Herinneringen van een bramzijgertje

[p. 62]

[p. 63]

7

Het Spakenburger bramzijgertje had mij aan Chris Muis herinnerd, onze schoolkameraad die door een zeeleeuw was opgegeten. Ik herinnerde mij hoe zijn moeder huilend door de straat was gehold, hoe ik 's nachts wakker had gelegen terwijl ik mij probeerde voor te stellen hoe het moest zijn geweest: de worsteling in het koude water, de flitsende tanden van de zeeleeuw, de pijn, het bloed. Volgens de verhalen at een zeeleeuw wanneer hij een kind ving alleen maar diens hoofd; ik had het hoofdeloze lichaam van Chris Muis zien dobberen op zee, slap en bleek als de dode katten in de haven.

Ik moest er met iemand over praten en uitvinden of het werkelijk waar was gebeurd; nadat de schipper mij weer op het dek had neergezet ging ik naar Bonk toe, die op het luik van de bun zat, bezig de klompen voor de zondag te witten. Er was moed voor nodig, want ik had hem nog nooit eerder aangesproken; maar ik zei: ‘Meneer...’

Bonk keek op, en staarde mij aan met zijn visseogen.

‘Is Chris Muis werkelijk door een zeeleeuw opgegeten?’ Zijn gezicht veranderde, alsof ik hem nu pas was opgevallen. ‘Chris Wie?’ vroeg hij, verbijsterd, alsof hij was aangesproken door een dier dat opeens een stem bleek te bezitten.

‘Chris Muis. Hij was bramzijgertje aan boord van...’

Bonk riep uit, zijn hoge stem schel van venijnigheid: ‘Krimmenele! Denk jij dat ik me ophou met bramzijger-

[p. 64]

tjes? Christeneziele! Kijk 'm daar staan, drie turven hoog, en dat vraagt mij of ik weet wat er met een bramzijgertje gebeurd is! Mij!’ Opeens duwde hij de volle witkwast in mijn gezicht. Ik struikelde achteruit, het brandde in mijn ogen. ‘Kataas!’ krijste hij. ‘Ga naar je nest in het kabelgat en schrijf duizend regels: ‘Bramzijgertjes hebben geen namen, bram...’

Een klomp zo groot als een boot zwaaide vlak langs mijn neus; Bonk jankte. Ik hoorde de stem van de schipper zeggen: ‘Laat dat.’ Ik vluchtte het vooronder in, krabbelde over de kooi naar het luik en verschool mij in het kabelgat waar ik probeerde de witkalk van mijn gezicht te vegen met een van de lappen uit mijn nest. Murk lag te slapen; toen ik een lap onder hem wegtrok knorde hij, stond op, kromde zijn rug, waarbij zijn broek en zijn jas weer uit elkaar leken te gaan, en geeuwde. Toen sprong hij door het open luik aan dek.

Ik zag ons niet de haven binnenzeilen, ik hoorde het. Eerst klonk er een zwellend geluid van schuimend water, toen de koersen van al de botters samen begonnen te komen bij de nauwe ingang tussen de hoofden. Ik hoorde geroep, het ratelen van vallende fokken. Toen schreeuwde de stem van de schipper iets, onze eigen fok kwam omlaag met een geraas van neerstortend zeildoek en ijzeren leuvers; het topblok smakte op het dek vlak boven mijn hoofd met een dreunende slag; het bruisen van het water tegen de boeg

[p. 65]

slonk tot een zacht gekabbel. Ik hoorde het geklos van klompen op houten dekken om ons heen, het bonken van bomen en schootblokken, de knallen van flappende zeilen; toen scheen het hele kabelgat te ontploffen in een ontzaglijke botsing. Er klonk een gekrijs van ijzer, zo hard dat ik het in mijn keel voelde, en ik werd achterover gesmeten tussen de lampen en de glazen drijvers. Een verstikkende rode wolk sneed mij de adem af, mijn longen brandden alsof ik peper had ingeademd.

Toen de rode wolk optrok zag ik dat mijn bed opzij gesmeten was en een paar van de lappen in het kluisgat waren blijven hangen. Er was niets anders gebeurd dan dat de OD 69 voor anker was gegaan; ik had een week lang, zonder het te weten, op de ankerketting geslapen.

Toen ik mij aan de rand had opgehesen en door het luik de voorplecht opkrabbelde, hoorde ik mannen lachen en de stem van de schipper riep: ‘Jongen, kom 's hier!’ Krelis greep mijn enkel, sleepte mij naar zich toe, pakte mij op en zette mij neer op het dek. ‘Grote apostel,’ zei de schipper, ‘wat is er met hem gebeurd? Douw z'n kop eens in de puts.’ Ik kon mezelf niet zien, maar toen Krelis mijn gezicht waste met een dot poetskatoen, zag ik het water oranje worden en ik begreep dat het een mengsel moest zijn van roest en witkalk. Toen ik eindelijk, schoon, weer voor de schipper stond, terwijl druppels koud water langs mijn rug omlaag biggelden, zei hij tegen Krelis: ‘Hij kan zo niet

[p. 66]

naar de kerk. Neem hem mee de wal op en koop een pak kleren voor hem. Daar gaat een buurman met een vlet, misschien wil die je wel meenemen.’ Hij zette zijn handen aan de mond en praaide: ‘Buurman! Kan er nog iemand bij?’

Ik hoorde het antwoord niet, maar Krelis pakte mij onder de oksels en begon mij over de reling te tillen.

‘En laat hem millimeteren!’ hoorde ik de schipper roepen. Toen greep een ander paar handen mij bij het middel en ik werd neergezet op een doft in een roeiboot; Krelis kwam uit de lucht vallen en de boot schommelde. Ik keek om en zag een jongen hooghartig naar mij staren, in een prachtig pak van glanzend zwart laken met zilveren knopen, met blauw en wit gestreepte kousen en blinkend witte klompen. Het was het bramzijgertje van de Spakenburg 85. Hij tilde weer zijn hand op, een volwassen groet, en ik voelde een heftige afgunst, want op zijn linkerhand was een groot blauw anker getatoeëerd.