheyd vande tijd en sien wy naeuw de vlecken
En 't geen mis-staet dat sal 't gewennen haest bedecken.
Een ongewoone neus die vind seer swaer en bang
De reuck van 't Buffels leer; maer door gewoont' eer lang
So salse van die stanck in 't minste niet meer weten,
En al het ongemack in korter stond vergeten.
In 't noemen kanmen oock met een bequamen treck
Versoeten 't geen mis-staet, en mind'ren het gebreck.
Heet haer bevalligh bruyn, die swart is als de Mooren;
En poeselachtigh die, die in haer vet wil smooren;
Noemt luchtigh, die by-naest niet heeft als vel en been;
En aerdigh die, die schijnt een dochter der Pigmeen:
| |
| |
Kort-om; wilt yeder quaed met 't naeste goed bekleden.
Doch sulckx met oordeel doet, op dat ghy door u reden
't Geen ghy verkleynen wilt niet thien-mael meer vergroot,
En u daer me'e geheel van alle hoop verstoot.
Vraegt oock niet al te nauw wanneerse zijn geboren.
De Meysjes in 't gemeen die vraegh niet garen horen;
Bysonder als haer bloem in 't volle bloeysel staet,
En 't soetste van haer Ieugt hoe langs hoe meer vergaet.
Wanneer ghy dan 't gevaer van klippen en van zanden
Ontseylt zijt door mijn Kunst, soo sult gh'op 't leste landen,
En met behouden reys ter haven vande Min,
Na menigh onweers storm, noch eynd'lijck komen in.
Daer sult ghy soet voor suur, voor arbeyd rust genieten,
En in u Liefjes schoot ontlasten u verdrieten:
Daer sal een nieuw Verbond u geven dese eer,
Dat ghy na lange dienst van knecht sult werden Heer.
| |
| |
En als de Bruylofts-Feest in alle vrolijckheden
Met danssen en gespeel sal wesen schier verleden,
So sal de trage Bruydt (het moet so zijn gelooft)
Wt 't midden vanden dans zijn tegen danck gerooft,
Die haer Gespelen dan gaen nae de kamer leyden,
Daer zy op 't sachte bed haer Bruygom moet verbeyden.
Als ghy nu na u wensch ter plaetsen zijt gebracht,
Waer dat ghy van u Lief word tot den strijd verwacht,
Wat suycker-soet gevley en sult ghy niet versinnen,
Om sonder groot gewelt de Minne-schans te winnen?
V dert'le slincker-hand en sal niet luy en leegh
Tot ballast van het bedt u wesen inde weegh;
V vingers sullen haer gaen stellen om te soecken
De schuyl-plaets vande Min en zijn verholen hoecken;
En als de deelen zijn gevonden daer een Maeght
Niet noo getroetelt is, hoe seer zy haer beklaeght,
| |
| |
Laet dan geen boersse schaemt u hette so verkoelen,
Dat ghy niet na u wil soud alles moghen voelen;
Hoe dat u vyandin haer hier meer tegen stelt,
Hoe dat sy u meer nood tot aengenaem gewelt.
Ghy sult haer oogen sien al glinsterende trillen,
Die met een soet gelonck getuygen watse willen.
Geeft haer dan kus op kus, door-vlochten met gevley,
Met suchjes, en een praet die ziel en lichaem schey.
Hou Musa, hooger niet, dien die noch meer begeeren,
Segt hun vry dat de rest hem selven wel sal leeren.
Ick heb mijn werck voleynd. Nu Vryers, nu wel aen,
Kom kroont tot dankbaerheyt mijn hooft met Myrte-blaen.
Eynde van 't tweede Boeck.
| |
| |
|
|
Auteursrechtvrij
