Journalistiek leven in Curaçao

verantwoording

gebruikt exemplaar

exemplaar universiteitsbibliotheek Leiden, signatuur: 933 F 1

 

algemene opmerkingen

Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van Journalistiek leven in Curaçao van Joh. Hartog uit 1944.

 

redactionele ingrepen

p. 321: paginanummer 321 en 328 zijn in het origineel verwisseld; in deze digitale editie is dit gecorrigeerd.

p. 339: kop ‘1939’ moet zijn ‘1930’.

De ‘Aanvulling’ op p. 347-349 is in de lopende tekst toegevoegd.

 

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (p. 1, 2, 4, 8, 13, 298, 300) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.

 

[pagina 3]

JOURNALISTIEK LEVEN IN CURAÇAO

 

[pagina 5]

JOURNALISTIEK LEVEN IN CURAÇAO DOOR Dr. Joh. Hartog

 

VOORZITTER VAN DE CURAÇAOSE PERS-VERENIGING HOOFDREDACTEUR VAN DAGBLAD AMIGOE DI CURAÇAO

 

DEKKER & VAN DER VEGT N.V.

Nijmegen-Utrecht

 

uitgave van de paulus - drukkerij

willemstad curaçao

1944

 

[pagina 6]

COPYRIGHT PAULUS-DRUKKERIJ.

 

[pagina 7]

Uitgegeven in opdracht van de Curaçaose Pers - Vereniging bij gelegenheid der herdenking van het zestigjarig jubileum van de Nedelandse Journalisten Kring en het veertigjarig jubileum van de Nederlandse Booms katholieke Journalisten Vereniging, beide gedurende de tweede wereldoorlog op Curaçao gevestigd.

 

[pagina 347]

AANVULLING.

Na het ter perse gaan van Journalistiek Leven in Curaçao zijn nog enkele nieuwe bladen uitgekomen, die als volgt aangevuld kunnen worden op de in hoofdstuk I gegeven lijst:

 

Aruba.

41. Oranje, orgaan van het Comité Bevrijd Nederland. Van dit orgaan is maar één nummer verschenen, nl. bij de terugkeer van Hare Majesteit de Koningin in bevrijd Nederland. Het was gedrukt op Curaçao (bij De Stad N.V.) en bevatte bijdragen van den Gouverneur, van Gezaghebber I. Wagemaker en andere autoriteiten. Uit dit ene nummer krijgt men de indruk, dat het niet de bedoeling is meer nummers uit te geven. 25 × 23 cm.

 

42. *Adelante, onafhankelijk sportblad. In het Engels, met enkele stukken in het Spaans. Redacteuren H.M. Nassy en O. de Vries. Gedrukt bij de Aruba Post, San Nicolaas, Acht bladzijden op 29 × 39 cm. en niet onaardig uitgevoerd.

 

Bij nr. 31: Op 23 Juni 1945 bleek, dat Jan H.A. (‘Henny’) Eman zijn blad El Regulador toch voortzette. Drie jaren na het onder nr. 31 genoemde verscheen een nummer, dat, gedateerd op voormelde datum, als onderschrift droeg: Jaargang 1, no. 3. Hieruit bleek tevens, dat nr. 31 door Eman gezien wordt als voortzetting van nr. 16, dat in 1936 verscheen als ‘weekblad’, maar ook toen slechts eenmaal verscheen. Het is dus een merkwaardig product, dat na negen jaren nog

 

[pagina 348]

aan het derde nummer van zijn eerste jaargang bezig is. Dit derde nummer, gedrukt bij J. Blatz, Aruba, bestaat uit een vel van 40 × 65 cm., aan de voorzijde in het Nederlands, aan de achterzijde in het Papiament bedrukt. Het werd door de Militaire Overheid voor de krijgs- en zeemacht verboden. De taal van het blad is primitief: ‘Wij zijn uit beginsel sterk tegen het aanwenden van camouflages in publieke zaken, een van onze standpunten dat wij in de Staten krachtig naar voren brachten, telkenmale dat wij van mening waren, dat een dergelijk dekmantel voorgespanen werd. Het is dus niet van ons te verwachten, dat wij de wederom verschijning van dit blad, dat net als de komeet een lange tijd wegblijft.........’

 

CURAÇAO.

210. *Democrat, orgaan van de Democratische Partij. Het eerste politieke partijblad van Curaçao. Het blad werd opgericht tegen de verkiezingen van November 1945 (zie blz. 186 over de toedracht) en werd gratis aan alle stemgerechtigden toegezonden. Om de veertien dagen, 's Vrijdags. Oplage eers 4500 nummers, opgelopen tot 8000. Eerste nummer 11 Mei 1945. Gedrukt bij de Tipografía Electrica N.V. Redacteuren werden niet genoemd. Nederlands en Papiament. Vooral bekend door zijn caricaturen, o.a. van Oscar E. van Kampen, die al vaker naar voren trad (nrs. 123, 130, hoofdstuk III). Na de verkiezingen van November 1945 werd het als gratis verspreid blad gestaakt. Men kon intekenen.

 

211. Recht en Vrijheid, orgaan der Curaçaose Protestantse Partij. Het tweede werkelijke partijblad van Curaçao, dat echter door de nederlaag der C.P.P. bij de verkiezingen in November 1945 reeds na twee nummers ophield te verschijnen. Het eerste nummer verscheen in October, het tweede in November 1945. De artikelen, meestal van den partijvoorzitter

 

[pagina 349]

Dr. Wybojan Goslinga, waren van buitengewoon gehalte. Geheel in het Nederlands. Acht bladzijden 21 × 29 cm. Gedrukt bij de Paulusdrukkerij.

 

Bij nr. 92. Momon Pinedo overleed op 28 September 1945. De Boletin Comercial ging over in eigendom van zijn zoon Michael Herbert (‘Bob’) Pinedo, eigenaar van El Louvre. Dezelfde aanvulling is op blz. 195 ter plaatse.

 

Bij nr. 169. Het is de bedoeling na een sluitingsnummer begin 1946 dit blad op te heffen.

 

[pagina 350]

INHOUD

Opdracht	7
Inleiding	9
HOOFDSTUK I
CHRONOLOGISCH OVERZICHT	14
Aruba's tijdschriften	15
Bonaire's blad	24
Curaçao's periodieken	25
Bladen op de Bovenwinden	79
Aanvulling op Aruba en Curaçao
HOOFDSTUK II
TALEN, KOPPEN EN MOTTO'S	82
De veeltaligheid	83
Koppen en hun talen	90
Motto's en hun talen	92
HOOFDSTUK III
WAT IS EEN NAAM?	94
De titels der bladen	94
De ondertitels	96
HOOFDSTUK IV
HET DRUKKERIJWEZEN	100
Curaçao's oudste drukkerij	100
Curaçao's eerste krant en hoofdartikel	104
William Lee	105
De Drukkerij der Curaçaosche Courant	107
Eerste Drukkerij van het Vicariaat	107
Tweede Drukkerij van het Vicariaat	109
Paulus-Drukkerij	110
Bethencourt e Hijos	111
De mechanisatie van het drukkerijbedrijf	112

 

 

[pagina 351]

Andere drukkerijen	115
Aruba en de andere eilanden	116
Het maken van cliché's	117
Een katholieke drukkerij op Santa Rosa	119
HOOFDSTUK V
DE OUDSTE KRANTEN	122
De St. Eustatius-Gazette	122
De Curaçaosche Courant	127
Het Curaçaos geheim	130
Nieuwsvoorziening in de negentiende eeuw	131
De Publicatiebladen	135
HOOFDSTUK VI
‘UIT HET WORSTELPERK DER PERS	136
Worstelaars voor Venezuela	136
Worstelaars der Synagoge	139
Worstelaars voor een Procureur-generaal	140
De Onpartijdige	144
De Onafhankelijke	149
Worstelaars tegen de Kerk	151
Het begin van een principiële pers	152
Amigoe di Curaçao	153
De subsidiestrijd en de pers	159
Civilisadó, eerste blad in het Papiament	160
De Vrijmoedige, De Wekker, La Opinión Pública e.a.	160
‘Lieve manieren van zekere Curaçaosche pers’	164
La Union van Pater Jansen	168
La Luz	175
El Vapulador	178
La Cruz	181
Worstelaars tegen het kiesreglement	183
Het weekblad Curaçao	185

 

 

[pagina 352]

HOOFDSTUK VII
NAAR DE DAGBLAD-PERS	187
El Diario	188
Express Office	188
Oficina Maritima	189
Agustin Bethencourt, grondlegger der dagbladpers	190
Boletin de la Libreria de Agustin Bethencourt e Hijos	192
Diario del Comercio	192
Boletin Comercial	193
Sjon Pedro en Dario Salas	194
Momon Pinedo en Isaac Bloch	195
Diario de Curaçao van Jacobo Moreno	195
De eerste telegraphische nieuwsdienst	196
J. Camilo Palms vier dagbladen: El Pregonero, El Sol, El Tiempo en El Andariego	196
La Prensa wordt het tweede dagblad met blijvend succes	198
Jorge B. Suarez	198
Emilio Lopez Henriquez	199
De vernederlandsing der pers	199
De Emmabode	200
Het eerste Nederlandse dagblad: Gratis Nieuwsberichten van de Emmabode	203
De moeilijkheden van telegraphisch nieuws	203
De Franse kabel en de All America Cable	203
Het draadloze nieuws	204
Bulletin of Wireless Messages	204
De kleine Westindische gebiedsdelen en Aneta	205
Eerste Poging tot dagbladvorming door de C.P.I.M.	206
Poging tot dagbladvorming door Amigoe di Curaçao	207
De Curaçaosche Volkskrant en haar strijd met de olie	208
Tweede Poging tot dagbladvorming door de C.P.I.M.	211
Beurs- en Nieuwsberichten	212
Johan van de Walle en Hendrik de Wit	218
Aruba Post	226

 

 

[pagina 353]

Stadseditie	228
Pater Wahlen en de Curaçaose pers	229
Dagblad Amigoe di Curaçao	236
Een krant is een merkwaardig iets op Curaçao	237
De andere eilanden en de omgeving en hun nieuwsvoorziening	240
Gouvernementspersdienst en censuur	242
Mr. Eduard M. Elias	242
Een conflict om de vrije pers	251
Algemene nieuwsberichtgeving en de nationale taak der pers	255
De Aneta-Reutercommissie	257
HOOFDSTUK VIII
DE JOURNALIST EN CURAÇAO	260
Schrijvers en publicisten	262
Grünings begon acht bladen	265
De Jonckheers deden zes pogingen	266
J. Camilo Palm deed het vijf maal	267
De Salassen	268
Casten D. Meyer en zonen	268
Emilio Lopez Henriquez deed het driemaal	270
Antoine J. Pijpers I	271
Antoine J. Pijpers II	272
De katholieken en de journalistiek	272
De vernederlandsing der pers	275
De journalistiek als betaald vak op Curaçao	277
Volksschrijvers in het Papiamemt	280
Het Curaçaose publiek en de journalist	282
Wereldoorlog II en de Pers op Curaçao	284
De Curaçaose Persvereniging	285
Een symbolische daad: de N.J.K. en de N.R.K.J.V. naar Curaçao	286
De Pers op Curaçao is aanvaard	289
Heden en Toekomst	293

 

 

[pagina 354]

AANHANGSEL
DE PERS IN SURINAME	299
De eerste drukkerij	301
10 Februari 1774: de eerste krant	302
De officiële pers	309
Oude dagbladen	310
De Gouvernementspersdienst
Surinaamse bladen op Curaçao
Het Neger-Engels in, de pers	314
Andere talen	315
Groep- partijbladen	316
Lijst van Surinaamse bladen
AANVULLING
INHOUD

 

 

[pagina 355]

Als een gevolg van verschillende oorlogsomstandigheden kon de uitgifte van dit boek, waarmede reeds geruime tijd geleden een begin gemaakt werd, niet eerder voltooid worden. Als gevolg van dezelfde oorzaken moest helaas van twee soorten papier gebruik gemaakt worden. Enkele aanvullingen van waarde kon de schrijver hierdoor evenwel nog in het boek opnemen.

De Paulus-Drukkerij.