|
| |
| |
| |
Negen en twintigste hoofdstuk.
De kinderdoop.
Omtrent dezen tyd genoot Pieter eene regt hertelyke vreugd, dewelke hy reeds lang te vergeefs gewenscht had. Namelyk de lieve en goede Elisabeth had eenen wakkeren zoon ter wereld gebragt. Toen was hy alsof hy in den hemel ware.
Daerna ging hy tot zynen vriend, den nieuwen baes uit den Gouden Leeuw, die tot de welbekende twee-en-dertig goudmakersbondgenooten behoorde. Hy zegde tot dezen:
- Myn vriend, tot nog toe ben ik u in geenen deele lastig gevallen, en voor het eerste mael kom ik u vragen my eenen dienst te bewyzen. Myne vrouw heeft eenen
| |
| |
zoon ter wereld gebragt, en ik kan baer niet alleen laten om naer de stad te gaen. Ik heb vyf honderd guldens enkel voor acht dagen van noode, en deze som moest, indien het mogelyk was, in goudmunt zyn. Kunt gy my zoo veel voor acht dagen leenen?
- Ik ben u zoo veel verschuldigd, antwoordde de Leeuwenwaerd; waerom zou ik u die niet leenen? Ik heb zoo even acht honderd guldens ontvangen, en dezelve liggen nog in myne kas. Maer het is slechts zilvermunt. Indien gy zulks begeert, neem dan de geheele som voor zoo lang als gy wilt.
- Ik zoude liever goudmunt hebben, gaf Pieter tot antwoord. Er is my veel daeraen gelegen.
- Welaen, hernam den baes uit den Gouden Leeuw, ik wil raed schaffen. Wanneer moet gy het geld hebben?
- Breng my hetzelve morgen avond ten acht uren in myn huis, antwoordde Pieter. Maer zeg er aen niemand een woord van.
Nadat hy hier zyne zaek afgedaen had, ging hy verder tot de overige een-en-dertig bondgenooten. Hy sprak tot hen de zelfde woorden die hy aen den Leeuwenwaerd gezegd had, en bad hen om vyf honderd guldens te leen te krygen, indien het mogelyk was, in goudmunt. En ieder hunner verheugde zich den wakkeren man eindelyk eenmael eenen vriendschapsdienst te kunnen bewyzen,
| |
| |
en beloofde hem het geld te brengen. Hy verzocht elkeen op den volgenden dag 's avonds om acht uren in zyn huis te komen.
Zy kwamen allen op dezelfde uer, toen het reeds duister was. Naermate dat zy kwamen, voerde hy hen in zyne kamer; maer er was nog geen licht aengestoken. De lieden verwonderden zich in stilte over de menigte der aenwezenden. Pieter ging om licht te halen. En toen hy weder in de kamer trad, met twee brandende kaersen in de hand, stond hy voor hen, zoo als zy hem eenmael gezien hadden, in prachtige officiersmontering, met eenen hoogen vederbos op zynen hoed, een ordekruis op zyne borst en eenen langen sabel aen zyne zyde. Zy zagen elkander verwonderd aen, en erkenden, even als voor zeven jaren, dezelfde gestalten, in dezelfde kamer, rondom dezelfde tafel, op dewelke de officier de kaersen nederzette.
Daerop zegde Pieter:
- Lieve vrienden, indien gy my gebragt hebt hetgene ik u heb gevraegd, legt het dan op deze tafel neder.
Toen naderden zy allen, de eene na den anderen, tot de tafel, en de meesten gaven te kennen hoe zeer het hun speet dat zy de gansche som niet in goudmunt hadden kunnen brengen.
Maer Pieter antwoordde hun vriendelyk:
| |
| |
- Het komt er niet op aen. Geeft my het geld zoo als gy het hebt.
Eenigen schuddeden goud, anderen zilver op de tafel, anderen legden er hunne kapitaelbrieven en bankpapieren op neder.
Toen nam Pieter het woord en zegde:
- Herinnert gy u dat de proeftyd voorby is, en dat de zeven jaren en zeven weken, waervan ik u gesproken heb, afgeloopen zyn? Nu hebt gy meer geld op deze tafel geworpen, dan ik er, voor zeven jaren en zeven weken, voor uwe oogen uitschudde. Toenmaels waert gy ter nauwer nood in staet vyf honderd koperen oorden te leen te geven. In de stad had u niemand deze aenvertrouwd. Thans hebt gy ieder, binnen vier en twintig uren, vyf honderd guldens opgebragt, zoodat zich hier plotselyk zestien duizend guldens op de tafel byeen bevinden. Aldus is de proeftyd voorby, en ik heb u de kunst geleerd om goud te maken. En nu zult gy verstaen wat ik u zegde toen gy het eerste mael hier waert. Ik zegde namelyk; ‘De kunst is nog meer waerd dan het goud zelf; want deze kunst is de beste wysheid des levens.’ Blyft voortaen aen uwe beloften en aen God getrouw, en aldus zullen uw geluk en uwe welstand van dag tot dag aengroeijen. Wie van zyne belofte afwykt, wykt ook van zyn geluk af. Prent deze belofte in het hert uwer kinders
| |
| |
in, en maekt dat zy dezelve volhouden, zoo zullen zy overvloed hebben. Ik heb het woord gehouden dat ik u gegeven heb. Gy zyt ryk, omdat gy weinig van noode hebt en veel wint, en omdat gy het vertrouwen geniet der ryke lieden, die hunne geldzakken voor u open houden. Aldus hebt gy leeren goud maken, zoo als eerlyke lieden goud maken moeten. Of hadt gy misschien iets anders verwacht?
Allen schoten in eenen hertelyken lach, en zy zegden:
- Ei nu! Sedert lang hebben wy kunnen bemerken hoe gy het met het goudmaken gemeend hebt. Doch, toen wy eenmael tot de regte kennis der zaek geraekt waren, schaemden wy ons over het domme bygeloof dat ons voormaels beheerschte, en wy wisten u uit den grond van ons herte dank over hetgene gy gedaen hebt om ons op eenen beteren weg te brengen. Want, zonder u en uwe hulp, waren wy zekerlyk nooit zoo ver gekomen.
Pieter verheugde zich over deze tael en over de hertelyke dankbaerheid met dewelke hem ieder de hand drukte en schudde. Daerna gaf hy hun het byeengebragte geld terug, omdat hy hetzelve niet van noode had, en dat hy slechts hunne dienstveerdigheid op de proef had willen stellen. Maer zy zegden hem:
- Beschik over ons, zoo als gy wilt, by dag of by nacht. Want wy allen zyn u ons huisgeluk verschuldigd.
| |
| |
Gebied ons voor u door een vuer te gaen, en wy zullen het doen. Gebied ons voor u te sterven, en wy zullen den dood niet vreezen.
En terwyl zy zich zoo trouwelyk en hertelyk rondom Pieter drongen, betrachteden zy zyne schoone montering en het ordekruis dat op zyne borst glinsterde, en gaerne hadden zy vernomen wat dit beduidde.
- Nog ben ik uwen ouden schoolmeester, myn vader zaliger, dankbaer, antwoordde Pieter, omdat hy my vele nuttige dingen en zelfs het landmeten geleerd heeft. Want, toen ik onder de soldaten was, deden my deze kennissen, met een redelyk vernuft en een moedig gedrag gepaerd, onder myne makkers onderscheiden. Ik deed mynen pligt en werd eindelyk tot den rang van kapitein verheven. Eens gebeurde het, dat ik, in eenen slag, waer zich de erfprins te ver vooruit gewaegd had, denzelven met zyn gevolg midden in de vyandlyke ruitery aen het grootste gevaer blootgesteld zag. Toen drong ik als een donderslag met myne bende midden in de vyanden, en had het geluk van den prins te redden. Alsdan ontving ik dezen sabelhouw op myn voorhoofd en dit ordekruis op myne borst; en, toen ik, na het vredebesluit, myn afscheid nam, verkreeg ik een aenzienlyk jaergeld voor myn leven lang. Ook heeft my de erfprins, toen hy ons land doorreisde, niet vergeten, en hy heeft my, zoo
| |
| |
als gy gezien hebt, eenmael in het voorbygaen bezocht. Maer, toen ik te Goudendal, in myne geliefde geboorteplaets, aenkwam, en bespeurde hoe alles alhier verarmd en ellendig uitzag, hield ik mynen welstand verborgen, om niet te zeer door dit bedorven bedelaersvolk geplaegd en overvallen te worden. Ook had ik allen lust opgegeven om hier te blyven, en was ik weder uit onze gemeente weggetrokken, ware het niet om de molenaersdochter Elisabeth geweest. Myne Elisabeth hield my hier terug. Alsdan besloot ik in myn hert te verzoeken of ik my hier by u het leven aengenaem zoude kunnen maken. Ik gaf my als arm voor, en stelde my aen de anderen gelyk, om vertrouwen in te boezemen. Aen niemand repte ik van mynen eertitel noch van het jaergeld dat ik genoot. Nogtans aen Elisabeths ouders moest ik myn geheim openbaren, toen ik hunne dochter ten huwelyk vroeg, anders zouden zy my zekerlyk hun kind geweigerd hebben, want zy hielden my voor eenen geheel onbemiddelden man. Maer, toen ik 's avonds den molenaer Hendrik en zyne vrouw in myn huis voerde, en, na alhier myne kapiteins-montering met myn eereteeken aengedaen te hebben, hun myn byeenverzameld geld en het koninklyk besluit liet zien, waeruit zy vernamen dat ik eene jaerwedde had die meer opbragt dan de molenaersmolen op dry jaren verdienen konde, alsdan werden zy geheel anders gezind.
| |
| |
Doch moesten zy den mond gesloten houden, want zulks was allernoodigst. Evenwel iedereen mag het thans weten, want het kan niet meer schaden.
In dezer voege sprak Pieter, en de lieden stonden gansch verwonderd, en zy verheugden zich over zyn geluk. Zy hadden voor hem eenen grooten eerbied gewonnen, zoodat zy hem ter nauwer nood met zynen voornaem, zoo als zy gewoon waren, meer durfden noemen. Maer hy zegde:
- Hoe handelt gy dan nu met my? Neen, houdt my steeds voor uws gelyken, en blyft daerom ook myne broeders. Geen officiersrok, geen eereteken, maer een welwillend hert vol godsvrucht en menschenliefde maekt den eerlyken man.
Alzoo sprak Pieter en hy omarmde hen allen den eenen na den anderen, voor dat zy naer hun huis terugkeerden. Zy bedankten hem nogmaels hertelyk, zeggende dat hy de ware stichter van hun aerdsch geluk was, en zy noemden hem hunnen vader. Eindelyk zegden zy hem, dat, wanneer hy het doopfeest zou vieren, zy zich met hem verheugen zouden, alsof zyn feest het hunne ware.
Daer nu de volgende dag bestemd was om het nieuwgeboren kind tot den doop te brengen, was alles in het dorp van den vroegen morgen in rep en roer. Alsdan trad Pieter tot het leger van zyne beminde Elisabeth, en,
| |
| |
na de jonge moeder en haren lieven zuigeling gekust te hebben, zegde hy:
- Zie, lieve Elisabeth, het hert breekt my schier van vreugde en van weemoed. Het zoontje dat ons de goede God heeft gegeven, maekt my hoogst gelukkig; maer de aenblik van ons dorp maekt my nog gelukkiger. Waer is het, in der daed, dat de menschen niet zoo boos noch zoo herteloos zyn, als men dikwyls voorgeeft. Men moet het geloof aen de goedheid der menschen niet verliezen. Zie, in den verledenen nacht, hebben zy ons woonhuis weder met bloemkransen prachtig overdekt en versiert, even als zy op den dag van onzen hoogtyd deden. Maer daerby is het niet gebleven. Al de huizen van het dorp zyn met bloemen en takken versierd, alsof ons feest het feest van ieder huisgezin ware. Van achter onze woning tot aen de kerkdeur hebben zy groene dennenboomen aen de beide kanten van den kerkweg geplant, en lange bloemkransen van boom tot boom gehangen, en den geheelen weg met groen loof en bloemen bestrooid.
Aldus sprak Pieter, en de jonge moeder bloosde met eene stille aendoening, en uit beide hare oogen rolde eene traen. Daerna zegde zy:
- Daerom heb ik dan, in den verledenen nacht, al dat gaen en fluisteren gehoord, zonder te weten wat er te doen was?
| |
| |
Gaerne had zy tot de venster willen naderen, om al die heerlykheid te zien. Maer zy kon niet opstaen, en weende in stilte, daer voor een zacht gemoed niets roerender is, dan den zamenklang der zielen in eene deugdzame geestverheffing waer te nemen. Want dezelve is, om zoo te zeggen, eene verheerlyking van het menschdom en een voorgevoel van den schooneren hemel, die ons, na dit aerdsche leven, verwacht.
Weldra traden Elisabeths ouders in de kamer, want zy waren de doopgetuigen. De molenaersvrouw kon niet genoeg zeggen hoedanig schoon de huizen gesierd waren, hoe lustig alles in het dorp uitzag, en meermalen riep zy uit:
- Neen, zulk eenen kinderdoop heeft men in Goudendal nog niet gezien. Zoo plegtig kan het slechts by de geboorte van eenen prins zyn.
Terwyl zy alzoo sprak, kwam er eene groote schaer jonge meiskens en knapen aen Pieters huis, allen twee en twee, met hunne beste zondagskleederen aen. Allen bragten een klein geschenk van hunne ouders voor het nieuwgeboren kind: deze een sneeuwwit kapje, de andere suiker, amandelen, bloemen, kleine kousjes of handschoentjes, kinderspeelgoed en dergelyke dingen meer. Ieder huisgezin uit het dorp had zyn geschenkje gezonden. Alle kinders kusten Elisabeths hand, en noemden
| |
| |
haer Moeder Elisabeth. Daerna kusten zy ook Pieters hand, en noemden hem Vader Pieter. Maer welk eene zachte welluidendheid vonden Pieter en Elisabeth in dezen eenvoudigen vader- en moedernaem! Geene gelukwensching had eenvoudiger en roerender kunnen wezen.
In dezen oogenblik begonnen al de klokken der kerk lustig op te luiden. Het nieuw geboren kind werd naer
den doop gedragen, vergezeld van Elisabeths ouders en
| |
| |
van Pieter. De geheele gemeente, oud en jong, stond voor de kerk in eenen halven kring vergaderd, en zag Pieter aenkomen. Toen hy door de menigte der aenschouwers stapte, sprak hem iedereen gul en vriendelyk deze woorden toe:
- Goeden morgen, vader Pieter.
En allen volgden hem de kerk in.
Hier hield de eerwaerdige pastoor, nadat de doopplegtigheid gedaen was, eene schoone predikatie over den pligt der openbare dankbaerheid des volks jegens eene goede overheid. Iedereen vond, dat hy nog nooit met zoo veel zalving en geestverheffing gesproken had. Woord voor woord trof de herten. Onder het gansche volk heerschte de diepste aendacht en eene steeds groeijende roering. Ieder hield zich in, om niet in tranen te smelten. Maer, toen nu de pastoor aen het slotgebed kwam, en hy zyne bevende stem tot God verhief voor de goede overheid van Goudendal, waerby iedereen in stilte aen Pieter dacht; toen hy zelf de beweging zyns gemoeds niet langer kon onderdrukken, en hem onder zyne tranen de naem van Pieter ontglipte, - ontstond er een luid en hevig snikken in de geheele kerk. Want nu dacht iedereen aen hetgene deze Pieter voor de gemeente gedaen en in dezelve gesticht had, en ieder erkende in hem den grondlegger van het algemeen geluk.
| |
| |
De pastoor konde geen woord meer uitbrengen. Hy eindigde, en sprak den zegen over de vrome en dankbare gemeente uit.
De goede Pieter stond gansch verlegen en beschaemd en nogtans blymoedig en geroerd. Hy durfde nauwelyks opzien, toen hy uit de kerk trad, en hy keerde, met neergebogen hoofd, door de groetende menigte naer zyne Elisabeth terug. Ter nauwer nood konde hy spreken. Zyne schoonouders, de eerwaerdige pastoor, de schoolmeester, en de twee leden van den gemeenteraed aten het middagmael by hem. Zy vertelden dat er in byna al de huisgezinnen van het dorp gastmalen werden gehouden, waerop het eene door het andere verzocht geworden was, en dat de armen by de ryken te gast waren. Pieter schudde het hoofd en zegde:
- Dat is te veel eer voor my; dat heb ik niet verdiend.
Doch de algemeene vreugde maekte hem ook weder vrolyk en wel gemoed. Tegen den avond stapte hy met zyne gasten het dorp in, en hy ging van huis tot huis, zettede zich by ieder huisgezin eenige oogenblikken neder, en dankte hen allen voor al de toegenegenheid die zy hem toonden. Goudendal was vol vreemden; want men wist in de stad van het feest, dat in de gemeente gevierd werd, en al wie konde, kwam bygeloopen om er aenschouwer van te zyn. Tot diep in den nacht danste de
| |
| |
vrolyke jeugd, en van alle kanten hoorde men muzyk en gezang onder den lindeboom, onder de bloemkransen en in de tuinen.
Lang sprak men en nog spreekt men te Goudendal van dit byzonder schoon feest. En sedert dien dag, heet Pieter Vader Pieter, en de beminnensweerdige Elisabeth Moeder Elisabeth.
Waerlyk, waerlyk, het goede hetwelk wy in ons leven zaeijen, vindt eindelyk altyd zynen schoonen oogstdag. Want daer boven leeft een goede God, een vergelder vol bermhertigheid en liefde.
EINDE.
|
|
Auteursrechtvrij