Historica relatio duodecim martyrum Cartusianorum qui Ruremunde in ducatu Geldriae agonem suum feliciter compleverunt

Caput III.

De V.P. Priore hujus Cartusiae Ruraemundensis, quomodo suos Religiosos pius & solicitus Pater ad mortem instruxerit, & de nece Fratrum Laicorum, deque crudelitate in Monachos repertos in cellis.

PRaeerat tunc temporis Cartusiae Ruraemundensi, multisque annis eam Domum pręclarè administraverat vir admodum venerabilis D. Prior Joachimus à Congerlo. Hic Pastor bonus videns lupos venientes, non ut mercenarius fugam iniit, aut dimisit oves; sed cum cis in Ecclesiam se recepit. Et quoniam tem-

[p. 19]

poris angustiâ excludebantur, quò minus in particulari de peccatis suis singuli confiteri possent, post factam generalem in capitulo confessionem, ipsis Summi Pontificis, Christi - Jesu vices in terris gerentis, absolutionem impartivit; muniens & exhortans eos in hoc vitae discrimine ad mortem constanter obeundam pro Fide catholica & monasticae disciplinę professione, cujus vel nomen solum sceleratis istis exosum & execrandum erat.

Itaque furibundi milites in Monasterium magno impetu⁺ irruentes, primum incidunt in janitorem nomine Fratrem Stephanum patria Ruraemundensem, ex genere vel ordine eorum quos Conversos vocamus; qui eos comiter & benignè excipiens, ut primùm ipsorum furoris impetum frangeret, ultro claves illis' obtulit, usus quâ potuit verborum suavitate. At illi homines truculenti nihil moti boni fratris morum facilitate, primum rejiciunt claves, dein aggrediuntur miserum, volentemque in domum vicini effugere intercipiunt & malè tractant, arreptisque ligonibus caput effringunt, excussoque cerebro crudeliter necant.

Caeterum in Scripto illo, quod Reverendus D. Decanus⁺ Buscoducensis D. Gisbertus Couverinx Ruraemundâ acceptum, & Reverendissimi Domini Lindani esse creditur, mihi communicavit, haec habentur. Ostium ingressi, primam illic mactant Christo victimam, ac perpinguem illum Patrem pauperum portarium trucidant. Hunc vulneribus gravissimis conficiunt, ac juxta puteum, qui ad dextram est ingredientibus humi prostratum porcorum instar incidunt, emasculant, eviscerant. Ad haec abdomen utroque ex ventris latere crudelitate plusquam Turcica oppandunt. Cumque in mortui viscera, pro suo furore atrocissimè desaeviissent, ac praecisa dudum (sit honor auribus oculisque pudicis) verenda ori ejus summâ impudentiâ inseruissent, ad bellum istud lepidumque spectaculum faeminas tota convocantes vicinia, Hunccine (inquiunt) agnoscitis Monachum?

+ Omnium primò crudeliciter interimitur portarius F. Stephanus.

+ Immaniter impudenterque tractatur.

[p. 20]

Atque hic primus ab eis occisus est in ipso introitu & limine velut monasterii. Quo facinore in ipso ingressu perpetrato mox insiliunt maximo tumultu in anteriorem monasterii aulam, atque in cellas fratrum Laicorum irrumpunt, quae se primo loco ingredientibus⁺ offerebant. In quarum una Fratrem Albertum Winsemium, coquum monasterii senio confectum & correptum apoplexiâ, offendunt; quem lecto decumbentem, quod se movere non posset, subitò immaniter trucidarunt.

⁺ Deinde alium invadunt nomine Fratrem Joannem Sittardum. Is erat pistor & coctor cerevisiae monasterii, & sese abdiderat in tugurio quodam sub strue lignorum, sed tandem inventum repentè interfecerunt. Fiebant haec omnia celeritate quadam & repentino furore.

⁺ Inde cum magno clamore se effundunt in interius monasterium, januis vi effractis. Ac primum obvium habuerunt senem quendam venerandum Sacerdotem, qui prae diuturna infirmitate & affecta aetate debilitatus, scipioni innixus properabat ad Ecclesiam, ut aliis ibidem congregatis, & ad oppetendam mortem paratis sese adjungeret. Hunc ita sibi obvium factum subitò confodiunt. Nomen illi erat Erasmus Trajectensis.

Pergentes verò insani milites, aliorum clausa cellarum ostia validis ictibus evertunt, caedibusque ac rapinis omnia replere ac foedare conantur; atque inter caeteros reperiunt grandaeuum quendam Patrem, cui⁺ nomen erat Matthias Coloniensis, simplicem adeò, ut propemodum ignoraret, quando Dominica dies in hebdomada occurreret. Hunc pauperculum homines barbari in ipso cellae limine, nihil reveriti ipsius canitiem atque columbinam simplicitatem, occidunt.

Deinde velut furiis agitati, huc illucque discurrentes irruunt efferatâ rabie in cellam alterius Patris Senioris D. Guilhelmi Wellen, qui Prior Do-

+ F. Albertus coquus intersicitur.

+ F. Joannes Sittardus perimitur.

+ D. Erasmus Trajectensis confoditur.

+ D. Mathias Coloniensis interimitur

[p. 21]

mûs quondam fuit annis duodecim, & ante Vicarius, vir singularis pietatis. Cujus exemplo plures qui erant illi sanguine juncti, Ordinem ingressi sunt, & digni habiti pro nomine Jesu & professione sua monastica aut contumeliam pati aut mortem.

Huic seniori aderat junior unus, nepos ejus, nomine Leonardus Leodiensis, qui bono Patri serviebat, & malè habenti operam diligentem impendebat. Quibus visis exclamaverunt ingenti voce homines impii: Hic sunt, ajunt, hic sunt Monachi, hùc adeste socii &⁺ commilitones, interrogemus ipsos, ubi sunt thesauri & pecuniae, Et aggressi seniorem Patrem, post dira verba & convitia, infligunt illi vulnus in pectore, non tamen lethale, coguntque eum multis gravissimisque minis mortis intentatis, ut pretiosiora ornamenta Ecclesiae & vasa argentea (puta argenteum thuribulum, ampullas argenteas, itemque casulas, quas vocamus, instrumenta pacis, ut appellant, & similia quae penes se in cella recondita habebat) ipsis manifestaret & traderet. Atque ita neci jam imminenti subtractus est, brevi tamen, exigente naturâ, propter exactam aetatem moriturus. Nam vix uno aut altero anno elapso, in Cartusia Cantaviensi propè Juliacum vitam cum morte commutavit.

Juvenem autem Monachum illum, quem diximus⁺ infirmi Patris curam gessisse, dictum Leonardum, ostiatim per monasterium circumducentes, retortis inclementer digitis manûs alterius, dato in os ejus colapho, ita graviter ut superius labrum ad dentes allisum finderetur, impellunt & mirificè exagitant, ut ornamenta & occultos thesauros proderet. Sed nihil extorquere potuerunt, quippe ab eo qui nihil haberet. Verum abductus postea captivus in castra Principis Orangiae, accepto in capite gravi vulnere, tandem viginti daleris redemptus est. Hunc postea vidimus Priorem dictae Domûs Ruraemundensis.

+ D. Guilhelmus Wellen senior vulneratur, & cogitur tradere ornamenta Ecclesiae.

+ D. Leonardus graviter tractatur & vulneratur.