Het dagboek van dr. G.H.C. Hart

Woensdag 11 september 1940

De situatie wordt hier van dag tot dag onbehagelijker. Vannacht werd het bombardement zóó erg, dat ik besloot in den schuilkelder te overnachten: reeds om 9 uur 's avonds zag ik uit mijn raam drie branden.

Tegen middernacht ging ik naar beneden; Welter wilde niet, maar ik vond het roekeloos worden. Het den heelen nacht liggen wachten op inslaande bommen in de buurt, die heele huizen of huizencomplexen in enkele seconden in elkaar doen storten, zal trouwens op den duur ieders zenuwen vernielen en ik wil toch wel de maximale kans hebben jullie nog eens terug te zien.

[p. 120]

In den schuilkelder was voor mij geen ligplaats meer over, zoodat ik vijf uur op een houten plank van 1½ dm. breedte heb moeten zitten. Ik had een boek bij me, maar na een uur werd ergens in de buurt een electrische leiding of station getroffen en ging het licht uit. Gelukkig vond iemand een stormking lantaren en bij dat zwakke lichtje brachten wij den nacht door; we konden elkander nauwelijks zien.

De ‘schuilkelder’ is feitelijk heelemaal geen kelder maar een onderaardsche gang van 1 meter breedte en een meter of acht lang, waarlangs steenkolen worden binnengebracht; heel armoedig, maar ik geloof wel veilig, behalve dan tegen voltreffers, waartegen niets bestand is.

Tegen vijf uur ging het ‘all clear’ signaal en konden wij naar onze kamers terugkeeren, waar ik nog ruim drie uren als een blok sliep.

Het weer begint geleidelijk minder goed te worden; velen zeggen, dat dat ongunstig is voor de ‘Hitler Jugend’, zooals wij de Duitsche vliegers noemen; ik weet het niet: als zij, zooals thans, van een groote hoogte er maar op los gooien, doet het er weinig toe, of zij goed zicht hebben. Bovendien lijkt mij het nadeel voor de Britten, die in dat slechte weer heelemaal naar Berlijn en Hamburg moeten vliegen nog veel erger.

De stad is, in het algemeen gesproken, nog geheel ‘overeind’, maar de bommenschade is niet mis. - - -²²²

Men weet niet precies, wat er waar is van de Britsche berichten over hun aanvallen op Berlijn; de Rijksdag, Unter den Linden en de Brandenburger Tor zouden zijn getroffen: dat geeft vannacht natuurlijk weer représailles²²³.

Roept de Paus of Roosevelt partijen niet op om met dezen oorlog tegen ziekenhuizen en monumenten, vrouwen en kinderen op te houden²²⁴?

222 Een beschrijving van door het bombardement aangerichte schade is weggelaten.

223 Over de Britse bombardementen op Duitsland en de precisie waarmee die bombardementen uitgevoerd werden zie Webster-Frankland, Strategic air offensive, I, 213-233.

224 Op 4 oktober schreef de apostolisch delegaat in Londen, Godfrey, aan kardinaalstaatssecretaris, Maglione, dat kardinaal Hinsley voorgesteld had dat de paus bombardementen gericht tegen de burgerbevolking zou veroordelen. Op 29 november antwoordde Maglione, dat hij dit voorstel aan de paus had voorgelegd en dat deze in zijn toespraak op 24 november aan zijn gevoelens over deze bombardementen uiting had gegeven. Zie Actes et Documents du St. Siège, IV, nos. 108, 177 en 186.