Historica relatio duodecim martyrum Cartusianorum qui Ruremunde in ducatu Geldriae agonem suum feliciter compleverunt

[p. 42]

Caput X.

Breve Compendium Martyrii supradicti, loco Epilogi, extractum ex scriptis D. Joannis Voeren, Vicarii; qui huic cladi superfuit, & aliquamdiu supervixit. In quo recensentur breviter nomina & Martyria Cartusianorum Domus Ruraemundensis: non quidem juxta ordinem temporis, quo in Superioribus Capitibus describuntur successivè suppliciis contumeliisque affecti: sed juxta ordinem Professionis vel Officii, secundum quod locum quisque in Conventu habuit, incipiendo à V. Priore & Monachis senioribus, ac sic deinceps usque ad Fratres Laicos.

LIbet hîc loco Epilogi subjicere compendium quoddam Martyrii & persecutionis prędictae, collectum ex scriptis, quae D. Joannes Voeren Vicarius dictae Domûs post se reliquit: quorum aliqua ille oculatus testis vidit, & in seipso expertus est, inhumaniter à ferocibus militibus tractatus; quaedam ut tunc recenter facta erant, nec tamen perfectè omnia cognita, ab aliis accepi, quibus nonnulla adjicere placuit, paucis immutatis.

Anno itaque 1572. postridie B. Marię Magdalenae quae fuit dies 23. Julii, quando Principis Orangiae, sive Auraici exercitus Ruraemundam invasit, Cartusia nostra particeps communis cladis, magnum damnum accepit, non solùm in rebus temporalibus, sed maximè in personis Ordinis, hoc est in crudeli trucidatione & mactatione Monachorum & Fratrum Laicorum. Quamvis Deus hanc jacturam majori lucro, utpotè insigni dono & beneficio gratiaque Martyrii, ut piè credimus, compensavit. Florebat tunc temporis utcunque Domus Ruraemundana, & temporali-

[p. 43]

bus subsidiis, & personis idoneis optimè instructa; quarum quindecim erant Monachi Professi Domûs, & unus hospes, professus Domus Confluentinae, octo verò Fratres Laïci. De quibus singulis breviter agetur.

Primum locum tenebat Venerabilis Pater Prior, D. Joachimus, qui in tumultu illo captus & variè exagitatus, multaque pecuniae vi redemptus, Coloniam veniens non diu supervixit, ibique sepultus est.

Secunda persona Domûs, repraesentans Priorem, erat Vicarius nomine D. Joannes Voeren, is captus & fugâ liberatus post pericula & minas necis quam plurimas, superfuit usque ad annum Domini 1579.

Tertio loco erat D. Wilhelmus Wellen senior Domus, is captus & post dira verbera & contumelias graviter vulneratus evasit mortem, veniensque ad Cartusiam Cantaviensem juxta oppidum Juliacense sitam, ibidem post unum exactum annum, diem clausit extremum.

Quartò, D. Matthias Coloniensis, Vir senio confectus, in cella vel limine cellae à militibus interemptus est.

Quintò, D. Erasmus Trajectensis, dum properat ad Ecclesiam, scipione nixus, confossus crudeliter interiit.

Sextò, D. Joannes Trajectensis captus, & pecunia relaxatus venit Coloniam, vulneratus in brachio, & graviter in capite bipenni laesus.

Septimò, D. Vincentius ab Herck, Sacrista à feris militibus, cum multis clamoribus & subsannationibus, contumeliis & vulneribus acceptis per medium oppidum, usque ad alteram ferè portam civitatis raptus, nec procul inde vitâ privatus, partim sclopeto trajectus, partim gladio vel laqueo interemptus est, sed à bonis catholicis civibus sepultus.

Octavò, D Joannes Leodiensis in choro interfectus est, trajectus globo plumbeo ignito, & capite transfosso, contusoque cerebro.

[p. 44]

Nonò, D. Wilhelmus Wellen, Procurator, in choro graviter laesus, vibratâ in capite bipenni, at post eductus ad portam Monasterii in platea disploso sclopeto occubuit.

Decimò, D. Leonardus Leodiensis satis mirabiliter erupit, non tamen sine vulneribus, convitiis & torturis.

Undecimò, D. Severus hospes, professus Domûs Confluentinae occisus est, accepto gravi vulnere in choro Laïcorum, ante Altare B. Mariae Virginis, effuso tam copioso sanguine, ut vicinum parietem in altitudinem octodecim pedum resperserit: cujus rei vestigia etiamnum in eodem pariete cernuntur. Cadaver ejus miserè tractatum, postero die in culina repertum est: ut dubium sit, utrum in Ecclesia loco praedicto occubuerit; an verò in culina pluribus vulneribus confectus, spiritum Deo reddiderit.

Duodecimò, D. Joannes Lewis in choro Monachorum interfectus est, humero confracto, bipenni, deinde pugione in corde transfixus.

Tertio-decimò, D. Joannes Asz post verbera, irrisiones & vulnera inflicta, tandem à benigno quodam milite eductus & praeservatus, mulctatusque pecuniâ, dimissus est, & postea supervixit usque ad annum Domini 1579.

Quarto-decimo, D. Nicolaus Gangelt Diaconus, mutatis vestibus, à quibusdam eductus captusque non sine vulneribus, tandem pecuniâ redemptus est.

Quinto-decimò, D. Henricus Wellen Diaconus, in choro Monachorum primus omnium occisus est, ante summum Altare pugione confossus.

Sexto-decimò, D. Joannes Gressenich Diaconus, quamvis horrendum in modum in dorso usque ad pulmonem transfossus, nihilominus ipse aeger valde aegrè devenit in oppidum Maseyck, & ibidem sub curâ medici seu chirurgi deficiens mortuus est, atque in Monasterio Cruciferorum sepultus.

[p. 45]

Hactenus de Monachis Carthusiae Ruraemundensis tam Sacerdotibus quàm Diaconis, quorum novem occisi sunt. Septem autem, acceptis vulneribus & contumeliis, vitâ servatâ, pecuniâ redempti. Et nota, quod illo nomine bipennis, quod nomen saepius usurpatum invenitur in Scriptis à nobis repertis, fortè significantur ancipites illi gladii oblongiores, utrâque manu capulares, quos Germani Schlach-schwerden dicimus, latinè romphaeam.

Nunc de Laïcis Fratribus Conversis ac Donatis dicamus: quorum tres fuerunt interfecti, atque sic numerus duodenarius, ut ante dictum est, Martyrio nostrorum consecratus est.

Primo loco Frater AEgidius Gressenich Conversus captus est, sed quorundam bonorum hominum intercessione & precibus ereptus.

Secundo Frater Stephanus Janitor in ipso primo furore, apertâ portâ Monasterii, traditisque clavibus, immaniter & atrociter mactatus est.

Tertiò Frater Albertus, coquus longa aegritudine debilitatus, in lecto decumbens trucidatur: alii dicunt è lecto tractum, & ante cellam interemptum esse.

Quartò Frater Joannes Sittardt pistor, sub fascibus lignorum inventus, tandem etiam interfectus est.

Supererant adhuc quatuor alii Fratres Laïci; quorum duo, videlicet, Frater Petrus & F. Hermannus fugâ sibi consuluerant. Duo alii verò, scilicet F. Daniel & F. Simon, non erant praesentes, alibi fortè fortunâ vel divinâ providentiâ occupati.

Atque hi omnes fuerunt Ordinis nostri Cartusiensis, quorum duodecim ut dictum est, mortis supplicio affecti sunt. His accessit decimo-tertio loco D. Paulus à Waelwyck, qui Reverendissimo Episcopo Lindano à sacris erat, cum nostris truculenter peremptus, & insignitus Martyrio. Reliqui ex nostris Cartusianis, nimirum Sacerdotes sex, & Diaconus unus, ut ex praecedentibus constat, inflictis vulneribus, & convitiis

[p. 46]

onerati, pecuniaque redempti, vitam conservarunt, cùm aliquot laïcis Fratribus, qui fuga elapsi sunt, aut quorundam opera ex impiorum manibus erepti.

Aberant tunc temporis à Conventu tres Sacerdotes ejusdem Domus, qui in aliis Domibus Ordinis commorabantur, videlicet D. Godefridus Sittardt, D. Joannes Pipeller & D. Henricus Kercken, quem solum superstitem vidi anno 1601. in Domo Ruraemundana cum uno Fratre Petro Donato (quem tamen nunc quoque defunctum intelligo) eratque senior Domûs ac multo tempore Sacristae fungebatur officio, bonus & pius senex, qui infelicem se aestimare potest, atque adeò meritò deplorare partim infelicitatem suam, quod eum Deus eâdem gratiâ cum suis Fratribus dignatus non est, partim miserum statum in quo hactenus Domus illa fuit, tot cladibus etiam postmodum attrita, & multa damna atque incommoda tam in spiritualibus quam temporalibus perpessa. Sed nunc demum respirare, & emergere caepit, industria Vener. P. Jodoci, moderni Prioris.

Occisis itaque hoc modo Monachis & Fratribus: superstitibus verò aliis hinc inde dispersis, patuit Domus & Cartusia Ruraemundana raptoribus, furibus, grassatoribus, qui inverecundè & furiosè irruerunt in haereditatem Domini, ut nihil integrum relinquerent, exceptis solis muris, à quibus etiam omnes canales plumbei sublati sunt, omniaque in cellis Monachorum & officinis Fratrum devastata ac direpta.

Finis Historicae Relationis XII. Martyrum Ruraemundensium.